انسان موجودی اجتماعی است و مسئولیت‌های متعددی در قبال سایر اعضای جامعه دارد. این مسئولیت‌ها در قالب قوانین مختلف تدوین شده‌اند تا با پیروی از آنها، کیفیت زندگی در جامعه بهتر شود. بنابراین هر اقدام اجتماعی نظیر رانندگی خودرو، نیازمند تعریف قوانینی است که موجب ایجاد و حفظ نظم و امنیت اجتماعی شود. بنابراین یک فرد تنها در صورتی مجاز به رانندن وسیله نقلیه است که از دستورالعمل‌ها و قوانین رانندگی آگاهی داشته باشد، در غیر این صورت عامل آسیب‌زا برای جامعه تلقی شده و ملزم به پرداخت جریمه رانندگی است.
قوانین راهنمایی و رانندگی به طور کامل در کتاب آیین‌نامه ذکر و شرح داده شده‌اند که هر فرد پیش از دریافت گواهینامه رانندگی ملزم به اثبات مطالعه و فراگیری آن است. با این حال، بد نیست نگاهی به مهمترین قوانین رانندگی در ایران بیندازیم.
قوانین و مقررات رانندگی چیست؟
قوانین راهنمایی و رانندگی مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و ضوابط مشخص برای رانندگان است که پیروی از آنها موجب بهبود رانندگی و ایمنی ترافیک می‌شود. این قوانین، تمام جنبه‌های استفاده از خودرو، از دستورالعمل‌های مربوط به سرعت، سبقت، توقف و گردش گرفته تا رانندگی ایمن، سیستم‌های فنی خودرو، فرهنگ رانندگی، تخلفات رانندگی و… را در بر می‌گیرد. هر فرد پیش از راندن خودرو موظف به فراگیری قوانین رانندگی است که در آموزشگاه‌ها به صورت تئوری و عملی تدریس می‌شوند. تنها در صورت قبولی در آزمون‌های رانندگی و گرفتن گواهینامه، افراد مجاز به راندن خودرو هستند.
در چه مواردی گواهینامه از لحاظ قانونی باطل می‌شود؟
بر اساس قوانین رانندگی در تمام نقاط جهان، افراد تنها در صورت داشتن گواهینامه قادر به استفاده از خودرو هستند. بنابراین اگر فرد فاقد گواهینامه بوده و یا جواز رانندگی وی باطل شده باشد، حق رانندگی ندارد. اما گواهینامه در چه صورت از لحاظ قانونی باطل می‌شود؟
پلیس راهنمایی و رانندگی به منظور ترغیب افراد به رعایت نکات ایمنی و رانندگی محتاطانه، راهکاری به نام نمره منفی را در نظر گرفته است که به انجام تخلف توسط راننده مربوط می‌شود. هر زمان که تخلف حادثه‌آفرین از راننده سر بزند، یک نمره منفی برای وی در نظر گرفته می‌شود. تخلفات حادثه‌آفرین به آن دسته از نقض قوانین اشاره می‌کند که ارتباط مستقیم به حوادث مرگبار دارد. عبور از پیاده‌رو، حرکات نمایشی مثل تک‌چرخ زدن با موتور، تجاوز از سرعت مجاز، عبور از چراغ راهنمایی و رانندگی، سبقت غیرمجاز، عدم رعایت حق تقدم و… جزو تخلفات حادثه‌آفرین به حساب می‌آیند که ارتکاب آنها مساوی با گرفتن نمره منفی و یک گام نزدیک شدن به ابطال گواهینامه است. بنابراین تخلفات سبک همچون بوق‌های گوش‌خراش، دودی کردن شیشه ماشین و… اگرچه شامل جریمه می‌شود، ولی نمره منفی برای راننده ندارد.
بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی، نمرات منفی طی یک فرایند سه مرحله‌ای به راننده متخلف داده می‌شوند که مرحله آخر، ابطال گواهینامه است. در مرحله اول، اگر جمع نمرات منفی به ۳۰ برسد، گواهینامه به مدت سه ماه توقیف می‌شود. اگر راننده بازهم تخلف کند و نمرات منفی وی در مرحله دوم به ۲۵ برسد، این بار گواهینامه وی به مدت ۶ ماه ضبط می‌شود. اگر راننده باز هم به رفتار رانندگی پرخطر خود ادامه دهد و امتیاز وی در مرحله سوم به ۲۰ برسد، گواهینامه رانندگی باطل خواهد شد. در این صورت فرد خاطی دیگر حق رانندگی نداشته و تا یک سال نمی‌تواند برای گرفتن گواهینامه اقدام کند. به بیان بهتر، در صورت ابطال گواهینامه، فرد متخلف تا یک سال نمی‌تواند پشت فرمان بنشیند.
قوانین و مقررات رانندگی در ایران
قوانین رانندگی در تمام کشورها به یک صورت تنظیم شده، با این حال بسته به آداب و فرهنگ هر کشور، ممکن است مصوباتی به قوانین اصلی اضافه شود. این قوانین تمام جنبه‌های رانندگی اعم از سرعت‌گیری، سبقت‌گیری، پارک کردن، حق تقدم در رانندگی، بستن کمربند و… و همین‌طور جریمه نقص قوانین را در بر می‌گیرند و همگی در کتابچه‌ای به نام آیین‌نامه «آموزش رانندگی» جمع‌آوری شده‌اند.
در صورت نیاز به خرید خودرو و استفاده از آن، ابتدا باید به آموزشگاه‌های معتبر رانندگی مراجعه کرد تا کتابچه آیین‌نامه به صورت تئوری و عملی به متقاضی یاد داده شود. سپس با گذراندن آزمون، صلاحیت فرد متقاضی و میزان آگاهی وی از قوانین رانندگی سنجیده شده و در صورت قبولی، گواهینامه رانندگی برای او صادر می‌شود. افراد تنها با داشتن گواهینامه اجازه دارند با وسیله نقلیه شخصی خود در خیابان‌ها تردد کنند. فناوری‌های جدید همچون آموزش رانندگی دیجیتالی نیز می‌توانند در کسب مهارت رانندگی و آگاهی از قوانین به افراد کمک کنند. آگاهی و رعایت قوانین رانندگی موجب کاهش حوادث و سوانح رانندگی، بهبود وضعیت ترافیک و سلامت شهروندان می‌شود. در ادامه با مهمترین قوانین رانندگی در ایران آشنا می‌شویم.
قوانین کنترل سرعت در رانندگی
رانندگی با سرعت مجاز، یکی دیگر از نکات مهم در دستورالعمل‌ها و قوانین رانندگی به حساب می‌آید که رعایت آنها از ضرورت بالایی برخوردار است. در نواحی شهری و پرتردد، افراد باید با سرعت محتاطانه رانندگی کنند، چراکه هر لحظه امکان رویارویی با عابرین پیاده و خودروهای دیگر وجود دارد. در عوض رانندگی در مناطق برون‌شهری و معابر کم تردد فراغ بال بیشتری به رانندگان می‌دهد، هرچند که برای این مسیرها نیز یک عدد مشخص به عنوان حداکثر سرعت مجاز تعریف شده تا ضامن ایمنی خودرو و جاده باشید. حتی اگر در یک جاده خالی از تردد در حال رانندگی هستید، باید سرعت مجاز را حفظ کنید تا به سلامت به مقصد برسید. قوانین کنترل سرعت در نواحی شهری و برون‌شهری در ادامه ذکر شده‌اند.
کنترل سرعت در شهر و مناطق مسکونی
معابر شهری و مسکونی مملو از خودروهای سواری، موتورسیکلت، اتوبوس، دوچرخه و حتی عابران پیاده بی‌احتیاط و قانون‌شکن است. به همین خاطر احتیاط در رانندگی و حفظ سرعت مجاز جهت اجتناب از سوانح حادثه‌آفرین ضرورت بسیاری دارد. حداقل و حداکثر سرعت مجاز در نواحی شهری بر اساس جدیدترین قوانین رانندگی در سال جاری شامل موارد زیر می‌شود.
