شتاب خودرو و روش های افزایش آن

شرکت‌های خودروسازی در زمینه‌های مختلفی به دنبال ارتقای محصولات خود هستند. از مسائل ایمنی، امکانات رفاهی، مصرف سوخت، کاهش آلاینده‌ها، طراحی داخل و بیرون و… و البته بهبود شتاب خودرو. هنوز هم برای اکثر خودروسازان، مسئله ماکزیمم سرعت و شتاب بهتر یک مسئله حیاتی است، چرا که مانور خوبی برای جذب خریدار روی این دو موضوع می‌شود. ضمن اینکه بهبود مسایل فنی و افزایش قدرت تولیدی توسط پیشرانه‌ها و موتورهای الکتریکی به هیچ فاکتور دیگری به‌خوبی شتاب بیان نمی‌شود.

کاهش شتاب در مدت زمانی که از خودرو استفاده می‌کنیم، یکی از مسایل مهمی است که خریداران با آن روبرو می‌شوند و علت و دلایل مختلفی دارد. همچنین بسیاری از مصرف‌کنندگان و خریداران به دنبال افزایش اسب بخار پیشرانه و بالابردن شتاب خودرو خود هستند که راه‌های مختلفی برای رسیدن به این هدف وجود دارد.

شتاب خودرو چیست؟

عملکرد پیشرانه با دو فاکتور بسیار شاخص اسب ‌بخار و گشتاور تولیدی بیان می‌شود که هر دو آنها در شتاب خودرو و کشش آن در مسیرهای مختلف اثر مستقیم دارند. شتاب یکی از مفاهیم علم فیزیک است که در صنعت خودروسازی نیز از ابتدا بسیار پررنگ ظاهر شد و امروزه نیز یکی از اصلی‌ترین فاکتورهایی است که خودروسازان در زمان فروش ماشین، روی آن مانور می‌دهند.

شتاب‌گیری خودرو یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهایی است که با خودرو انجام می‌شود. وقتی خودرو شروع به حرکت با یک روند با شتاب صعودی می‌کند، مدت زمانی طول می‌کشد تا به سرعت‌های تعیین‌شده و مدنظر برسیم.

واحد شتاب از نظر فیزیکی، برابر با متر بر مجذور ثانیه است. اما منظور از شتاب در دنیای خودرو، مدت زمانی است که طول می‌کشد تا خودرو به سرعت مشخصی برسد. یعنی هرچند که در اینجا نیز می‌توان شتاب را با همان تعریف فیزیکی خودش به دست آورد؛ اما نتیجه این شتاب‌گیری، یعنی مدت زمان لازم برای رسیدن به یک سرعت، مدنظر است.

به‌این‌ترتیب در صنعت خودروسازی، به آن مدت زمانی که نیاز است تا به سرعت مدنظر برسیم، شتاب خودرو گفته می‌شود که با واحد ثانیه بیان می‌شود. معمولا سرعت‌های مدنظر، ۶۰ کیلومتر در ساعت، ۱۰۰ کیلومتر در ساعت و ۶۰ مایل در ساعت است که با توجه به تبدیل مایل به کیلومتر به مقدار ۹۶ کیلومتر بر ساعت نیز اعلام می‌شود. اما برای خودروهایی که داران توان و عملکرد بالاتری هستند، سرعت‌های بیشتر از ۱۰۰ کیلومتر نیز مهم است که معمولا ۱۶۰ کیلومتر که برابر با ۱۰۰ مایل می‌شود یا ۲۰۰ کیلومتر نیز مدنظر قرار می‌گیرند.

با توجه به اینکه امروزه با وجود خودروهای پرقدرت، یک خودرو مدت‌زمان زیادی را هرزگردی می‌کند و بعد به سرعت مدنظر می‌رسد، روش‌های دیگری نیز برای تعیین عملکرد خودرو بیان می‌شود که یکی از آنها، زمان رسیدن از حالت سکون به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت و ترمزگیری تا توقف کامل و رسیدن به سرعت صفر است. به‌این‌ترتیب هم شتاب‌گیری خودرو بررسی می‌شود و هم قدرت ترمزگیری و هم عملکرد خودرو.

اندازه گیری شتاب خودرو

اندازه‌گیری شتاب خودرو به روش‌ها و با وسایل مختلفی انجام می‌شود. برخی از خودروها دارای این امکان هستند که در بخش نمایشگرهای پشت فرمان یا صفحه‌نمایش مرکزی داشبورد، رکوردهای مختلفی شامل شتاب و مسافت طی شده برای توقف کامل و… را ثبت کنند و نمایش دهند. اما امروزه وسایل بسیار دقیقی مخصوص این کار ساخته شده است. همچنین نرم‌افزارهای مختلفی برای اندازه‌گیری شتاب و سرعت خودرو وجود دارد که روی گوشی‌های هوشمند نصب می‌شود و به محض شروع حرکت و با دریافت سیگنال‌های GPS، می‌تواند زمان و سرعت را ثبت کند. البته همان‌طور که گفته شد دستگاه‌های مخصوصی برای ثبت شتابگیری خودرو وجود دارد که دقت بیشتری از نرم‌افزارها دارند. از معروف‌ترین آنها می‌توان به دستگاه وی‌باکس و درگی نام برد.

