علاقه به سیستم صوتی و استقبال از آن نه تنها در بین جوانان ایرانی که بین اقشار مختلف مردم جهان بسیار رایج است. قدمت صنایع مرتبط با سیستم صوتی خودرو به کمتر از ۷۰ سال برمی‌گردد. با این وجود محبوبیت انواع مختلف سیستم صوتی و استقبال از آن‌ها به شدت در حال افزایش است.
همین محبوبیت رو به رشد سبب شده که خودروسازان توجه ویژه‌ای را به بخش صوتی محصولات خود معطوف کنند. توجه‌ای که نتیجه آن افزایش قابل‌توجه رضایت مشتریان و صد البته سود خودروسازان است. شرایط در حال حاضر به نحوی است که بسیاری از خودرو های لوکس و تولید محدود خودروسازان از سیستم‌های صوتی خاصی بهره‌مندند که کمتر کسی توانایی دسترسی به آن‌ها را داشته و در واقع از رنج قیمتی بالایی برخوردار است. در محصولات میان‌رده نیز خودروسازان سیستم‌های صوتی نسبتا با کیفیتی را بر روی خودروهای خود نصب کرده‌اند. در بازار فعلی بی‌توجهی به سیستم صوتی‌ای که بر روی خودرو قرار می‌گیرد با کاهش فروش خودروها همراه خواهد بود و همین موضوع نشان‌دهنده عدم توجه و بازاریابی غلط از جانب خودروسازان است.
سیستم صوتی چگونه مسیر خود را به صنعت خودروسازی باز کرد؟
تا پیش از دهه ۳۰ میلادی هرچند رادیوها توانسته بودند جایگاه خود را در بین اقشار مختلف جامعه باز کنند اما هنوز پای ابزاری‌های صوتی به صنعت خودروسازی باز نشده بود. در سال ۱۹۳۰ یک گروه کوچک از کمپانی موتورولا موفق شد برای اولین بار با قرار دادن یک رادیو تک‌بانده موسوم به Mono بر روی خودروی تولیدی کمپانی استودبیکر پای سیستم صوتی را به صنعت خودروسازی باز کند.
هرچند این رادیو تک باند در مقایسه با تجهیزات صوتی امروزی یک شوخی کوچک به نظر می‌رسد اما تا پیش از آن هیچ خودرویی در سطح جهان مجهز به تجهیزات صوتی نشده بود و همین موضوع عاملی شد تا رادیو مذکور بشدت مورد استقبال قرار گیرد.
در ۲۰ سال بعد شرکت‌های مختلفی تلاش کردند تا بتوانند اندکی از محبوبیت رادیو Mono را کسب کنند اما تلاش هیچکدام به ثمر ننشست تا اینکه در سال ۱۹۵۲ یک سیستم صوتی رادیویی FM به‌صورت صوتی فراگیر توسط شرکت آلمانی بلاپونکت به بازار معرفی شد. این سیستم می‌توانست طیف گسترده‌ای از موج‌ها و ایستگاه‌های رادیویی را در اختیار سرنشینان خودرو قرار دهد.
این نقطه را می‌توان نقطه شروع پیشرفت سیستم‌های صوتی دانست چراکه در طی ۷۰ سال بعد از آن و با آغاز دهه ۶۰ میلادی سیستم‌های صوتی با پیشرفتی شگرف و صد البته گام‌به‌گام موفق شدند از نوار کاست‌ها گذر کرده و شرایط به نحوی است که ما این روزها با سیستم‌های ناوبری، یکپارچه‌سازی تلفن و بلوتوث و کنترل گوشی‌های هوشمند مانند کارپلی و اندروید اوتو سروکار داریم.
پیشرفتی که نتیجه آن تغییر محسوس کیفیت صداهای خروجی از اسپیکرها و باندها و همچنین تغییر فرمت از آنالوگ به دیجیتال است.
