تاریخچه خودرو در جهان همه اتفاقاتی را شامل می‌شود که عده‌ای علاقمند به خودرو شبانه روز تلاش کرده‌اند تا فضای رقابتی امروز صنعت خودروسازی در جهان رقم زده شود. نگاهی به تاریخچه خودرو در جهان نشان می‌دهد که موفقیت هر برند و فعال صنعت خودروسازی، تنها یک اختراع نبوده، بلکه مجموعه تلاش‌های مهندسین، مخترعین و علاقمندان به این صنعت پرسود بوده است.
پیش‌از اینکه خودروها در قرن ۲۱ چنین پیشرفته و مملو از امکانات رفاهی و ایمنی شوند تلاش فراوانی صورت گرفته تا وسایل حمل‌ونقل این‌گونه رایج و دردسترس باشند. اما نخستین بار چه کسی ایده چنین وسیله‌نقلیه‌ای را مطرح کرد؟ چه کسی اولین بار موتور ماشین را اختراع و در نهایت آن را درون یک خودرو قرار داد؟ پاسخ به این پرسش‌ها این نکته را تداعی می‌کند که تاریخچه خودرو پر از اتفاقات و فراز‌و نشیب‌های فراوان و هیجان‌انگیزی است که هر علاقه‌مند به دنیای خودرویی را به سمت خود جذب می‌کند.
تاریخچه حمل و نقل در جهان
پیش از آغاز قرن ۲۰ میلادی استفاده از خودرو چندان رایج نبوده و مردم برای جابجایی بیشتر از حیوانات، کالسکه و گاها دوچرخه استفاده می‌کردند. قرن بیستم را شاید بتوان صده افزایش آسایش و رفاه مردم نامید چراکه در این قرن بود که استفاده از خودرو رایج شده و این وسیله حمل‌ونقل چنین گسترده در دسترس عموم قرار گرفت.
تصور نکنید که تمایل انسان برای تولید وسیله‌نقلیه‌ای که بتواند بدون ارتباط و با کمک نیروی خود حرکت کند به قرن ۲۰ میلادی برمی‌گردد. در این قرن خودروهای مدرن به‌سرعت فراگیر شدند اما پیش‌از این نیز بشر توانسته بود وسیله‌ای را تولید کند که بتواند بدون کمک انسان و یا حیوانات حرکت کند. براساس شواهد در دسترس، چنین وسیله‌ای برای نخستین بار در سال ۱۶۷۲ توسط یک بلژیکی در چین طراحی شده که توانایی جا به جایی توسط بخار را داشته است.
موتور احتراق داخلی نقطه آغازین روند تکامل صنعت خودروسازی مدرن است. این موتور در سال ۱۸۶۰ اختراع شده و توانسته در سال ۱۸۷۶ اولین نمونه تکامل‌یافته آن را تولید کند.
سال ۱۸۸۶ سال تولد نخستین خودرو مدرن جهان است چراکه در این سال کارل بنز به‌عنوان یک مخترع آلمانی نخستین بار حق اختراع خودروی بنز ولو خود را ثبت کرد. البته خودرو فورد مدل T سال ۱۹۰۸ اولین خودرویی بود که به شکل امروزی راهی جاده‌ها شد. این خودرو توسط هنری فورد طراحی و ساخته شده و به‌دلیل موتور قدرتمند خود به‌سرعت به‌خصوص در آمریکا جایگزین کالسکه‌ها شد. همین موضوع نشان می‌دهد که گسترش صنعت خودروسازی از آمریکا آغاز شده، زیرا در این سرزمین ماشین به‌نسبت اروپای شرقی سریع‌تر جایگزین حیوانات، کالسکه و دوچرخه شده است.
به‌این‌ترتیب کارل بنز نخستین فردی است که خودرو را به‌شکل امروزی اختراع کرده است و اولین‌بار برتا بنز همسر و شریک تجاری وی با این خودرو به مسافرت رفته است. در طی این سفر ۱۰۶ کیلومتری برتا و کارل موفق شدند نشان دهند خودرو تولیدی آن‌ها چه قابلیت‌هایی دارد.
البته هنری فورد نخستین مخترعی است که توانسته ایده تولید خودرو ارزان‌قیمت را از اوایل قرن بیستم میلادی به‌صورت عملی پیاده‌سازی کند. قیمت خودرو فورد مدل T حدود ۸۵۰ دلار بوده و حتی کشاورزان نیز می‌توانستند با صرفه‌جویی اقتصادی آن را خریداری کرده و در صورت خرابی این خودرو را تعمیر کنند.
