نیاز به بکسل ماشین خود یا دیگران یکی از اتفاقات محتمل برای رانندگان است، چرا که به دلایل مختلف، احتمال خرابی و زمین‌گیر شدن خودرو در میانه‌های مسیر وجود دارد. شاید انجام این کار ساده به نظر برسد، اما در صورت عدم رعایت برخی نکات، خطرات مالی و جانی برای راننده و دیگر افراد به وجود می‌آید. به عبارت دیگر، بکسل کردن خودرو اصول و قواعد خاصی را دارد که برای حفظ ایمنی و پیشگیری از حوادث ناخواسته رعایت آنها الزامی است.
بکسل ماشین
بکسل کردن خودرو یا بکسل ماشین به معنی کشیدن یک خودرو با خودرویی دیگر است. زمانی که ماشین شما به دلیل تصادف، خرابی یا گیر افتادن در چاله و شن و ماسه و گل نتواند حرکت کند، باید از یک خودروی دیگر برای انتقال آن به تعمیرگاه یا بیرون آوردن کمک بگیرید.
خودرویی که ماشین معیوب را بکسل می‌کند، باید به اندازه کافی قدرتمند باشد. برای بکسل کردن ماشین چند روش وجود دارد که هر کدام از آنها مناسب شرایط خاصی است.
سیم بکسل
سیم بکسل نوعی طناب بسیار مقاوم است که از رشته‌های فولادی ساخته شده است. این سیم برای حمل و جابه‌جایی اجسام سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه‌بر این، سیم بکسل در جرثقیل‌ها، آسانسورها و سایر تجهیزات صنعتی نیز کاربرد دارد.
از لحاظ ساختار سیم بکسل از یک یا چند لایه سیم تشکیل یافته است. این سیم‌ها به دور یک هسته تابیده شده‌اند. در اکثر موارد جنس هسته از فولاد مقاوم است.
سیم بکسل انواع گوناگونی دارد و با توجه به فاکتورهایی مثل تعداد لایه، نوع هسته و قطر و همچنین میزان کشش و مقاومت در برابر سایش طبقه‌بندی می‌شود.
محل بکسل بند خودرو
هر خودرو در جلو و عقب خود حلقه‌هایی مخصوص برای اتصال قلاب سیم بکسل دارد. مکان این حلقه‌ها متفاوت است و گاهی برای پیدا کردن آنها باید اطراف سپر خودرو را بررسی کرد.
وظایف راننده بکسل
برای حمل ایمن و یدک کشی خودرو به شکلی مطمئن، راننده بکسل وظایفی دارد که باید آنها را رعایت کند. این وظایف عبارتند از:
- کنترل سلامت خودروی یدک کش
- انتخاب سیم بکسل مناسب
- اطمینان از اتصال درست سیم بکسل به هر دو خودرو
- رانندگی با سرعت مطمئن
- پرهیز از ترمزهای ناگهانی
- اجتناب از دور زدن ناگهانی
- نصب علائم مخصوص در پشت هر دو خودرو
زمان بکسل ماشین
بدیهی است هر موقع خودرو توانایی حرکت را از دست داد و زمین‌گیر شد، نیاز به بکسل کردن خواهید داشت. تصادف ماشین، پارگی تسمه تایم، آسیب‌دیدگی شاسی خودرو، خرابی سیستم برق، صدمه شدید به رینگ و لاستیک خودرو، شکستن پلوس‌ها، از کار افتادن موتور ماشین، خرابی فرمان خودرو و گیربکس برخی از مواردی هستند که باعث می‌شوند به بکسل کردن ماشین نیاز پیدا کنید.
در کنار این‌ها موارد دیگری مثل از کار افتادن سیستم ترمز یا دیفرانسیل خودرو، خرابی شفت درایو و لنت ترمز، عمل نکردن کلاچ خودرو و یا حتی گیر کردن ماشین در شنزار میتواند شما را به بکسل خودرو مجبور کند.
مزایای بکسل کردن ماشین
بکسل کردن ماشین راهی برای انتقال یک ماشین خراب یا آسیب‌دیده به مکانی مطمئن است و شما را از در راه ماندن و خطرات ناشی از آن نجات می‌دهد. توقف خودرو در کنار جاده، احتمال تصادف را افزایش می‌دهد که این موضوع ممکن است به قیمت صدمات جانی یا بیشتر شدن هزینه‌ها تمام شود. علاوه‌بر این باید گفت با بکسل ماشین می‌توانید به تعمیرکار همیشگی و مورد اعتماد خود مراجعه کنید.
