امروزه در دنیای خودروها، با انواع مدل‌های خودرو برخورد می‌کنیم که بعضا تشخیص آنها کار چندان ساده‌ای نبوده و حتی گاهی اوقات بین کلاس‌های مختلف خودرو تداخل و اشتراکات فنی و ظاهری به وجود می‌آید که تفکیک و دسته‌بندی آنها را به کاری نه‌چندان سهل و آسان تبدیل می‌کند.
به طور کلی دسته‌بندی مدل‌های خودرو عموما بر اساس فرم بدنه، توانایی فنی و همچنین گاهی اوقات برحسب سطح امکانات و کیفیت متریال به کار رفته در اتومبیل (خودروهای لوکس و تشریفاتی) صورت می‌گیرد. البته نمی‌توان اظهار داشت که دسته‌بندی خودروها غیرقابل تغییر باشد و برای همیشه به همین صورت باقی بماند، بلکه هر لحظه این امکان وجود دارد که کلاس جدیدی به مدل‌های موجود اضافه شود. به هر حال در شرایط فعلی می‌توان خودروها را به مدل‌های مختلفی همچون هاچبک، کراس اوور، شاسی بلند، سدان، سوپرمینی و… دسته‌بندی کرد که در ادامه به معرفی هر دسته از انواع مدل‌های خودرو خواهیم پرداخت.
آشنایی با انواع مدل‌های خودرو
در شرایط حاضر شرکت‌های معتبر و مهم خودروسازی جهان محصولات خود را در قالب ۹ مدل مختلف شامل سگمنت‌های A، B، C، D، E، F، G، H، I، J و تعدادی زیر مجموعه متفاوت دسته‌بندی کرده‌اند که در ادامه به معرفی هر یک از این کلاس‌ها خواهیم پرداخت.
خودروهای فوق کوچک شهری
این دسته از اتومبیل‌ها را در واقع می‌توان جمع‌وجورترین و کوچکترین خودروهای چندنفره قلمداد کرد که بیشتر مناسب استفاده در شهرهای پرترافیک، پرازدحام و خیابان‌های کم‌عرض هستند. سایز بدنه خودروهای کوچک شهری بسیار کمتر از سایر اقسام ماشین‌ها بوده و جثه آنها کاملا کوچک و جمع‌وجور به نظر می‌رسد. این‌گونه از اتومبیل‌ها از نظر سگمنت در دسته A طبقه‌بندی می‌شوند. ابعاد بسیار جمع‌وجور خودروهای کوچک شهری سگمنت A سبب شده تا عملیات پارک این خودروها در فضاهای اندک راحت‌تر از سایر گونه‌ها صورت گیرد. همچنین رفت‌وآمد با خودروهای کوچک شهری در مسیرهای پرترافیک و پرازدحام و انجام مانورهایی همچون دور زدن و فرار از مسیرهای باریک با آنها ساده‌تر و راحت‌تر امکان‌پذیر خواهد بود. قاعدتا بزرگترین عیب این‌گونه اتومبیل‌ها فضای کم کابین آنهاست که قطعا مناسب خانواده‌های پرجمعیت و یا افراد درشت جثه نیست.
از جمله خودروهایی که در این کلاس طبقه‌ندی می‌شوند می‌توان به فیات ۵۰۰، فیات پاندا، کیا پیکانتو، هیوندای آی۱۰ اشاره کرد.
خودروهای کوچک (سوپرمینی)
این دسته از اقسام بدنه خودرو نسبت به اتومبیل‌های فوق کوچک شهری از ابعاد بزرگتری برخوردار بوده و به طور کلی در دسته خودروهای سگمنت B رده‌بندی می‌شوند. در واقع می‌توان خودروهای سوپرمینی را حد فاصل میان اتومبیل‌های فوق کوچک شهری و هاچبک‌های خانوادگی دانست. از جمله مزیت‌های خودروهای کوچک سوپرمینی می‌توان به قابلیت مانور مناسب در فضاهای محدود شهری و عملکرد فنی نسبتا مناسب آنها اشاره کرد. کمبود جا درون کابین از مهم‌ترین نقطه ضعف‌های این گونه خودروها به حساب می‌آید. از جمله نمونه‌هایی که در این سگمنت و دسته قرار می‌گیرند، می‌توان به فورد فیستا، اوپل کورسا، کیا ریو، آئودی A1 اشاره کرد.
