داستان تولید برترین محصولات مدرن تاریخ بی ام و از میانههای دهه 1970 میلادی آغاز شد. درست زمانی که مدلهایی چون سری 6، سری 5، سری 7 و البته سری 3 به بازار جهانی راه یافتند. سری 3 گل سرسبد و فرزند دردانه بی ام و به حساب میآید چراکه با ارائه مجموعهای از ویژگیهای مهم نظیر لوکسگرایی، حس رانندگی اسپرت، پیشرانههای قدرتمند، قیمت رقابتی در برابر سایر مدلها و ترکیب بندی متنوع اتاق را به یکباره در یک پلتفرم گرد هم آورد و از این طریق توانست مدلی را به بازار جهانی معرفی کند که تک تنه 30 درصد فروش سالانه این برند را به خود اختصاص دهد.
البته کمپانی بی ام و (BMW) همواره با این سری از محصولات خود خوش رفتار نبود و شاید آن اندازه که شایستگی داشت به آن نپرداخت. ماشین سری 3 بی ام و از سال 1975 به عنوان سواری سایز کوچک شخصی بر خط تولید قرار گرفت و تا کنون در هفت نسل متفاوت به تولید رسیده است. از زمان ورود سری 4 ( و برخی سریهای دیگر به منظور افزایش تنوع و تکمیل سبد فروش محصولات)، سری 3 کمی از مرکز توجه این برند دور شد. آنچه در ادامه میخوانید آشنایی مختصر با تاریخچه و روند تولید سری 3 بی ام و از ابتدا تا امروز است.
سه نسل اول بی ام و سری 3
نسل اول سری 3 با کد فنی E21 از سال 1975 تا 1983 در فرمت کوپه 2 در بر خط تولید قرار گرفت. این خودرو در ابتدا با پیشرانههای 4 سیلندر و سپس 6 سیلندر و در نهایت سیستم سوخترسانی انژکتوری روانه بازار شد تا کوچکترین کلاس تولیدی بی ام و در آن دوران را خلق کند. نسل دوم که با کد شناسایی E30 از سال 1982 بر خط تولید قرار گرفت تا سال 1994 در چرخه تولید باقی ماند. این نسل برای اولین بار جدا از فرمت کوپه 2 در، در سه فرمت کوپه کانورتیبل (کوپه سقف تاشو) سدان و تورینگ (استیت یا استیشن واگن) نیز به تولید رسید. در گذر زمان، سری 3 کمکم با پیشرانههای قدرتمندتر و اسپرتتر روانه بازار شد تا خلق و خوی اسپرت این نسل را به بازار جهانی نشان دهند. در نتیجه، E30 اولین سری از سری 3 بی ام و بود که نسخه تیون شده سری M (M Power) بری پلتفرمم آن به بازار جهانی معرفی شد. نسل سوم سری 3 با کد فنی E36 از سال 1990 روانه خط تولید شد تا به مدت یک دهه بر چرخه تولید باقی بماند. این نسل اولین سری از اتاق سری 3 بود که با ویژگیهایی چون فرمت هاچبک، مجهز به گیربکس 6 سرعت دستی و پیشرانه دیزلی به بازار جهانی راه یافت. سال 1997 بود که بی ام و یکی از محبوبترین نسخههای سری 3 را روانه بازار کرد تا سری 3 به عنوان یکی از جدیترین خودروهای اسپرت این برند در جهان شناخته شود.
اسطورهای به نام بی ام و E46
E46 چهارمین و یکی از برترین مدلهای تولیدی تاریخ سری 3 بی ام و بود که از سال 1997 بر خط تولید قرار گرفت تا با پایان تولید در سال 2006، همچنان یکی از محبوبترین اتاقهای تاریخ بی ام و حتی تا امروز باشد. این سری در تمام فرمتهای ممکن کوپه، سری M، سدان، تورینگ، کانورتیبل و هاچبک به تولید رسید تا سبد فروش آن کاملتر از همیشه باشد. زبان طراحی سه نسل گذشته سری 3 با تغییرات جزئی مواجه شد اما E46 یکی از برترین طراحیهای دوران سری 3 را به نمایش گذاشت که خوشبختانه همانند گذشته بر سایر سریهای تولیدی از جمله بی ام و سری 7، 6 و 5 نیز پیادهسازی شد تا شاید برترین، پختهترین و زیباترین زبان طراحی تاریخ بی ام و را در کنار هموطن رقیبش، مرسدس بنز، در تاریخ صنعت خودرو جهان به نمایش بگذارد. هیچیک از سری 3های پیشین و پسین به اندازه E46 خاطرهساز و ماندگار نشدند. این سری البته با دست پری به بازار آمد که در تاریخ سری 3 در زمره اولینها بود. ویژگیهایی چون سیستم راهیابی جهانی، سیستم تقسیم نیرو ترمز الکترونیکی، برفپاککنهای حساس به باران، سیستم روشنایی چراغهای عقب LED، سیستم چهارچرخ متحرک (AWD/آخرین بار عرضه شده در E30)، مکانیزم باز و بسته شدن متغیر سوپاپها (VVL) و گیربکس 6 سرعت دستی ترتیبی (SMG-II) موجب شد E46 یکی از پیشرفتهترینهای تاریخ سری 3 نیز باشد.