به‌طور کلی بکسل ماشین نسبت به یدک کشی خودرو و استفاده از خودروبر هزینه کمتری دارد و با یک بار خریدن لوازم مربوطه و یادگیری فرایندهای آن، می‌توانید خیال خود را راحت کنید.
روش های بکسل ماشین
برای بکسل کردن خودرو چند روش مرسوم وجود دارد که در ادامه هر یک از آنها را به‌طور خلاصه مرور می‌کنیم.
بکسل با طناب، زنجیر و تسمه
ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش بکسل خودرو، استفاده از طناب، تسمه مخصوص و زنجیر است. در عین حال این روش به‌دلیل احتمال پارگی طناب و…، ایمنی کمتری دارد و بیشتر در جاده‌های فرعی و برای مسیرهای کوتاه و بدون شیب توصیه می‌شود. در این روش باید طناب یا سیم خودروی بکسل‌کننده را با کمک قلاب به حلقه موجود در جلوی خودروی معیوب متصل کنید.
بکسل ماشین با یدک کش
استفاده از خودروی یدک‌کش روش معمول دیگر برای انتقال خودروی معیوب است. در این روش، اگر چرخ‌های عقب سالم باشند، دماغه خودرو به وسیله بالابر از زمین جدا می‌شود و تایرها روی چرخ‌گیر، قرار می‌گیرند. برای پیشگیری از جدا شدن ماشین معیوب هنگام حرکت، با استفاده از قلاب و سیم بکسل آن را به یدک‌کش خودرو متصل می‌کنند. در صورتی که عقب خودرو آسیب دیده باشد، این قسمت از زمین جدا شده و خودروی معیوب روی چرخ‌های جلو به دنبال یدک‌کش حرکت می‌کند. در مقایسه با روش اول، این روش ایمنی بیشتری دارد و برای مسافت‌های طولانی‌تر مناسب است.
بکسل ماشین با خودروبر
حمل خودروی آسیب‌دیده و خراب با خودروبر بهترین و مطمئن‌ترین راه است. این روش بیشتر برای جابه‌جایی خودروهای گران‌قیمت یا مدل‌هایی که به خاطر صدمه شدید به هر دو محور، امکان حرکت ندارند، استفاده می‌شود.
ماشین‌های خودروبر کفی مخصوص دارند و اتومبیل آسیب‌دیده روی آن قرار می‌گیرد. به‌منظور حفظ ایمنی، اتومبیل آسیب‌دیده باید روی کفی ثابت باقی بماند. برای این کار، با کمک زنجیر یا سایر اتصالات مقاوم، چرخ‌ها به کفی یا میله‌های مخصوص بسته می‌شوند.
تجهیزات بکسل خودرو
بکسل کردن خودرو نیازمند تجهیزات خیلی پیچیده‌ای نیست و می‌توان با کمک طناب، سیم یا تسمه مخصوص این کار را انجام داد.
ویژگی های سیم بکسل استاندارد
با توجه به وزن سنگین خودروها، سیم بکسل متحمل فشار زیادی می‌شود. از این رو یک سیم بکسل استاندارد باید دارای مقاومت بسیار بالایی باشد. البته این تنها ویژگی لازم نیست و باید به موارد دیگری توجه کرد که در ادامه به طور خلاصه به آنها اشاره می‌کنیم.
- استحکام و مقاومت بالا در برابر پارگی
- انعطاف‌پذیری
- مقاومت در برابر سایش و طول عمر بالا
- مقاومت در برابر زنگ‌زدگی
- عدم چرخش و مقاومت در برابر خم شدن
راهنمای گام به گام بکسل ماشین
برای بکسل کردن ماشین به شکل استاندارد و ایمن، می‌توانید مراحل زیر را انجام دهید.
۱- انتخاب صحیح وسیله بکسل
اولین گام در بکسل اصولی، استفاده از یک خودروی مطمئن برای بکسل ماشین است. چنانچه خودرویی که برای کشیدن استفاده می‌شود، دارای قدرت کافی نباشد، در جابه‌جایی خودروی معیوب به مشکل بر خواهید خورد. ضمن اینکه اگر خودروی بکسل‌کننده در میانه‌های مسیر دچار خرابی شود، مشکل دو چندان خواهد شد.