معابر شریانی درجه ۱
معابر شریانی درجه ۱ شامل آزادراه‌ها و بزرگراه‌های شهری می‌شود. بر اساس قوانین راهنمایی و رانندگی ذکرشده در آیین‌نامه، حداقل و حداکثر سرعت در آزادراه‌ها به ترتیب ۷۰ و ۱۲۵ کیلومتر بر ساعت بوده، و حداکثر سرعت مجاز رانندگی در بزرگراه‌ها، ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت اعلام شده است.
معابر شریانی درجه ۲
خیابان‌های شریانی اصلی و فرعی به عنوان معابر شریانی درجه ۲ در نظر گرفته می‌شوند. قوانین رانندگی در خصوص حداکثر سرعت مجاز در خیابان‌های اصلی و فرعی، به ترتیب به ارقام ۶۰ کیلومتر بر ساعت و ۵۰ کیلومتر بر ساعت اشاره می‌کند.
معابر محلی
معابر محلی به سبب تردد عابرین پیاده به رانندگی محتاطانه و هوشمندانه احتیاج دارد. بدیهی است که حداکثر سرعت مجاز در معابر محلی بسیار کمتر از خیابان‌های اصلی و فرعی است. افراد در معابر محلی می‌توانند حداکثر با سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت رانندگی کنند.
مسیرهای برون شهری و غیرمسکونی
برای کاهش تردد و ترافیک، حداکثر سرعت مجاز هنگام رانندگی در مسیرهای برون‌شهری و غیرمسکونی بیشتر از مسیرهای شهری است، هرچند که برای انواع خودروهای سبک و سنگین فرق می‌کند. جزئیات قوانین راهنمایی و رانندگی در خصوص حداقل و حداکثر سرعت رانندگی در مسیرهای خارج شهر، به شرح زیر است.
قوانین آزادراه ها
حداقل سرعت رانندگی در آزادراه‌ها ۷۰ کیلومتر بر ساعت اعلام شده که در مورد تمام وسایل نقلیه صدق می‌کند. در این صورت، وسیله نقلیه تنها مجاز به حرکت در لاین سمت راست است. رانندگان خودروهای سواری و وانت‌بارها تا ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت، و رانندگان اتوبوس، مینی‌بوس، تریلی، کامیون و کامیونت تا ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت می‌توانند سرعت بگیرند.
قوانین بزرگراه ها
در بزرگراه‌های دارای خطوط رفت و برگشت جدا از هم، حداکثر سرعت مجاز انواع سواری و وانت‌بارها ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت و حداکثر سرعت مجاز انواع اتوبوس، مینی‌بوس، تریلی، کامیون و کامیونت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت اعلام شده است.
قوانین جاده اصلی
انواع وسایل نقلیه در جاده‌های اصلی در طول روز مجاز به رانندگی با حداکثر سرعت ۹۵ کیلومتر بر ساعت هستند. این عدد در شب به ۸۵ کیلومتر بر ساعت کاهش می‌یابد.
قوانین جاده فرعی
در جاده‌های فرعی نیز حداکثر سرعت مجاز برای انواع وسایل نقلیه در طول روز ۸۵ و در طول شب ۷۵ کیلومتر بر ساعت تشخیص داده شده است.
قوانین سبقت در رانندگی
سبقت گرفتن در شرایط مناسب، عملی مجاز در قوانین راهنمایی و رانندگی به حساب می‌آید. فرض کنید در یک جاده بین‌شهری در حال رانندگی پشت یک کامیون سنگین کُندرو هستید. قوانین به شما اجازه می‌دهند با رعایت آداب خاص، از کامیون سبقت گرفته و آرامش روانی خود را بازیابید!
طبق مقررات رانندگی مندرج در آیین‌نامه، اگر قصد سبقت گرفتن از وسایل نقلیه‌ای را دارید که هم‌جهت با خودروی شما در حال حرکت است، در محل مجاز و در صورت لزوم پس از روشن کردن چراغ راهنما خودرو یا علامت با دست، تنها از سمت چپ خودروی جلویی سبقت بگیرید و پس از سبقت و طی مسافت کافی، بار دیگر با روشن کردن چراغ راهنما یا علامت دستی، خودرو را به لاین قبلی بازگردانید، به نحوی ایمن که راه برای خودرویی که از آن سبقت گرفته‌اید، بسته نشود.
