تورم خودرو با شتاب صعودی می‌شود و حالا، گرانی خودرو ۲ دو پله از شاخص نرخ کل تورم هم بالاتر ایستاده است.
حتی با استناد به آمارهای رسمی نیز، هزینه تولید خودرو در ایران فاصله زیادی با دو دوتا چهارتا در علم اقتصاد دارد.
ناگفته پیداست این روند به شدت بر افزایش قیمت ماشین صفر تاثیر گذار است؛ در هر مقطع از زمان که قیمت خودرو از درب کارخانه افزایش پیدا کند، خرید و فروش ماشین دست دوم نیز از غافله گرانی عقب نخواهند ماند.
قانون نانوشته‌ای در صنعت خودرو ایران وجود دارد که می‌گوید: «وقتی هزینه تولید خودرو از نرخ تورم کل فاصله گرفت، به جای اصلاح شاخص، قیمت نهایی محصول تولید شده از سوی خودروسازان داخلی، افزایش پیدا کند»!
همین مساله طی سال‌های گذشته تاکنون باعث شده است که خودرو در زمره کالاهای مصرفی قرار گیرد.
گرانی ۳ درصدی در ۶ ماه
جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران از رشد حدود ۳ درصدی تورم خودرو در سه ماهه بهار ۱۴۰۰ نسبت به زمستان سال ۹۹ حکایت دارد. به این مفهوم که فقط طی ۳ ماه، سنگینی بار افزایش هزینه تولید، بازهم بر دوش مصرف کننده افتاد. آمارها نشان می‌دهد: هزینه تولید خودرو برای خودروسازان از زمستان ۹۹ تا بهار ۱۴۰۰، رقمی در حدود ۶۰.۳ درصد، افزایش را تجربه کرده است.
افزایش میانگین قیمت خودرو
حالا میانگین افزایش قیمت خودرو مرز ۴۰ میلیون تومان را رد کرده تا خرید ماشین صفر برای بسیاری از دهک‌های در آمدی جامعه به رویا تبدیل شود. به همین دلیل چند سالی می‌شود که تمایل بسیاری از گروه‌های درآمدی به خرید خودرو کارکرده بیشتر شده است. ناگفته نماند یکی از مهمترین دلایل افزایش نرخ خودرو در بازار ناشی از افزایش هزینه تولید کنندگان به دلیل وابستگی بیش از اندازه این صنعت به واردات قطعه عنوان شده است.
نقش شورای رقابت در تورم خودرو
حال این پرسش اساسی قابل طرح است که شورای رقابت چه نقشی در گرانی خودرو دارد؟ پاسخ‌های متفاوتی در این‌باره از سوی کارشناسان شنیده می‌شود. برخی از صاحب نظران بر این باور هستند که وجود شورایی به نام «رقابت» در صنعت انحصاری خودرو در ایران از اساس اشتباه است.
اما در مقابل این اظهار نظر کارشناسان دیگری قرار دارند که می‌گویند: «مشکل ناشی از شیوه عملکرد این شوراست.»
حالا اما بر سر این نکته اتفاق نظر وجود دارد که پیش از اصلاح ساختارهای اقتصادی، کاهش هزینه تولید خودرو در کشور، مهیا نخواهد بود.
تعادل قیمت خودرو در گرو اصلاح تورم
وقتی از اصلاح ساختارهای اقتصادی صحبت به میان می‌آید منظور، سیاست‌گذاری با در نظر گرفتن شرایط کنونی است. اینکه سیاست‌گذار بداند از تورمی که مرز ۶۰ درصد را رد کرده است، نمی‌توان انتظار کاهش قیمت خودرو داشت.
بر این اساس به خوبی می‌توان دریافت که هر زمان شورای رقابت برای افزایش قیمت خودرو خیز برداشته است، تولید افزایش یافته و در ازای آن اما هزینه تولید یا همان تورم خودرو نیز با سیر صعودی همراه شده است.
انگار مشکلات در صنعت خودرو ایران یکی ۲ تا نیست. تولید در خودروسازی کشور نیازمند بهره‌وری است. طی سال‌های گذشته تاکنون به دلیل عدم بهره‌وری، خط‌های تولید خودرو در کشور به حد نگران کننده‌ای فرسوده شده است.
چرا تورم تولید خودرو فزاینده است؟
این معضل اگر در کنار دولتی بودن صنعت خودرو در ایران گذاشته شود، عمق بحران نمایان خواهد شد.
این در حالی است که از سال ۹۷ به دلیل اعمال تحریم‌های بین‌المللی از سوی غرب و رشد فزاینده نرخ تورم، هزینه تولید خودرو چند ده برابر شده است.
آنطور که کارشناسان صنعتی خودرو می‌گویند: برای جبران و کاهش تورم خودرو، لازم است به سه آیتم دستمزد، تامین مواد اولیه و کاهش هزینه‌های غیر ضروری توجه شود.
گفتنی است، تامین مواد اولیه به تنهایی ۸۰ درصد از هزینه تولید خودرو را شامل می‌شود.
نتیجه‌گیری
حل مشکلات صنعت و بازار خودرو در ایران با وجود همه سختی‌هایش، می‌‌تواند راهکارهای ساده‌ای داشته باشد. کافی است از سوی همه مدیران و سیاست‌گذاران صنعتی و اقتصادی بر سر مفاهیمی چون اصلاح نرخ تورم، کاهش هزینه تولید خودرو ، آزادسازی قیمت خودرو و رفع ممنوعیت واردات، اتفاق نظر وجود داشته باشد.
اگر این اتفاق رخ دهد هم تولید رونق خواهد گرفت هم بازار خرید و فروش خودرو سر و سامان می‌گیرد. کافی است تا سیاست‌گذار از اتخاذ تصمیم‌های ناگهانی برای استراتژیک‌ترین صنعت ایران، پرهیز کند.
آنطور که فعالان اقتصادی می‌گویند: شرکت‌های خودروسازی در کشور بیش از ۱۷۵ هزار میلیارد تومان بدهی دارند این رقم بدهی، در حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان، بیشتر از کل دارایی خودروسازان داخلی است.
از سوی دیگر اصلاح تورم خودرو، رابطه مستقیمی با آمار تولید دارد. حال اگر زیان انباشته خودروسازان رو به افزایش باشد، نه تولید بالا خواهد رفت نه کاهشی در هزینه تولید خودرو ایجاد خواهد شد.
نویسنده: فرشته بهروزی‌نیک
