در تقویم جهانی روز ۲۲ آوریل (۲ اردیبهشت) به عنوان روز زمین پاک و ۲۳ آوریل (۳ اردیبهشت) روز کره زمین است. خودرو همیشه یکی از متهمان اصلی آلودگی زمین و هوا است و به همین خاطر دولت‌ها و حکومت‌ها تلاش می‌کنند تا با وضع قوانینی جلوی آلایندگی خودروها را بگیرند. این قانون‌ها شامل الزام معاینه فنی، ایجاد محدوده‌های زوج و فرد و طرح ترافیک، تعیین عمر مفید، الزام خودروسازان به تولید خودروهای برقی، جریمه خودروسازان آلاینده و… می‌شود.
برای مثال، اتحادیه اروپا، قانونی وضع کرده که بر اساس آن از سال ۲۰۳۰ به بعد فقط ماشین‌های برقی جدید مجوز فروش در کشورهای یورو را دارند. در ایران هم خودروهای بدون معاینه فنی جریمه می‌شوند و شهرداری تهران نیز بخش‌هایی از شهر را به عنوان محدود طرح ترافیک و زوج و فرد تعیین کرده که خودروها با شرایط خاصی می‌توانند این محدوده‌ها تردد کنند.
هر چند حکومت‌ها و دولت‌ها سعی کرده‌اند با وضع این قوانین و بخشنامه‌ها از آلوده شدن زمین و آلودگی هوا کم کنند، اما باز هم برای داشتن زمین پاک کافی نیست.
رانندگان و مالکان خودروها مهم‌ترین افرادی هستند که می‌توانند با تغییر رفتارشان و رعایت مواردی، آلایندگی ماشین‌هایشان را کاهش داده و به داشتن یک زمین پاک کنند.
رانندگی زیست محیطی چیست؟
رانندگی زیست محیطی (eco-driving) به حالت و سبکی از رانندگی می‌گویند که هدف آن کاهش مصرف سوخت و تاثیر آن بر محیط زیست برای داشتن زمین پاک است.
رانندگی زیست محیطی اولین بار توسط آموزشگاه رانندگی ملی سوئد در سال ۱۹۹۸ مطرح شد. این مفهوم از ابتدای قرن بیست و یکم و از سال ۲۰۰۰ در دیگر مناطق اروپا و سایر کشورهای جهان به کار می‌رود.
مزایای رانندگی زیست محیطی
رانندگی زیست محیطی مزایای فراوانی دارد. طبق آمار وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا، رانندگی پرهیاهو و پرجنب و جوش مصرف سوخت را ۱۵ تا ۳۰ درصد در بزرگراه‌ها و ۱۰ تا ۴۰ درصد در خیابان‌های شهر افزایش دهد. با افزایش قیمت بنزین و وضع قوانین جدید، به کار بستن تکنیک‌های رانندگی زیست محیطی برای کاهش مصرف سوخت و آلایندگی خودروها می‌تواند مفید باشد.
مزایای رانندگی زیست محیطی عبارتند از:
- کاهش مصرف و هزینه سوخت
- کاهش آلایندگی خودرو
- افزایش عمر مفید خودرو
- افزایش ایمنی راننده و سرنشینان
روش های رانندگی زیست محیطی
برای داشتن زمین پاک و هوای تمیز به کار بردن روش‌ها و تکنیک‌هایی می‌تواند مفید باشد.
۱- ترمز گرفتن آرام
تا حد امکان خیلی سریع و شدید گاز ندهید و ترمز نگیرید. بهتر است برای کاهش سرعت، پای خود را از روی گاز بردارید تا سرعت ماشین به تدریج کاهش پیدا کند. فشار دادن سریع و ناگهانی پدال ترمز و گاز مصرف سوخت را افزایش داده و عمر مفید خودرو را کاهش می‌دهد. همچنین ترمز ناگهانی باعث داغ شدن لنت ترمز و فرسودگی آن می‌شود.
همچنین ترمز شدید در مواقع غیرضروری، سیستم ترمز ضدقفل ABS را فعال کرده و عملکرد ترمز را کاهش دهد.