گفتنی است که در طی مسیر، اگر راننده‌ای می‌خواست از خودروی شما سبقت بگیرد (در صورت مهیا بودن شرایط)، باید راه را برای وی باز کرده و از سرعت‌گیری بیهوده پرهیز کنید. در ضمن، مواردی که در آنها سبقت‌گیری غیرمجاز قلمداد شده را مطالعه کنید تا مرتکب تخلف نشوید.
در چه مواقعی سبقت گرفتن ممنوع است؟
اگرچه سبقت گرفتن خودرو جزو موارد مجاز در قوانین رانندگی است، اما در برخی مواقع به هیچ عنوان اجازه سبقت به راننده داده نمی‌شود و هر اقدامی از سوی راننده مبنی بر پیشی گرفتن از خودروی جلویی به عنوان سبقت غیرمجاز تلقی می‌شود. سبقت‌گیری این موارد زیر ممنوع است.
- در سر پیچ‌های تند و سربالایی که میدان دید راننده کم است.
- هنگامی‌که روشنایی و میدان دید به هر علت کافی نباشد.
- برای اتوبوس‌ها و کامیون‌ها در معابر شهری.
- سبقت گرفتن از ماشینی که خود در حال سبقت گرفتن است، مگر اینکه مسیر دارای حداقل سه خط عبور باشد.
- هنگامی‌که وسیله نقلیه‌ای در فاصله‌ای نزدیک و غیرایمن از روبه‌رو در حال حرکت است.
- از ۵۰ متر مانده به پیچ‌ها تا ۵۰ متر پس از آن، یا در تقاطع راه‌ها، یا در تقاطع راه‌آهن، مگر اینکه سبقت از طریق علائم مجاز شناخته شده باشد.
- از ۱۰۰ متر مانده به ورودی تونل‌ها و پل‌ها تا انتهای آنها، مگر اینکه سبقت از طریق علائم مجاز شناخته شده باشد.
- در نقاطی که با نصب علائم ویژه، سبقت گرفتن صراحتا ممنوع اعلام شده است.
حق تقدم در مقررات رانندگی
یکی از نکات مهمی که در کلاس‌های تئوری آموزش رانندگی به آن اشاره و تاکید می‌شود، رعایت حق تقدم نسبت به خودروهای دیگر است. قوانین متعددی برای حق تقدم نوشته شده که پیروی از آنها برای همه الزامی است، مگر اینکه خلاف این حکم طبق مقررات یا علائم خاص، صادر شده باشد.
حق تقدم در معابر شهری
در معابر شهری دارای چراغ راهنمایی و رانندگی و همین‌طور علائم مختلف ایست و حق تقدم و… باشند، حق تقدم وسایل نقلیه مشخص است. ولی در تقاطع‌ها و میدان‌هایی که فاقد علامت و چراغ راهنمایی و رانندگی باشد، حق تقدم خودروهای مختلف به صورت زیر تعریف می‌شود.
- در تقاطع هم‌عرض، زمانی که دو خودرو در مقابل هم در حال حرکت بوده و هر دو می‌خواهند وارد یک خیابان شوند، حق تقدم با وسیله نقلیه‌ای است که با گردش به سمت راست، در خیابان مذکور قرار می‌گیرد.
- اگر دو یا چند وسیله نقلیه به طور هم‌زمان از چند مسیر متفاوت به یک تقاطع هم‌عرض برسند، حق تقدم همیشه با خودروی سمت راستی است.
- حین ورود به میدان، حق تقدم حرکت با خودروهایی است که درون میدان در حال حرکت هستند.
- در مسیرهای سه‌راهی، حق تقدم با خودرویی است که به طور مستقیم حرکت می‌کند، حتی اگر مسیر مستقیمی، یک خیابان کم‌عرض باشد.