به طور مثال یک کارگر مشغول در خط تولید فورد مدل T می‌توانست این خودرو را با پرداخت ۴ ماه از حقوق خود خریداری کند. این خودرو به‌دلیل قیمت اقتصادی، موتور قدرتمند و تعمیرات ساده بسیار مورد استقبال آمریکایی‌ها قرار گرفته و خط تولید آن از سال ۱۹۰۸ تا سال ۱۹۲۷ توانست بالغ بر ۱۵ میلیون خودرو را تولید کرده و روانه بازار کند.
جالب است بدانید خط مشی سیاسی و اقتصادی فورد در ابتدای کار هنوز هم مورد توجه بسیاری از فعالان نظام‌های اقتصادی و صنعت‌گران است.
در‌واقع فورد نقش غیرقابل‌انکاری در گسترش صنعت خودروسازی جهان داشته است. تاریخچه خودرو وام‌دار گرایش خاص هنری فورد برای انتخاب برچسب‌قیمتی پایین، برپایی خطوط تولید پیشرفته، بازاریابی خاص و ارائه تسهیلات ویژه برای خرید خودرو است. این تفکر خاص فورد علاوه‌بر گسترش خودرو، اقتصاد آمریکا را نیز در زمان خود تا حد قابل قبولی بهبود بخشیده است.
حدفاصل سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۳۰ فورد قلمرو کاری خود را گسترش داد و به بازارهای اروپایی نیز راه یافته است. هم‌زمان با این موضوع دیگر خودروسازانی همچون کادیلاک، بنز، شورولت و اولدزموبیل نیز فعالیت خود را آغاز کرده و رفته‌رفته صنعت خودروسازی امروزی شکل گرفت. فضای رقابتی بین خودروسازان در طی قرن گذشته تاثیر قابل‌توجهی در افزایش قابلیت‌ها و بهبود کارایی خودروهای امروزی داشته است.
نقش پژو در تاریخ صنعت خودروسازی
در این میان نباید از نقش غیرقابل انکار آرمان پژو نیز چشم‌پوشی کرد. وی به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعت خودروسازی جهان، خودروهای مدرن را در دسترس بسیاری از فرانسوی‌ها و دیگر اروپایی‌ها قرار داد. شرکت پژو فرانسه در ابتدا به تولید دوچرخه پرداخته و با علاقه‌مندی بنیا‌ن‌گذار این شرکت به صنعت خودروسازی به سوی تولید خودرو حرکت کرد. این خودروسازی تنها در سال ۱۸۸۹ حدود سه هزار خودرو را در فرانسه تولید کرده و به فروش رساند.
فرانسه و پژو را می‌تواند مهد پیشرفت تکنولوژی‌های مربوط به تایر خودروها دانست. برند پژو نخستین خودروسازی بود که از تایر‌های لاستیکی بر روی محصولات خود استفاده کرد.
هم‌زمان با اروپا و آمریکا، آسیایی‌ها نیز در مسیر توسعه قدم گذاشته و کارخانه‌های خودروسازی خود را برپاکردند. به‌عنوان نمونه کیشیرو تویودا در سال ۱۹۳۷ نخستین خودرو شرکت تویوتا را تولید کرده و پای ژاپنی‌ها را نیز به صنعت خودروسازی جهان باز کرد.
تصور نکنید که خودروهایی که در ابتدا وارد بازار خودرو می‌شدند شباهت بالایی با خودروهای امروزی داشتند این خودروها مسقف نبوده، فنربندی و سیستم تعلیق چندان مطلوبی نداشته و حتی از صندوق عقب نیز برخوردار نبودند. اکثر آن‌ها به‌دلیل عدم‌برخورداری از چراغ‌های روشنایی چندان در هنگام تاریکی هوا مورد استفاده قرار نمی‌گرفتند و عدم بهره‌مندی آن‌ها از بوق و نبود قوانین رانندگی صحیح و بکپارچه در کنار بی‌اعتنایی افراد به قوانین موجود سبب می‌شد که درصد بالایی تصادفات رانندگی داشته باشند. با گذر زمان تکنولوژی‌های امروزی به این خودروها افزوده شده و کم‌کم نواقص برطرف شدند.
هم‌زمان با گسترش کارخانه‌ها و کمپانی‌های خودروسازی در سراسر جهان صنعت خودروسازی نیز شکل تازه‌ای به خود گرفته و رفته‌رفته پای تکنولوژی‌های جدید نیز به دنیای خودرو باز شد. این تکنولوژی‌ها علاوه‌بر افزایش امکانات رفاهی، سطح امنیت خودروها را نیز افزایش داده و سبب تمایل بیشتر مردم به استفاده از این وسایل حمل‌ونقل شدند.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید تاریخچه خودرو در کشور نیز با واردات خودرو در ۱۹۰۰ میلادی آغاز شد. نخستین خودرویی که وارد کشور ایران شد یک دستگاه اتومبیل رنو مدل ۱۸۹۰ بود که توسط مظفرالدین شاه قاجار خریداری شده بود.
نویسنده: زهرا ملکی
