خودروهای ناقص در کف کارخانه خودروسازان به ۹۳ هزار دستگاه رسید؛ این خبری بود که رییس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان اواسط تیرماه اعلام کرد. این خبر درحالی اعلام شد که امسال نیز مانند سال‌های گذشته شرکت‌های خودروسازی پیش فروش خودروهای خود را آغاز کرده‌اند!
پس از لغو برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) صنعت خودروسازی ایران روزهای پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشت. خروج بسیاری از خودروسازان خارجی و آغاز مجدد دور جدیدی از تحریم‌ها سبب شد تا بازار خودرو وارد شوک بزرگی شود و قیمت خودروهای داخلی افزایشی بیش از ۱۰ درصد را تجربه کنند. با این وجود پیش فروش خودروها و عدم تحویل به موقع آن از طرف خودروسازان ادامه داشت و قطعه سازان نیز در این بین وضعیتی به مراتب سخت‌تر از خودروسازان داشتند. به گونه‌ای که سرنوشت بسیاری از آنها با ورشکستگی و افول تولیدات همراه، کمبود قطعات نیز خودروهای بسیاری را ناقص کف پارکینگ‌ها زمین‌گیر کرد.
تحویل ۹۵۰۰ دستگاه از تولیدات معوق ایران خودرو
فرشاد مقیمی، مدیرعامل ایران خودرو در ۱۴ آذر ۱۳۹۹ در یک برنامه خبری تلویزیونی شرکت کرد و درباره انجام تعهدات معوق ایران خودرو توضیحاتی را ارائه کرد.
طبق اظهارات مدیرعامل ایران خودرو، این شرکت تعهدات معوق این شرکت ۲۸۰۰۰ دستگاه بوده است. از این تعداد ۹۵۰۰ دستگاه تولید شده و در پارکینگ شرکت قرار گرفته تا توسط سازمان حسابرسی تعیین قیمت شود و بعد از آن این خودروها به خریداران تحویل داده خواهد شد.
ایران‌خودرو تا کنون هشت مرحله فروش فوق العاده برگزار کرده، که طی آن ایران خودرو متعهد شد تا ۸۷۰۰۰ دستگاه تولید کند و به خریداران تحویل دهد. ۶۵۰۰۰ خودرو از این تعداد تحویل مالکان شده است. نهمین مرحله فروش ایران خودرو نیز که قرعه‌کشی آن در ۱۲ آذر ماه ۹۹ برگزار شد، ۲۲۰۰۰ دستگاه برای ایران خودرو تعهد ایجاد کرد. این ۲۲۰۰۰ خودرو باید طی ۹۰ روز تحویل خریداران شود. بر اساس گفته‌های مقیمی، خودروهایی که مهلت تحویل ۹۰ روزه دارند، زودتر از موعد مقرر و طی ۴۰ روز به دست متقاضیان می‌رسد.
سرنوشت قطعه‌سازان در بازار پر تلاطم خودرو
از بهار 97 و با افزایش نرخ ارز، افزایش قیمت‌ها پا روی گلوی بسیاری از صنایع از جمله قطعه‌سازان گذاشت و سرنوشت بسیاری از آنها را تا مرز خفگی پیش برد. در همان زمان بسیاری از صنایع تولیدی که توان خرید مواد اولیه با نرخ چهارهزار و 400 و همان میزان را داشتند، هرگز فکرش را هم نمی‌کردند که دیگر توان خرید همان مواد اولیه را هم ندارند و به زودی چرخ صنعتشان کُند می‌شود؛ چرا که مجبور بودند مواد اولیه را با نرخ چندبرابری ارز خریداری کنند.
در شرایط نا به سامان افزایش نرخ ارز و مشکلات قطعه سازان در زمینه تامین مواد اولیه، ناگهان وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت وعده داد که قطعه سازان می‌توانند مواد اولیه مورد نیاز خود را با نرخ وزیر صمت وعده داده بود که مواد اولیه قطعه‌سازان را با نرخ ارز 4200 تومانی ترخیص کنند که البته این خبر از سوی وزیر صمت در حد وعده باقی ماند و زمانی برای اجرا نداشت. در همان زمان قطعه سازان ملزم به پرداخت ما به التفاوت ارز 4200 تومانی با بازار ثانویه ارز شدند و به دنبال آن قیمت تمام شده قطعات افزایش یافت؛ تا جایی که چرخ صنعت برخی از قطعه سازان برای همیشه ایستاد و برخی دیگر مجبور به پرداخت ما به التفاوت و ترخیص مواد اولیه شان شدند و برخی دیگر نیز میزان تولیدات را کاهش دادند.