دلیل کاهش شتاب ماشین

ماشین مجموعه‌ای از قطعات مکانیکی مختلف است که در ارتباط با هم در حال کار هستند. این قطعات عمر مفیدی دارند و در طی زمان دچار استهلاک و فرسودگی می‌شوند که نتیجه آن، ایراد در کارکرد پیشرانه خواهد بود. وقتی موتور به‌صورت صحیح و دقیق کار نکند، توان تولیدی نیز کاهش پیدا خواهد کرد و در نتیجه از شتاب خودرو کاسته می‌شود. همچنین وقتی قدرت تولیدی موتور کم می‌شود، برای جبران آن باید فشار بیشتری به پدال گاز بیاوریم که نتیجه آن، افزایش مصرف سوخت و بالارفتن استهلاک و آلایندگی خواهد بود. در همین جا به اهمیت بهترین زمان تعویض قطعات خودرو پی می‌بریم. رسیدگی اصولی و دقیق به خودرو می‌تواند در سلامت آن و جلوگیری از کاهش اسب بخار و گشتاور تولیدی در طی زمان تا حد بسیار زیادی موثر باشد.

مشکلات مربوط به شمع و وایرها

مرحله آخر سوختن مخلوط هوا و سوخت در خودرو، جرقه‌زنی است. در خودروهایی که دارای وایر هستند، سلامت این رشته سیم‌ها بسیار اهمیت دارد و باید چگونگی انتقال برق آنها را بررسی کرد که بهترین راه، اندازه‌گیری اهم آنها با دستگاه مالتی متر است. ضمن اینکه نباید نشتی جریان در آنها وجود داشته باشد.

همچنین شمع‌ها نیز از دیگر قطعات بسیار حساس در این زمینه هستند. شمع خودرو باید از نظر ساختاری و مشخصات طراحی با موتور خودرو هماهنگی داشته باشد که این قضیه را می‌توان با کمی جستجو در دفترچه راهنما و یا اینترنت، فهمید. همچنین جرقه شمع باید بررسی شود که به‌اندازه کافی قوی باشد تا مخلوط سوخت و هوا را به‌خوبی منفجر کند. باید در نظر داشت که شمع تقلبی در بازار بسیار زیاد است و خرید یک شمع ساده اصلی و باکیفیت از خرید شمع‌های تقلبی سوزنی بهتر خواهد بود.

مشکلات مربوط به انژکتور‌ها و کثیفی انژکتور‌ها

کثیفی انژکتورها و ایراد در پاشش آنها مثل یکسان نبودن پاشش و مناسب نبودن زاویه پاشش، باعث سوخت‌وساز نامناسب می‌شود و در نتیجه قدرت تولیدی موتور کاهش پیدا می‌کند و در نهایت منجر به کاهش شتاب خودرو خواهد شد.

خرابی کاتالیزور و مشکلات اگزوز ماشین

همان‌طور که گفته شد، دم و بازدم موتور خودرو اهمیت بسیاری زیادی در کارکرد درست پیشرانه دارد، به نحوی که شرکت‌های خودروسازی برای افزایش توان تولیدی موتورهای خود، قبل از هر اقدام جانبی، به فکر افزایش تعداد سوپاپ‌های هر سیلندر افتادند. پیستون وظیفه تخلیه دود سیلندرها را برعهده دارد و وقتی دود سیلندرها به خوبی خارج نشود، به پیستون فشار می‌آورد و باعث کاهش توان خواهد شد. ازاین‌رو گرفتگی مسیر اگزوز مثل گرفتگی کاتالیزور خودرو یا سوختن واشر بغل اگزوز و حتی وجود نشتی در مسیر خروج دود، روی خروج راحت و سریع دود اثر می‌گذارد و باعث کاهش توان تولیدی و در نهایت کاهش شتاب خودرو می‌شود.

پس اگر مطمئن شدیم که گرفتگی کاتالیزور خودرو باعث گرم‌کردن و کاهش شتاب خودرو شده است، بهتر است کاتالیزور را با نمونه نو و سالم تعویض کنیم. هرچند که متاسفانه به خاطر قیمت بالای این قطعه، بسیاری از افراد تصمیم به حذف کاتالیزور خودرو می‌گیرند. حذف کاتالیزور خودرو شاید به‌ظاهر باعث بهبود شتابگیری شود، اما می‌تواند مصرف سوخت را بالا ببرد و مشکلاتی برای خودرو از جمله روشن ماندن چراغ چک را به همراه داشته باشد.

خرابی سنسور اکسیژن

پیشرانه‌های انژکتوری امروزی با سنسورهای مختلفی همراه هستند که یکی از آنها سنسور اکسیژن است و می‌توان گفت از شایع‌ترین علل روشن‌شدن چراغ چک خودرو نیز، همین سنسور است. سنسور اکسیژن به خاطر اینکه روی منیفولد اگزوز قرار دارد و در معرض گرمای زیادی است، خرابی‌های بیشتری از دیگر سنسورها نیز دارد. وقتی سنسور اکسیژن خراب می‌شود، اطلاعات درستی از مقدار اکسیژن موجود در دود خروجی اگزوز به ECU داده نمی‌شود. نسبت صحیح مقدار اکسیژن و سوخت توسط سنسورهای مختلفی از جمله اطلاعات سنسور اکسیژن به دست می‌آید و وقتی این سنسور ایراد دارد، در سوخت‌وساز پیشرانه خلل ایجاد می‌شود. حذف سنسور اکسیژن که توسط برخی از مکانیک‌ها پیشنهاد می‌شود، باعث روشن‌شدن چراغ چک خواهد شد.

کثیف شدن فیلتر هوا

شاید هیچ فاکتوری به‌سادگی کثیفی فیلتر هوا در کارکرد موتور خودرو اثر نداشته باشد. ساده از این نظر که در عین دردسترس‌بودن و هزینه پایین تعویض، اثر محسوسی در کارکرد خودرو خواهد داشت. وقتی فیلتر هوا کثیف است، هوا به مقدار مناسب به پیشرانه نمی‌رسد و در نتیجه شاهد ایراد در سوخت‌وساز هستیم. ضمن اینکه کثیفی فیلتر هوا یا جنس نامرغوب آن، باعث ورود ذرات گرد و خاک به مرور به داخل موتور می‌شود و این ذرات با نشستن روی دیواره سیلندر، باعث سایش جداره سیلندر با حرکت پیستون خواهد شد.