خودروهای هاچبک
هاچبک‌ها یکی از معروفترین و محبوب‌ترین انواع خودروها هستند که می‌توان آنها را در ردیف مدل‌های سگمنت A تا B جا داد. مهم‌ترین شاخصه ظاهری هاچبک‌ها جدای از ابعاد جمع‌وجورشان، حالت یک تکه شیشه عقب و درب صندوق آنها است که برخلاف سدان‌ها به صورت یکپارچه باز و بسته می‌شوند. همچنین هاچبک‌ها فاقد هرگونه صندوق عقب مجزا از کابین هستند. انواع و اقسام مختلف خودرو هاچبک در بازار ایران و جهان موجود است که از جمله معروفترین آنها می‌توان به پژو ۲۰۶،
پژو ۲۰۷، فولکس واگن گلف، تویوتا یاریس هاچبک، شورلت اسپارک و ب ام و سری ۱ اشاره کرد. از جمله معایب هاچبک‌ها نیز می‌توان به فضای نسبتا کمتر سرنشینان در ردیف عقب اشاره کرد که البته برای همه مدل‌ها یکسان نخواهد بود. فقدان صندوق عقب مجزا نیز می‌تواند در بحث قرار دادن اسباب و وسایل مسافرت‌های طولانی محدودیت آفرین باشد.
خودروهای چند منظوره سایز کوچک small MPV
خودروهای چند منظوره کوچک مطابق با نیاز افرادی ساخته شده‌اند که به اتومبیل بزرگتر از هاچبک‌ها نیاز دارند اما تمایلی به استفاده از انواع سدان ندارند. از جمله تفاوت‌های مدل‌های موجود در این کلاس می‌توان به افزایش ارتفاع موقعیت قرارگیری راننده و سرنشینان و همچنین گسترش ابعادی اندک نسبت به هاچبک‌ها اشاره کرد. بدین ترتیب دید وسیع‌تری برای سرنشینان و به ویژه راننده پدید آمده و ورود و خروج به خودرو نیز تسهیل می‌شود. قیمت بالاتر و عملکرد فنی نه‌چندان پرقدرت‌تر از انواع هاچبک را می‌توان در زمره نقاط منفی خودروهای چندمنظوره ام پی وی سایز کوچک برشمرد.
مرسدس بنز کلاس B، نیسان لیف و کیا سول در این دسته رده‌بندی می‌شوند.
خودروهای چندمنظوره MPV (مینی ون)
این‌گونه از خودروها محیطی جادار و کاربردی را در اختیار سرنشینان و خانواده‌های نسبتا پرجمعیت قرار می‌دهند. خودروهای ام پی وی در دو سایز متوسط با ۵ صندلی و همچنین نمونه‌های بزرگتر مجهز به ۷ صندلی در بازار موجود هستند. این‌گونه خودروها دارای توانایی فنی مشابه با انواع سدان بوده و هزینه‌های نسبتا بالاتر نگهداری از خودرو شاسی بلند را به مالک تحمیل نمی‌کنند. قیمت بالاتر و عملکرد فنی نه‌چندان برتر نسبت به خودروهای سدان از جمله معایب کلاس ام پی وی شمرده می‌شوند.
همچنین یکی دیگر از انتقاداتی که به اتومبیل‌های موجود در این کلاس وارد می‌شود، ظاهر نه‌چندان مهیج و جذاب آنهاست که نمی‌تواند به راحتی نظر مثبت عموم مشتریان را به سوی خود جلب سازد. از جمله مدل‌های مشهور حاضر در این کلاس می‌توان به تویوتا سینا، رنو اسکیپ، فورد گلکسی، نیسان کوئست و کیا سدونا اشاره کرد.
خودروهای ون
کلاس خودروهای ون در واقع نمونه‌های بسیار بزرگتر انواع MPV هستند که به جهت حمل بار و یا مسافر به تعداد نسبتا زیاد از آنها استفاده می‌شود. این خودروها اغلب دارای طراحی جعبه مانند بوده و درب وسط آنها عمدتا به صورت کشویی باز و بسته می‌شود. مرسدس اسپرینت و شورولت اکسپرس از جمله معروفترین ون‌های حال حاضر دنیای خودرو هستند.
