هیلمن، از دلبر کوپه تا شکارچی خیابان‌ها!

هیلمن نام آشنایی است که حتی اگر از خیابان‌ها حذف شود از ذهن مردم ایران حذف نمی‌شود.

خودرویی که به آن هیلمن (Hillman) می‌گویند در واقع مدل اونجر (Avenger/ به معنای انتقام‌جو) و برادر هیلمن هانتر (Hunter/به معنای شکارچی) یا همان پیکان (از زیرشاخه‌های سری اَرو/Arrow شرکت روتس/Roots انگلستان) است. این خودرو ابتدا در شرکت (پلیموث/Plymouth)، با نام کریکت تولید می‌شد و بازار نسبتا خوبی در آمریکا داشت.

سال ۱۹۶۹ بود که اولین هیلمن پس از تملک کرایسلر تولید شد. این خودرو ابتدا با دو موتور ‍۱۵۰۰ و ۱۲۵۰ سی سی عرضه می‌شد. این خودرو ۴ در بود و جای مناسبی برای سرنشینان داشت؛ هیلمن خودرویی ارزان قیمت و اقتصادی بود.

کمتر از ۱۰ سال پس از تولید اولین هیلمن توسط کرایسلر، سال ۱۹۷۵ اولین هیلمن 4 دَر وارد ایران شده و تولید آن در ایران خودرو کلید خورد. در کنار این خودرو ۴ در، هیلمن کوپه نیز در سال‌های ۵۷ و ۵۸ به مشتریان عرضه شد.

نگاهی به طراحی هیلمن

شیب صندوق عقب هلیمن اونجر این خودرو را کمی اسپرت جلوه می‌داد و چراغ‌های بومرنگ مانند، از آن خودرویی شیک و متفاوت ساخته بود. طراحی جلو هیلمن شباهت زیادی به پیکان داشت و تنها تفاوت آن در جلو پنجره بود. شاسی مشابه یکی از وجوهی بود که به واسطه آن می‌شد حدس زد که خودروساز هیلمن و پیکان یکی است.

طراحی داخلی هیلمن اصلا پیچیده نبود و یک خط افقی فرمان را به دو طرف متصل کرده بود. کیلومتر شمار هیلمن مستطیل شکل بود و شاید همین داشبرد را متفاوت می‌کرد. آمپرها در این مستطیل کشیده نشان داده شده بود. چیزی که توجه سرنشینان این خودرو را به خود جلب می‌کرد، دسته دنده بلند و دکمه برف پاکن بزرگ بود.

دلبر آهنی در ایران

هلیمن اَونجر با اینکه خودرو نسبتا خوبی بود اما هرگز نتوانست مانند رفیق شفیق و برادر خود پیکان در ایران جایگاه مناسبی به خود اختصاص دهد که شاید یک دلیل آن، کوچک بودن هیلمن اونجر در مقایسه با هیلمن هانتر بود. هیلمن هانتر یا همان پیکان از ابتدای ورود به ایران گوی را از برادر خود ربود و میدان دار فروش در کشور شد. قلب ۱۶۰۰ سی سی هیلمن تنها ۶۹ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد اما به دلیل شتاب خوبی که داشت مورد علاقه مالکان این خودرو قرار گرفت.

هیلمن دوست داشتنی یا دوست نداشتنی؟

هیلمن آدم را به سال‌های دور پرت می‌کند. سال‌هایی که نشانی از خودروهای رنگارنگ و مختلف در خیابان‌ها نبود و تنها هیلمن اگرچه نامی آشنا برای ایرانیان است اما رد کمرنگی از آن در خیابان‌ها باقی مانده است.

سال‌های ابتدایی دهه ۵۰ خورشیدی بود که مونتاژ هیلمن اونجر در ایران آغاز شد. تولید هیلمن بریتانیایی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ کلید خورد و قصدش بر آن بود که بتواند با خودروهای شاخص آن زمان رقابت کند اما نه تنها در بریتانیا که در ایران نیز چندان موفق عمل نکرد و رفته رفته تولیدش برای همیشه متوقف شد. هیلمن اونجر در مقایسه با برادرش هیلمن هانتر یا همان پیکان محبوب هرگز برای ایرانی‌های آن دهه دوست داشتنی نبود و مورد کم لطفی قرار گرفت. هیلمن ایده شرکت خودروسازی روتس بود و می‌خواست با خودرو مینی، پرچمدار خودرو بریتانیا رقابت کند. اولین هیلمن آی ام پی (IMP) در ماه می ۱۹۶۳ در لین وود اسکاتلند تولید شد. مدیران این خودروسازی امید داشتند که بتوانند صنعت خودرو اسکاتلند را احیا کنند اما این پروژه به شکست منجر شد … .

ورود هیلمن شکارچی به ایران

دهه ۱۳۴۰ بود که ایران خودرو یا همان ایران ناسیونال سابق قرارداد مونتاژ هیلمن هانتر را با روتس به امضا رساند. روتس در آن سال‌ها در آستانه ورشکستگی قرار داشت و به همین سبب کرایسلر گروه روتس را خرید. این تغییر در تولید پیکان در ایران تاثیری نداشت و همچنان مدل‌های مختلف آن در ایران تولید می‌شد.

هیلمن هانتر و نگاهی کوتاه به آن

هیلمن هانتر همان پیکان محبوب ایرانی‌ها بود. این خودرو در ایران با استقبال بسیار خوبی مواجه شد و فروش بالایی داشت. هیلمن هانتر یا ارو (Arrow/ به معنای تیر یا پیکان) در ایران با نام هیلمن شناخته می‌شود که با هیلمن اونجر تفاوت دارد و در واقع دو خودرو متفاوت از یکدیگر هستند.

خداحافظ دلبر آهنی

بهار سال ۱۳۸۴ بود که تولید ارو یا پیکان برای همیشه متوقف شد و این خودرو نوستالژی به موزه رفت. روزنامه گاردین در آن سال نوشت‌ :

پس از گذشت یک ربع قرن از خداحافظى مدل مشابه پیکان در بریتانیا – یعنى هیلمن هانتر – پیکان بالاخره از بازارهاى ایران بازنشسته مى شود.

مدل‌های مختلف پیکان

• پیکان جوانان (هیلمن هانتر جی تی)
• دولوکس فیس لیفت
• دولوکس
• کارلوکس
• کار
• پیکان اتوماتیک
• پیکان موتور پژویی
• پیکان ۱۶۰۰
• پیکان سپر جوشن (نسخه فیس لیفت شده پیکان با سپر های‌فایبرگلس که مورد استقبال قرار نگرفت).

هیلمن اونجر با وجود چهره اسپرت و قیمت ارزان هرگز در ایران مورد استقبال قرار نگرفت و حالا خیابان‌های ایران رنگ و بوی این خودرو را از دست داده‌اند.

نویسنده: شقایق صفی خانی