تنظیم نبودن سیم گاز

گاهی مواقع یک سری ایرادات ساده باعث کاهش شتابگیری خودرو می‌شود که تنظیم نبودن سیم گاز در خودروهایی که فاقد دریچه گاز برقی هستند، یکی از این موارد ساده است. تنظیم نبودن سیم گاز از باز شدن کامل دریچه گاز جلوگیری می‌کند و در نتیجه موتور به توان کامل خود نمی‌رسد. در این گونه مواقع، بهتر است که یک نفر پدال گاز را تا انتها فشار دهد و یک نفر نیز مقدار باز شدن دریچه گاز را بررسی کند.

عدم تنظیم تسمه تایم

تنظیم نبودن یک تا دو دندانه از تسمه تایم باعث می‌شود تا موتور خودرو به‌سختی روشن شود و حتی در سرعت‌های پایین و شتاب‌گیری‌های سبک نیز خود را نشان ندهد. اما وقتی موتور زیر فشار می‌رود، این عیب دیده خواهد شد.

عدم بالانس بودن چرخ ها

برای ایجاد هر لرزشی که در خودرو به وجود می‌آید، باید انرژی صرف شود و وقتی تایرهای خودرو بالانس نیستند، مقداری از انرژی موتور در لرزشی که نابالانسی تایرها ایجاد می‌کنند، صرف خواهد شد.

نقص سنسور موقعیت میل بادامک

سنسور موقعیت میل بادامک در برخی از موتورها وجود دارد و البته از جمله سنسورهایی است که در بعضی از موتورها می‌توان آن را حذف کرد. چرا که خرابی این سنسور باعث کارکرد نادرست موتور و در نتیجه باعث کاهش توان موتور می‌شود و شتابگیری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بعضی از مواقع، ایراد در این سنسور به‌طور کلی مانع از روشن‌شدن موتور خواهد شد.

ایراد در سنسور چشمی گیربکس یا سنسور میل لنگ

چشمی گیربکس که در بعضی از خودروها روی گلدانی گیربکس و در بعضی نیز در سر میل‌لنگ قرار دارد، وظیفه دارد تا اطلاعاتی از چرخش میل‌لنگ را به کامپیوتر خودرو بدهد تا جرقه در زمان خودش زده شود. خرابی این سنسور که می‌تواند باعث روشن‌نشدن موتور هم شود، در بعضی مواقع خود را به شکل دیگری نشان می‌دهد. مثلا اجازه بالارفتن دور موتور را از حد مشخصی نمی‌دهد یا باعث ریپ‌زدن موتور می‌شود.

ضعیف یا خراب بودن پمپ بنزین

وجود ایراد در مسیر سوخت‌رسانی مثل ضعف پمپ بنزین خودرو، خرابی فشارشکن سوخت یا کثیفی فیلتر بنزین خودرو می‌تواند در کارکرد درست موتور اثر منفی خود را نشان دهد و در تمام این موارد، وقتی کاهش توان موتور را داشته باشیم، در نهایت کاهش شتاب رخ خواهد داد.

تنظیم نبودن دلکو

هنوز هم خودروهای زیادی در اطراف ما وجود دارند که دارای سیستم برق دلکو هستند. دلکو وظیفه تقسیم جریان برق بین سیلندرها را دارد و وقتی به مقدار اندکی از تنظیم خارج شود، جرقه در زمان مناسب به شمع‌ها نمی‌رسد. تنظیم دلکو از جمله کارهایی هست که باید توسط متخصص و افراد آشنا به این کار انجام شود تا ادوانس و ریتارد جرقه نیز به‌خوبی در نظر گرفته شود.

خراب بودن کویل احتراق

در گذشته فقط یک کویل برای همه سیلندرها در نظر گرفته می‌شد. کم‌کم این رویه تغییر کرد تا امروز که برای هر شمع یک کویل قرار می‌دهند تا قوی‌ترین جرقه تولیدی را داشته باشیم. همان‌طور که گفتیم، کیفیت و زمان درست جرقه‌زنی اهمیت زیادی دارد. کویل از جمله قطعات تعویضی است که چون احتمال خرابی پایینی دارد، اکثر افراد نیز به سلامت و افت توان آن اهمیتی نمی‌دهند. کویل در خودروهای کاربراتوری که یک کویل دارند، اهمیت خود را بیشتر نشان می‌دهد. خرابی کویل در بسیاری از خودروها منجر به روشن‌شدن چراغ چک می‌شود و با دستگاه دیاگ تشخیص داده می‌شود.

نقص در سنسورهای مف و مپ

پیشرانه دارای سنسورهای مختلفی از جمله سنسور مپ، مف، ناک، موقعیت دریچه گاز، میل بادامک، چشمی موتور و… است که خرابی در هر کدام از آنها به معنی بروز مشکلاتی است. ایراد در بعضی از این سنسورها می‌تواند فقط باعث روشن شدن چراغ چک، یا مانع از روشن‌شدن موتور خودرو شود، یا در کارکرد درست موتور اثر منفی بگذارد. بهترین راه برای تشخیص سلامت این سنسورها، دیاگ زدن است.