از سویی دیگر، درگیری قطعه‌سازان با گمرک و بانک مرکزی یک طرف داستان و عدم پرداخت بدهی آنها از طرف خودروسازان طرف دیگر این داستان پیچیده است. با این حال اعلام شده که ۸۰ درصد قطعات خودرو کشور بومی سازی شده و تنها ۲۰ درصد از قطعات وارداتی است؛ حال خودروسازان با کمبود قطعه مواجه شده‌اند و هر روز به خودروهای ناقص پارکینگ‌ها افزوده می‌شود.
خاک خوری ۹۳ هزار خودرو ناقص در کف کارخانه‌ها
اواسط تیرماه رییس صنایع همگن قطعه‌سازان اعلام کرد که ۹۳ هزار خودرو ناقص کف پارکینگ خودروسازان است و خودروسازان به دلیل کمبود قطعات نمی‌توانند خودروهای خود را به تولید کامل برسانند به بازار عرضه کنند. حال به نظر می‌رسد که قیمت مواد اولیه قطعه‌سازان افزایش ۱۰۰ درصدی داشته و قطعه‌سازان نیز به دلیل افزایش قیمت امکان تهیه و تولید آن را ندارند.
از سویی دیگر عدم پرداخت معوقات قطعه سازان از سوی خودروسازان باعث شده تا میزان تولید قطعات به کندی انجام شود. حال به نظر می‌رسد باتوجه به کمبود قطعات خودروهای ناقص کف کارخانه‌ها، سرنوشت خودروهای ناقص کف کارخانه‌ها نیز با ابهام در زمان تحویل به مشتریان همراه شود.
خودروهای ناقص، کمبود قطعه دارند
پس از انتشار تصاویری از خودروهای ناقص در پارکینگ ساپیا، معاون برنامه‌ریزی این شرکت اعلام کرد که این خودروها به دلیل کمبود قطعات ناقص مانده‌اند و امکان تحویل آن به مشتری وجود ندارد. طبق اعلام شرکت سایپا، خودروهای ناقص سال ۹۸ تا فصل پاییز تکمیل شده و تعداد خودروهای ناقص این شرکت به صفر رسیده است. اما یک ماه پس از اعلام این خبر، اعلام شد که ۹۳ هزار دستگاه خودرو ناقص در پارکینگ خودروسازان است و به دلیل کمبود قطعات نمی‌توانند تولید آن را کامل کنند.
بیشترین کمبود قطعات مربوط به کاتالیست است
تامین مواد اولیه برای تولید کاتالیست در ایران هزینه گزافی را می‌طلبد و بسیاری از قطعه‌سازان قادر به تامین مواد اولیه آن نیستند و به ناچار باید به واردات آن روی آورند که واردات آن نیز باتوجه به نوسانات نرخ ارز کار آسان و ساده‌ای نیست. بنابراین بسیاری از قطعه‌سازان برای تامین مواد اولیه و تولید قطعات موردنیاز یا مشکلات جدی رو‌به‌رو‌اند و از طرف دیگر واردات آن نیز هزینه سنگینی را روی دوش آنها می‌گذارد؛ بسیاری از این قبیل مسائل سبب شده که هر روزه بر خودروهای ناقص داخلی افزوده شود.
پیش فروش خودروهای داخلی و کمبود قطعات
ثبت‌نام پیش فروش دو شرکت سایپا و ایران خودرو امسال نیز مانند هرسال روی سایت این دو شرکت فعال بود. این در حالی است که بسیاری از مشتریان این دو شرکت از تاخیر در تحویل خودروها ناراضی‌اند و برخی نیز پس از مدت‌ها همچنان خودروهای خود را تحویل نگرفته‌اند. با توجه به اینکه در حال حاضر ۹۳ هزار دستگاه خودرو ناقص در کف کارخانه‌های این شرکت‌ها (انبار پارکینگ) وجود دارد و همچنان برای تامین مواد اولیه و قطعات تولید با مشکل مواجه‌اند این امکان وجود دارد که مشتریان نتوانند خودرو خود را در زمان مقرر، با امکانات و کیفت کافی تحویل بگیرند.
نویسنده: شقایق صفی‌خانی
