محاسبه قیمت تمام شده خودروهای داخلی بی شباهت به معادله چند مجهولی نیست. نهادهای متولی هر کدام ساز خود را می‌زنند.
شورای رقابت بی‌اعتنا به نظر کارشناسان صنعت خودرو، قیمت اعلام می‌کند، صدای سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولید کننده در می‌آید و بازار هم با تمام توان در مقابل پذیرش قیمت مصوب مقاومت می‌کند. نتیجه این نا به سامانی می‌شود نابسامانی در بازار خودرو.
پرسش‌های اساسی اینجاست؛ قیمت تمام شده خودروهای داخلی چگونه محاسبه می‌شود؟ چرا تفاوت قیمت خودرو از درب کارخانه تا بازار به وجود می‌آید؟ اختلاف قیمت‌ها، چه تاثیری بر روند پیش‌فروش خودروهای داخلی می‌گذارد؟
پیش از ارائه پاسخ به این ۳ پرسش، ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که نحوه قیمت‌گذاری خودرو در ایران، با استاندارهای جهانی فاصله دارد با فرض ثبات قیمت ارز، کاهش نوسان در قیمت فولاد و از میان شتاب نرخ تورم تولید کننده، قیمت تمام شده خودرو نباید از ۱۶ میلیون تومان فراتر برود. این در حالی است که فقط طی سال گذشته، خودروسازان برای تولید هر خودرو، ۱۲۲ میلیون تومان هزینه کرده‌اند.
هزینه تمام شده تولید خودرو چیست؟
اینکه قیمت تمام شده تولید خودرو برای خودروساز چقدر آب می‌خورد و چه مبلغی باید از جیب مصرف‌کننده نهایی خرج شود، برای همه مصرف‌کنندگان بازار خودرو مهم است. نوسان نرخ دلار، قیمت هر ورق فولاد، دستمزد کارگران، نوسان نرخ تورم و قیمت مواد اولیه، به خصوص در دوران تحریم، از جمله مواردی است که هزینه تمام شده تولید هر خودرو را از درب کارخانه تعیین می‌کند.
بار هزینه تولید خودرو بر دوش مصرف کننده
برای مثال ماشین پراید رقمی در حدود ۸۰ میلیون تومان برای تولیدش هزینه شده است، این رقم درب کارخانه است. اما وقتی این خودرو به بازار می‌آید بالای ۱۰۰ میلیون تومان به دست مصرف کننده نهایی می‌رسد.
این اتفاق، آنطور که بسیاری از مدیران صنعت خودرو نیز به آن اذعان دارند، به دلیل عدم نظارت توزیع خودرو از درب کارخانه تا بازار اتفاق می‌افتد. بماند که انباشت «هزینه‌های سربار»، یکی از مهمترین عوامل افزایش قیمت تمام شده تولید خودرو در ایران است. به این مفهوم که با وجود زیان بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومانی تولید و سود بیش از ۷ درصدی که خودروسازان از محل تولید هر خودرو دریافت می‌کنند، اما این صنعت هنوز به درآمد پایدار نرسیده است.
نقش تورم در قیمت تمام شده خودرو
با یک حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که به دلیل نهادینه شدن تورم فزاینده تورم در ایران، قیمت تمام شده خودرو از درب کارخانه، سال به سال رو به افزایش است.
برای درک بهتر این موضوع باید به آمارها پناه برد. سال گذشته، نرخ تورم تولید کننده از سوی وزارت صمت، رقمی در حدود ۵۶.۸ درصد اعلام شد. این رقم در مقایسه با سال ۹۸، بیش از ۱۹ درصد افزایش داشته است. سهم صنعت خودرو از تورم تولید، ۱۰ درصد بوده است. با این حساب، کاهش که هیچ، منطقی شدن قیمت تمام شده تولید خودرو، دست کم تا پایان سال جاری امکان پذیر نیست.
جمع‌بندی
هزینه تمام شده قیمت خودرو و فاصله قیمت از درب کارخانه تا بازار (پیش‌فروش)، بیش از ۸۰ درصد است. همین چند روز پیش بود که مدیر عامل صنایع نیرو محرکه اعلام کرده بود در بسیاری از موارد، اختلاف قیمت از درب کارخانه تا بازار، مرز ۱۲۰ میلیون تومان را نیز رد کرده است. با این دست فرمان، رویای صاحب خودرو شدن روز به روز دست نیافتنی‌تر می‌شود.
نویسنده: فرشته بهروزی‌نیک
درود قیمت خودرو نسبت به استاندارد جهان بیشتر از چهار تا پنج برابر بالاتر است