صنعت وابسته به سیستم صوتی توانست در طی سال‌های اخیر با پردازش و افزایش کیفیت صداهای خروجی و همچنین معرفی انواع مختلف تجهیزات جانبی کارآمدی محصولات تولیدی خود را بالا برد.
این موضوع افزایش محبوبیت انواع مختلف سیستم‌های صوتی را به همراه داشته و سبب شده که علاوه‌بر جوانان خودروسازان نیز به دنبال آن روند که از سیستم‌های صوتی مطلوبی بر روی محصولات خود استفاده کرده و این سیستم‌ها را به عنوان یک مزیت اصلی نسبت به رقبا معرفی کنند.
یک سیستم صوتی از چه قطعاتی تشکیل شده است؟
شاید بتوان مهمترین و اصلی‌ترین قطعه یک سیستم صوتی را هدیونیت آن دانست که عموما اندازه‌ای بین ۶ تا ۷ اینچی داشته و در مدل‌های مختلف به صورت توکار داخل داشبورد قرار می‌گیرد.
هدیونیت بسته به نحوه طراحی خود ممکن است از صفحه نمایشگری بهره‌مند باشد که بر روی آن اطلاعات مربوط به موزیک، تصاویر دوربین عقب و یا حتی فیلم قابل نمایش است.
کارایی یک هدیونیت بر اساس درگاه‌های اتصالی آن به آمپلی‌فایر، ساب‌ووفر، توییتر، میدرنج و باندها سنجیده می‌شود.
قسمتی از هدیونیت که ما بیشتر با آن در ارتباط هستیم و در واقع این قطعه را به واسطه آن می‌شناسیم پنل یا قسمت جلویی هدیونیت است که اتصالات کابل‌های AUX، USB و حتی CD از طریق آن صورت می‌پذیرد.
از لحاظ امنیتی توصیه می‌شود که هنگام عدم حضور سرنشینان در خودرو پنل هدیونیت از آن جدا شده و در داخل خودرو قرار نگیرد چراکه بسیاری از آسیب‌های وارده در سرقت خودروها برای پنل هدیونیت است.
دومین قطعه اسپیکر یا همان باند است که شاید بتوان آن را شناخته‌شده‌ترین عضو سیستم‌های صوتی دانست. وظیفه این قطعه پخش صدای خروجی با کیفیت هرچه بالاتر است. در حال حاضر بسیاری از کمپانی‌های سیستم صوتی در حال کار بر روی افزایش کیفیت صداهای خروجی از باندهای تولیدی خود هستند. باندهایی که براساس کاربرد انواع مختلفی داشته و صد البته نیز از برچسب‌های قیمتی متنوعی برخوردار هستند.
اسپیکرها بر اساس شکل ظاهری قابلیت اتصال و حتی نوع صدای خروجی به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
در یک دسته‌بندی کلی این قطعات را می‌توان در دو دسته باندهای گرد و بیضی شکل یا همان خربزه‌ای جای داند. این اسپیکرها در بازار کشورمان محبوبیت بالایی داشته و با توجه به برچسب‌های قیمتی که در اختیار دارند باز وسیعی از کارآمدی و کیفیت را در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهند.
این اسپیکرها عموما بر روی داشبورد و درب و یا حتی تاقچه خودرو قرار گرفته و بسته به کواکسیال و کامپوننت بودن از ووفر، میدرنج و تیوتر به‌صورت یکجا یا به صورت پراکنده بهره می‌برند.
شعاع تجهیزات مذکور از ۱۰ تا ۲۵ سانتی‌متر به بالا متفاوت بوده و این شعاع در کنار پارامترهای دیگر همچون برچسب قیمتی تاثیر بالایی بر روی کیفیت و برد صدای خروجی دارد.
