خودرو چند سال است به عنوان یک کالای سرمایه‌ای شناخته می‌شود. اما گاهی خرید و فروش خودرو، معامله‌ای پر ریسک به حساب می‌آید.
تقریبا از سال ۱۳۹۹ خودروسازان داخلی برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا محصولات‌شان را به صورت فروش فوق‌العاده، پیش فروش و اقساطی عرضه کردند. این خودروها یک تفاوت مهم با خودروهای موجود در بازار داشتند. در قسمتی از برگ سبز این خودروها عبارت «این خودرو در رهن …. (نام کارخانه خودروسازی) است» قید شده بود.
در سال ۱۴۰۰، دیگر خودروهایی که به صورت فروش فوق‌العاده عرضه شدند، سند در رهن نیستند.
معامله رسمی خودرویی که سند آن در رهن است، تا زمان فک رهن امکان‌پذیر نیست. اما گاهی خودروهای سند در رهن به صورت قولنامه‌ای خرید و فروش می‌شوند.
خطرات معامله خودرو سند در رهن
از آنجایی که معامله خودرو سند در رهن از لحاظ حقوقی و قضایی رسمی نیست، ممکن است خرید و فروش آن خطرات بسیاری داشته باشد.
- اگر خودرو دچار تصادف، سرقت یا مسائل امنیتی شود تبعات آن گریبانگیر مالک رسمی (صاحب پلاک) خواهد شد.
- وکالت‌ها مدت‌‌دار هستند و پس از اتمام اعتبار، باطل می‌شوند.
- در صورت بروز جرم با خودرو، صاحب پلاک مسئول شناخته می‌شود.
- در صورت بروز جرائم رانندگی، صاحب پلاک ملزم به پرداخت مبلغ جریمه خواهد بود.
- احتمال شکایت شرکت خودروسازی به علت معامله غیر رسمی خودرو
شرایط معامله خودرو سند در رهن
خرید و فروش خودرویی که سند آن در رهن است، به صورت رسمی امکان‌پذیر نیست مگر آن که سند خودرو از رهن آزاد شود.
اما در صورتی که خریدار و فروشنده تصمیم به معامله بگیرند، با نوشتن یک قولنامه، خودرو را به صورت توافقی معامله می‌کنند. پلاک خودرو تا زمانی که خودرو از رهن آزاد شود، همچنان به نام فروشنده باقی خواهد ماند.
نکات حقوقی معامله خودرو سند در رهن
- خرید و فروش در مکان‌های امن مانند نمایشگاه‌ها یا پلتفرم‌های آنلاین دارای مجوز صورت بگیرد.
- نوشتن جزئیات دقیق در قولنامه
- مشخص کردن زمان مشخصی برای تعویض پلاک در قولنامه
مراحل معامله خودرو سند در رهن
از آنجایی خودرو سند در رهن نسبت به بازار خودرو، قیمت پایین‌تری دارد، برخی ریسک این معامله را به جان می‌خرند.
در صورتی که دو طرف معامله، قصد خارج کردن خودرو از رهن را نداشته باشند، قولنامه‌ای می‌نویسند و بنابر آن خودرو در اختیار خریدار قرار می‌گیرد. اما این روش خطرات بسیاری دارد. از آنجا که خودرو تا زمانی که در رهن است تعویض پلاک نمی‌شود، تمام مسئولیت‌ها بر عهده فروشنده خواهد بود.
اما ممکن است فروشنده تصمیم بگیرد، خودرو را از رهن آزاد کند. با رفع علت رهن خودرو (پرداخت بدهی یا حل مشکل قضایی)، خودرو اصطلاحا فک پلاک می‌شود.
مراحل فک رهن
فک رهن سند خودرو به این معنا است که مالک با پرداخت بدهی خود به سازمانی که خودرو در رهن آن است، دارایی‌اش را از وثیقه خارج کند.
اگر فروشنده خودرویی را به صورت اقساط از کارخانه یا شرکت‌های لیزینگی خریداری کرده باشد، می‌تواند با پرداخت بدهی، مراحل فک رهن را آغاز کند.
- دریافت معرفی‌نامه از شرکت خودروسازی یا سازمانی که خودرو در رهن آن است.
- ارائه معرفی‌نامه به مراکز تعویض پلاک
- پرداخت جرائم معوقه
- مراجعه مالک یا وکیل قانونی به همراه خودرو در محل تعویض پلاک جهت انجام امور اداری فک رهن
- وجود سابقه اطلاعات مربوط به فک رهن ماشین در سامانه پلیس راهور
- تهیه برگه معاینه فنی
مدارک لازم برای فک رهن خودرو
برای فک رهن خودرو، مالک باید با در دست داشتن تمامی مدارک لازم به یکی از مراکز تعویض پلاک مراجعه کند.
- برگ سبز خودرو به عنوان سند مالکیت خودرو
- اصل مدارک شناسایی مالک یا وکیل شامل شناسنامه، کارت ملی و همچنین در صورت نیاز وکالت‌نامه
- کارت مشخصات خودرو
- مدارک مربوط به احراز آدرس مالک (مبایعه نامه ملک، سند یا دفترچه بیمه) و تطبیق آن با آدرس مندرج در سند خودرو
- بیمه شخص ثالث معتبر
- برگ معرفی‌نامه بابت عدم رهن از سازمان مربوطه
- دریافت و ارائه گواهی مفاصا حساب از اجراییات در صورت عدم پرداخت جرایم معوقه
- برگه معاینه فنی خودرو
کدام خودروها سند در رهن هستند؟
- خودروهایی که به صورت اقساطی خریداری شده‌اند
- خودروهای لیزینگی
- خودروهایی که به عنوان وثیقه در رهن سازمانی گذاشته شده‌اند
نویسنده: فاطمه امین الرعایا