خوردگی رینگ پیستون ها

ضعیف‌شدن موتور و رینگ‌ها اصطلاحی است که مکانیک‌ها در زمانی که نیاز به تعمیر اساسی در موتور هست، می‌گویند. رینگ‌های روی پیستون، وظیفه آب‌بندی با جداره سیلندر را دارند تا فشار و نیروی حاصل از انفجار سوخت، کاملا به پیستون وارد شود و از اطراف آن به پایین موتور فرار نکند. وقتی رینگ‌ها دچار سایش می‌شوند یا سیلندر بر اثر ساییدگی گشاد می‌شود، مقداری از توان موتور هدر می‌رود و همچنین مقداری از روغن موجود روی جداره‌ها نیز باقی می‌ماند که باعث پدیده روغن‌سوزی می‌شود. در این زمان گفته می‌شود که رینگ‌ها ضعیف است، یا موتور کمپرس دارد که باید موتور را باز کرد و آن را دست تراشکار و مکانیک سپرد تا اصطلاحا سرویس اساسی شود. ضعیف‌بودن موتور خودرو یکی از اصلی‌ترین موانع در زمان فروش ماشین است.

تمام شدن صفحه کلاچ یا صفحات توربین

انتقال‌دهنده گشتاور و قدرت تولیدی موتور به گیربکس، مجموعه کلاچ در خودروهای دنده‌ای و مبدل گشتاور در خودروهای با گیربکس اتوماتیک است. تمام‌شدن صفحه کلاچ یا ضعیف‌شدن دیسک، می‌تواند باعث هرزگردی صفحه کلاچ شود و در نتیجه مقداری از گشتاور موتور هدر رود. همچنین تمام‌شدن صفحات داخل گیربکس‌های اتوماتیک یا ایراد در مبدل گشتاور نیز، همین نتیجه را در پی خواهد داشت. راه‌های ساده‌ای برای تست و آزمایش سلامت این بخش وجود دارد که انجام آنها نیازمند مهارت و تخصص چندانی نیست که با یک کارشناسی خودرو در این بخش توسط یک مکانیک معلوم می‌شود.

کثیفی هوزینگ هوا

درون هوزینگ هوا تعدادی سنسور نیز وجود دارد. هوزینگ هوا با رطوبت هوا و بخارات روغن موتوری که به سمت سیلندرها می‌روند، کثیف می‌شود و این کثیفی در کارکرد درست پیشرانه می‌تواند اثر منفی بگذارد. ازاین‌رو تمیزکردن این بخش با روش‌های استاندارد به صورت دوره‌ای، ضرورت دارد.

تنظیم نبودن کاربراتور

هنوز هم خودروهای زیادی به‌صورت کاربراتوری هستند. کاربراتور یک وسیله مکانیکی است که باید سوخت و هوا را با نسبت دقیق آن یعنی ۱۴.۷ واحد هوا و یک واحد سوخت ترکیب کند. ازآنجایی‌که این قطعه کاملا مکانیکی است، تنظیم آن تخصص بالایی می‌خواهد و به همین خاطر، موتور اکثر خودروهای کاربراتوری در وضعیت صحیح و دقیق خود کار نمی‌کنند. تنظیم کاربراتورهایی که فقط ژیگلور دارند، چندان سخت نیست و بعد از یک شستشو و بستن ژیگلورهای استاندارد، می‌توان به وضعیت استاندارد آن رسید؛ اما در کاربراتورهایی که دارای سوزن هستند، این کار مهارت بیشتری می‌خواهد. ضمن اینکه تنظیم‌کردن پیچ هوا نیز بخش دیگر تنظیم کاربراتور است. تنظیم بودن کاربراتور، اثر خود را کاملا واضح در شتاب خودرو نشان می‌دهد.

راه‌های افزایش شتاب خودرو

افزایش اسب بخار و گشتاور تولیدی توسط پیشرانه و به دنبال آن، افزایش شتاب خودرو همیشه یکی از مسایل مهم در علاقه‌مندان به خودرو، خصوصا جوانان است که با چه راهکارها و روش‌هایی می‌توان به شتاب بهتری دست پیدا کرد. به همین خاطر شرکت‌های مختلفی نیز در این زمینه در صنعت خودروسازی دنیا فعالیت می‌کنند تا با ساخت وسایل و معرفی فناوری‌های جدید، بتوانند پیشرانه‌ها را هرچه بیشتر بهینه کنند و شتابگیری بهتری از آنها به دست آورند. باید در نظر داشت که نگهداری اصولی و تعویض قطعات مصرفی در بهترین زمان، ابتدایی‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای سرحال نگاه داشتن پیشرانه است و در زمان فروش ماشین نیز اهمیت زیادی دارد.

ارتقای سیستم اگزوز

وقتی احتراق در سیلندرهای پیشرانه انجام می‌شود، دود و گازهای حاصل از احتراق باید هرچه سریع‌تر از سیلندر خارج شوند تا هوا و سوخت جدید در این فضا قرار بگیرند. هرچه این گازها و دود داخل سیلندرها، سریع‌تر خارج شوند و فشار کمتری برای خروج آنها از سوی پیستون‌ها مصرف شود، بازده و راندمان پیشرانه نیز بالاتر خواهد رفت. ازاین‌رو شرکت‌های مطرح متعددی در دنیا در طراحی مجدد و بازنگری مسیر اگزوز از سرسیلندر تا انتها مشغول هستند که دود پیشرانه بتواند سریع‌تر و راحت‌تر خارج شود. استفاده از هدرز مهندسی‌شده و به‌کارگیری مسیر گشادتر از حالت استاندارد با رعایت اصول آن، ساخت مسیر اگزوز با مواد بهتر مثل لوله‌های استیل استاندارد، پورت و پولیش خروجی‌های دود و… همگی باعث افزایش شتاب خودرو خواهند شد.

