ممنوعیت واردات خودرو سرنوشت بسیاری را با خود عجین کرده است. دولت مردان بعد از گذشت حدود ۲ سال همچنان آزادی آن را در ابهام گذاشته‌اند و کسی نمی‌داند که قفل واردات چه زمانی باز می‌شود. البته مجلس تازه نفس طرحی را ارائه داده تا واردات به ازای صادرات قطعات خودرو به کشورهای دیگر امکانپذیر شود.
خبر ممنوعیت واردات خودرو آب سردی بر جان شرکت‌های وارد کننده خودرو بود. بسیاری تصور می‌کردند که این خبر تنها در حد شایعه باقی می‌ماند اما تصمیم گرفته شده بود و واردات خودرو به ایران ممنوع شد. بسیاری از شرکت‌های وارد کننده خودرو تعطیل یا به سرنوشت نامعلومی دچار شدند. حالا روزهای زیادی گذشته است و خودروها نیز دو سال است که در گمرک خاک می‌خورند البته مجلس شورای اسلامی طرحی ارائه داده که به نظر می‌رسد هیچ گر‌ه‌ای از ممنوعیت واردات خودرو باز نخواهد کرد.
طرح واردات خودروهای دست دوم از مناطق آزاد به کجا رسید؟
چند سالی است که به دلیل ممنوعیت واردات خودرو، دولت بخشی از درآمدهای ریالی خود را از دست داده است. از این رو طرحی پیشنهاد شد که بر اساس آن خودروهای دست دوم از مناطق آزاد وارد کشور شود و بدین ترتیب بخشی از درآمدهای ازدست‌رفته را جبران کند.
واردات خودرو به مناطق آزاد نسبت به سرزمین اصلی، به خاطر تعرفه گمرکی پایین، هزینه خیلی کمتری دارد و قیمت یک خودرو وارداتی در این مناطق تقریبا نزدیک به خودروهای تولید داخل است. با این حال به تازگی محدودیت‌هایی برای این کار اعمال شده است.
طبق گفته کمیسیون تلفیق بودجه مجلس، امکان واردات خودروهای دست دوم از مناطق آزاد فراهم شده است تا در سال ۱۴۰۰ درآمدی ۱۷ هزار میلیارد تومانی به خزانه کشور واریز شود. هر چند هنوز جزئیات این طرح به طور دقیق اعلام نشده است.
واردات خودروی آمریکایی ممنوع است
رییس سازمان ملی استاندارد اعلام کرد براساس دستور مقام معظم رهبری، ترخیص خودروهای آمریکایی از گمرک امکانپذیر نیست. نیره پیروزبخت، رییس سازمان ملی استاندارد گفت: با توجه به دستور مقام معظم رهبری، خودروی آمریکایی حتی اگر در کشور دیگری تولید شده باشد یا اگر خودرویی در کشور دیگر تولید شده باشد، اجازه ورود به ایران را ندارد.
درخواست رفع مشکل ترانزیت خودروهای آمریکایی بین مناطق آزاد
در شهریور ماه امسال، تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان مناطق آزاد و پلیس راهور درباره ترانزیت و نقل و انتقال خودرو بین این مناطق امضا شده بود. در رابطه با این موضوع، گمرک ایران بخشنامه‌ای را صادر و شرط‌هایی برای این کار مشخص کرده که طبق آن امکان نقل و انتقال خودروهای آمریکایی وجود ندارد و مسئولان مناطق آزاد نیز اعلام کرده‌اند که درخواستی برای نقل و انتقال خودروهای آمریکایی بین مناطق نداشته‌اند. اما طبق اسناد ثبت‌شده، حدود یک ماه پیش (آذر99)، مرتضی بانک- رئیس شورای مناطق آزاد نامه‌ای را برای معاون حقوقی رئیس جمهور ارسال و از وی درخواست کرده تا مشکل نقل و انتقال خودروهای آمریکایی بین مناطق آزاد رفع شود.
9 هزار خودرو در گمرک مانده ترخیص شد
در حالی که روز گذشته خبر ابهام در رای صادره از وی مراجع قضایی و عدم ترخیص خودروهای در گمرک ماده به گوش رسید، اما امروز اول دی ماه سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی از ترخیص حدود 9 هزار خودروی در گمرک مانده از سال 97 تاکنون خبر داده است.
