خوابیدن باتری خودرو یکی از معضلاتی است که معمولا بی‌سروصدا و بدون علامت خاصی به سراغ اتومبیل شما می‌آید. قدیمی بودن باتری یا روشن نکردن طولانی‌مدت خودرو می‌تواند از جمله دلایل خوابیدن باتری ماشین باشد. با این حال علت خوابیدن باتری ماشین ممکن است به موارد دیگری نیز ارتباط پیدا کند که در اینجا ضمن معرفی آنها، به ارائه راهکار جهت نگهداری بهتر از باتری خودرو و جلوگیری از خوابیدن آن اشاره می‌کنیم.
دلایل خوابیدن باتری ماشین
اگر سیستم‌های الکتریکی و دینام خودرو شما خوب کار می‌کند اما باتری توان لازم برای روشن کردن ماشین و به کار انداختن قسمت‌های برقی خودرو را ندارد، می‌توان اولین دلیل این مسئله را در تمام شدن عمر باتری و خرابی آن جستجو کرد.
شاید نتوان عدد خاصی را به عنوان عمر باتری ماشین اعلام کرد اما معمولا بسته به کیفیت باتری و شرایط نگهداری از آن، چیزی بین ۳ تا ۵ سال می‌توان روی عملکرد سالم باتری خودرو حساب کرد.
اگر عمر باتری تمام نشده ولی مشکل خوابیدن باتری ماشین برای شما پیش آمده، می‌توان روی خرابی دینام متمرکز شد. دینام یا آلترناتور، یک ژنراتور برقی است که به‌محض روشن شدن خودرو وظیفه شارژ باتری را بر عهده می‌گیرد. اگر دینام نتواند باتری را به‌خوبی شارژ کند، بعد از مدتی با معضل خوابیدن باتری روبه‌رو خواهید شد. بنابراین یکی از دلایل خوابیدن باتری ماشین می‌تواند خرابی دینام یا ایراد در سیم‌های اتصال دینام به باتری باشد.
اگر دینام نیز مشکلی نداشت، در مرحله بعد می‌توان علت خوابیدن باتری ماشین را در اتصالات سیم‌های باتری جستجو کرد. اتصالات باتری باید عاری از هرگونه کثیفی و سولفاته باشند و کاملا محکم روی قطب‌های باتری نصب شوند.
اگر اتصالات سیم‌های باطری شل باشد یا کثیف شده و سولفاته بگیرد، آن وقت دینام نمی‌تواند باتری را به‌خوبی شارژ کند و احتمال خوابیدن باتری افزایش پیدا می‌کند.
روشن نکردن طولانی مدت ماشین نیز می‌تواند یکی دیگر از دلایل خوابیدن باتری باشد. معمولا باتری‌ها برای مدتی می‌توانند شارژ را درون خود نگه دارند و اگر مجدد شارژ نشوند، کم‌کم از کار افتاده و خاصیت خود را از دست می‌دهند.
بنابراین واضح است اگر خودرو به مدت طولانی روشن نشود، باتری آن نیز قدرت خود را از دست می‌دهد و شاید حتی به‌طور کامل غیرقابل استفاده شود. پس سعی کنید خودرو را برای مدت طولانی خاموش نگه ندارید و حداقل هفته‌ای ۲-۳ مرتبه با آن بیرون بروید تا باتری شارژ شود و نخوابد.
علت خوابیدن باتری ماشین در سرما
معمولا باتری ماشین در زمستان با احتمال خوابیدن بیشتری مواجه است. برای فهمیدن علت خوابیدن باتری خودرو در زمستان باید ابتدا در مورد نحوه عملکرد باتری توضیحاتی بدهیم.
باتری ماشین از الکترودهای سربی تشکیل شده که درون اسید باتری یا همان الکترولیت قرار می‌گیرند. بر اثر واکنش شیمیایی بین الکترود و الکترولیت درون جعبه باتری، عملیات تولید برق، شارژ و دشارژ شدن باتری انجام می‌شود.
هوای بسیار سرد، به‌خصوص در زمستان می‌تواند این واکنش شیمیایی بین الکترود و الکترولیت درون باتری را مختل کند؛ درنتیجه باتری نمی‌تواند قدرت همیشگی را داشته باشد و از ظرفیت آن کاسته می‌شود. در این حالت احتمال خوابیدن باتری ماشین نسبت به زمانی که دمای هوا مساعد است، بسیار بالاتر می‌رود.
البته اگر باتری نو بوده و مدت زمان زیادی از عمر آن نگذشته باشد، معمولا در زمستان هم به‌خوبی می‌تواند خودرو را روشن کند. اما باتری‌هایی که عمر آنها از نیمه گذشته و رو به فرسودگی هستند، بسیار مستعد خوابیدن در سرما خواهند بود. در این شرایط می‌توان با عوض کردن الکترولیت باتری و شارژ مجدد آن برای مدتی از باتری استفاده کرد. اما این وضع نمی‌تواند خیلی ادامه پیدا کند و درنهایت، باید باتری کهنه را با نمونه نو عوض کرد.