سه نسل آخر بی ام و سری 3
نسل پنجم سری 3 از سال 2004 روانه بازار شد و برای اولین بار در تاریخ این سری، بی ام و به هریک از اتاقهای تولیدی این سری کدهای شناسایی فنی متفاوتی داد که در اصل با کد E90 و سپس برای هر اتاق مختلف با کدهای E91، E92 و E93 در در حالت کلی با کد کلی E9X شناخته میشد. E90 اولین سری 3 بود که با ویژگیهایی چون توربوشارژر، تایرهای پنچر رو (Run Flat) و فاقد تایر زاپاس به بازار عرضه شد اما شاید یکی از بدترین طراحیهای تاریخ 3 بی ام و را به جهان عرضه کرد اما خوشبختانه در بازه تولید دستخوش فیس لیفتهای ماژور (تغییرات ظاهری و فنی) قابل توجهی شد که طراحی آن را بسیار بهبود بخشید. این سری تا سال 2013 بر خط تولید قرار داشت. نسل ششم سری 3 در سال 2011 با تغییر عمده کد فنی به سری F30، روانه بازار شد و پیرو نامگذاری نسل پیشین برای فرمتهای مختلف تولیدی، با سیستم اسمی F3X به بازار معرفی شد. این نسل همچنان کمی از المانهای طراحی E9X را با خود یدک میکشید اما سرآغازی بود بر تغییر زبان طراحی بی ام و برای تمام نسلهای بعدی محصولات تولیدی. این سری هم با استفاده از اولین سیستم انتقال نیرو هایبرید (ترکیبی برق و بنزین)، پیشرانه 3 سیلندر و نسخه محور بلند هاچبک با نام گرن توریسمو (GT) برای سری 3 معرفی شد. سری F3X تا سال 2019 بر خط تولید باقی ماند اما نسل هفتم در سال 2018 بار دیگر با تغییر کد فنی به سری G20 روانه بازار شد و تاکنون بر خط تولید قرار دارد تا نوینتری سری 3 ارائه شده دنیای امروز باشد.
بی ام و، از سری 3 به سری 4
سری 4 بی ام و در سال 2014 و به منظور افزایش تنوع سبد محصولات تولیدی این برند به بازار جهانی معرفی شد. از آنجایی که بی ام و از سال 2013 تصمیم به توقف تولید نسخههای کوپه و کانورتیبل سری 3 گرفت، منطقی بود که این دو اتاق اسپرت بر پلتفرم جدیدی روانه بازار شود که سری 4 با الهامگیری ویژگیهای جانپسند و اسپرت سری 3، با ابعادی نزدیک به سری بزرگتر 5، این وظیفه مهم را عهدهدار شد. نسل اول سری 4 با کد شناسایی F3X تا سال جاری بر خط تولید قرار داشت اما بی ام و اخیرا نسخه مفهومی نسل دوم این محصول را در نمایشگاه خودرو فرانکفورت سال 2016 رو نمایی کرد که قرار است با کد شناسایی G22 و با طراحی بسیار متفاوت به بازار عرضه شود تا فاصله ظاهری و تمایز آن با سری G20 سری 3 بیشتر و بیشتر شود. جایگزینی سری 4 به عنوان کوپه و کانورتیبل سری 3 به مزاق بسیاری از خودرودوستان خوش نیامد اما گویی بی ام و با رویه جدید تکمیل سبد محصولات که از حدود یک دهه پیش آغاز شد، چاره دیگری برای تنوع بخشیدن به سبد محصولات خود نداشت.
سخن آخر
به واسطه روابط نسبتا خوب سیاسی و اقتصادی ایران با کشور آلمان، تقریبا تمامی مدلهای سری 3 بی ام و (جز نسل هفتم) به بازار خودرویی ایران وارد شدند که تقریبا تمامی آنها از طریق واردات قانونی و از طریق نمایندگی واردات بی ام و در ایران، یعنی شرکت پرشیا خودرو ممکن شد. سری 3 در ایران چه در نسخههای کلاسیک و چه نسخههای مدرن موجود همچنان بسیار محبوب و پرطرفدار و البته از دیدگاه نگهداری، بسیار هزینهبردار است اما بدون شک هیچ یک از مدلهای آن به اندازه E46 در ایران و جهان محبوب نیست.
نویسنده: شهاب انیسی