خودروها از گمرک ترخیص نشدند؟
به دلیل ابهام در رای صادره از سوی مرجع قضایی، احتمال ترخیص خودروها نه تنها به حداقل رسید بلکه ممکن است این خودروها در گمرک متروکه بمانند و هیچگاه تحویل صاحبانشان نشود.
مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه در بخشنامه‌ای به گمرک اعلام کرده:
«در مواردی که از خودروهای سواری رفع توقیف شده و این خودرو مشمول فهرست منضم به بخشنامه مرکز مبارزه با جرایم سازمان یافته نیست، با توجه به اینکه مهلت ترخیص سایر خودروها بر اساس مصوبه هیات وزیران به پایان رسیده اجرای احکام صادره و ترخیص خودروهای رفع توقیف شده منوط به تمدید مجدد مهلت ترخیص خودروهای سواری موجود و ابلاغ از این دفتر است»
بر اساس این بخشنامه ترخیص خودروهایی که از سمت مرجع قضایی توقیف می‌شود، مشروط به تمدید مجدد مهلت ترخیص شده است. این در حالی است که پیش از این براساس مصصوبه هیات وزیران، ترخیص این خودروها در قید زمان نبود.
واردات خودرو در ازای صادرات قطعه!
«طرح تحویل بازار و صنعت خودروی سبک» با امضای ۴۴ نماینده به هیات رییسه مجلس تقدیم شده است. اما ماجرای این طرح چیست؟ این روزها در بسیاری از صنایع و سازمان‌ها گشایش اتفاق می‌افتد و انگار حالا مجلسی‌ها می‌خواهند پای این گشایش‌ها را به بازار خودرو باز کنند، آنهم با سنگی به بزرگی صادرات قطعه! بر اساس این طرح مجلس شورای اسلامی، واردات به شرط صادرات قطعه آزاد خواهد شد.
در ماده ۱۸ «طرح تحویل بازار و صنعت خودرو» آمده است: «هر فرد حقیقی یا حقوقی می‌تواند به شرط صادرات خودرو، قطعات خودرو، نسبت به واردات خودرو تمام برقی و هیبریدی یا واردات خودروی بنزینی یا گازسوز با برچسب انرژی ث (C) و بالاتر و شاخص ایمنی سه ستاره و بالاتر براساس گواهی‌های استاندارد معتبر، معادل ارزش مالی صادرات خود اقدام کند».
کدام کشور قطعه ایرانی می‌خرد؟
دنیای خوردو به سمت پیشرفت می‌رود اما در پیشرفت صنعت خودروسازی ایران همچنان روی یک پاشنه می‌چرخد و سال‌هاست که تحولات زیادی را از آن شاهد نبودیم. شرط واردات خودرو به ازای صادرات قطعه کمی خنده‌دار است چراکه بسیاری از خودروهای داخلی به دلیل کمبود قطعات همچنان ناقص‌اند و کف پارکینگ کارخانه خاک می‌خورند. با این شرط مجلس نباید منتظر آزادسازی واردات خودرو باشیم چراکه با پیشرفت صنعت خودروسازی کدام کشور حاضر می‌شود از ایران قطعه خریداری کند؟ از سویی دیگر با مشکلاتی مانند تحریم‌ها، افزایش نرخ ارز و همه گیری ویروس کرونا نفس قطعه‌سازی را به شماره انداخته است و بسیاری از خودرهای تولید داخل قطعات مورد نیاز را در اختیار ندارند! حالا چگونه می‌شود با این شرایط قطعه صادر کرد.
منتظر آزادی واردات خودرو نباشید
آزادی واردات خودرو چندین بار مطرح شده است و تا به اکنون روال همان روال سابق است و خودرویی وارد کشور نمی‌شود. با طرحی که مجلس شورای اسلامی به دنبال آن است نیز نمی‌شود انتظار داشت که بتوان راه واردات خودرو به کشور را باز کرد. احتمال می‌رود که بحث صادرات قطعات خودرو نیز به سرنوشت صادرات خودرو دچار شود، به عبارتی کدام خودروهای داخلی صادر می‌شوند که دنبال قطعات آن نیز باشند!
توقف واردات خودرو مشکلات زیادی با خود داشت، مشکلاتی که با یک تصمیم هر روز بزرگتر شدند و زهر آن همچنان بر استانداردهای ۸۵ گانه، اسقاط خودرو و … می‌چکد و سوال «سرنوشت خودرو چه می‌شود؟» همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند.
(به روز رسانی شده در تاریخ 1399/12/04)
نویسنده: شقایق صفی خانی- میلاد قزللو