- در تقاطع راه اصلی و راه فرعی، حق تقدم با خودرویی است که در راه اصلی حرکت می‌کند. خودروهای موجود در مسیر فرعی در صورت لزوم موظف به توقف کامل هستند.
- خودرویی که در مسیر مجاز در حال حرکت است، نسبت به خودروی پارک شده‌ای که تصمیم به حرکت گرفته، حق تقدم دارد.
- در خیابان‌ها و تقاطع‌هایی که وسایل نقلیه روبه‌روی یکدیگر حرکت می‌کنند، راننده‌ای که در مسیر مستقیم خودرو را می‌راند، نسبت به راننده‌ای که می‌خواهد به سمت چپ گردش کند، حق تقدم دارد.
- هنگام پارک دوبل در کنار خیابان، حق تقدم با خودرویی است که قصد دارد به سمت عقب توقف یا پارک کند.
- در مسیرهایی که دارای موانع مختلف از جمله وسایل نقلیه پارک شده، مصالح ساختمانی، علائم حفاری و… است، حق تقدم به خودرویی تعلق می‌گیرد که مسیر عبور آن بازتر بوده و سهم بیشتری از جاده دارد.
حق تقدم در مسیرهای کوهستانی
رعایت حق تقدم در مسیرهای شیب‌دار و کوهستانی از ضرورت بالایی برخوردار است، چرا که با کوچک‌ترین بی‌احتیاطی یا تعجیل بیهوده، جان و مال سرنشینان خودروها به خطر می‌افتد. طبق جدیدترین قوانین رانندگی در سال ۱۴۰۲، حق تقدم خودروها در مسیرهای کوهستانی به صورت زیر تعریف می‌شود.
- در راه‌های کوهستانی و شیب‌دار که عبور از کنار خودروی طرف مقابل دشوار یا غیرممکن است، حق تقدم با خودرویی است که در مسیر سربالایی حرکت می‌کند. یعنی خودرویی که در جهت سرازیری در حال حرکت است، باید به کنار رفته و راه را برای خودروی طرف مقابل باز کند.
- در راه‌های کوهستانی مسطح که از یک طرف به پرتگاه و از طرف دیگر به کوه منتهی می‌شود، حق تقدم با خودرویی است که در طرف پرتگاه حرکت می‌کند.
- در صورت وجود شانه و جای پارک در مسیرهای کوهستانی، حق تقدم با راننده‌ای است که در مسیر سراشیبی حرکت می‌کند. یعنی، راننده که در مسیر سربالایی در حال حرکت است باید به راننده‌ای که در مسیر سرازیری در حال حرکت است، اجازه عبور دهد. اگر در هنگام عبور از کنار هم، خودرویی مجبور بود به سمت عقب حرکت کند، انجام این عمل بر عهده خودرویی است که در مسیر سراشیبی قرار دارد. مگر اینکه عقب‌گرد توسط خودرویی که در مسیر سربالایی است، راحت‌تر باشد.
قوانین استفاده از چراغ ماشین در رانندگی
چراغ، جزو لاینفک خودرو به حساب می‌آید که رانندگی بدون آن، غیرقابل‌تصور است. چراغ‌ها کاربردهای متعددی دارند، ولی اهمیت آنها در روشن کردن مسیر و تشخیص خودرو و ابعاد آن توسط سایرین خلاصه می‌شود. در آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، یک بخش خاص برای چراغ ماشین در نظر گرفته شده که حاوی نکات مربوط به استفاده از نور چراغ‌ها است. چراغ‌ها در صورت استفاده مناسب، نقش بسزایی در ایمنی خودرو و جاده ایفا می‌کنند. قوانین رانندگی در مورد نور چراغ ماشین شامل موارد زیر می‌شوند.
- چراغ‌های وسیله نقلیه در هنگام شب یا شرایط کم‌نور به سبب ابری بودن، بارندگی، مه‌آلودگی، غبارآلودگی، ورود به تونل و… باید روشن شود.
- در خیابان‌ها و جاده‌هایی که نور کافی دارد، تنها روشن کردن چراغ‌های جانبی جلو و عقب ضروری است. اگر چراغ‌های جانبی خراب شده باشند، باید چراغ عبور (یا همان نور پایین) را روشن کرد.