خودروهای سدان یا سالون
اتومبیل‌های سدان یا سالون یکی دیگر از انواع محبوب و پرفروش اتومبیل‌ها هستند که تحت عنوان صندوق‌دار نیز در میان مشتریان شناخته می‌شوند. این‌گونه از خودروها در سایزهای مختلف و توسط بسیاری از کارخانه‌ها در سراسر جهان به تولید می‌رسند. مهم‌ترین شاخصه آنها نسبت به انواع هاچبک، به حضور صندوق مجزا در قسمت پشت خودرو باز می‌گردد که برخلاف انواع هاچبک شیشه عقب آن ثابت بوده و درب صندوق به صورت جداگانه باز و بسته می‌شود.
از جمله معروفترین خودروهای سدان یا صندوق‌دار در بازار کشورمان می‌توان به هیوندای النترا، تویوتا کمری، هیوندای سوناتا، تویوتا یاریس سدان، برلیانس H330 ، پژو ۴۰۵، پژو پارس، سمند سورن پلاس، کیا اپتیما و … اشاره کرد. خودروهای سدان معمولا نسبت به هاچبک‌ها دارای کابینی جادارتر بوده و همچنین صندوق عقب آنها از گنجایش بیشتری برخوردار است.
خودروهای استیشن station wagon and estate
از دیگر انواع بدنه خودرو که اساسا بر پایه انواع سدان و هاچبک ساخته می‌شوند، گونه‌های استیشن واگن نامیده می‌شوند. تفاوت اصلی خودروهای استیشن با نمونه‌های سدان طول بیشتر فضای داخلی کابین آنهاست؛ چرا که در این‌گونه خودروها درب صندوق و شیشه عقب در مقایسه با نمونه سدان به صورت یکپارچه به یکدیگر متصل شده و فضای حمل بار وسیع‌تری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. از جمله نمونه‌های مطرح این کلاس در بازار جهانی می‌توان به ولوو v60، آئودی A6 آوانت، مرسدس بنز کلاس E استیشن، فولکس واگن گلف آل‌ترک و آئودی A4 آلرود کواترو اشاره کرد.
خودروهای کوپه
خودروهای کوپه در اصل نمونه‌های دو درب انواع سدان هستند که سقف آنها به حالتی خمیده و جذاب‌تر طراحی شده است. با این حال نمونه‌های چهار در کوپه نیز اخیرا وارد بازار شده‌اند. ظاهر جذاب و عملکرد فنی دل‌چسب از جمله مزایای خودروهای کوپه نسبت به سدان‌ها به حساب می‌آید. پورشه ۷۱۸ کیمن، شورولت کامارو، آلفارومئو ۴C و آئودی تی تی از جمله مهم‌ترین خودروهای کوپه دو در بازارهای جهانی شمرده می‌شوند.
خودروهای کوپه چهار درب نیز در واقع گونه‌هایی با ظاهر زیباتر و سقف انحنادارتر انواع سدان هستند که جذابیت ظاهری آنها مهم‌ترین مزیت و تفاوت‌شان نسبت به گونه‌های سدان است. همچنین معمولا گنجایش کابین خودروهای کوپه چهار درب بیشتر از اتومبیل‌های سدان بوده و کاربردپذیری بیشتری در اختیار کاربران قرار می‌دهند. با این حال به دلیل شیب بیشتر سقف در بخش عقب، احتمالا سرنشینان بلندقد در ردیف دوم با محدودیت‌هایی از ناحیه سر روبرو می‌شوند.
از جمله شناخته‌شده‌ترین کوپه‌های چهار در می‌توان به مرسدس بنز CLS، آئودی A7، بی ام و سری ۶ گرن کوپه اشاره کرد.