۲- ایجاد بکسل ثابت
برای وصل کردن دو خودرو به یکدیگر، از حلقه‌های مخصوص روی سپر استفاده می‌شود. البته مکان این حلقه از خودرویی به خودروی دیگر متفاوت است و شاید برای پیدا کردن آن مجبور باشید زیر سپر را جستجو کنید. نکته مهم اینکه برای بکسل مدل‌های سنگین، حلقه روی سپر خیلی مناسب نیست، زیرا فشار مضاعفی به سیستم تعلیق خودرو تحمیل می‌کند و ممکن است باعث آسیب‌دیدگی قطعات مختلف شود.
۳- بررسی خودرو پیش از بکسل
قبل از شروع فرایند بکسل ماشین بهتر است مواردی مثل فرمان، ترمز و چراغ راهنما را کنترل کنید. چنانچه خودروی شما به گیربکس اتوماتیک مجهز است و موتور روشن نمی‌شود، در صورت نیاز به بکسل کردن با محدودیت‌های حرکتی زیادی روبه‌رو خواهید شد. به‌همین خاطر بهتر است برای اطمینان از ماشین خودروبر برای حمل به تعمیرگاه یا محل امن استفاده کنید.
۴- آشنایی با بکسل خودرو
شخصی که قرار است خودروی شما را بکسل کند، باید به فرایندها و رفتارهای حرکتی مربوط به بکسل کردن ماشین آشنا و دارای گواهینامه رانندگی باشد. در صورت عدم آشنایی و تجربه کافی، نخواهد توانست در مواقع لازم شما را راهنمایی کند. همچنین یک فرد بی‌تجربه به دلیل رعایت نکردن اصول اولیه ممکن است باعث زمینه‌ساز حوادث مختلف شود.
۵- وضعیت ترمز و دنده در زمان بکسل
در خودرویی که بکسل می‌شود، راننده باید ترمز دستی را آزاد کند و گیربکس را در حالت خلاص بگذارد. پس از این کار راننده باید ترمز را آرام فشار دهد و نگه دارد تا اینکه خودرو تا پایان نصب تجهیزات بکسل ثابت باقی بماند.
۶- هدایت ماشین قبل از بکسل
اگر خودرو در وسط جاده توانایی حرکت را از دست داده، تا رسیدن خودروی بکسل‌کننده یا یدک‌کش باید آن را به حاشیه امن هدایت کرد. از آنجایی که برای خودروهای مجهز به گیربکس خودکار، محدودیت‌های حرکتی زیادی وجود دارد، بهتر است از خودروبر یا یدک‌کش استفاده کنید.
۷- شروع حرکت در بکسل
وقتی که راننده خودروی بکسل‌کننده شروع به حرکت کرد، شما نیز باید پای خود را از روی ترمز بردارید تا حرکت دو خودرو همزمان باشد. بدیهی است که اگر پدال ترمز را دیرتر رها کنید، احتمال پارگی اتصال بکسل افزایش خواهد یافت. پس از شروع حرکت، همواره در مسیری مستقیم با خودروی بکسل‌کننده برانید و از چرخاندن فرمان به طرفین خودداری کنید. سرعت رانندگی نیز باید هماهنگ باشد و اگر خودروی جلویی سرعتش را کاهش داد، شما نیز باید سرعت خود را کاهش دهید. بنابراین در تمامی لحظات بکسل ماشین باید تمام توجه‌تان به جلو باشد.
۸- بکسل ماشین با یدک کش
در صورت بکسل ماشین با یدک‌کش ضرورتی برای حضور راننده در پشت فرمان نیست و خودروی معیوب همانند یک تریلر به دنبال یدک‌کش حرکت می‌کند. این نوع بکسل ضریب اطمینان بیشتری دارد.
نکات مهم در بکسل ماشین
قبل از بکسل خودرو، باید چند نکته را مد نظر قرار دهید. اولین و مهم‌ترین نکته این است که آیا خودروی بکسل‌کننده توان انجام چنین کاری را دارد یا نه. در گام بعدی باید نسبت به ظرفیت یدک‌کشی خودروی بکسل‌کننده اطمینان پیدا کنید. پس از این مورد نوبت به بررسی خودرویی که باید بکسل شود، می‌رسد. باید بدانید که این خودرو تک دیفرانسیل است یا چهار چرخ محرک. همچنین باید گیربکس را نیز بررسی کنید تا ببینید اتوماتیک است یا دستی. علاوه‌بر این، به‌عنوان یک نکته بدیهی باید گفت فردی که پشت فرمان خودروی یدک‌کش می‌نشیند، باید گواهینامه رانندگی داشته باشد.