- اگر چند وسیله نقلیه به طور متصل و پشت سر هم در حال حرکت هستند، روشن کردن چراغ‌هایی که به سبب اتصال دیده نمی‌شوند، ضرورت ندارد. ولی چراغ‌های جلوی وسیله نقلیه جلویی و چراغ‌های عقب وسیله نقلیه عقبی باید روشن باشند.
- وسایل نقلیه‌ای که در شانه راه‌ها توقف می‌کنند (به غیر از آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها) باید چراغ‌های جلو را خاموش کرده و در عوض، چراغ‌های کوچک و جانبی را روشن کنند، تا ابعاد خودرو توسط رانندگان دیگر تشخیص داده شود.
- کاربرد چراغ‌های رنگی و چراغ‌های چشمک‌زن ممنوع است، مگر در صورتی که خودرو، مجوز استفاده از آنها را دریافت کرده باشد.
- رانندگان وسایل نقلیه موتوری باید در جاده‌ها از چراغ نور بالا استفاده کنند تا اشیاء و موانع در فاصله دور قابل شناسایی باشند. با این وجود، در هنگام رویارویی با وسیله نقلیه‌ای که از جهت مختلف نزدیک می‌شود، راننده باید چراغ نور بالا را خاموش و چراغ نور پایین را روشن کند تا مزاحمتی برای راننده خودروی مقابل به وجود نیاید. برای جلوگیری از تابش خیره‌کننده نور می‌توان از چراغ‌های کوچک یا چراغ‌های مه‌شکن نیز کمک گرفت. همچنین، در صورت نزدیک شدن به عقب خودرویی که در حال حرکت است، باید نور بالا را خاموش و نور پایین را روشن کرد، مگر اینکه قصد سبقت گرفتن داشته باشید.
قوانین و مقررات توقف در رانندگی
پارک خودرو در مکان‌های مختلف آداب و رسوم خاصی دارد. رانندگان نمی‌توانند در هر زمان و مکان دلخواه، وسیله نقلیه خود را متوقف یا پارک کنند. توقف، یکی از موارد مهمی است که در قوانین رانندگی در خیابان و معابر شهری به آن اشاره شده و شامل بایدها و نبایدهای متعددی می‌شود که کلیه رانندگان موظف به پیروی از آنها هستند. طبق قوانین و مقررات توقف در رانندگی:
توقف جهت سوار و پیاده کردن سرنشینان خودرو، تنها در مکان‌های مجاز و یا در منتهی‌الیه سمت راست سواره‌رو مجاز است.
– هرگونه توقف کوتاه یا طولانی در خطوط عبور یا مسیر وسایل نقلیه و پیاده‌روها از لحاظ قانونی ممنوعیت دارد. به علاوه، توقف خودرو در حاشیه راه‌ها برای عرضه کالا تخلف محسوب می‌شود.
– اگر راننده در شرایط اضطراری ناچار به توقف خودرو در خط عبور شود، باید با نصب علائم از فاصله ۷۰ متری، رانندگان خودروهای دیگر را آگاه سازد.
– توقف وسیله نقلیه با موتور روشن و رها کردن آن در هر شرایطی (حتی در مکان‌های مجاز) مخالف قانون بوده و تخلف محسوب می‌شود.
– برای توقف خودرو در معابر شیب‌دار، چرخ‌های جلو را به سمت کناره جاده چرخانده و سپس با رعایت سایر نکات ایمنی، موتور را خاموش کرده و پیاده شوید، مگر اینکه سمت راست خودرو، پرتگاه باشد.
