همانند سایر محصولات مطرح امروز (بی ام و) در جهان، داستان سری 5 نیز به میانه‌های دهه 1970 میلادی بازمی‌گردد. زمانی که بی ام و رفته رفته و در اوج بازار رقابتی با مرسدس بنز، به تغییر زبان طراحی و گسترش سبد محصولات خود روی می‌آورد. پیش از آن‌که سری 3 رکوردار حجم فروش محصولات بی ام و باشد، این سری 5 بود که بار عمده فروش محصولات این برند را بر دوش می‌کشید. وقتی که سری 5 در سال 1972 به جهان معرفی شد نه از سری 3 خبری بود، نه از 6 و نه حتی سری 7.
سری 5 خودرویی از سگمنت E یا خودروهای بزرگ از دیدگاه استاندارد اروپایی بود که از بدو ورود به بازار در رقابت تنگاتنگ با کلاس E مرسدس بنز قرار گرفت.
آنچه در ادامه می‌خوانید آشنایی مختصر با تاریخچه سری محبوب 5 بی ام و است که از سال 1972 تا کنون در 7 نسل متوالی بر خط تولید قرار دارد تا ضمن داشتن رکورد دومین محصول پرفروش کمپانی بی ام و، یکی از برترین محصولات سایز متوسط امروزی این برند در جهان باشد که ترکیبی از ویژگی‌های هر دو سری 3 و 7 را همزمان در خود جای داده است.
E12، سرنخی برای سری 7
اولین نسل سری 5 با کد شناسایی E12 از سال 1972 تا سال 1981 بر خط تولید قرار گرفت تا جانشین مدل‌های پیشین “سدان‌های سری جدید” بی ام و باشد که در دهه 1960 به تولید می‌رسیدند. E12 در سال اول با پیشرانه‌های 4 سیلندر به تولید رسیدند که مشهور‌ترین نسخه آن در ایران با نام 518 شناخته می‌شود. در سال‌های بعد پیشرانه‌های 6 سیلندر نیز به خط تولید اضافه شدند اما این نسل تنها نسل سری 5 بود که به صورت رسمی با نسخه M Power به بازار عرضه نشد. اما مدل E12 M535i تنها نسخه عملکرد محور این نسل است از سوی بخش موتور اسپرت بی ام و در تیراژ نسبتا محدود و مجهز به پیشرانه 3.5 لیتری 6 سیلندر کد M30 (قرض گرفته شده از دو مدل E23 735i و E24 635CSi) به تولید رسید و به نوعی نسخه ابتدایی سری M در خانواده سری 5 به شمار می‌آید. اولین نسل سری 7 (E23) در سال 1977 با الهام‌گیری قوی از طراحی ظاهری E12 روانه بازار شد.
E28، اولین M5
دومین نسل سری 5 با کد شناسایی فنی E28 از سال 1981 تا 1988 بر خط تولید قرار گرفت. این نسل نیز همانند نسل پیشین از دو پیشرانه 4 و 6 سیلندر بنزینی بهره می‌برد اما برای اولین بار آپشن‌هایی چون پیشرانه دیزل، سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و طراحی کنسول راننده محور (کنسول زاویه‌دار به سمت راننده) به بازار عرضه شد. E28 همچنین اولین نسل سری 5 بود که با تجهیز به دو پیشرانه 6 سیلندر M88/3 و S38B35 با کد رسمی E28 M5 به عنوان اولین سری از سری 5 کد M (نسخه عملکرد محور اسپرت) روانه بازار شد.
E34، گذار به دهه 90
نسل سوم سری 5 با کد شناسایی E34 که از سال 1988 تا 1996 بر خط تولید قرار گرفت، با بلوغ زبان طراحی و ورود به دهه 90، تغییرات فاحش بسیاری به خود دید. این نسل برای اولین بار در تاریخ سری 5 شاهد اتاق واگن یا اِستِیت (استیشن) با نام رسمی تورینگ (Touring)، سیستم انتقال نیرو چهار چرخ متحرک (AWD)، سیستم کنترل پایداری، سیستم کنترل کشش، گیربکس 6 سرعت دستی، سیستم کمک هیدرولیکی قابل تنظیم و پیشرانه‌های V8 بود. با وجود استفاده بسیار متنوع از مجموع 9 پیشرانه مختلف در این سری، از نمونه‌های 4 و 6 سیلندر خطی گرفته تا V8 بنزینی و یک نمونه 6 سیلندر خطی دیزل، در کمال تعجب نسخه عملکرد محور این نسل با نام رسمی E34 M5 از پیشرانه خطی 6 سیلندر S38 بهره می‌برد که در دو نسخه سدان و استیشن به تولید رسید.