خودروهای کراس اوور
کراس اوورها یکی از جدیدترین انواع کلاس بدنه خودرو بوده و در واقع نمونه‌های مرتفع‌تر گونه‌های هاچبک با ظاهری شبیه به خودروهای شاسی بلند به حساب می‌آیند. خودروهای کراس اوور بر خلاف انواع شاسی بلند از توانایی آفرود چندانی برخوردار نبوده و بیشتر مناسب رفت‌وآمد در مسیرهای مسطح شهری و جاده‌های آسفالت هستند. این خودروها دارای ارتفاعی بلندتر از هاچبک‌ها هستند و دید نسبتا مرتفع‌تری را در اختیار راننده و سرنشینان می‌گذارند. مصرف سوخت بیشتر نسبت به خودروهای هاچبک را می‌توان در زمره نقطه‌ضعف‌های کراس اوورها دسته‌بندی کرد. با این حال کابین جادارتر، سواری لذت‌بخش‌تر و صندوق عقب بزرگتر از جمله مزایای کراس اوورها نسبت به هاچبک‌ها برشمرده می‌شوند. ناگفته نماند که کراس‌اوورها خود از نظر سایز به دسته‌های کوچک و متوسط دسته‌بندی می‌شوند. ام وی ام ایکس۳۳، پژو ۲۰۰۸، رنو کپچر، لیفان ایکس۶۰، هیوندای توسان، کیا اسپورتیج، هیوندای سانتافه و جک اس ۵، هایما اس ۷ و… از جمله مهم‌ترین کراس اوورهای موجود در بازار ایران به حساب می‌آیند.
خودروهای شاسی بلند
شاسی بلندها از جمله محبوب‌ترین خودروهای حال حاضر هستند که ظاهری تقریبا مشابه با کراس اوورها داشته اما از لحاظ ابعادی بزرگتر از آنها ساخته شده‌اند. همچنین قوای موتور و قابلیت‌های عبور از مسیرهای غیرمسطح آفرود در انواع شاسی بلندها بیشتر از خودروهای کراس اوور است. گنجایش بیشتر کابین و محفظه بزرگتر صندوق بار را نیز می‌توان بر تفاوت‌های میان کراس اوورها و شاسی بلندها ضمیمه کرد.
خودروهای شاسی بلند معمولا دارای ۷ صندلی بوده و سواری نسبتا نرم و راحتی را برای سرنشینان خود به ارمغان می‌آورند. از جمله این مدل‌ها می‌توان به ب ام و ایکس۵، اینفینیتی QX70، مرسدس بنز کلاس G و پورشه کاین اشاره کرد. ناگفته نماند که طی سال‌های اخیر و پس از معرفی مدل ایکس ۶ توسط ب ام و، کلاس جدیدی به انواع مدل‌های خودرو افزوده شد که از آن به عنوان کلاس شاسی بلندهای کوپه نام برده می‌شود. انحنا و حالت شیب‌دار سقف این نوع خودروهای شاسی بلند جلوه جذابی به آنها بخشیده و طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. از جمله مهم‌ترین انواع حاضر در این کلاس می‌توان به به ب ام و ایکس۶ و مرسدس بنز GLE کوپه اشاره کرد.
گونه دیگری از خودروهای شاسی بلند نیز در بازار موجود است که از قابلیت بسیار مطلوب عبور از مسیرهای آفرود و صعب‌العبور برخوردار هستند. این‌گونه شاسی‌بلندهای ۴X4 آفرودر دو دیفرانسیل معمولا دارای ابعادی بزرگ و ارتفاع نسبتا زیاد از سطح زمین بوده و قدرت و گشتاور بسیار بالا به همراه مصرف سوخت زیادی را از خود نشان می‌دهند. از جمله مهم‌ترین و معروفترین نمونه‌های این کلاس می‌توان به تویوتا لندکروزر، لندروور دیسکاوری، لینکلن نویگیتور، تویوتا پرادو و… اشاره کرد.
خودروهای بدون سقف (کروک یا کابریولت)
خودروهای بدون سقف معمولا یکی از جذاب‌ترین و زیباترین مدل‌های خودروهای تولیدی هستند که جاذبه‌های بصری دلپذیری را از خود به نمایش می‌گذارند. این‌گونه خودروهای کابریولت بدون سقف در واقع نسخه‌های فاقد سقف فلزی انواع کوپه هستند که در آنها از سقف‌های جمع شونده پارچه‌ای استفاده شده است. جاذبه‌های دیداری و پرستیژ اسپرت، از جمله مهم‌ترین مزایای خودروهای کابریولت به شمار می‌روند. بسیاری از مدل‌های کوپه دارای انواع کابریولت نیز هستند که از جمله می‌توان به پورشه ۹۱۱ کانورتیبل، پورشه باکستر، بی ام و M6 کانورتیبل و… اشاره کرد. همچنین به نمونه‌هایی از اتومبیل‌های روباز که تنها ظرفیت حضور دو سرنشین را در کابین خود دارا هستند، رودستر گفته می‌شود.
