در ایران به ازای هر 1000 نفر فقط 218 خودروی سواری تولید می‌شود. با نگاهی گذرا به این دو رقم می‌توان فهمید که میزان برخورداری ایرانی‌ها از مالکیت خودرو حتی با استناد به آمارهای رسمی پایین‌تر از استاندارد جهانی است.
این شاخص جهانی می‌گوید اگر تعداد مالکیت خودروها در کشوری برای هر 1000 نفر متناسب نبود پس باید پذیرفت که سرانه خودرو در آن کشور پایین است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که از هر 1000 نفر 782 نفر در بین خانوارهای شهری خودروی شخصی ندارند.
بررسی آمارهای سازمان برنامه و بودجه کشور نشان می‌دهد 53 درصد از خانوارهای شهری خودروی شخصی ندارند این در حالی است که 48 درصد از خانوارها مالک 2 یا 3 خودروی شخصی هستند. این وضعیت برای خانوارهای روستایی به مراتب بدتر است. آمارها می‌گوید تا پایان سال 98 تعداد خانوارهایی که فاقد خودروی شخصی بوده‌اند 15 درصد بیشتر از خانوارهای شهری است. بر همین اساس 67 درصد از خانوارهای روستایی توان مالی خرید خودرو نداشتند. ذکر این نکته ضروری است که این آمار تنها بر اساس خود اظهاری شهروندان شهری و روستایی مورد بررسی قرار گرفته است.
وضعیت سرانه خودرو در روستاها
از کل جمعیت هفت میلیون و 444 هزار و 955 هزار نفری خانوارها روستایی فقط 2 میلیون و 437 هزار و 478 نفر خانوار خودروی شخصی دارند.
بررسی داده‌های پایگاه اطلاعات اقتصادی خانوار (وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی) نشان می‌دهد تفاوت سرانه خودرو میان دهک اول که در اقتصاد به عنوان فقیرترین قشر جامعه شناخته می‌شوند تا دهک دهم یا همان ثروتمندان جامعه، 28 درصد است.
بر اساس این گزارش تا پایان سال گذشته تنها دو میلیون و 690 هزار و 566 نفر از دهک اول روستایی، معادل 2.55 درصد مالک خودرو بوده‌اند. این رقم برای دهک دهم حدود 65 درصد است.
چه تعداد خانوار شهری مالک خودرو هستند؟
تا پایان سال گذشته همچنین از کل 22 میلیون و 228 هزار و 44 خانوار شهری در کشور، تنها 11 میلیون و 803 هزارو 91 نفر مالک خودرو هستند. بر اساس این گزارش تفاوت برخورداری میان دهم اول یعنی فقیرترین تا دهک دهم که ثروتمندترین خانوارهای جامعه هستند 77.1 درصد است.
ایران در قعر جدول سرانه خودرو
گزارش‌های مرکز داده‌های آماری بانک جهانی و داده‌های انجمن بین‌المللی سازندگان وسایل نقلیه موتوری و داده‌های اتحادیه تولیدکنندگان اتومبیل اتحادیه اروپا (ACEA) از مقایسه میزان برخورداری ایرانی‌ها در مالکیت خودرو با دیگر کشورهایی در حال توسعه و کمتر توسعه یافته نشان می‌دهد که ایران در مقایسه با 196 کشور در رتبه 76 قرار دارد.
کارشناسان چه می‌گویند؟
بسیاری از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که کاهش ارزش پول ملی در نتیجه بحران ارزی، تحریم، نبود استراتژی صنعتی به ویژه در صنعت خودرو، توزیع ناعادلانه منابع (درآمد نفت) خودرو مانند مسکن، آموزش، بهداشت و حتی بسیاری از خوراکی‌ها به کالایی لوکس تبدیل شده است.
همچنین که به باور ناظران داخلی و خارجی اقتصادی دهه 90 برای بازار خودرو در ایران پر فراز و نشیب بود. صنعتی که طی سال‌ها معضلی به اسم انحصار دست‌وپنجه نرم کرد به ناچار بار سنگین «تحریم» را نیز به دوش کشید. حالا آنچه بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی بر سر آن به اتفاق نظر رسیده‌اند آن است که کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، برنامه‌ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت صنعتی و همچنین ایجاد ساختار شفاف اقتصادی می‌تواند زمینه‌های رفاه و برخورداری در کشور را فراهم کند.
*آمارها و ارقام از جمعیت شهری و روستایی متعلق به آمار تحلیل و بررسی منتهی به سال 1399 است.
نویسنده: فرشته بهروزی‌نیک