بررسی کلاچ خودرو

کلاچ خودرو در گیربکس‌های دنده دستی، محل انتقال قدرت و گشتاور پیشرانه به گیربکس است. کیفیت کلاچ اهمیت بسیار زیادی در چگونگی کارکرد آن دارد که باعث می‌شود تا کمترین اتلاف توان را در حین انتقال شاهد باشیم. ازاین‌رو استفاده از صفحه کلاچ مرغوب یا ساخته‌شده با فناوری‌های جدید، اثر محسوسی در بهبود شتابگیری خودرو خواهد داشت. به همین خاطر است که برای خودروهای تقویت‌شده، بعد از بررسی قوای محرکه و کارشناسی خودرو از دیسک و صفحه کلاچ فابریک خودرو استفاده نمی‌شود و شرکت‌های مختلفی مشغول ساخت مجموعه کلاچ‌های حرفه‌ای در دنیا هستند.

بررسی آج لاستیک

تایر نیز اثر مستقیمی در کیفیت شتابگیری خودرو دارد تا جایی که شرکت‌های تایرسازی، محصولاتی ارائه می‌کنند که در حین چسبندگی بالا در زمان ترمزگیری یا در سر پیچ‌ها، کمترین مقاومت را به غلتش در حین حرکت داشته باشند. سایز و اندازه لاستیک نیز در شتاب خودرو موثر است. به این معنی که استفاده از تایر بزرگ و سنگین‌تر از استاندارد باعث کاهش شتابگیری خودرو خواهد شد. چرا که هم باید وزن بیشتری توسط موتور حمل شود و هم جسم سنگین‌تر، اینرسی بیشتری دارد که برای شروع دوران نیاز به صرف انرژی و توان بیشتری از پیشرانه خواهد بود. ضمن اینکه نوع آج تایر نیز در شتاب گیری اثر دارد. وجود آج‌های درشت در لاستیک باعث محبوس شدن هوا در بین آج‌ها می‌شود و این مقاومت هم باعث ایجاد صدای زیادی از تایر خواهد شد و هم کاهش شتاب را در پی خواهد داشت.

نسبت دنده در گیربکس

گیربکس‌های سرعتی، به دلیل ضرایب سبک‌تری که دارند، شتاب کمتری خواهند داشت؛ اما سرعت نهایی بالاتری با آنها به دست می‌آید. در مقابل، گیربکس‌هایی که دنده‌های سنگین‌تری دارند، هرچند سرعت نهایی در هر دنده آنها کمتر است و نیاز به تعویض دنده بیشتری با آنها وجود دارد؛ اما در مقابل، شتاب گیری سریع‌تری دارند. ازاین‌رو نسبت دنده در گیربکس اهمیت زیادی دارد. اما باید بدانیم که تغییر دنده‌های گیربکس‌ها کاری سخت و از نظر فنی و علمی، بسیار دقیق است که بیشتر برای خودروهای مسابقه‌ای انجام می‌شود. اما می‌توان با پیداکردن یک گیربکس هماهنگ با پیشرانه خودرو خود که با داشتن ضرایب متفاوت، عملکرد بهتری از گیربکس فابریک خودرو داشته باشد، در شتاب گیری خودرو تغییراتی داد. معمولا کمپانی‌های خودروسازی برای موتورهای مختلف، گیربکس‌های متفاوتی طراحی می‌کنند که از این راه می‌توان یک گیربکس با عملکرد مطلوب، پیدا کرد.

نیتروس

نیتروس یکی از کم‌استفاده‌ترین روش‌ها برای افزایش قدرت تولیدی موتور در خودرو‌های خیابانی است چرا که در حکم یک راهکار موقتی است و قدرت پیشرانه را برای مدت‌زمان محدودی بالا می‌برد. نیتروس در واقع گازی متشکل از اکسیژن و نیتروژن است که با ورود به موتور سریعا تجزیه و در نتیجه اکسیژن آن باعث افزایش قدرت تولیدی موتور می‌شود و نیتروژن آن نیز به خنک‌شدن موتور ناشی از احتراق ناگهانی، کمک می‌کند. معمولا برای استفاده از این سیستم روی یک پیشرانه معمولی باید به ارتقای اجزای داخلی آن موتور اقدام کرد تا توان ناگهانی تولیدی پیشرانه منجر به خرابی و نابودی قطعات داخلی موتور نشود.

ارتقای سیستم تعلیق

تاثیر سیستم تعلیق در شتاب‌گیری خودرو چندان زیاد نیست؛ اما آزمایش‌ها علمی و فنی نشان می‌دهد که سیستم تعلیق سفت‌تر نسبت به یک سیستم تعلیق نرم، باعث شتاب گیری بهتری می‌شود. چرا که مقداری از گشتاور تولیدی پیشرانه در یک سیستم تعلیق نرم با بازی بیشتر فنرها، صرف جمع‌شدن فنرها در حین شتاب‌گیری می‌شود؛ اما در سیستم تعلیق سفت‌تر، این وضعیت بسیار کمتر رخ می‌دهد.

کاهش وزن خودرو

از جمله فاکتورهایی که روی کاغذ محاسبه می‌شود و تا حدودی می‌تواند بیانگر مقایسه بین شتاب چند خودرو باشد، نسبت قدرت و گشتاور تولیدی پیشرانه به وزن خودرو است. چرا که هرچه وزن بیشتر باشد، توان موتور باید وزن بالاتری را به سمت جلو حمل کند و این به معنی افت شتاب خواهد بود. پس اضافه‌کردن لوازم اضافه می‌تواند باعث کاهش شتابگیری شود. ضمن اینکه کمپانی‌های خودروسازی برای نسخه‌های خاصی از خودروهای تولیدی یا در محصولات اسپرت و سوپراسپرت از آلیاژ آلومینیوم یا فیبرکربن استفاده می‌کنند تا وزن نهایی خودرو تا حد ممکن کمتر شود.

