صنعت خودرو یکی از پرحاشیه‌ترین و البته ریسک‌‌پذیرترین صنایع در جهان است. صنعتی پول‌ساز که در مقابل تکانه‌های سیاسی، اقتصادی و رخدادهای غیر مترقبه خیلی سریع واکنش نشان می‌دهد. واکنشی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر معیشت کارگران تاثیرگذار است. در این‌باره یک مصداق روشن وجود دارد؛ ویروس کرونا! امروز روزجهانی کارگر است و به همین بهانه مروری بر وضعیت معیشتی کارگران در دوران کرونا شاید بتواند گوشه‌ای از مشکلات کارگران در سراسر جهان را بازگو کند.
بیش از یک میلیارد کارگر در تهدید کرونا!
سازمان بین‌المللی کار در گزارشی به صراحت اعلام کرده است شرایط اقتصادی در دوران کرونا بر درآمد یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون کارگر در دنیا تاثیر گذاشته است.
نبود امنیت شغلی، کاهش قدرت چانه‌زنی، قراردادهای سفید امضاء و عدم تطابق دستمزد کارگران با خط فقر، از مهمترین مسائل و مشکلاتی است که دست کم در کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته همچنان پاشنه آشیل بحران معیشت کارگران شده، اما این همه ماجرا نیست؟
ویروس کرونا نه تنها جان مردم جهان را گرفت که نفس قدرتمندترین صنایع خودروسازی در دنیا را نیز به شماره انداخته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که در پی پاندمی کرونا، صنعت خودروسازی به شدت آسیب دید و در سال ۲۰۲۰ شمار ثبت‌نام خودروهای سواری جدید در سراسر جهان به میزان قابل توجهی کاهش یافت.
کرونا با صنعت خودروسازی در آمریکا چه کرد؟
حالا بیش از یکسال از تخته‌گاز که ویروس ناخوانده کرونا در جهان می‌گذرد حتی در توسعه‌یافته‌ترین کشورها از جمله آمریکا، بسیاری از صنایع بزرگ در پی شیوع این ویروس کشنده با مشکلات عدیده‌ای دست‌و‌پنجه نرم کردند. دوم فروردین سال 1399 بود که خبرگزاری رویترز در گزارشی از کاهش یک میلیون و 400 هزار دستگاه خودرو در آمریکا نوشت. در جریان این کاهش تولید هیچ نیرویی تعدیل نشد اما دستمزد کارگران به بیش از دو سوم کاهش پیدا کرده است.
وضعیت کارگران صنعت خودرو در آلمان
بررسی گزارش‌ها حاکی از آن است که کرونا تا پایان سال میلادی گذشته میزان فروش خودرو در آلمان را 6 درصد کاهش داده است. اتحادیه صنعت خودروی آلمان پیش‌بینی کرده که فروش در این کشور در سال ۲۰۲۰ شش درصد کاهش یابد که به همین نسبت وضعیت تعدیل نیرو و اخراج کارگران آلمانی در صنعت خودرو را به همراه خواهد داشت. فیات-کرایسلر هم گفته که ناگزیر است یکی از کارخانه‌های خود را در اروپا تعطیل کند. نیسان و هیوندای هم به خاطر نرسیدن قطعه، مجبور شدند کارخانه‌های خود را در کره جنوبی تعطیل کنند.
چین خودروسازی‌ها را تعطیل کرد
چین که منشاء انتشار ویروس کرونا بود در آخرین روزهای سال 2019 باعث تعطیلی بسیاری از صنایع خودرو و قطعه سازی در جهان شد. گزارش‌ها در این‌بار نشان می‌دهد کشورهایی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم وابسته به واردات قطعه و مواد اولیه از چین بوده‌‌اند به ناچار دست به تعطیلی زدند.
با انتشار ویروس کرونا در شهر ووهان چین طی روزهای واپسین سال ۲۰۱۹، بسیاری از خودروسازان و قطعه سازان جهان که در این شهر پایگاه تولیدی دارند، مجبور به تعطیلی کارخانه‌های خود شدند. اخبار تایید نشده‌ای در این باره وجود دارد که می‌گوید نیمی از کارخانه‌ها با تعدیل گسترده نیروی کار با 30 درصد از ظرفیت خود مشغول به فعالیت هستند.
۱۳۰ هزار کارگر در آستانه بیکاری
اما قصه ایران از همه غم‌انگیزتر است. صنعت خودروسازی در ایران حتی پیش از کرونا روی پا نبود و حالا ضربه نهایی را از کرونا خورده است. بسیاری از آگاهان صنعتی می‌گویند: «به دلیل مشکلات در تامین قطعه، بدهی دولت به خودروسازها و کمبود نقدینی واحدهای تولیدی در این حوزه، نزدیک به 130 هزار کارگر در آستانه بیکاری قرار دارند».
قطعه‌سازان در ایران سال‌هاست که با کمترین ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. آنها سال گذشته هم در آستانه تعطیلی قرار داشتند. اما حالا به دلیل شیوع ویروس کرونا شرایط برایشان سخت‌تر شده و مسیرشان پر از دست‌انداز شده است.
نویسنده: فرشته بهروزی‌نیک
