زمانی که صحبت از سفرهای هیجان انگیز آفرود به میان می‌آید، اولین اقدام پس از خرید خودرو مورد نیاز، تجهیز آن به بازه گسترده‌ای از آپشن‌های فنی و رفاهی ویژه آفرود است که از قضا، بیشتر آنها هیچ کاربرد خاصی در بیراهه‌ها و مشکلات مربوط به این ورزش حرفه‌ای ندارند.
پس بهترین اقدام برای تجهیز یک ماشین آفرود به آپشن‌های کاربردی، در نظر داشتن نیاز فنی و سپس نیازهای شخصی است تا هزینه‌های گزاف این تجهیزات، در درجه اول صرف رفع نیازهای حساس و حیاتی ابتدایی شود. در ادامه این مقاله به معرفی ۱۰ نمونه از حیاتی‌ترین تجهیزاتی می‌پردازیم که تملک آنها برای یک آفرودر، در اولویت اول قرار دارد.
تایرهای مناسب
اگر در انتخاب ابتدایی خودرو ویژه آفرود خود دقت کافی به عمل آورید، انتخاب تایر سایز مناسب به تنهایی می‌تواند توان بیراهه نوردی خودرو را تا شکل چشمگیری افزایش دهد. در نتیجه با انتخاب تایر مناسب ممکن است دیگر نیاز مبرمی به افزایش ارتفاع خودرو از سطح زمین احساس نشود.
پس برای خودرو بیراهه نورد خود، تایری انتخاب کنید که در تناسب با توان فنی و ساختار مهندسی شده آن باشد. استفاده از تایرهای بسیار بزرگ به دلیل داشتن وزن و قطر زیاد، فشار بسیار زیادی به زیربندی، تعلیق، پیشرانه و گیربکس وارد میکند و سواری آن را در مسیرهای آسفالته با خلل قابل توجه همراه میکند. در نتیجه ضمن در نظر داشتن نوع آج تایر، به ابعاد آن در تناسب با خودرو مورد نظر نیز توجه داشته باشید و از اغراق پرهیز کنید تا خودرو مورد نظر، توانایی‌های استاندارد خود را از دست ندهد.
بیل
شاید خنده‌دار باشد، اما به هنگام گرفتاری در بیشتر مسیرهای بیراهه، هیچ وسیله‌ای به اندازه یک بیل ساده نمی‌تواند شما را از دردسر رها کند. اگرچه وینچ می‌تواند به عنوان وسیله‌ای بی‌رقیب و قدرتمند ایفای نقش کند، اما قیمت آن در مقایسه با یک بیل ساده و اندکی زحمت، به هیچ عنوان قابل برابری نیست. خوشبختانه در بازار بیل‌های مخصوص آفرود موجود است. مزیت بیل‌های مخصوص آفرود در جنس فلزی، سبک بودن و قابلیت خم شدن آنها است که طول عمر بالا و قابلیت حمل آسان را به ارمغان می‌آورد. وسیله‌ای همانند بیل هرچند ساده و نسبتا ارزان قیمت، اما در عمل نجات دهنده جان و مال و سرعت بخش عملیات نجات از گرفتاری در بیراهه است.
پمپ هوا قدرتمند
در بسیاری از مسیرهای بیراهه، می‌توانید با کاهش میزان فشار باد تایرها، باعث پهن شدن سطح اصطکاک تایر با زمین و در نتیجه افزایش میزان کشش و پیشگیری از گرفتاری شوید. از این رو حتی ممکن است نیازی به بیل هم پیدا نکنید. اما خالی کردن باد تایر، طبیعتا با نیاز به پر کردن مجدد باد آنها همراه خواهد شد. در نتیجه به همراه داشتن یک پمپ هوا قدرتمند می‌تواند شما را در این زمینه بی‌نیاز و بسیار توانمند سازد.
توجه داشته باشید که در بیراهه نوردی، از خرید هرگونه جنس بی‌کیفیت خودداری کنید چرا که عملا پول خود را دور ریخته‌اید. برای پرکردن باد تایرهای بسیار بزرگ شاسی بلندهای آفرودی ارتقا یافته، حداقل به یک پمپ هوا تمام فلزی باکیفیت و قابل حمل نیاز دارید که البته چندان ارزان قیمت نیستند اما به هنگام استفاده، به دلیل کاربری بسیار عالی و نتیجه ارائه شده، لبخند رضایت بر لبان شما خواهند آورد.