به روزرسانی ECU

خودروهای شهری و حتی خودروهای اسپرت برای رانندگی متعادل و میانه برنامه‌ریزی می‌شوند. به همین خاطر می‌توان با تغییر در برنامه ECU و اصطلاحا ریمپ کردن خودرو، قدرت تولیدی پیشرانه را افزایش داد. همچنین می‌توان از ECUهای افترمارکت با تنظیمات و قابلیت برنامه‌ریزی بیشتر استفاده کرد. باید در نظر داشت که چون تغییر در برنامه ECU باعث تغییر در سوخت‌وساز می‌شود، ممکن است افزایش مصرف سوخت و بالارفتن آلایندگی را به دنبال داشته باشد. ازاین‌رو باید این کار را در مراکز معتبر و فنی و به صورت علمی و دقیق انجام داد.

بهبود آیرودینامیک خودرو

آیرودینامیک خودرو از جمله مواردی است که تغییر در آن، نیازمند تغییر در طراحی خودرو است که کاری هزینه بر و مشکل خواهد بود. نصب قطعاتی مثل اسپویلر و دیفیوزر می‌تواند به پایداری خودرو در سرعت‌های بالا کمک کند؛ اما عاملی که می‌تواند باعث برهم خودرو آیرودینامیک خودرو شود، قطعات اضافه‌ای است که روی خودرو نصب می‌شوند. وجود باربند و یا قطعاتی ازاین‌دست هم باعث سنگینی خودرو می‌شوند و هم مانعی در مقابل جریان هوا هستند و شتاب خودرو را کاهش می‌دهند.

تعویض موتور

تعویض موتور به یک پیشرانه قوی‌تر از جمله کارهایی است که در کشورمان غیرقانونی است و در زمان کارشناسی خودرو هنگام تعویض پلاک هم سخت‌گیری زیادی روی این موضوع می‌شود. اما باید اعتراف کرد که تعویض موتور توسط علاقه‌مندان به خودروهای اسپرت و آفرودی به صورت گسترده‌ای انجام می‌شود. این کار، راحت‌ترین روش برای داشتن شتاب بهتر است. چرا که استفاده از موتور قوی‌تر استاندارد و فابریک، دردسرهای بسیار کمتری نسبت به تقویت یک پیشرانه دارد. ضمن اینکه هدررفت هزینه‌ها نیز کمتر خواهد بود و نسبت به هزینه، جواب بهتری خواهیم گرفت. از همه مهم‌تر اینکه امکان بازگشت خودرو به وضعیت فابریک و قانونی نیز به‌راحتی ممکن خواهد بود.

کیت مکش هوا

همان‌طور که گفته شد، تنفس خوب و صحیح موتور، اهمیت زیادی در کارکرد آن و توان تولیدی توسط پیشرانه دارد. یکی از لوازمی که معمولا جزو ارزان‌ترین تجهیزات بهینه‌سازی کارکرد موتور قرار می‌گیرد، کیت مکش هوا است. کیت مکش هوا، جریان هوا را از محل دورتری از موتور می‌گیرد و در نتیجه، هوای سردتری به سیلندرها می‌رسد. ضمن اینکه چون فیلتر هوای اسپرت دارد، حجم هوای بیشتری را مکش می‌کند.

پورت و پولیش و تغییر در سرسیلندر

اصلاح مسیر ورود هوا و خروج دود در سرسیلندر را پورت و پولیش می‌گویند. خصوصا در محل خروج دود، به مرور با جمع‌شدن دوده‌ها روی هم از خروج راحت و سریع دود جلوگیری می‌شود. پورت و پولیش محل ورود هوا نیز هرچه صاف‌تر و صیقلی‌تر باشد، عملکرد بهتری در تنفس خودرو خواهد داشت. حتی در رده‌های حرفه‌ای‌تر، سرسیلندر نیز مورد اصلاح قرار می‌گیرد و برای مثال از سوپاپ‌های بزرگ‌تری استفاده می‌شود تا تنفس موتور به راحت‌ترین شکل ممکن صورت بگیرد. افزایش و بهینه‌سازی تنفس موتور، اثر بسیار خوبی روی توان تولیدی پیشرانه دارد که باعث افزایش شتاب خودرو خواهد شد.

تنظیم موتور

تنظیم موتور خودرو یکی از مهم‌ترین کارها برای افزایش طول عمر موتور و کاهش استهلاک آن است. برای تنظیم موتور باید کارهای مختلفی انجام داد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به بررسی سلامت بخش سوخت‌رسانی و برق و بررسی سلامت کاری سوپاپ‌ها با فیلر کردن و شیم‌گیری، اشاره کرد. بهتر است در جدولی که برای بهترین زمان تعویض قطعات خودرو در نظر گرفته‌ایم، تنظیم‌کردن موتور و دیاگ زدن آن را هم یادداشت کنیم و این کار را به صورت دوره‌ای انجام دهیم.

