آبان ۹۸ اتفاق مهمی رقم خورد؛ افزایش قیمت بنزین آن هم بعد از چندسال ثبات قیمت. تصمیمی که واکنش‌ها و اعتراضات زیادی را به دنبال داشت اما طرح تصویب شده بود و قیمت بنزین سهمیه‌ای به ۱۵۰۰ تومان و بنزین آزاد به ۳۰۰۰ تومان رسیده بود و اعلام شد توزیع عادلانه یارانه بنزین یکی از اهدافی بوده که دولت در افزایش نرخ بنزین به دنبال دستیابی به آن بوده است که همین به اجرای طرح دونرخی شدن بنزین انجامید.
سهمیه بنزین نیسان کاهش یافت
برخی اخبار تایید نشده حاکی از آن است که سهمیه بنزین نیسان هم کاهش یافته است. البته شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هنوز واکنشی نسبت به این خبر نشان نداده و آن را تایید یا تکذیب نکرده است. پیش از این نیز، در یک دوره‌ای سهمیه برخی وانت‌بارها با کاهش روبرو شده بود. آنطور که برخی رانندگان نیسان می‌گویند، سهمیه آنها از 250 لیتر به 200 لیتر کاهش یافته است. تابستان امسال هم مساله دوگانه سوز کردن رایگان خودروهای عمومی با مساله کاهش سهمیه وانت بارها همزمان شده بود.
سهمیه بنزین دی ماه امشب واریز می‌شود
ساعت ۲۴ امشب کارت سوخت رانندگان خودرو شارژ می‌شود. این مرحله چهارهمین مرحله از واریز سهمیه بنزین است.
قیمت بنزین یارانه‌ای و آزاد تغییری نمی‌کند
پس از خبرهای منتشر شده مبنی بر اینکه نمایندگان مجلس طرحی دارند که براساس آن به هر ایرانی به غیر از ایرانیان مقیم خارج از کشور ۳۰ لیتر بنزین اختصاص یابد، سخنگوی کمیسیون مجلس در صفحه شخصی توییتر خود نوشت:
به عنوان سخنگوی کمیسیون انرژی اعلام می کنم هیچ طرحی در مجلس یازدهم برای تغییر در قیمت های یارانه ای و آزاد بنزین در دستور کار نیست.
طرح سهمیه بندی بنزین سرانه خانوار فقط به دنبال بازتوزیع عادلانه تر بنزین یارانه ای از خودرو به خانوار است تا خانوارهای فاقد خودرو نیز بهره ببرند.
متن منتشر شده در برخی رسانه ها، طرح قدیمی مجلس دهم است که در اول مجلس یازدهم قبل از تشکیل کمیسیون ها و بدون اصلاح متن فقط برای تسریع در اخذ نوبت اعلام وصول، مجددا ثبت شد تا بعد در کمیسیون و صحن اصلاح شود. الان پیش نویس گزارش کمیسیون انرژی تنظیم شده است که دو هفته دیگر به صحن کمیسیون می آید».
جزییاتی از طرح جدید بنزین، هر کد ملی یک سهمیه بگیر!
براساس گزارش‌هایی که مرکز آمار در سال ۱۳۹۷ منتشر کرده است ۵۳.۲ از خانوارهای شهری و ۳۲.۳ درصد از خانوارهای روستایی صاحب خودرو هستند. همچنین ۱۴.۱ درصد از خانوارهای شهری و ۲۸.۴ درصد از خانوارهای روستایی موتور سیکلت دارند.
این آمارها نشان می‌دهد که درصد قابل توجهی از خانوارهای ایرانی از یارانه پرداخت شده بنزین هیچ بهره‌ای نمی‌برند؛ از این رو دولت قصد داشت با افزایش قیمت بنزین، درآمد حاصل از افزایش نرخ بنزین را به صورت یارانه معیشتی در اختیار خانوارهای دهک پایین قرار دهد. اما به نظر می‌رسد که دولت در اجرای این طرح موفق نبوده و نتوانسته یارانه سوخت را عادلانه توزیع کند. در همین رابطه نیز سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در همین رابطه اظهار کرد که ۵۰ درصد از خانواده‌ها خودرو ندارند و بهره‌ای از سهمیه انرژی نمی‌برند. همچنین توزیع یارانه سوخت در حال حاضر ناعادلانه است و باید اصلاح شود که در همین رابطه نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را تدوین کرده‌اند تا در نحوه سهمیه‌بندی بنزین تغییراتی اعمال شود.