در چه جاهایی باید توقف کرد؟
هنگام رانندگی، مواقعی پیش می‌آید که راننده خودرو موظف به توقف موقت یا کامل است. این موارد عبارت‌اند از:
- هنگام مواجهه با خودروی امدادی و آژیردار
- پیش از ورود به تقاطعی که علائم رانندگی یا پلیس راهنما ندارد
- پیش از رسیدن به گذرگاه عابر پیاده
- هنگام مواجهه با خودروهای مدارس
- در تقاطع‌های هم‌سطح راه‌آهن یا ریل‌های شهری (هنگامی‌که دروازه عبور بسته شده و پرچم قرمز است)
در چه جاهایی نباید توقف کرد؟
قوانین رانندگی، توقف در برخی مکان‌ها را اکیدا ممنوع کرده است. ایستادن یا توقف در محل‌های زیر غیرمجاز بوده و تخلف به حساب می‌آید.
- پیاده‌رو و گذرگاه عابران پیاده
- داخل تقاطع
- ابتدا یا انتهای پیچ‌ها
- روی پل‌ها، درون تونل‌ها و معابر در ارتفاع
- کنار خودروی پارک‌شده (پارک دوبل)
- در خیابان‌هایی که پیاده‌رو قابل‌عبور ندارد
- در ایستگاه وسایل نقلیه عمومی و حریم آنها
- در مکان‌هایی که به وسیله تابلوها، خط‌کشی‌ها و علائم راهنمایی، توقف در آنها ممنوع شده است
- در معابر در حال تعمیر، شستشو و تعویض روغن خودرو
- در طول مسیرهای ویژه اتوبوس، دوچرخه و همین‌طور در طول مسیر و خطوط عبور آزادراه‌ها
- مقابل ورودی خیابان‌ها، کوچه‌ها و هرگونه معبر خودرویی و همین‌طور مقابل ورودی یا خروجی اتومبیل روی ساختمان‌ها
- در محل‌های مجهز به پارکومتر، کارت پارک و تجهیزات مشابه
- در فاصله ۱۵ متری: میدان، تقاطع، سه‌راه، یا تقاطع راه‌آهن، ورودی و خروجی مراکز آتش‌نشانی، پلیس، بیمارستان‌ها و فوریت‌های پزشکی، شیرهای آب آتش‌نشانی، شیرهای آب نصب‌شده در راه‌ها، اطراف چراغ‌های راهنمایی رانندگی، و هر محل دیگری که مانع دید علائم راهنمایی و رانندگی شود.
قوانین استفاده از کمربند ایمنی در رانندگی
کمربند ایمنی ضامن سلامت سرنشینان خودرو در برابر تکان‌ها و جنبش‌های خطرناکی است که در اثر توقف‌های ناگهانی یا تصادف رخ می‌دهند. در گذشته، بستن کمربند ایمنی تنها در مسیرهای بین‌شهری اجباری بود، ولی حالا تمامی سرنشینان خودرو، از راننده و سرنشین جلو گرفته تا سرنشینان ردیف (های) عقب، در هر حالت باید کمربند ایمنی خود را بسته باشند.
جریمه های کمربندی ایمنی
در قوانین رانندگی و دستورالعمل‌های ایمنی، استفاده از کمربند به اندازه‌ای اهمیت دارد که دو کد تخلف برای آن لحاظ شده است. کد تخلف ۲۰۹۳ به جریمه عدم استفاده از کمربند ایمنی توسط راننده و سایر سرنشینان خودروی در حال حرکت در آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها و جاده‌ها، و کد ۲۱۶۰ به جریمه عدم استفاده از کمربندی ایمنی توسط راننده و سایر سرنشینان خودروی در حال حرکت در معابر شهری و روستایی مربوط می‌شود.
جریمه کد تخلف ۲۰۹۳ در معابر شهری و کلان‌شهری برابر ۶۰ هزار تومان، در معابر روستایی ۴۰ هزار تومان و در جاده‌ها ۲۰ هزار تومان، و جریمه کد تخلف ۲۱۶۰ در کلان‌شهرها و مراکز استان‌ها برابر ۱۵ هزار تومان، در سایر شهرها ۱۰ هزار تومان و در راه‌های روستایی ۵ هزار تومان است.
قوانین نانوشته رانندگی را نادیده نگیرید!
رعایت قوانین رانندگی که در آموزشگاه‌ها به افراد یاد داده می‌شوند، الزامی ولی ناکافی است. برای بهبود ایمنی، قوانین نانوشته‌ای وجود دارند که بهتر است رعایت کنید.