بسته به آنکه شما به دنبال یک سیستم کوبشی هستید یا لرزشی ممکن است تجهیزاتی که در سیستم صوتی شما مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا حتی نحوه طراحی آن متفاوت باشد. به‌علاوه پارامترهای مختلفی مانند هزینه، نوع خودرو و یا حتی برند دلخواه نیز در طراحی و استفاده از تجهیزات صوتی متفاوت بسیار موثر است. به عنوان نمونه بسیاری از افراد برای اینکه یک سیستم صوتی حرفه ای بهره ببرند از کامپوننت‌ها کمک می‌گیرند. این قطعات باندهای گردی هستند که اجزای تقویت‌کننده و تفکیک‌کننده صدای آن‌ها بیرون از محفظه باند قرار داشته و قابل رویت است.
ساب‌ووفر، آمپلی‌فایر، توییتر، باکس، میدرنج و یا حتی خازن از تجهیزات دیگری هستند که می‌توانند با قرار گرفتن در کنار یکدیگر سیستم صوتی شما را تقویت کرده و سبب بهبود صدای خروجی شوند. بعضی از این قطعات به صورت پیش فرض بر روی تعدادی از باندها موجود هستند که گاهاً به دلیل بحث اقتصادی از کیفیت چندان بالایی نیز برخوردار نبوده و همین موضوع کاهش کیفیت صدای خروجی را به دنبال دارد.
عده‌ای به همین جهت قطعات سیستم صوتی خود را جداگانه تهیه کرده و پیش از بستن یک سیستم صوتی حتماً آن را طراحی می‌کنند. این موضوع علاوه‌بر آنکه بر روی کیفیت صدای خروجی و کارایی سیستم صوتی خودرو تاثیر بالایی دارد از بعد اقتصادی نیز هزینه‌برتر است.
چه برند سیستم صوتی، مناسب چه خودرویی است؟
در حال حاضر برندهای مختلفی در حوزه صنعت سیستم صوتی فعالیت می‌کنند. این موضوع در کشور ما که دچار تحریم است کمی پیچیده‌تر است و به همین علت نیز بسیاری از برندهای صوتی با وجود بازار پرمنفعت ایران از فعالیت در کشورمان خودداری می‌کنند.
در این شرایط اگر سری به بازار سیستم صوتی محل سکونت خود بزنید با اسامی نام‌آشنایی همچون پایونر، کنوود، جی‌وی‌سی، جی‌بی‌ال، الکترونیک آلپ و … آشنا خواهید شد.
محصولات تولیدی برندهای مذکور رنج وسیعی از برچسب‌های قیمتی و صد البته کارایی را در برمی‌گیرند.
به عنوان نمونه محصولات تولیدی کمپانی جی‌بی‌ال بر روی اتومبیل‌های رده بالای تویوتا و خودروهای فراری نصب شده و از کیفیت مثال‌زدنی برخوردار هستند.
در بازار کشور ما عموما محصولات پایونر مورد استفاده قرار می‌گیرند اما اینکه شما از چه برندی چه قطعه‌ای را تهیه کنید وابستگی زیادی به بودجه شما دارد. حتی با وجود تحریم‌ها و نبود قطعات باکیفیت در بازار کشورمان در صورت صرف بودجه قابل‌قبول امکان نصب یک سیستم صوتی عالی بر روی خودرو شما وجود دارد.
در حال حاضر و با توجه به نرخ ارز و شرایط اقتصادی کشور بهره‌مندی از یک سیستم صوتی خوب نیازمند صرف هزینه قابل‌توجه است.
در پایان اجازه دهید یادآور شویم که یک سیستم صوتی مطلوب تاثیر بسیار زیادی در لذت بخش کردن رانندگی و به طور کلی استفاده از خودرو دارد.
گوش دادن به موسیقی‌ها و پادکست‌های مختلف با کیفیت بالا در حین ترافیک‌های سرسام‌آور می‌تواند سبب کاهش تنش راننده و افزایش آرامش وی شود.
اینکه شما چه میزان هزینه برای سیستم صوتی خود صرف می‌کنید یک تصمیم کاملا شخصی است اما بسیاری از افراد معتقدند این موضوع یک صرف هزینه نبوده و در واقع احترام به گوش و ذهن راننده و دیگر سرنشینان خودرو است.
نویسنده: زهرا ملکی
