دلالان نمی‌گذارند آب خوش از گلوی مصرف‌کنندگان خودرو پایین برود. می‌پرسید چگونه؟ همین کافی است که بپرسیم چرا در حالیکه قیمت دلار در چهارراه استانبول رو به کاهش است اما هیچ اثری از ارزانی در بازار خودرو نیست! مگر افزایش قیمت ارز یکی از بهانه‌ها برای توجیه گرانی بی‌حساب و کتاب در بازار خودرو نبود؟
کارشناسان اقتصادی در این‌باره اظهار نظرهایی از این دست مطرح می‌کنند که: کاهش تولید خودرو از زمان تشدید تحریم ایران از سوی آمریکا، سرمایه‌ای بودن خودرو در ایران، نبود نظام قیمتگذاری مشخص و نوسانات قیمت ارز طی سال‌های گذشته تاکنون، موجب سیر صعودی قیمت خودرو، بخصوص خودروهای کارکرده شده است. کافی است فقط یک بار به قصد خرید خودروی کارکرده داخلی یا خارجی یا برای فروش خودرو، روانه بازار شده باشید. خیلی سریع متوجه خواهید شد که قیمت روز خودروهای داخلی و خارجی چندان با واقعیتی که کمابیش از آن سر در می‌آوریم، جور درنمی‌آید.
از آنجایی که خودرو در ایران به اشتباه یک کالای سرمایه‌ای قلمداد می‌شود پس انتظار فروشنده از فروش خودرو در اولین قدم کسب سود است. دلال‌ها هم با علم به این خواسته، تلاش دارند که سود فروشنده را در نظر بگیرند و بر اساس آن قیمت خودروی مورد نظر را تعیین کنند.
ماجرا از چه قرار است؟ واقعیت آن است که به دلیل نبود نظارت بر قیمتگذاری خودورها از درب کارخانه تا بازار، گروهی به قصد کسب سود بیشتر این فرصت را پیدا کرده‌اند تا دلالی کنند. آنها تا جایی دیگر خودرو با قیمت منطقی به دست خریدار واقعی نمی‌رسد. همین اتفاق باعث شده تا قیمت خودروهای کارکرده روز به روز افزایش پیدا کند.
وقتی صحبت از دلالی خودرو و نقش دلال‌ها بر قیمتگذاری خودروهای کارکرده به میان می‌آید شاید کمتر کسی به مفهوم دلالی علمی توجه کرده باشد. تصویری که از دلالی در بازار خودرو وجود دارد محوطه‌ای وسیع، شلوغ و پر سروصدا از خریداران و فروشندگانی است که تصمیم دارند به هرقیمتی که شده خودرویی را بخرند یا بفروشند؛ حتی اگر برای خرید یک پراید 20 میلیون تومانی، 130 میلیون تومان پرداخت کنند. کارشناسان بازار خودرو سال‌هاست به دلالی غیر علمی در بازار خرید و فروش خودروهای کارکرده اعتراض دارند. به باور این کارشناسان این اتفاق پاشنه آشیل مشکلات بازار خودرو است.
دلال‌ها چگونه عمل می‌کنند؟
نیاز به یادآوری است که بازار خودرو در ایران مانند همه بازارها، از عوامل بیرونی سیاسی و اقتصادی تاثیر بسیار زیادی می‌گیرد. اما یادمان باشد این تاثیرپذیری هیچ تغییری درباره نقش دلال‌ها در قیمتگذاری خودرو ایجاد نمی‌کند. آنها تلاش می‌کنند باهوش باشند! مثلا زمان نزدیک شدن به انتخابات اعلام می‌کنند که اگر امروز نخرید بعد از انتخابات باید چند برابر قیمت فعلی هزینه کنید! به بیان دیگر دلالان بازار خودرو پیشگوهایی هستند که هرچه می‌گویند همان می‌شود. می‌دانید چرا؟ چون آنها همه زمینه‌ها را برای تحقق پیشگویی خود آماده می‌کنند. ساده‌تر بگوییم؛ دلال‌ها اجازه نمی‌دهند هیچ‌کالایی در بازار ارزان یا حداقل بیش از حد گران نشود؛ آنها به نوعی چشم و همچشمی می‌کنند.
بررسی رفتار دلالان در بازار خرید و فروش خودروهای کارکرده حکایت از آن دارد که حتی وقتی بازار کساد است و تعداد معاملات به صفر می‌رسد، اما قیمت‌ها خیال ارزان شدن ندارند. در این شرایط اگر فردی تصمیم داشته باشد خودرویی که قیمت واقعی آن 100 میلیون تومان است را خریداری کند بدون شک خودروی مورد نظر را دست کم ۵ میلیون تومان بالاتر از قیمت واقعی خواهد خرید. کارشناسان می‌گویند این شکاف قیمت برای خودروهای بالاتر از یک میلیارد تومان، تقریبا ۸ میلیون تومان است. بدیهی است که اعلام همین قیمت‌های سلیقه‌ای عاملی شده که اگر کسی در این شرایط خواستار خرید خودرو باشد در بلاتکلیفی قرار گرفته و در نهایت نداند کدام قیمت منطقی است تا اقدام به خرید خودرو کند.
به اعتقاد بسیاری فعالان بازار خودرو، مشتریان نباید درگیر تبلیغات غیرواقعی و اغوا‌کننده شوند. اگرچه کار دشواری است چرا که دلالان خودرو به صورت مویرگی در تمام بخش‌های ریشه دوانده‌اند. اما شاید در همین اوضاع و احوال هم بشود اسیر دست دلالان نشد. پیش از این بسیاری از نمایشگاه‌داران ماشین بارها هشدار داده بودند که مردم نباید به واحدهای بدون پروانه فروش خودرو اعتماد کنند. همان واحدهای غیرمجازی که به صورت غیرقانونی اقدام به درج آگهی برای فروش خودرو می‌کنند. همین امر عاملی است تا قیمت خودرو توسط دلالان اعلام نشود و کسی نداند قیمت اصلی یک خودرو چند است.
جمع‌بندی؛ راهکار چیست؟
راه حل دست خودمان است، اگر قصد فروش خودرو داریم، اگر می‌خواهیم از قیمت روز خودروهای داخلی و خارجی آگاه باشیم یا اگر می‌خواهیم برای تفریح بدانیم در بازار خودرو چه خبر است، فقط و فقط به متخصصان اعتماد کنیم. دلالان، ژنرال‌های بازار خودروهای کارکرده است. می‌پرسید چگونه؟ همین کافی است که بپرسیم چرا در حالیکه قیمت دلار رو به کاهش است اما هیچ اثری از ارزانی در بازار خودرو نیست. افزایش قیمت ارز یکی از بهانه‌ها برای توجیه گرانی بی‌حساب و کتاب در بازار خودرو بود. حالا قیمت دلار رو به کاهش است و باید منتظر ماند و دید تا وضعیت بازار خودرو به کدام سو می‌رود؟
نویسنده: فرشته بهروزی‌نیک