افزایش ضریب تراکم و افزایش حجم موتور

قدرت موتور با حجم پیشرانه رابطه مستقیم دارد و هرچه سوخت و هوای بیشتری در سیلندرها جای بگیرد، توان تولیدی نیز بیشتر خواهد بود. ازاین‌رو از جمله کارهایی که برای افزایش توان موتور انجام می‌شود و البته به تخصص و دانش کافی نیز نیاز دارد، افزایش حجم موتور است. همچنین افزایش ضریب تراکم که باعث قوی‌تر شدن انفجار می‌شود نیز از دیگر کارهایی است که توسط تیونرها انجام می‌شود. البته انجام این کارها باید با تغییر در دیگر بخش‌ها مثل سیستم سوخت‌پاش‌ها و تقویت بخش خنک‌کاری موتور صورت بگیرد تا هم توان کافی به دست آید و هم باعث گرم‌کردن موتور در اثر احتراق بیشتر، نشود.

استفاده از میل سوپاپ و دیگر لوازم افترمارکتی

یک سری از لوازم موتور خودروها برای رانندگی معمولی و استاندارد طراحی می‌شوند و معمولا خودروهایی که توانی بیش از حد استاندارد از پیشرانه آنها گرفته می‌شود، توسط خودروسازان به‌صورت تولید محدود و با اهداف خاصی تولید می‌شوند. ازاین‌رو می‌توان با انجام یک سری تغییرات در پیشرانه‌ها، توان بیشتری از موتور دریافت کرد که این کار نیز شامل مراحل مختلفی است. تغییر در میل‌سوپاپ، فلایویل، پیستون، دیسک و صفحه کلاچ و… از جمله این کارهاست که تا حد زیاد و قابل احساس در توان تولیدی پیشرانه و در نهایت در شتاب‌گیری خودرو تاثیر دارد.

تغییر در سیستم برق و سوخت رسانی

یکی از فاکتورهای مهم در قدرت موتور، سیستم برق‌رسانی و سوخت‌رسانی خودرو است. استفاده از شمع و وایر و کویل قوی، به معنی داشتن یک جرقه قوی است و مطمئن هستیم که سوخت درون سیلندر کاملاً می‌سوزد. اگر یک کارشناسی خودرو روی بسیاری از خودروهای شهری انجام سود، خواهیم دید که از همین ناحیه سیستم برق و جرقه‌زنی مشکل دارند و این در حالی است که بسیاری از رانندگان از سلامت این بخش غافل هستند. همچنین سیستم سوخت‌رسانی سالم که شامل فیلتر سوخت تمیز، انژکتورهای سالم با پاشش عالی، پمپ‌بنزین با فشار مناسب، فشارشکن سوخت سالم و… نیز در سلامت کاری موتور خودرو اهمیت زیادی دارد. اهمیت سیستم جرقه‌زنی و سوخت‌رسانی به حدی است که با تقویت پیشرانه، معمولا این بخش‌ها نیز باید تعویض شده و از نمونه‌های اسپرت و افترمارکت استفاده کرد تا شاهد سوخت‌وساز عالی باشیم.

بنزین با اکتان مناسب

در بحث تقویت و تیونینگ، صحبت اصلی درباره خودروهای بنزینی است. هرچند که خودروهای دیزلی نیز تا حدود کمی مورد تقویت و دست‌کاری قرار می‌گیرند. یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای بنزین خودرو، بحث اکتان آن است. اکتان بالای سوخت از پدیده ناک و احتراق پیش از موعد خودداری می‌کند و برای خودروهای توربو از اهمیت زیادی برخوردار است. پس استفاده از بنزین با اکتان بالا و مناسب برای پیشرانه خودرو، می‌تواند سوخت‌وساز بهتری به همراه بیاورد که منجر به افزایش سلامت موتور خودرو نیز می‌شود. در بسیاری از خودروها، استفاده از بنزین نامناسب باعث روشن‌شدن چراغ چک می‌شود.

نصب پرخوران

امروزه خودروهای زیادی با سیستم پرخوران از نوع توربوشارژر و سوپرشارژر عرضه می‌شوند که البته تعداد پیشرانه‌های مجهز به توربوشارژر بسیار بیشتر است. پرخوران‌ها با متراکم‌کردن هرچه بیشتر هوای ارسالی به موتور، باعث افزایش مقدار مولکول‌های اکسیژن می‌شوند و در نتیجه، سوخت‌وساز موتور به نحو چشمگیری بهتر می‌شود و توان تولیدی بالاتر خواهد رفت. البته که باید در نظر داشت که این افزایش توان منجر به بالارفتن استهلاک نیز خواهد شد.

به‌طور کل با نصب توربوشارژر و البته دیگر لوازم مورد نیاز برای کارکرد صحیح این نوع تقویت، حدود ۴۰ درصد در حالت متعادل به قدرت موتور اضافه خواهد شد که در نهایت باعث بهبود چشمگیر شتاب می‌شود. باید در نظر داشت که نصب توربوشارژر و سوپرشارژر به‌تنهایی و بدون دست‌کاری و تغییرات در دیگر بخش‌های پیشرانه، اثر مطلوبی نخواهد داشت. به همین خاطر این کار یکی از گران‌ترین روش‌ها و البته دلچسب‌ترین کارها برای افزایش توان و بالابردن شتاب خودرو است. ضمن اینکه استفاده از بنزین باکیفیت و یا استفاده مداوم از اکتان بنزین نیز در این خودروها اهمیت دارد.

استفاده از خنک کن ها

خنک‌کن‌ها به دو نوع افترکولر و اینترکولر تقسیم می‌شوند که کارکرد هر دو یکی است و فقط در محل نصب آنها تفاوت‌هایی وجود دارد. ضمن اینکه این دو قطعه نیز ممکن است کار خنک‌کاری را با هوا و یا آب انجام دهند. خنک‌کردن هوایی که وارد موتور خودرو می‌شود، باعث افزایش چگالی آن می‌شود و تراکم مولکول‌های اکسیژن در آن بالا می‌رود. این اتفاق باعث سوخت‌وساز بهتر موتور می‌شود. استفاده از افترکولر و اینترکولر خصوصا در موتورهایی که دارای توربوشارژر هستند، یک نیاز اساسی است. چرا که متراکم‌کردن هوا توسط توربوشارژر باعث گرم‌شدن آن می‌شود که مشکلات دیگری به دنبال خواهد داشت. ازاین‌رو باید دمای هوا را کاهش داد که از پدیده ضربه یا همان ناک، جلوگیری شود.