نکات مهم بکسل خودرو اتوماتیک
امروزه خودروهای زیادی با گیربکس اتوماتیک تولید می‌شوند. اگر این نوع خودروها نیاز به بکسل پیدا کردند، با رعایت برخی نکات می‌توان از آسیب‌دیدگی جعبه دنده آنها جلوگیری کرد.
- سعی کنید خودروی مجهز به جعبه دنده اتوماتیک را با خودروبر منتقل کنید. در غیر این صورت به صورت یدک‌کشی و با بلند کردن دو چرخ از زمین حمل شود.
- اگر مجبور به بکسل کردن خودرو اتوماتیک با سیم یا طناب شدید، دقت کنید که گیربکس در حالت خلاص و موتور روشن باشد. در این شرایط گردش روغن در گیربکس متوقف نمی‌شود و احتمال صدمه از بین می‌رود.
- خلاص کردن خودروی مجهز به گیربکس خودکار از مدلی به مدل دیگر متفاوت است، از این رو یاد گرفتن این کار در مواقع ضروری میتواند بسیار مفید باشد. گفتنی است امکان روشن کردن خودروهای اتوماتیک از طریق هل دادن وجود ندارد، بنابراین اگر باتری مشکل داشت، نباید از این روش برای روشن کردن موتور استفاده کنید. در چنین شرایطی می‌توانید از روش باتری به باتری خودرو کمک بگیرید.
امنیت خودرو هنگام بکسل
گاهی مواقع ممکن است در سفرهای جاده‌ای و دور از شهر و دیار خود نیاز به بکسل کردن ماشین پیدا کنید. در این حالت بهتر است با مراکز امدادی معتبر برای تعمیر یا یدک‌کشی خودروی خود به تعمیرگاه تماس بگیرید. ضمن اینکه برای پیشگیری از اتفاقات ناخواسته‌ای مثل سرقت، توصیه می‌شود هنگام یدک‌کشی در خودروی یدک‌کش یا خودروی خودتان حضور داشته باشید.
بکسل تک دیفرانسیل و چهار چرخ محرک
موقع یدک‌کشی خودروهای دیفرانسیل عقب، باید میل گاردان را از پشت گیربکس یا قبل از دیفرانسیل باز کرد. با این کار حرکت چرخ‌ها، موجب چرخش اجزای گیربکس نمی‌شود. این امر وقتی که موتور خاموش و پمپ روغن گیربکس غیرفعال است، بسیار اهمیت دارد. در خودروهای دیفرانسیل جلوی دستی از آنجایی که ارتباطی مکانیکی بین چرخ‌های محور عقب و گیربکس وجود ندارد، یدک‌کشی روی چرخ‌های این محور آسان‌تر است.
در خودروهای دو دیفرانسیل یا چهار چرخ محرک، بهتر است از خودروبر برای انتقال ماشین استفاده کنید تا از فرسودگی و تحمیل فشار مضاعف به قطعات سیستم انتقال قدرت پیشگیری کنید. اگر به هر دلیلی مجبور به استفاده از یدک کش خودرو شدید، باید گاردان هر دو محور جلو و عقب را باز کنید.
اشتباه در بکسل ماشین
بکسل اشتباه برای هر دو خودرو خطرآفرین است و میتواند به اجزای قوای محرکه و قطعات سیستم انتقال قدرت صدمه وارد کند، امری که هزینه بسیار زیادی در پی دارد. بد نیست به این موضوع هم اشاره کنیم که صدمات ناشی از بکسل اشتباه مشمول گارانتی خودرو نمی‌شود. علاوه‌بر این باید گفت اتصال اشتباه سیم بکسل به جایی غیر از حلقه اصلی یا پارگی رابط غیراستاندارد، ممکن است به آسیب ظاهری خودرو منجر شود.
آسیب خودرو هنگام یدک کشی
یدک‌کشی و بکسل کردن فشار زیادی به هر دو خودرو وارد می‌کند. سیستم تعلیق، زیربندی، شاسی، موتور، سیلندر خودرو و گیربکس ماشینی که در جلو قرار دارد، متحمل فشار بسیار بیشتری می‌شود؛ در نتیجه استهلاک قطعات و احتمال خرابی بالاتر می‌رود. اگر فشار تحمیلی بیش از حد خاصی باشد، ممکن است در همان لحظه برخی قطعات شکسته و خراب شوند.