راهکارهای جلوگیری از خوابیدن باتری ماشین
با توجه به توضیحات بالا احتمالا می‌توانید حدس بزنید که برای جلوگیری از خوابیدن باتری ماشین چه کارهایی باید انجام داد. به‌طور خلاصه باید بگوییم که برای جلوگیری از خوابیدن باتری ماشین بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
- خودرو را برای مدت طولانی خاموش نگذارید و حداقل هفته‌ای یک یا دو مرتبه برای حدود ۱۰ یا ۱۵ کیلومتر با ماشین رانندگی کنید تا دینام بتواند باتری را شارژ کند و درنتیجه خاصیت باتری از بین نرود.
- در زمستان‌های سخت و سرمای شدید ماشین را بیرون از منزل برای مدت طولانی پارک نکنید. اگر پارکینگ مسقف دارید، حتما در طول شب و یا در هوای سرد ماشین را درون پارکینگ بگذارید. اگر مجبورید خودرو را در فضای آزاد پارک کنید، بهتر است هر چند ساعت ماشین را ۱۰ دقیقه تا یک ربع روشن کنید تا سرمای زیاد نتواند روی باتری تاثیر بگذارد.
- از سالم و تمیز بودن اتصالات قطب‌های باتری مطمئن شوید. معمولا انصالات بست باتری دچار رسوبات سفید یا سبز رنگ می‌شوند که در اصطلاح به آنها سولفاته گفته می‌شود. بهتر است در این مواقع، بست باتری را جدا و با استفاده از برس سیمی کاملا تمیز کنید. برای جلوگیری از سولفاته شدن این اتصالات می‌توانید کمی گریس یا روغن موتور روی قطب‌های باتری بمالید و سپس بست‌های باتری را به آن متصل کنید.
- مطمئن شوید که اتصالات باتری کاملا محکم روی قطب‌ها بسته می‌شوند؛ چراکه شل بودن این اتصالات می‌تواند باعث خوابیدن باتری ماشین شود.
راهکارهای روشن کردن ماشین بعد از خوابیدن باتری
یکی از رایج‌ترین راه‌هایی که برای روشن کردن ماشین بعد از خوابیدن باتری به ذهن می‌رسد، هل دادن آن است. البته خودروهای دنده اتومات به هیچ وجه نباید هل داده شوند. در خودروهای با گیربکس دستی نیز احتمال رد کردن تسمه تایم وجود دارد و بنابراین این روش خیلی توصیه نمی‌شود، مگر اینکه راه‌حل دیگری وجود نداشته باشد.
اما اگر می‌توانید از خودروی دیگری کمک بگیرید، بهتر است روش باتری به باتری را به کار ببندید. با استفاده از کابل‌های استاندارد، قطب‌های باتری خالی را به قطب‌های مشابه روی باتری سالم متعلق به خودروی دیگر وصل کنید. سپس ماشین سالم را روشن کنید و اجازه دهید که باتری خوابیده نیز در مدت حداقل ۱۵ دقیقه مقداری شارژ شود.
بعد سیم‌ها را جدا کرده و خودرو را استارت بزنید تا باتری خوابیده به‌طور کامل روی ماشین شارژ شود. البته این کار در صورتی مفید است که باتری یا دینام خودرو ایراد اساسی نداشته باشد.
همچنین می‌توانید باتری خودرو سالم را روی ماشین خراب نصب کنید. استارت بزنید تا خودرو روشن شود، سپس اتصالات آن را جدا کنید و باتری خالی را مجدد سر جای خود نصب کنید. در این حالت هنگام تعویض باتری‌ها خودرو خاموش نخواهد شد؛ چراکه برق مورد نیاز خود را از دینام تامین می‌کند. اما این روش نیازمند کمی مهارت است و اگر در مباحث فنی چندان سررشته ندارید، انجام این کار اصلا توصیه نمی‌شود.
جمع بندی
با توجه به دلایل خوابیدن باتری ماشین که در این مطلب به آنها اشاره کردیم، توصیه می‌شود پیش از پایان عمر باتری نسبت به تعویض آن اقدام کنید. معمولا بهتر است که بعد از سه سال مصرف، باتری قدیمی را با نمونه نو جایگزین کرد. ضمنا از تمیز و سالم بودن اتصالات باتری نیز اطمینان پیدا کنید. برای عیب‌یابی دینام هم می‌توانید به صورت دوره‌ای به برق‌کار خودرو مراجعه کرده تا از سلامت دینام ماشین اطمینان حاصل کنید.
خودرو را برای مدت طولانی خاموش نگذارید و در سرمای شدید نیز سعی کنید حتما ماشین درون پارکینگ مسقف پارک شود. در غیر این صورت هر چند ساعت یک‌بار خودرو را استارت بزنید تا گرمای موتور اجازه خراب شدن باتری در هوای سرد را ندهد.
نویسنده: تیم محتوا خودرو45
