مگر فلسفه ماشین و رانندگی بدون شنیدن صدای موسیقی می‌شود؟ شاید تا به حال دقت نکرده باشید اما خودرو یکی از بهترین جاها برای گوش دادن به موسیقی دلخواه خود است. فرقی ندارد طرفدار موسیقی کلاسیک باشید یا سنتی و دیگر سبک‌ها؛ اتومبیل با فضای بسته‌ای که دارد بهترین صدا را از موسیقی در حال پخش به شما هدیه می‌دهد. اما مسئله اصلی برای تمام کسانی که از گوش دادن به موسیقی موردعلاقه‌شان در ماشین لذت می‌برند این است که سیستم صوتی خودرو صرفا در حد کفایت کار می‌کند و برای این که بتوانند صدایی بهتر را تجربه کنند می بایست سیستم صوتی خودروشان را ارتقا دهند و بنا بر سلیقه خود یک بسته صوتی کامل شامل باند و ضبط را به اصطلاح جمع کنند. در این فرصت به شناخت بهترین سیستم‌های صوتی ماشین خواهیم پرداخت.
فضای آکوستیک خودرو
شما ارزشش را دارید. هر کسی که به موسیقی گوش می‌دهد این ارزش را دارد تا بهترین سیستم‌های صوتی را در اختیار داشته باشد. منتها قبل از این که دست به کار جمع کردن یک سیستم صوتی فوق العاده شویم، اول باید با فضای آکوستیک خودرو کمی آشنا شویم تا بتوانیم دست به انتخاب یک سیستم صوتی خودرو فوق العاده بزنیم. بسیاری از موسیقی دانان و آهنگ سازان مشهور جهان قبل از این که وسایل موردنیاز ضبط موسیقی جمع آوری کنند، اول به آکوستیک کردن فضای استودیو خود می‌پردازند و گاهی پیش می‌آید برای رسیدن به یک فضای ایده آل، طوری که صداهای اضافی و ورود و خروج هوا مانع ضبط موفق‌شان شود، با آکوستیک کردن استودیو و پوشاندن تمام درزها، فضا را برای وسایل صوتی خود آماده کنند. خوشبختانه خودروها در اکثر مواقع به دلیل عایق بندی فوق العاده‌ای که دارند، به خودی خود یک استودیو تمام عیار و آکوستیک هستند. به این معنی که شما دیگر نیازی به عایق بندی و آماده کردن فضا نخواهید داشت. تنها باید این فضای آکوستیک متحرک را خوب بشناسید. معمولا فضای داخلی ماشین‌ها مانند تخم مرغ بیضی شکل هستند و همین ساختار باعث می‌شود که صدا در زمان تولید به خودی خود به صورت دالبی یا همان چرخشی عمل کند و در داخل فضای ماشین بچرخد که در این صورت دیگر نیازی به جمع آوری یک سیستم اصطلاحا (Dolby Surround) ندارید. فضا برای ورود وسایل موردنیاز آماده است.
اولین بخش برای سیستم صوتی خودرو باند گرد است!
شاید بارها از حضور این نوع باند شکایت کرده باشید و عملکرد آن را زیر سوال برده باشید اما زمانی که از این نوع باند در درب‌های جلویی استفاده نکنید متوجه تفاوت زیادی در تولید صدا و همچنین فشار موج صدا از قسمت عقب خودرو می شوید که نه تنها جذاب و گوش نواز نیست بلکه در بسیاری از افراد موجب سر درد و حالت تهوع هم می‌شود. باند گرد در سیستم صوتی خودرو به صورت فابریک وجود دارد و در اغلب مواقع نیازی به تعویض آن‌ها ندارید. گرچه این تصمیم گیری نیز می‌تواند سلیقه‌ای باشد. باندهای گرد در خودروها به سه اندازه محتلف دسته بندی می شوند؛ 10، 13 و 16 که در میان این سه نوع، باند 10 از همه کوچک‌تر است. بسیاری از کسانی که صدایی بلندتر و کوبشی تر را می‌خواهند، باند گرد خودرو خود را با باندهای خربزه‌ای عوض می‌کنند.