خودروهای GT یا گرند تورر
خودروهای GT یا گرند تورر از انواع کلاس بدنه بسیار خاص، جذاب و اسپرت هستند که در واقع نمونه‌هایی از مدل‌های کوپه در سایزی بزرگ و کشیده‌تر بوده و توانایی فنی عالی به همراه تجهیزات نسبتا لوکس را در خود به همراه دارند. این گونه از خودروها دارای ابعاد بزرگتر نسبت به انواع کوپه بوده و بنابراین فضای کابین بیشتری را در اختیار سرنشینان قرار می‌دهند. خودروهای جی تی معمولا از توانایی فنی نسبتا بالایی بهره می‌برند و پیشرانه‌های حجیم هشت سیلندر تا ۱۲ سیلندر در آنها به خدمت گرفته می‌شود که نیرو و گشتاور فوق‌العاده زیادی را به چرخ‌ها منتقل می‌کنند. مصرف سوخت بالا از جمله معایب این‌گونه خودروها به شمار می‌آید که البته در نمونه‌های جدیدتر شدت این معضل تا حدی کاهش داده شده است. بنتلی کانتیننتال جی تی و رولز رویس داون در زمره معروفترین خودروهای جی تی دنیا قرار می‌گیرند.
خودروهای وانت پیکاپ
خودروهای وانت پیکاپ کاربردی‌ترین کلاس بدنه اتومبیل‌ها محسوب می‌شوند که به دلیل برخورداری از فضای حمل بار وسیع در قسمت پشت و همچنین ارتفاع مناسب از سطح زمین و توانایی ویژه برای عبور از مسیرهای آفرود و صعب‌العبور، همواره مورد توجه مشتریان گوناگون قرار داشته‌اند. این کلاس شامل مدل‌های مختلف با سایزهای گوناگون است که در بخش‌های زیادی می‌توان از آنها استفاده کرد. از جمله معروفترین اتومبیل‌های موجود در این کلاس می‌توان به تویوتا هایلوکس، وانت کاپرا، فورد اف ۱۵۰، مرسدس بنز ایکس کلاس و شورولت سیلورادو اشاره کرد.
کلاس ابرخودروها (سوپرکار)
ابرخودروها خاص‌ترین و چالاک‌ترین انواع اتومبیل‌ها هستند که ضمن برخورداری از ظاهر بسیار جسورانه، مهیج و اسپرت، توانایی فنی فوق‌العاده‌ای را نصیب کاربران خود کرده و معمولا دارای قیمت‌هایی بسیار بیشتر از سایر خودروها هستند. از جمله مهم‌ترین و معروفترین نمونه‌های موجود در این کلاس می‌توان به لامبورگینی اونتادور، بوگاتی شیرون، پاگانی هوایرا، هنسی ونوم، مک لارن ۷۲۰ اشاره کرد. شتاب صفر تا صد ابرخودروها زیر ۴ ثانیه بوده و بیشینه سرعت آنها به بیش از ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت میل می‌کند.
خودروهای لوکس با کاربری خاص
متفاوت‌ترین مدل در کلاس‌های بدنه خودرو، اتومبیل‌های SPV یا خودروهای با کاربری متمایز و خاص هستند. این اتومبیل‌ها برای کاربردهای ویژه و تشریفاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند که از جمله رایج‌ترین نمونه‌های آنها می‌توان به مدل‌های لیموزین یا کشیده اشاره کرد. مدل‌های لیموزین معمولا بر اساس لوکس‌ترین خودروهای تولید شده توسط کمپانیهای اتومبیل‌سازی ساخته می‌شوند و در مراسمات سطح بالا و به جهت ترابری افراد معروف و ثروتمند از آنها استفاده می‌شود. رولزرویس فانتوم، مرسدس میباخ، لینکلن MKT را می‌توان در این کلاس دسته‌بندی کرد.
نویسنده: حسین باباپور