E39، اوج بلوغ سری 5
همان اندازه که پلتفرم W140 کلاس S مرسدس بنز (رقیب مستقیم E38 سری 7 بی ام و) در طیف محصولات این رقیب آلمانی مشهور و پیشرو بود، در خانواده بزرگ سری 5، این نسل چهارم یا همان E39 بود که اوج بلوغ این خانواده دوست داشتنی را به نمایش می‌گذاشت. با آغاز تولید در سال 1995 و پایان در سال 2003، این اولین نسل سری 5 بود که به دلیل ابعاد بزرگ و چگالی بالای شاسی به منظور کاهش وزن در سایر قسمت‌ها از جمله سیستم تعلیق جلو از مواد آلیاژی آلومینیومی استفاده کرد. این نسل به عنوان یکی از زیباترین نسل‌های سری 5 اولین نسل این خانواده بود که با پیشرانه 4 سیلندر دیزل و سیستم فرمان دندانه شانه روانه بازار جهانی شد درحالی که برخلاف نسل پیشین (E34) و نسل پسین (E60)، با سیستم انتقال نیرو چهارچرخ متحرک به بازار عرضه نشد. سبک طراحی E39 ترکیبی از ذات کلاسیک و مدرنیته و حس اسپرت بود که در E46 سری 3 نیز به وضوح دیده می‌شد. نسخه M این نسل برای اولین بار با پیشرانه 4.9 لیتری V8 کد S62 به جهان معرفی شد.
E60، استارت قرن جدید
ورود به قرن بیست و یکم برای سری 5 بی ام و به معنای جهشی بزرگ در طراحی ظاهری و فنی بود. یکی از فراوان‌ترین نسل‌های سری 5 راه یافته به بازار ایران در کنار 4 نسل گذشته نیز همین نسل بود که بین 2003 تا 2010 بر خط تولید قرار داشت و در ایران به “چشم گربه‌ای” مشهور شد. قرن جدید برای BMW یعنی استفاده از سیستم‌های الکترونیکی جدید ازجمله سیستم iDrive، نمایشگر مجازی روی شیشه جلو (HUD)، کروز کنترل هوشمند، سیستم فرمان هوشمند، فرمان‌پذیری صوتی، استفاده از سیستم توربو در نسخه‌های بنزینی، گیربکس اتوماتیک 6 سرعت، چراغ‌های جلو هوشمند، سیستم دید در شب، پشت سری‌های حساس به ضربه، سیستم حرکت بین خطوط و ترمزهای بازیابنده انرژی بود. نسخه M این نسل برای اولین با با پیشرانه 5.0 لیتری V10 با کد شناسایی S85 V10 و گیربکس 7 سرعت اتوماتیک (AMT) سری SMG III روانه بازار شد.
F10، آخرین سری 5 در ایران
F10 آخرین سری 5 وارد شده به کشور تا پیش از منع واردات خودروهای لوکس بود. این نسل که از 2010 تا 2016 بر خط تولید قرار داشت، برای اولین بار در فرمت‌های فست بک (GT) و محور بلند (ویژه بازار چین و خاورمیانه) نیز به تولید رسید اما نسخه فست بک در نسل بعدی ارائه نشد. طیف تجهیزات ایمنی و رفاهی همانند نسل پیشین اما گسترده و پیشرفته‌تر بود که شامل اولین پیشرانه V8 توربو، سیستم انتقال نیرو هیبرید، گیربکس 8 سرعت اتوماتیک، گیربکس دو کلاچ (در نسخه M)، محور عقب فرمان‌پذیر، فرمان برقی، سیستم تعلیق جلو جناغی دوبل، سیستم نمایشگر پشت فرمان تمام دیجیتال (LCD) و سیستم پارک اتوماتیک می‌شد. نسخه M این نسل به عنوان اولین نسخه M سری 5 مجهز به پیشرانه توربو، به پیشرانه 4.4 لیتر V8 توئین توربو کد S63 و گیربکس 7 سرعت اتوماتیک DCT مجهز شد.
G30، سری 5 امروز
با معرفی در سال 2016، G30 جدیدترین سری 5 تولیدی بی ام و است که پایش از بازار ایران کوتاه شد. با انتقال اتاق GT به سری 6، نسخه فست بک از نسل 5 حذف شد اما در عوض به دلیل تولید بر پلتفرم ماژولار سری 7 (G11)، قرار است که با سیستم کمک راننده پیشرفته به کار رفته در سری 7 و نمونه هیبرید نوع پلاگین (Plug In) نیز روانه بازار شود. نسخه سری M این نسل با کد شناسایی تغییر یافته F90 M5، از پیشرانه ارتقا یافته و تقویت شده S63 توئین توربو V8 نسل پیشین بهره می‌برد که برای اولین بار در تاریخ Mهای سری 5، از سیستم انتقال نیرو چهارچرخ متحرک نیز بهره می‌برد.
بی ام و سری 5 در ایران
سری 5 جز در نسخه‌های کلاسیک نتوانست به اندازه سری 3 بی ام و محبوب باشد که واضح‌ترین دلیل آن اختلاف قمیت نهایی با سری اقتصادی‌تر 3 بود. این مهم حتی در نسخه‌های مدل بالاتر (از E39 به بعد) بیشتر و بیشتر شد تا جایی که F10 رکورددار یکی از کم تیراژترین سری 5های وارد شده به بازار کشور است. البته از زاویه‌ای دیگر، این سری همواره مناسب‌ترین جایگزین برای افرادی بوده است که توان مالی تملک بی ام و سری 7 را نداشته و همچنین بازار خودرویی محدود ایران نیز آن‌ها را از دستیابی به این محصول لوکس بازداشته است.
نویسنده: شهاب انیسی
