تفاوت کراس اوور و شاسی بلند

تب ساخت خودروهای کراس اوور از اواخر دهه ۹۰ میلادی شروع شد و با افزایش روزافزون این علاقه، امروزه به یکی از پر فروش‌ترین کلاس‌های خودرویی تبدیل شده است تا جایی که در سبد محصولات کمتر خودروسازی ممکن است رد و اثری از یک شاسی بلند واقعی یا کراس اوور پیدا نکرد. اما کراس اوورها که به خاطر نیاز به خودروهای شاسی‌بلند شهری توسعه پیدا کرده‌اند، با شاسی‌بلندهای واقعی یا همان SUVها تفاوت‌هایی داشته و هرکدام، ویژگی‌های خاص خود را دارند.

اولین کراس اوور

جیپ با مدل استیشن واگن خود، اولین استیشن دو دیفرانسیل تولید انبوه دنیا را رونمایی کرد و بعد از آن، با جهشی فوق‌العاده از نظر تکنولوژی، سیستم‌های رفاهی و طراحی، واگنیر را در سال ۱۹۶۲ به عنوان اولین شاسی‌بلند لوکس دنیا به خط تولید برد. در واقع از این تاریخ، علاقه مردم به خودروهای شاسی بلند عوض شد. چرا که با رقابتی که ایجاد شده بود، رنجروور، تویوتا، فورد، اینترنشنال، شورولت، داج و… نیز به صف تولیدکنندگان خودروهای شاسی بلند لوکس وارد شدند تا مردمی که قبل از واگنیر، فقط خودروهای دو دیفرانسیل را مناسب کشاورزی و میدان جنگ دیده بودند، حالا لذت داشتن یک خودرو راحت با قابلیت تردد در بیراهه‌ها را بچشند.

اما این رویه در دهه ۹۰ میلادی کمی تغییر کرد. ابعاد خودروها دستخوش تغییرات شدند، مصرف سوخت اهمیت بسیاری پیدا کرد و از همه مهم‌تر اینکه ذائقه خودرویی مردم نیز تغییرات زیادی به خود دید. دیگر کمتر کسی شاسی بلندها را برای بیراهه‌نوردی می‌خواست و افراد زیادی فقط خواهان خرید خودرویی با ظاهر یک شاسی بلند برای تردد در مسیرهای شهری بودند. این نیاز باعث پیدایش کلاس جدیدی به نام کراس اوور شد.

هرچند که در گذشته نیز جرقه‌هایی از تولید یک خودرو نزدیک به ویژگی‌های کراس اوور در ذهن خودروسازان زده شده بود، اما به گفته بسیاری از کارشناسان خودرویی، اولین کراس اوور دنیا، خودرو AMC ایگل است که در سال ۱۹۷۹ رونمایی شد. این خودرو در واقع یک سواری استیشن با سیستم دو دیفرانسیل بوده و ترکیبی از یک خودرو سواری با قابلیت‌های آفرود سبک است. اما تویوتا RAV4 را که در سال ۱۹۹۴ معرفی شد، به عنوان اولین کراس اوور دنیا می‌دانند که آغاز به کار کلاس کراس اوورها را رسما کلید زد و طرحی را معرفی کرد که تمام اعضای این کلاس تا امروز بر اساس این الگو طراحی می‌شوند. یعنی یک خودرو با طرحی شبیه به SUV اما با ویژگی‌های یک خودرو خیابانی و البته قابلیت های سبک بیراهه‌نوردی.

از این تاریخ، خرید و فروش کراس اوورها کم‌کم بالا گرفت و به یکی از مهم‌ترین کلاس‌های خودرویی دنیا تبدیل شد.

تعریف کراس اوور

کراس اوور یا CUV، برای افرادی که خواهان خرید خودرو با قد و ارتفاع بلندتر از خودروهای سواری به همراه مقدار کمی قابلیت خارج از جاده هستند، ساخته شده است. این خودروها بر اساس پلتفرم مشترک با خودروهای سواری سدان و هاچبک ساخته می‌شوند و در حالی که بسیاری از آنها دارای سامانه دو دیفرانسیل با تجهیزات الکترونیکی مناسب برای آفرود هستند، اما  فقط از نظر ارتفاع به خودروهای شاسی‌بلند شبیه بوده و توانایی‌های حرکتی SUVها را ندارند. ضمن اینکه بسیاری از آنها نیز فاقد سیستم حرکتی دو دیفرانسیل هستند و فقط برای تردد در مسیرهای معمولی ساخته شده‌اند.

کراس اوورها از سایزهای کوچک ساخته می‌شوند و حتی انواع سایز بزرگ یا همان فول سایز نیز دارند که مرسدس بنز GLS یا جیپ گرندواگنیر جدید، از بزرگ‌ترین آنها محسوب می‌شوند. در حالت فعلی نیز، خرید و فروش کراس اوورها و خودروهای شاسی بلند، بازار خوبی در اکثر نقاط دنیا دارد. همچنین فراموش نکنیم که بسیاری از خودروهای شاسی بلند لوکس امروزی از کمپانی‌های مطرح دنیا مثل رنجروور، جیپ، تویوتا، نیسان و… در دسته کراس اوور قرار می‌گیرند.

مقایسه کراس ‌اوور و SUV

با نگاه کردن به ظاهر خودرو می‌توان فهمید که ما با یک کراس اوور روبه‌رو هستیم یا یک شاسی بلند واقعی. زاویه حمله و فرار خودرو، فاصله کف خودرو از زمین، ابعاد تایر و… تا حدود زیادی نشان‌دهنده این واقعیت است. اما یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های این دو کلاس در سیستم انتقال قدرت آنهاست. یک کراس اوور ممکن است تک یا دو دیفرانسیل باشد. حتی امکان دارد که سیستم حرکتی آن به صورت دائم چهار چرخ یا AWD بوده، یا دیفرانسیل دوم به انتخاب راننده وارد مدار شود و 4WD باشد.