ساب ووفرها (Subwoofer)
ساب ووفرها کمی شکل و شمایل و هویتی متفاوت از باندها دارند. این نوع باندها در سیستم صوتی خودرو در ابعاد بزرگ تری ساخته شده است و پوسته آن بسیار بزرگ تر و البته نسبت به ذره و حرارت حساس‌تر است. وجود این باند برای کسانی که صرفا می‌خواهند موسیقی گوش دهند و به دنبال صدای بم و کوبشی که به لفظ به دوبس دوبس معروف است نیستند، عذاب آور است. این نوع باند در ساخت زیر سازی صدای موسیقی که گوش می‌دهیم بسیار تاثیرگذار است اما مسئله این جا است که نباید در انتخاب این نوع باند حد را گذراند آن را به گونه ای انتخاب کرد که باعث شود صداهای دیگری که در آهنگ وجود دارند را نشنید. متاسفانه، انتخاب ساب ووفر به ویژه در میان جوانان به جایی می‌رسد که وقتی بعد از هزینه هنگفت، آن را به روی ماشین خود نصب می‌کنند و می‌خواهند یک قطعه موسیقی گوش دهند تنها با صدایی شبیه به زمین لرزه رو به رو می‌شوند. ساب ووفرها هم جای زیادی در ماشین می‌گیرند و هم برای راه اندازی‌شان و برق رسانی این غول‌های صدا نیاز به آمپلی فایرهای قدرتمند دارید که البته آن هم جای به خصوص خودش را در اتومبیل اشغال می‌کند.
آمپلی فایرها (amplifier)
صحبت از آپلی فایرها به میان آمد، بد نیست در مورد این عضو بی صدا ولی به شدت تاثیرگذار در سیستم صوتی خودرو بپردازیم. آمپلی فایرها به 4 دسته تقسیم می‌شود؛ مونو، دو کاناله و چهار کاناله و 6 کاناله که هر کدام از این دسته‌ها کارایی و گنجایش موردنظر خود را دارند. آمپلی فایرهای دو کاناله برای یک جفت باند آمپلی خور مورد استفاده قرار گرفته است. آمپلی فایرهای 4 کاناله زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیاز به راه اندازی دو باند و یک ساب ووفر داریم. به همین ترتیب، آمپلی فایرهای 6 کاناله برای دو جفت باند آمپلی خور و دو عدد ساب ووفر مورد استفاده قرار گرفته است.
انقلاب صدا با کامپوننت
در سیستم صوتی خودرو، یک نوع بلندگو به نام کامپوننت وجود دارد که به باند 16 نیز معروف است. شفافیت صدای و قدرت پخش تلورانس های این بلندگو باعث شده که اتومبیل سواران بسیاری برای مجهز کردن فضای خودرو خود به این نوع رو بیاورند. البته از دیگر ویژگی‌های کامپوننت این است که لازم نیست برای نصب آن در فضای داخلی ماشین خود تغییری ایجاد کنند. باندهای کامپوننت در ابعاد و اندازه هایی تولید می‌شوند که به راحتی می توان آن ها جای باندهای فابریک خودرو قرار داد. بسیاری از ماشین سواران از این مسئله که برای قرار دادن باندهای جدید مجبور به اره کردن قسمت هایی از داخل خودرو هستند ابراز نارضایتی می‌کنند و تمایل به تغییر فضای داخلی خودرو خود ندارند. کامپوننت ها علاوه بر کیفیت بسیار بالایی که دارند، برای نصب شان لازم نیست که تغییرات خاصی در ماشین ایجاد کرد.
شنیدن ریز صداها با توییتر
یکی از دغدغه‌های حرفه‌ای‌های دنیای موسیقی شنیدن زیر صداها است. زمانی سوار اتومبیل خودمان هستیم و در حال گوش دادن به موسیقی دلپذیری هستیم، بعد از مدتی متوجه می‌شویم که باندهای به کار رفته در سیستم صوتی خودرو نمی‌توانند ریزصداها را به گوش ما برسانند و بنابراین آن طور که باید از شنیدن قطعه موسیقی خود لذت نمی بریم. یکی از راهکارهای اساسی برای حل این مشکل نصب باندها توییتر (tweeter) است. انتخاب نام این باندها البته بی دلیل نیست؛ (Tweet) در زبان انگلیسی به معنای جیک جیک کردن است و اگر در طبیعتی ساکت قدم زده باشیم حتما متوجه صدای ریز پرندگان کوچک شده‌ایم. فلسفه این باندهای کوچک که قد و قامتی به اندازه یک پرنده دارند نیز در اتومبیل همین است که صدای ریز آهنگ را پخش کنند.
صداهای تفکیک شده از میدرنج
جالب است بدانیم که هر بلندگو قادر به پخش سه تلورانس صدا است. صدای زیر، صدای حد وسط و صدای بیس و به اصطلاح پس زمینه. به این موضوع پرداختیم که با داشتن توییتر می توان ریزترین صداها را شنید و با ساب ووفر صداهای بم را شنید. اما گاهی پیش می‌آید که افراد از ترکیب شدن صداها شکایت دارند و از این که نت های موسیقی به صورت آشفته روی هم کشیده می‌شوند ابراز نارضایتی می کنند. در چنین مواقعی جای میدرنج (Midrange) برای تفکیک صداها در سیستم صوتی خودرو خالی است. رنج های مختلف صدا با میدرنج حتی در زمان شنیدن پیچیده‌ترین صداها قابل تشخیص است.
نویسنده: احسان والیان
