تسمه‌های خودرو یکی از لوازم مصرفی به کار رفته در موتور خودرو هستند. این قطعات لاستیکی وظیفه انتقال نیرو به دستگاه‌هایی مانند فرمان، واتر پمپ و …را به عهده دارند. جنس تسمه‌ها از پلاستیک است و در گذر زمان و تحت تاثیر عوامل مختلف از بین می‌روند. پارگی هریک از تسمه‌ها سبب از کار افتادن دستگاه مربوط به آن می‌شود. تسمه‌ها قطعاتی هستند که باید در دوره‌های مشخص مورد بررسی قرار گیرند و در صورت پوسیدگی تعویض شوند. امروزه در خودروها از تسمه تایم و تسمه دینام استفاده می‌شود. خودروهای قدیمی برای هر دستگاه تسمه مخصوص داشتند و که امروزه دستگاه ها با تسمه تایم کار می‌کنند.
تسمه
تسمه یک حلقه انعطاف پذیر است که معمولا با چرم، پلیمر و پلاستیک ساخته می‌شود. این حلقه بین دو قطعه پیوند ارتباط ایجاد می‌کند. تسمه‌ها قیمت بالایی ندارد و کاربرد آنها برای انتقال قدرت بسیار زیاد است.
تسمه دینام
موتور قطعات مختلفی دارد که تسمه‌ها وظیفه دارند نیرو تولید شده را به آنها برسانند. تسمه دینام در جلوی موتور قرار دارد و عملکرد قسمت‌های مختلف موتور را کنترل می‌کند. این تسمه بر عملکرد واتر پمپ، دینام و سیستم تهویه هوا تاثیرگذار است.
انواع تسمه‌های دینام
- تسمه تایمینگ
- تسمه شیار دار
- تسمه V شکل
- تسمه تخت
- تسمه گرد
تسمه تایمینگ
این تسمه دندانه‌هایی روی خود دارد و به‌آن تسمه تایم و تسمه میل لنگ نیز گفته می‌شود. این تسمه با رساندن نیروی میل لنگ به بادامک‌ها سبب باز و بسته شدن سوپاپ می‌شود. اگر تسمه تایم آسیب ببیند موتور خودرو از کار می‌افتد.
درباره تسمه تایم این نکته را به یاد داشته باشید که نشتی روغن از عمر تسمه‌ها کم می‌کند.
علائم خرابی تسمه‌ها
آسیب دیدن هریک تسمه‌ها سبب می‌شود که دستگاه مورد نظر نیرو دیافت نکند و در نتیجه عملکرد آن با اختلال مواجه شود.
اگر هنگام استارت زدن و چرخاندن فرمان صدای جیر جیر از خودرو شنیده می‌شود احتمالا تسمه شل شده است.
- چرب شدن تسمه
- قابل کنترل نبودن فرمان
- عدم کارکرد سیستم تهویه مطبوع و کولر خودرو
- وجود ساییدگی، پارگی و خشکی در تسمه
- به وجود آمدن حالت کشسانی در تسمه
- روشن شدن نور هشدار باتری
این علائم نشان دهنده خرابی تسمه است و در صورت مشاهده هرکدام از این علائم باید نسبت به تعویض تسمه اقدام کرد.
چه زمانی باید تسمه دینام را تعویض کنیم؟
زمان مشخصی برای تعویض تسمه وجود ندارد. این قطعات مانند سایر قطعات خودرو باید در دوره‌های مشخص مورد بررسی قرار گیرد. بهتر است تسمه دینام را هنگامی که روغن و فیلتر روغن عوض می‌شود بررسی کنید. همچنین بررسی تسمه و قرقره آن در سرویس رادیاتور نیز توصیه می‌شود.
تسمه تایم در بیشتر خودروها باید هر ۸۰ هزار کیلومتر یا ۵ سال یکبار تعویض شود. برای پیدا کردن زمان مشخص تسمه تایم می‌توان به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کرد.
برخی از خودروها سیستم خودکار تنظیم تسمه تایم را دارند و در خودروهای دیگر اینکار باید به صورت دستی انجام شود.
پاره شدن تسمه تایم چه عواقبی دارد؟
ساختار خودروهای مدرن به صورتی است که سوپاپ‌ها در سیلندر باز می‌شود بنابراین با پاره شدن تسمه تایم، سوپاپ‌ها در زمان نامناسبی باز می‌شود و با پیستون‌ها برخورد می‌کند. این اتفاق به موتور خودرو ضربه وارد می‌کند و هزینه تعمیر آن نیز بسیار بالا است.
این اتفاق موتور خودروهای قدیمی‌تر را از کار می‌اندازد و این آسیب وارد شده دائمی نخواهد بود.
راه‌های پیشگیری از خرابی تسمه دینام
- استفاده از باتری با حداقل ۶۵ میلی آمپر
- درو فن کولر را در درجه پایین قرار دهید
- هنگام توقف، چراغ‌های اتومبیل را روشن نکنید
- تسمه‌ها را در دوره‌های مشخص بررسی خودرو چک کنید
تسمه‌ها قیمت پایینی دارند و بهتر است در دوره‌های مشخصی بررسی شود تا آسیبی به موتور خودرو وارد نشود. برای بررسی تسمه‌ها منتظر فرارسیدن کیلومتر مشخص شده نباشید و اهمیت به آن را جدی بگیرید.
نویسنده: شقایق صفی خانی