وافل بُرد
اگر جیب شما عمق مناسبی دارد، در کنار بیل و پمپ هوا، می‌توانید به خرید یک جفت وافل بُرد (Waffle Board) یا صفحات مشبک نیز فکر کنید. همان‌طور که از نامش پیدا است، وافل برد یک صفحه مشبک از جنس فلز پرس شده یا پلاستیک با دوام قالب‌گیری شده است که به هنگام گرفتاری در شن یا گل و لای، با قرارگیری در زیر تایر خودرو، به دلیل داشتن ساختار مشبک، کشش و اصطکاک بسیار زیادی با تایر ایجاد میکند و فرایند خروج خودرو از گرفتاری را به شکل غیر قابل باوری تسریع میکند.
در صورت عدم تجهیز به وافل برد و در هنگام اضطراری، می‌توانید از موکت کف اتاق خودرو نیز به عنوان وافل برد استفاده کنید اما توجه داشته باشید که این نوع استفاده به سرعت موکت کف اتاق را فرسوده و کثیف میکند. در نتیجه این روش تنها برای مواقع اضطراری توصیه می‌شود.
های-لیفت جک
جک‌های مخصوص آفرود با نام های-لیفت جک (Hi-Lift Jack) شناخته می‌شوند. این جک‌ها همان‌طور که از نامشان بر می‌آید، ضمن سبک بودن قادر هستند خودرو آفرودی را تا ارتفاع قابل توجهی از زمین بلند کرده تا فرایند تعویض تایر پنچر شده یا پرکردن زیر تایرها به منظور خروج از گرفتاری، بسیار ساده‌تر شود.
توجه داشته باشید که خودروهای آفرودی با تایرهای بزرگ ویژه آفرود، ارتفاع بسیار زیادی از سطح زمین دارند. از این رو بیشتر جک‌های استاندارد ممکن است نه تنها خودرو مورد نظر را به اندازه مورد نیاز از زمین جدا نکنند، بلکه زیر وزن قابل توجه یک خودر آفرودی با آسیب مواجه شوند.
جک‌های های-لیفت قیمت قابل توجهی دارند اما از آنجایی که می‌توانند به عنوان وینچ دستی نیز به کار گرفته شوند، به هنگام استفاده به دلیل کاربری بسیار سریع و عالی، بلافاصله قیمت قابل توجه خود را جبران می‌کنند. این جک‌ها به دلیل داشتن ساختار و شیوه عملکرد کاملا مکانیکی، بسیار سبک هستند و طول عمر قابل توجهی دارند.
سیستم روشنایی LED
در بیراهه نوردی‌های دور از تمدن، هیچ چیزی به اندازه یک سیستم روشنایی خوب و قدرتمند به راننده و سرنشینان حس اعتماد به نفس و دوری از ترس ارائه نمی‌دهد. در دنیای مدرن امروزی انواع و اقسام پروژکتورها و لایت بارها (Light Bar/پروژکتورهای نواری و خطی) از نوع LED وجود دارد که به دلیل مصرف برق بسیار ناچیز، استفاده از آنها نه تنها نیازمند به کارگیری دینام قدرتمندتر نیست، بلکه هیچ فشار مضاعفی بر سیستم الکتریکی خودرو و فیوزها وارد نمی‌کند. از آن گذشته توان نوردهی و عمق نفوذ نور آنها به اندازه‌ای زیاد است که می‌توانند تا صدها متر جلوتر را روشن کنند.
تنها نقطه ضعف این نوع سیستم‌های روشنایی، قیمت قابل توجه و مغایرت آنها با قوانین راهنمایی و رانندگی کشور است که می‌توانند برای مالک خودرو دردسرساز باشد. بنابرین در استفاده از این نوع سیستم روشنایی اغراق نکنید و به دلیل روشنایی بسیار زیاد، از روشن کردن آن در خیابان‌های شهری جدا خودداری کنید.
پرچم آفرود
پرچم آفرود همان‌طور که نامش بیان میکند، یک پرچم فنری بسیار بلند است که در بسیاری از مدل‌ها به سیستم روشنایی LED نواری نازک و رنگی مجهز است. استفاده از این پرچم بر سپر عقب یا جلو خودرو، باعث می‌شود خودرو مورد نظر از پشت ارتفاعات کوتاه نظیر تپه‌های شنی، مخصوصا در تاریکی شب، به سادگی رویت شود.
استفاده از پرچم آفرود احتمال بروز تصادفات ناخواسته را به شدت کاهش داده و همچنین شناسایی هر خودرو را در تاریکی شب و گستردگی بیراهه‌ها، از مسافت‌های دور بسیار آسان میکند.