طرح مجلس برای تغییر سهمیه‌بندی بنزین چیست؟
مجلس طرحی به نام سهمیه‌بندی بنزین سرانه خانوار تدوین کرده که نمایندگان می‌گویند این طرح از مجلس قبل باقی مانده است و مجلس فعلی آن را بازنویسی کرده و قرار است با ایجاد برخی تغییرات برای اجرای عدالت بیشتر، مبنا از هر خودرو به هر خانوار تغییر کند. همچنین قرار است سهمیه‌ای نیز با توجه به پیمایش برای خودروهای حمل و نقل عمومی و تاکسی‌های اینترنتی در نظر گرفته شود در ارائه جزییات این طرح آمده است که نماینده مردم تهران، ری و شمیرانات بیان کرده است که مجلس قصد دارد با تصویب و اجرای این طرح به هر خانوار به ازای هر کدملی به هر خانوار سهمیه بنزین اختصاص دهد تا سبب کاهش آثار تورم و فاصله طبقاتی در دهک‌های پایین شود. در این طرح قرار است به هر شخص روزانه ۷ دهم لیتر بنزین تعلق گیرد که این رقم ۲۰ لیتر برای هر ماه است.
حال اگر خانواده‌های صاحب خودرو از سهمیه اختصاص داده شده استفاده نکنند؛ سهمیه از طریق سامانه‌های بانکی قابل واگذاری به دیگران است همچنین قرار است در پایان هر ماه سهیه استفاده نشده به شرکت پالایش و پخش بازگردد و با توجه به قیمت آزاد، کارت سرپرست خانوار شارژ شود تا با استفاده از آن بتواند کالای ایرانی خریداری کند. قیمت ازاد بنزین، معادل ۹۰ درصد قیمت فوب خلیج فارس (نرخ تسعیر سامانه نیما) خواهد بود.
همچنین قرار است منابع حاصل از این طرح برای تغییر و گسترش سیستم حمل و نقل عمومی و دوگانه سوز کردن خودروهای عمومی و تاکسی‌های اینترنتی صرف شود. در این طرح افزایش نرخ خدمات حمل و نقل عمومی در شهرها و روستاها نیز ممنوع اعلام شده است. به گفته سید محسن دهنوی، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی این طرح در ۲۲ مرداد ماه اعلام وصول شده است.
واکنش وزیر نفت به طرح سهمیه‌بندی بنزین خانوار
بیژن زنگنه در واکنش به طرح سهمیه‌بندی بنزین اعلام کرده که تغییر سهمیه‌بندی بنزین هنوز در دولت بحث نشده و بستگی به این دارد که چه چیزی تصویب شود. زنگنه گفته که با پیشنهاد مجلس برای در نظر گرفتن ماهانه ۲۰ لیتر برای هر فرد، روزی حدود ۶۰ میلیون لیتر بنزین خواهد بود که با میزان فعلی برابری می‌کند و برای دولت نیز فرقی ندارد.
سهمیه بنزین خانوار به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
آمارها نشان می‌دهد که چیزی بالغ بر ۵۰ درصد خانوارها هیچ خودرویی ندارند و از سهمیه بنزین نیز بهره‌ای نمی برند. مجلس نیز با تدوین طرح سهمیه بندی بنزین خانوار قصد دارد تا استفاده از منابع انرژی را عادلانه‌تر کند و تمام خانوارها بتوانند از آن بهره‌مند شوند. براساس این طرح سهمیه بنزین به خانوارهای فاقد خودرو تعلق خواهد گرفت تا در استفاده از یارانه بنزین سهیم باشند. از سویی دیگر، این طرح قرار است شکاف‌های اقتصادی بین دهک‌های بالا و پایین را تا حدی پر کند.
لازم است بدانید که طرح سهمیه‌بندی بنزین خانوار از سال ۹۷ در مجلس مطرح بوده و به مرحله اجرای درستی نرسیده است؛ طرحی که قرار است در مجلس کنونی به صورتی عادلانه‌تر عملی شود.
اکنون با اوج گرفتن اخبار سهمیه بندی جدید بنزین و مدنظر قرار دادن سهمیه بنزین خانواد فاقد خودرو، برخی کارشناسان درباره این طرح هشدار داده‌اند؛ چرا که دولت موظف است با کاهش و افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی ماهانه هزینه معادل بنزین استفاده نشده را در کارت خانوارها شارژ کند که به نظر می‌رسد نوسانات قیمت نفت برای دولت مشکل ساز خواهد بود. از سویی دیگر توزیع پول از سوی دولت برای خانوارهای با دهک پایین مشکلی را حل نخواهد کرد و تنها در ظاهر خوب به نظر می‌رسد و در بلند مدت فقر را افزایش می‌دهد چرا که دولت وظیفه دارد با ایجاد اشتغال و در اختیار قرار دادن منابع تولید به اقشار با درآمد پایین کمک کند. حال باید منتظر تصمیم دولت بود که تا اینکه سرنوشت طرح سهمیه‌بندی بنزین خانوار به سمت کدام یک از تصمیمات سوق داده می‌شود.
براساس آخرین تغییرات سهمیه بندی بنزین در کشور، از آبان‌ماه 98 معادل 60 لیتر بنزین برای دارندگان وسایل نقلیه سواری در کارت سوخت آنها شارژ می‌شود.
(به روز رسانی در تاریخ 1399/12/090)
نویسنده: شقایق صفی خانی- سپیده اشرفی