توزیع بار هنگام بکسل ماشین
روشن است که وجود بار سنگین در خودرو، فشار روی سیستم تعلیق را افزایش می‌دهد. از این رو هنگام بکسل ماشین و یدک‌کشی، اگر لوازم سنگین در خودرو وجود دارد، بهتر است آنها را نزدیک محور عقب قرار دهید. این اصل را باید در نظر داشته باشید که وزن خودروی کشیده‌شده باید کمتر از ۷۵ درصد ظرفیت حمل وزن خودروی بکسل‌کننده باشد.
سرعت یدک کش هنگام بکسل
هنگام یدک کشی خودرو، کاهش سرعت یا شتاب‌گیری کندتر از حد معمول می‌شود. به‌عبارت دیگر، توقف خودرو نیازمند مسافتی دو برابری نسبت به شرایط عادی است. بنابراین می‌توان گفت که در صورت یدک کشی خودرو، سرعت حرکت باید نصف باشد. نکته حائز اهمیت دیگر اینکه هنگام یدک‌کشی فاصله با سایر خودروهای جلویی باید بیشتر از حد معمول باشد، زیرا به علت وزن اضافی خودروی بکسل‌شونده، فشار مضاعفی به سیستم ترمز خودروی یدک‌کش تحمیل می‌شود و مسافت توقف افزایش می‌یابد. این مورد را باید موقع نزدیکی به تقاطع‌ها نیز لحاظ کرد و زودتر ترمز گرفت.
خنک سازی خودرو یدک کش
به علت کشش وزنی بیشتر از شرایط عادی، فشار روی موتور خودروی یدک‌کش به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا می‌کند. این فشار مضاعف ممکن است باعث افزایش دمای موتور شود، به‌خصوص در سربالایی‌ها. توصیه می‌شود در صورت یدک‌کشی، دور موتور را برای مدت طولانی بالا نگه ندارید. به‌طور کلی یک خودروی یدک‌کش از نظر سلامتی سیستم خنک‌کاری و کارکرد رادیاتور و واتر پمپ، باید همواره در بهترین شرایط باشد.
نتیجه گیری
وقتی که خودرو توانایی حرکت خود را از دست داده، باید با استفاده از بکسل کردن آن را جابه‌جا کرد. این کار با چند روش قابل انجام است و هر یک از روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد. مطمئن‌ترین شیوه، به‌خصوص برای خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک، خودروهای دو دیفرانسیل و دیفرانسیل عقب، استفاده از خودروبر است که البته این کار گران‌تر تمام می‌شود.
برای بیرون آوردن خودرو از شن، برف و گل و لای راه دیگری جز استفاده از سیم بکسل یا طناب وجود ندارد. یدک‌کشی هم بیشتر مناسب خودروهای دیفرانسیل جلو و حمل ماشین معیوب در مسافت‌های متوسط است.
ذکر این نکته ضروری است که بکسل و یدک‌کشی غیر اصولی به خودرو صدمه می‌زند و هزینه ایجاد می‌کند. این را نیز می‌دانید که هر گونه صدمه، ضمن افت قیمت خودرو کارکرده، فروش ماشین را سخت‌تر می‌کند. بنابراین، برای حفظ سلامتی خودرو، جلوگیری از ایجاد هزینه و فروش راحت‌تر در آینده، اگر نیاز به بکسل ماشین بود، با روش‌های اصولی این کار را انجام دهید.
سوالات متداول
آیا ماشین بکسل‌کننده خراب می شود؟
بکسل کردن فشار زیادی به هر دو خودرو وارد می‌کند. در صورت عدم رعایت اصول و نکات ایمنی، احتمال صدمه و خرابی هر دو خودروی بکسل‌شونده و بکسل‌کننده وجود دارد.
در چه صورتی باید ماشین را بکسل کرد؟
چنانچه خودرو به هر دلیل توانایی حرکت کردن خود را از دست بدهد و یا در جایی مثل شنزار و برف گیر کند، باید با کمک بکسل کردن آن را جابه‌جا کرد.
نویسنده: سعید علیپور
خیلی عالی بود