بی‌سیم (واکی‌تاکی)
سفر به بیراهه‌ها به صورت عمومی و گرهی انجام می‌شود. از این رو بیراهه‌نوردی انفرادی همانند کوه‌نوردی و صخره‌نوردی به شیوه انفرادی، بیشتر به حماقت شبیه است تا مهارت. در نتیجه به هنگام بیراهه نوردی گروهی، هماهنگی‌های لحظه‌ای و اعلام هرگونه خطر و موقعیت اضطراری، آن هم در مناطقی که معمولا با پوشش مخابراتی همراه نیست، نیازمند استفاده از بی‌سیم‌های چند کاناله است تا ارتباط لحظه‌ای بین افراد قطع نشود.
تنها معایب این بیسیمها، قیمت قابل توجه و احتمال تداخل با قوانین امنیتی کشور (در نسخه‌های غیر مجاز و بیش از حد قدرتمند) است. در نتیجه به خرید نسخه‌های مجوزدار ورزشی بسنده کنید. این دست بیسیمها در ساده‌ترین نوع، در فضای باز معمولا بین ۳۰۰ متر تا ۲۰۰۰ متر برد دارند که در بازه نیاز استاندارد گروه‌های بیراهه‌نورد می‌گنجد.
آذوقه پایه و کیت امداد
چه استفاده کنید و چه نکنید، پیش از هر بار سفر خود مقداری آذوقه پایه (مواد غذایی فاسد نشدنی بسته بندی و تاریخ‌دار)، نظیر تن ماهی جوشیده شده، کنسرو لوبیا، نان خشک و مخصوصا مهم‌تر از همه آنها، مقدار قابل توجهی آب در خودرو خود ذخیره کنید. این آذوقه اگر در سفر مصرف نشود، می‌تواند بعدها و در منزل مورد استفاده قرار بگیرد اما اگر بنا به هر دلیل سفر بیراهه‌نوردی شما بیش از حد انتظار طول بکشد یا بدتر از آن، با آسیب و خطر مواجه شود، مواد غذایی پایه می‌تواند نجات‌بخش جان شما و همراهانتان باشد.
داستان در مورد کیت امداد نیز داستانی کاملا مشابه دارد. سفر به مناطق ناشناخته معمولا با خطرات ناشناخته‌ای همراه است که اگر از پیش در آن تامل نکنید، می‌توانند لذت سفر را بر شما زهر کنند. در کیت امداد خود لوازمی نظیر تیغ، چسب زخم، بانداژ استریل (گاز)، ضدعفونی کننده (بتادین، الکل یا پرمنگنات)، بی‌حس کننده، ضد حشرات، آمپول تقویتی و ضد التهاب تاریخ‌دار، قرض‌های ضد عفونی کننده، چراغ قوه، باتری اضافه و دو عدد سرم قندی-نمکی به همراه داشته باشید.
لازم به تاکید نیست که کیت مواد غذایی و امداد و نجات باید به صورت روتین در بین سفرها مورد بررسی و شارژ مجدد قرار بگیرد و دارو و غذاهای منقضی شده به درستی معدوم شوند. همچنین در ذهن داشته باشید که ورزش بیراهه‌نوردی، همانند هر ورزش دیگر نیازمند دانش علمی و عملی است که طی کردن دوره‌های امداد و نجات، حداقل برای لیدرهای گروه‌های بیراهه‌نورد، از الزامات کار است.
سیستم مسیریاب و SOS
استفاده از سیستم‌های مسیریاب جهانی ملقب به GPS، یکی از الزامات بیراهه نوردی است. بسیاری از افراد باتجربه، استفاده از این سیستم‌ها را بچه‌بازی و غیر حرفه‌ای بودن خطاب کرده و تنها به تجربیات شخصی خود و آشنایی احتمالی آنها با محیط مقصد بسنده می‌کنند. یک بیراهه‌نورد حرفه‌ای هرگز از استفاده از ابزارهای تخصصی و حرفه‌ای سرباز نمی‌زند. چه بسا کسانی که تنها بر اثر خطایی جزئی، در بیراهه گم شده و جان خود را از دست داده‌اند.
از آن گذشته، سیستم‌های GPS مناسب قابلیت اتصال به شبکه‌های مخابراتی و اینترنتی را دارند و می‌توانند به روش‌های مختلف پیام کمک (SOS) ارسال کرده و آخرین مکان را به تیم‌های امداد و نجات ارسال کنند. برد فرکانسی این تجهیزات بسیار بالا و مسیریابی آنها برای گروه‌های تخصصی نجات و تیم‌های امداد نظامی بسیار ساده است. این دستگاه به تنهایی می‌تواند تضمین کننده جان و امنیت اعضای تیم بیراهه‌نوردی باشد.
نویسنده: شهاب انیسی