نقش شتاب در مسابقه سرعت

کارول شلبی به‌عنوان یکی از معروف‌ترین افراد صنعت خودروسازی، می‌گوید: «اسب بخار باعث فروش ماشین و گشتاور باعث پیروزی در مسابقه می‌شود.»

گشتاور بالای پیشرانه یکی از اصلی‌ترین عوامل یک شتابگیری خوب است که باعث کنده‌شدن خودرو از زمین و شتاب‌گیری در هر لحظه و هر دور موتوری خواهد شد. از آنجایی که مسابقات در مسیرهای بسته و با پیچ‌وخم‌های متعدد انجام می‌شود، شتابگیری خوب خودرو باعث طی‌کردن هر چه سریع‌تر این مسیرهای کوتاه تا رسیدن به پیچ بعدی خواهد شد. ازاین‌رو سعی می‌شود تا خودروهای مسابقه‌ای دارای گشتاور بالا برای هرچه سریع‌تر طی‌کردن مسیرها باشند. البته به‌خاطر ارتباط فیزیکی بین گشتاور و اسب بخار، افزایش گشتاور باعث بالارفتن اسب بخار نیز خواهد شد.

ضمن اینکه در مسابقات درگ که شتابگیری در مسیر مستقیم است، باز هم اثر شتاب بالا را خواهیم دید که در اینجا فقط به همین فاکتور دقت می‌شود. خودرویی که شتاب بهتری داشته باشد و بتواند با چسبندگی بیشتر به زمین، سریع‌تر مسیر را طی کرده و به خط پایان برسد، برنده مسابقه درگ خواهد بود.

نتیجه گیری

شتاب خودرو هم برای خریداران خودرو اهمیت زیادی دارد و هم برای خودروسازان. چرا که نشان از چگونگی عملکرد پیشرانه است و کیفیت کاری آن را نمایش می‌دهد. ازاین‌رو هم خودروسازان به دنبال بهبود شتابگیری خودرو هستند تا کارایی مهندسی و محصول خود را نمایش دهند و هم خریداران به دنبال خودرویی هستند که شتاب بهتری داشته باشد تا یک محصول مهندسی‌شده و برتر خریده باشند و هم از لذت بیشتر رانندگی برخوردار شوند.

در این میان به‌خاطر خرابی و فرسودگی قطعات، شاهد کاهش شتاب هستیم که بسیاری از افراد به دنبال رفع آن هستند. چرا که کاهش شتاب چون ناشی از خرابی و ایراد است، به معنی افزایش مصرف سوخت نیز خواهد بود. همچنین افراد زیادی نیز به دنبال افزایش توانایی پیشرانه برای شتابگیری بهتر هستند که برای این کار نیز راه‌های مختلفی وجود دارد. برخی از راه‌های افزایش شتاب با تنظیم پیشرانه و بهینه‌کردن سوخت‌وساز همراه است که منجر به کاهش مصرف سوخت و کاهش آلاینده‌ها نیز خواهد شد.

بررسی سیستم برق پیشرانه، سلامت انژکتورها و پاشش سوخت، کیفیت سوخت مورد استفاده، تمیزی فیلتر هوا و سلامت فیلتر سوخت از جمله راحت‌ترین و اولین قدم‌ها برای داشتن شتاب استاندارد است.

سوالات متداول

شتاب ضعیف به چه معناست؟

شتاب هر خودرو باتوجه به کلاس و موقعیت آن خودرو معنی پیدا می‌کند که اگر نسبت به دیگر رقبا کم باشد، می‌توان گفت شتابگیری خودرو ضعیف است. همچنین وقتی شتاب خودرو در گذر زمان کاهش پیدا می‌کند، گفته می‌شود که شتابگیری ضعیف شده است. ضمن اینکه در حال حاضر با توجه به افزایش فناوری‌های خودرویی، حتی بسیاری از خودروهای اقتصادی نیز شتاب زیر ۱۱ ثانیه دارند که اگر خودرویی بالای این زمان شتابگیری کند، می‌توان گفت از این نظر شتاب ضعیفی دارد.

آیا باتری در شتاب خودرو تاثیری دارد؟

خالی بودن باتری خودرو که باعث زیر بار رفتن دینام می‌شود، منجر به مصرف توان تولیدی موتور خواهد شد و می‌تواند در شتاب اثر منفی داشته باشد. هر چند که این اثر اندک است. همچنین وجود جریان قوی و سالم برق نیز اثر مثبتی روی شتابگیری خواهد داشت. اما ظرفیت باتری سالم و نو یا کارکرده بودن آن، در شتاب‌گیری اثری ندارد.

علت عدم شتاب خوب در خودرو چیست؟

شتاب پایین خودرو می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. یک سری از این دلایل مثل ایراد در سیستم جرقه‌زنی و سوخت‌وساز خودرو یا فرسودگی پیشرانه، می‌تواند رفع شود و یک سری از دلایل مثل طراحی و تکنولوژی پیشرانه، موقعیت جغرافیایی، وزن خودرو، بنزین خودرو و اکتان بنزین مصرفی و… نیز به ساختار خودرو مربوط می‌شود و تغییر در آنها مشکلات خاص خود را دارد.

نویسنده: علیرضا داودی