۱- وقتی به شما راه می‌دهند، از آنها تشکر کنید. همه ما دوست داریم وقتی لطفی در حق دیگری می‌کنیم، از ما قدردانی شود. این رفتار در زمان رانندگی هم کاربرد دارد و با بلند کردن دست می‌توانید از طرف مقابل تشکر کنید.
۲- در پمپ بنزین معطل نکنید. ماندن در صف پمپ بنزین یکی از خسته‌کننده‌ترین اوقات برای راننده‌ها است. پس وقتی دارید بنزین می‌زنید، زیاد معطل نکنید و وقت دیگران را نگیرید.
۳- هنگام پارک خودرو مراقب سایر ماشین‌ها باشد. اگر ماشینی جای پارک پیدا کرده و می‌خواهد پارک کند، درست نیست که زرنگی کنید و جای پارک را بگیرید. همچنین طوری پارک کنید که بقیه ماشین‌ها بتوانند راحت از پارک خارج شوند یا به آسانی پارک کنند.
۴- در نقطه کور خودروها و رانندگان قرار نگیرید. رانندگان نمی‌توانند ماشین‌هایی را که در نقطه کور خودرویشان قرار دارند، ببینند و ممکن است در هنگام عوض کردن خط، با آنها تصادف کنند. رعایت این قانون برای ایمنی و سلامتی همه لازم است.
۵- در زمان مناسب خط عوض کنید. اگر قرار است از بزرگراه خارج شوید، لازم نیست تا نزدیکی‌های خروجی در مسیر تندرو رانندگی کنید و سپس به سرعت مسیرتان را کج کنید. در زمان مناسب و به صورت ایمن به لاین کندرو وارد شوید.
۶- در چه شرایطی برای راننده یادداشت بگذاریم؟ اگر با ماشینی که در کنار خیابان یا پارکینگ پارک شده، تصادف کردید، راه درست این است یادداشتی زیر برف پاکن بگذارید. چون اگر دوربین یا شاهدی شماره پلاک شما را ثبت کرده و نوشته باشد، دچار دردسر خواهید شد.
۷- موقع سوار کردن مسافر، خیابان را بند نیاورید. اگر می‌خواهید مسافر سوار کنید بهتر است این کار را به سرعت انجام دهید و ترافیک درست نکنید.
۸- لاین تندرو را خالی بگذارید. همیشه لاین تندرو را برای ماشین‌هایی که سرعت بیشتری دارند، باز بگذارید و بعد از سبقت گرفتن لاین را عوض کنید.
۹- با دیگر راننده‌ها کل‌کل نکنید. خیابان و جاده پیست اتومبیلرانی نیست. پس با ماشین‌هایی که سرعت بیشتری دارند، مسابقه ندهید.
۱۰- حواستان به چراغ راهنمایی باشد. اگر اولین خودرو پشت چراغ راهنمایی هستید، بهتر است به جای کار کردن با تلفن همراه، حواستان به چراغ باشد تا دیگران پشت سر شما معطل نشوند.
۱۱- راهنما بزنید. وقتی می‌خواهید به چپ یا راست بپیچید، وارد کوچه و خیابان شوید، از چراغ راهنما استفاده کنید تا هم رانندگان و هم عابران پیاده متوجه شوند که مستقیم می‌روید یا می‌خواهید بپیچید.
رعایت قوانین، ضامن سلامتی
قوانین رانندگی و رعایت آنها باعث ایجاد نظم و امنیت در جاده‌ها و همین‌طور حفظ آسایش و سلامت رانندگان و سرنشینان خودرو و البته عابرین پیاده می‌شود. توجه به قوانین راهنمایی و رانندگی برای تمام رانندگان اجباری است و هرگونه سرپیچی از آن به عنوان تخلف در نظر گرفته می‌شود. تخلفات رانندگی جریمه‌های سبک و سنگینی را به فرد خاطی تحمیل کرده و در نهایت موجب ابطال گواهینامه و سلب حق رانندگی وی خواهد شد.
نویسنده: تیم تولید محتوا خودرو۴۵
