خودروسازی‌های بزرگ کشور هر سال طرح‌های بسیاری را برای قرعه کشی خودرو مطرح می‌کنند اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این طرح‌ها شکست خورده است. دلیل آن را از یک کارشناس پرسیدیم.
از همان سالی که برای اولین بار مساله قرعه‌کشی خودرو به میان آمد تا همین امسال که هر هفته یک طرح قرعه‌کشی اعلام می‌شد، بحث درباره اما و اگرهای قرعه‌کشی در بازار خودرو، ادامه داشته است. هر بار که یک شرکت خودروسازی طرحی تازه برای فروش برخی خودروهای خود اعلام می‌کرد، آه از نهاد متقاضیان در می‌آمد که «این قرعه‌کشی‌ها نمایشی است» و خیلی‌هایشان بیشتر از 10 بار شرکت کرده‌اند و نتیجه نگرفته‌اند.
تقاضایی که پاسخ داده نشد
برخی آمارها نشان می‌دهد که در سال قبل و در بیشترین حالت، تنها 500 هزار تقاضا برای خودرو وجود داشت اما زمانی که قرعه‌کشی نهایی شد، باز هم بسیاری دست خالی ماندند. از ورود پای دلالان به بازار خودرو گرفته تا بی‌اثر شدن قرعه‌کشی‌ها به دلیل بالا رفتن قیمت کارخانه؛ همه و همه از جمله مشکلاتی است که بارها از آن صحبت شده است.
بسیاری از کارشناسان مدت‌هاست که نسبت به بی‌فایده بودن چنین طرحی هشدار داده و می‌گویند که چنین طرح‌هایی تنها رانت و دلالی بازار را بیشتر می‌کند. اما این هشدارها چندان جدی گرفته نمی‌شود. به طوری که بازار خودرو در سال 99 با حجم زیاد قرعه‌کشی‌های خرید مواجه بود. هرچند آنطور که از نتیجه این قرعه‌کشی‌ها می‌توان دریافت، امسال هم آنطور که باید بازار و قیمت‌ها به سر و سامان نرسیده‌اند. اما پرسش اینجاست که مشکل اصلی این طرح کجاست که به شکست منجر شده است؟
سیستم غیرشفاف
آنچه به وضوح می‌توان دید، نبود یک سیستم شفاف برای قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضاست که سبب شده بازار خودرو دچار آشفتگی شود و هر بار یک طرح خلق‌الساعه از یک گوشه آن بیرون بیاید. بسیاری از کارشناسان معتقدند که قرعه‌کشی‌های خودرو حرکت در خلاف جهت بازار است و باید فرصتی را به بازار داد تا به یک ثبات قیمتی و توازن در عرضه و تقاضا برسد.
انوش رهام کارشناس بازار خودرو در این رابطه معتقد است که دلیل شکست این طرح‌ها، غیرمنطقی بودن قیمت‌های آن است. وی به خودرو45 گفت: وجود قرعه‌کشی بر اساس یک قیمت غیرمنطقی است که با حاشیه بازار فاصله دارد. از طرفی تقاضا هم به دلیل پایین بودن قیمت، بیشتر می‌شود. همین مساله باعث می‌شود متقاضیان بیشتری روانه قرعه‌کشی شوند.
قرعه کشی اثری روی قیمت ندارد
رهام تاکید کرد: از طرفی این قرعه‌کشی‌ها توان پاسخگویی به عطش بازار را ندارند. حتی اثری هم روی قیمت ندارند. تنها اتفاقی که می‌افتد این است که برخی سودهای غیرمتعارف ارائه می‌شود. بهترین حالت این است که قیمت خودرو بر اساس حاشیه بازار و طبق عرضه و تقاضا مشخص شود. در این صورت هم عطش کاذب در بازار ریخته می‌شود و هم می‌توان بازار را مدیریت کرد. این بهترین حالت برای بازار خودروست.
این کارشناس خودرو گفت: در کشورهای دیگر چنین طرح‌هایی وجود ندارد. به نظر می‌رسد که قرعه‌کشی خودرو تنها در ایران صورت می‌گیرد. در همه کشورها اصل عرضه و تقاضا بر بازار خودرو حاکم است. برهمین اساس هم، مدل‌ها و قیمت‌های رقابتی در این بازارها ارائه می‌شوند و اصلا نیازی نیست که خودرو به صورت قرعه‌کشی عرضه شود. این مساله متاسفانه مختص بازار کشور ماست که در چند سال اخیر روی داده و بیشتر شده است.
نویسنده: سپیده اشرفی