موردی که در کمتر کراس اووری می‌توان دید، وجود گیربکس کمکی است که امکان عبور خودرو از مسیرهای صعب‌العبور را راحت‌تر می‌کند. ماشین‌های کراس اوور فاقد گیربکس کمکی هستند و به همین خاطر، زمانی که نیاز به گشتاور بالاتر در سر چرخ‌ها باشد، به خاطر نبود گیربکس کمک، کراس‌اوورها توانایی چندانی در آفرود نخواهند داشت.

مهم‌ترین اختلافی که بین دو کلاس خودرویی کراس اوور و شاسی بلند دیده می‌شود و اصلی‌ترین فاکتور تمایز این دو رده از خودروها به شمار می‌آید، در نوع شاسی آنهاست. خودروهای SUV دارای شاسی جدا از بدنه‌اند که خواص ویژه‌ای به چگونگی حرکت آنها می‌دهد و در کنار سواری کمی خشک‌تر، قابلیت‌های بیراهه‌نوردی را بالا می‌برد. در مقابل، کراس اوورها شاسی یکپارچه با بدنه دارند و معمولا از پلتفرم مشترکی با خودروهای سدان بهره می‌برند که کیفیت رانندگی را نزدیک به سدان‌ها و هاچک‌ها می‌کند. البته که قابلیت‌های خارج جاده آنها نیز بسیار کمتر از یک شاسی بلند واقعی خواهد بود.

مزایا و معایب کراس اوور

خودروهای کراس اوور معمولا وزن کمتری دارند، دارای آیرودینامیک بهتری هستند و در نتیجه مصرف سوخت اقتصادی‌تری دارند. از طرفی در سایز و اندازه‌های متفاوتی ساخته می‌شوند که بر اساس نیاز طیف گسترده‌ای از خریداران است و می‌تواند انتخاب کاملی برای افرادی باشد که به دنبال خرید کراس اوور هستند. چون پلتفرم این ماشین‌ها شبیه به خودروهای سدان است، راحتی بیشتری نیز دارند. ضمن اینکه در مدل‌های دو دیفرانسیل، اندکی نیز توانایی‌های آفرود پیدا کرده‌اند که قدرت مانور آنها را از سدان‌ها و هاچبک‌ها، بالاتر می‌برد.

اما در مقابل، کراس‌اوورها توانایی‌های آفرودی کمی دارند و در حالی که حمل تریلر با آنها نیز راحت‌تر از خودروهای سواری است، اما نمی‌توان تریلر و کمپرهای بزرگ را با آنها جابه‌جا کرد. کراس اوورها، در تصادفات نیز نسبت به شاسی‌بلندهای واقعی، آسیب‌پذیرترند. در مجموع می‌توان گفت بزرگ‌ترین موانع بر سر توانایی های یک کراس اوور، قدرت موتور نه‌چندان بالا، نداشتن شاسی جداگانه پرقدرت، فاصله اندک خودرو از زمین، پایداری کمتر در بیراهه‌های سخت و… است که باعث می‌شود خرید آنها کاملا متمایز از خرید یک شاسی بلند واقعی باشد.

مزایا و معایب شاسی بلند

از مزایای خودروهای شاسی بلند که جذابیت خرید و فروش آنها را افزایش می‌دهد، داشتن مقدار فضای زیاد در کابین است. این خودروها معمولا جثه‌های بزرگ‌تری دارند که فضای زیادی در اختیار راننده و سرنشینان قرار می‌دهند.

قابلیت‌های بالای آفرودی از دیگر مزیت‌های این رده از خودروهاست که با کراس‌اوورها نمی‌توان به آن دست پیدا کرد. شاسی مستقل آنها باعث می‌شود تا بیراهه‌نورد بهتری باشند و در عبور از دست اندازها و چاله‌های مسیر، کمتر دچار ناپایداری شوند.

چون SUVها ابعاد بزرگ‌تری دارند، معمولا تراکم قطعات کمتری داشته و پیچیدگی آنها کمتر است که تعمیرات آنها را نیز راحت‌تر خواهد کرد. شاسی بلندها پیشرانه‌های قوی‌تری دارند و به لطف شاسی نردبانی مستقل و البته در کنار سیستم‌های کمکی الکترونیکی، از پس هر مسیری بر می‌آیند.

اما در مقابل، ابعاد بزرگ‌تر و سنگین‌تر آنها که معمولا با آیرودینامیک ضعیف‌تر همراه است، باعث بالا رفتن مصرف سوخت می‌شود. ضمن اینکه همین ابعاد بزرگ‌تر، رانندگی با آنها را در شهرها مشکل‌تر می‌کند. در بحث خرید و فروش خودرو، قیمت بالاتری دارند که به همین دلیل خرید و فروش SUVها سخت‌تر است.

کراس اوور یا شاسی بلند

اگر تصمیم دارید که برنامه های بیراهه‌گردی و آفرودسواری را در تقویم زندگی خود قرار دهید و این ورزش در تمام طول سال در جریان باشد، خرید یک شاسی بلند (SUV) می‌تواند به‌صرفه باشد. اما اگر فقط داشتن یک خودرو شاسی‌بلند و برنامه های سبک آفرودی مد نظر شما است، خرید کراس اوور گزینه بهتری خواهد بود. در بحث خرید و فروش خودرو دست دوم نیز، هر کدام از ماشین‌های کراس اوور و شاسی بلند، بازار و خریداران خاص خود را دارند.

نویسنده: علیرضا داودی