۲- گاز دادن نرم و آرام
مصرف سوخت رابطه مستقیمی با کارکرد موتور خودرو دارد و در زمانی که پایتان را سریع روی پدال گاز می‌گذارید، کارکرد موتور بیشتر می‌شود و مصرف سوخت افزایش پیدا می‌کند.
طبق دستورالعمل تویوتا، زمان رسیدن سرعت خودرو از حالت سکون به ۲۰ کیلومتر در ساعت، حداقل باید ۵ ثانیه طول بکشد.
۳- تنظیم سرعت
بر اساس آمار اداره منابع طبیعی کانادا، اگر سرعت خودرو در ۱۸ ثانیه از ۷۵ کیلومتر بر ساعت به ۸۵ کیلومتر بر ساعت برسد، مصرف سوخت تا ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. میزان مصرف سوخت خودروهای سنگین با سرعت ۱۰۴ کیلومتر بر ساعت، ۲۷ درصد از ماشین‌های سواری با سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت بیشتر است.
وقتی در خیابانی با ترافیک سبک در حال رانندگی هستید، با سرعت منظم و ثابت برانید و از کروز کنترل استفاده کنید.
۴- کاهش وزن خودرو
هر چه خودرو شما را سنگین‌تر باشد، بنزین بیشتری می‌سوزاند. خودروسازان در سال‌های اخیر شاسی و بدنه خودروها را با مواد سبک می‌سازند، با این حال حمل اسباب و وسایل سنگین تاثیر منفی روی مصرف سوخت می‌گذارد.
خودرویتان را بررسی کنید و ببینید که آیا می‌توانید با جدا کردن وسایل و ابزار غیرضروری وزن آن را کاهش دهید.
۵- تعیین مسیر رانندگی
سعی کنید با یک بار رانندگی به چند مقصد بروید و در یک سفر همه کارهایتان را انجام دهید و مسیر را از قبل مشخص و برنامه‌ریزی کنید. حواستان به گزارش رادیو از وضعیت ترافیک باشد و در صورت امکان، در خیابان‌های شلوغ و پرترافیک رانندگی نکنید.
با برنامه‌ریزی و تعیین مسیر، می‌توانید کارکرد موتور را کاهش دهید، از ترمزهای ناگهانی پیشگیری کنید و وقت کمتری را در ترافیک بگذرانید. استفاده از نقشه‌های هوشمند روی تلفن‌های همراه می‌تواند به کارتان بیاید.
۶- جلوگیری از درجا کار کردن خودرو
آیا می‌دانید اگر خودرو ۱۰ ثانیه در حالت درجا کار کند، از زمانی که ماشین را خاموش و سپس روشن می‌کنید، بنزین بیشتری می‌سوزاند؟ کاهش ۱۰ درصدی درجا کار کردن خودرو، یک درصد در مصرف سوخت صرفه‌جویی می‌کند.
اگر فکر می‌کنید لازم است بیش از یک دقیقه یا ۶۰ ثانیه توقف کنید و خودرو درجا کار کند، بهتر است آن را خاموش کنید.
۷- کاهش مقاومت در برابر هوا
هر چیزی که روی سقف خودرو قرار داشته باشد، آیرودینامیک خود را کاهش داده و باعث افزایش مقاومت در برابر هوا می‌شود. بنابراین بهتر است هیچ وسیله‌ای روی سقف خودرو نگذاشته باشید.
۸- سرویس خودرو
تعمیر و نگهداری درست از خودرو نه تنها برای کارکرد سالم خودرو مهم است، بلکه روی مصرف سوخت نیز تاثیر می‌گذارد. خودروهایی که به صورت دوره‌ای سرویس نمی‌شوند، ۵۰ درصد بنزین بیشتری می‌سوزانند و ۵۰ درصد آلایندگی بیشتری دارند.
همیشه حواستان به میزان فشار باد لاستیک باشد. اگر لاستیک خودرو کمتر از ۱۰ psi باد داشته باشد، مصرف سوخت را ۰.۵ تا ۱ درصد افزایش می‌دهد.
نویسنده: میلاد قزللو
