در حالی که هنوز هم بسیاری از عاشقان خودرو، داشتن یک گیربکس دستی را به انواع جعبه دنده اتوماتیک ترجیح می‌دهند، خودروسازان به دنبال استفاده هر چه بیشتر از هوش مصنوعی برای تکمیل برنامه ساخت خودروهای هوشمند و خودران هستند. شرکت‌های بزرگ مثل دایملر نه تنها در خودروهای سواری، بلکه در خودروهای سنگین و تجاری خود نیز از این تکنولوژی بهره می‌برند و هر روز، محصولات بیشتری را به رده‌های بالاتری از این سیستم، مجهز می‌کنند.
سطوح مختلف خودران
تکنولوژی رانندگی خودران که امروزه در شکل‌ها و سطوح مختلف در محصولات گوناگون خودروسازان دیده می‌شود، به طور کلی در شش سطح از صفر تا پنج تعریف شده است.
در سطح صفر، سیستم فقط هشدارهایی در مواقع ضروری و لازم به راننده اعلام می‌کند و حتی شاید دخالت‌های اندکی نیز در امر رانندگی کند. اما این اعمال بسیار محدود و جزیی هستند و در کنترل و هدایت خودرو هیچ نقشی ندارند. از سیستم‌های این بخش می‌توان به سیستم هشدار نقطه کور در خودرو و یا اعلام عبور از خطوط جاده اشاره کرد.
در سطح یک، فرمان خودرو فقط توسط راننده کنترل می‌شود و سیستم‌های شاغل در این سطح، فقط در حد کمک به راننده هستند و در تغییر مسیر و یا فرمان‌گیری، نقشی ندارند. سیستم‌هایی مثل کروز کنترل هوشمند، سیستم ترمز هوشمند اضطراری در این دسته قرار می‌گیرند.
در سطح دوم، راننده می‌تواند دستان خود را تا زمان هشدار و اعلام سیستم، از روی فرمان بردارد. اعمالی مثل گاز دادن و ترمزگیری و حتی فرمان گرفتن، توسط هوش مصنوعی خودرو انجام می‌شود. از جمله شایع‌ترین سیستم‌هایی که در این سطح قرار دارند می‌توان به سامانه حفظ خودرو در بین خطوط جاده اشاره کرد.
در سطح سه، راننده می‌تواند به جاده توجهی نداشته باشد اما نیاز است تا باز هم در پشت فرمان حاضر باشد تا در زمان اضطرار و ناتوانی سیستم در هدایت خودرو، وارد میدان شود. تمام کارهایی مثل گاز دادن، ترمزگیری و حتی مانور و تغییر جهت فرمان، توسط سیستم خودران انجام می‌شود.
در سطح چهارم، راننده می‌تواند حتی در پشت فرمان نیز نباشد و خودرو به صورت کاملا هوشمند، تمام مانورهای مورد نیاز را انجام خواهد داد. البته اگر سیستم تشخیص دهد که نیاز به حضور و دخالت راننده است و راننده اقدامی انجام ندهد، می‌تواند خودرو را متوقف کرده و از حرکت جلوگیری کند. در آخرین سطح، حتی خودرو می‌تواند فاقد فرمان برای دخالت و استفاده راننده باشد.
اولین خودران سطح سه دنیا
به تازگی اعلام شده است که اولین خودروهای تولید انبوه مرسدس بنز که امکان استفاده از سطح سه خودران را دارند، مرسدس بنز اس کلاس و مدل EQS است که این خودرو برقی، به نوعی از نظر لوکس بودن، همرده سری اس است. مرسدس بنز، اولین شرکت خودروسازی دنیاست که این سطح از خودروهای خودران را به طور رسمی و تولید انبوه، به بازار عرضه می‌کند.
این شرکت نام این سیستم خود را Drive Pilot گذاشته است که مشتریان آن می‌توانند با پرداخت ۵ هزار یورو برای سری EQS و همچنین مبلغ هفت هزار و ۴۳۰ یورو برای اس کلاس، آن را خریداری کنند. برای این منظور، کامپیوتر و همچنین برخی از قسمت های فنی خودرو، برای این سطح از تکنولوژی خودران، تغییراتی خواهند کرد. این سیستم فقط تا سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت فعالیت می‌کند اما تا این سرعت، تمام کارهای لازم برای یک تردد سالم و بی‌خطر مثل سرعت گرفتن و کاهش سرعت، مانور دادن و تغییر مسیر، حفظ فاصله با خودرو جلو و خودداری از برخورد با خودروها، عابرین پیاده، دوچرخه‌سوارها و موانعی از این دست را در حین تغییر مسیر و دور زدن آنها انجام می‌دهد.
این سیستم در ابتدا برای بازار آلمان در دسترس خواهد بود و سپس به دیگر نقاط اروپا و آمریکا که قوانین رانندگی اجازه بدهد، وارد خواهد شد.
نحوه انجام کار
با کمک رادارهای نصب شده در جلو، بغل و عقب خودرو، فاصله با موانع و دیگر خودروها سنجیده می‌شود. رادار عقب و بغل، اطراف خودرو را زیر نظر دارند و رادار جلو، فاصله با خودرو و موانع پیش رو را بررسی می‌کند. در این رابطه، از لیزری که در جلوپنجره قرار دارد و تحلیل‌های مخصوص بخش جلویی خودرو نیز استفاده می‌شود. همچنین برای اینکه شرایط مسیر اعم از لغزنده بودن جاده نیز معلوم باشد، یک سنسور مخصوص برای این کار نیز در زیر خودرو قرار دارد. البته این سیستم چون سطح ۳ است و راننده باید در پشت فرمان حاضر باشد و اجازه استراحت در حین حرکت را ندارد، یک دوربین نیز در داخل خودرو، او را زیر نظر دارد تا اگر در پشت فرمان قرار نداشت و یا خواب بود، خودرو به طور خودکار در کنار خیابان، متوقف شود.
نویسنده: علیرضا داودی
