پورشه یکی از قدیمی‌ترین خودروسازان آلمانی است که از سوی فردیناند پورشه در سال 1931 پایه گذاری شد. البته برخلاف تصور عموم مردم، پورشه اهل آلمان نبود اما زمانی که برند خودروسازی پورشه را پایه‌گذاری کرد، در حقیقت به عنوان یک شهروند آلمانی در این کشور زندگی می‌کرد.
کمپانی پورشه (Porsche) خودروساز بسیار مشهور در زمره خودروسازان اسپرت/لوکس دسته بندی می‌شود و رقیب مستقیم برندهایی چون فراری، لامبورگینی، اَستِن مارتین و مازراتی به حساب می‌آید هرچند که در کلاس‌های دیگر نیز به نوعی در رقابت با برندهای رده پریمیوم جهانی نیز هست.
دو محصول باکستر (Boxster) و کِیمَن (Cayman) از ارزان‌ترین محصولات تولیدی برند پورشه هستند که از قضا در بازار ایران نیز حضور داشتند. این دو مدل را می‌توان به سادگی به عنوان فرزندان کوچک‌تر و اقتصادی برترین محصول پورشه، یعنی سری 911 دانست. حضور باکستر و کیمن در بازار جهانی باعث شد حجم فروش این برند خودروساز با رشد قابل توجهی مواجه شود و با ایفای نقش همچون گاوه‌های شیرده شرکت، هزینه تولید سایر مدل‌ها را فراهم آورد.
در ادامه این مقاله به معرفی کامل دو مدل باکستر و کیمن از برند خودروسازی پورشه خواهیم پرداخت تا با فلسفه وجودی این دو گزینه در خط تولید پورشه و تاثیر آن بر سهم این برند از بازار جهانی آشنا شویم.
از برترین ها تا میان رده ها
برخلاف انتظار، دکتر فردیناند پورشه که بدون شک یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های صنعت خودرو معاصر جهان است، زاده کشور آلمان نبود. او فردی از نژاد ترکیبی اتریشی-مجارستانی بود که بعدها ملیت چکسلوکی و سپس ملیت آلمانی را نیز به دست آورد.
برندی که فردیناند پایه گذاری کرد اگرچه در آغاز بر نسخه‌های ارتقا یافته محصولات فولکس واگن آلمان شکل گرفته بود اما تنها در گذر مدت زمانی کوتاه، این برند به سرعت خود را به عنوان خودروساز تخصصی کلاس اسپرت/لوکس در جهان جاانداخت. برترین محصولات تولیدی این برند آلمانی بدون شک نسخه 911 است که از سال 1963 روانه بازار جهانی شد. سری قدرتمند، باکیفیت و لوکس 911 به پرفروش‌ترین محصول پورشه تا امروز تبدیل شد اما این مدل که در حقیقت رقیب مستقیم خودروسازان اسپرت/لوکس دیگر نظیر فراری، لامبورگینی، مازراتی و استن مارتین بود؛ یک ایراد بسیار بزرگ داشت.
این ایراد قیمت نهایی 911 بود که آن را از دسترس عموم مردم دور کرده و البته تیراژ فروش آن را در مقایسه با علاقه عموم مردم جهان نسبت به برند پورشه؛ بسیار پایین نگه می‌داشت.
دیری نپایید که پورشه نیز دریافت برای کسب سهم فروش بیشتر از بازار جهانی باید به فکر ارائه نسخه‌هایی ارزان‌تر و اقتصادی‌تر برای طیف گسترده‌تری از اعضای جامعه باشد چرا که این رویه فروش نمی‌توانست دخل و خرج شرکت را بالانس کند.
بچه پورشه وارد می‌شود
ارائه نسخه‌های اقتصادی از سوی خودروسازان دسته لوکس یا اسپرت یا حتی اسپرت/لوکس به هیچ عنوان موضوع جدیدی نبود. تقریبا از همان دوران اولیه مشخص بود که هرکسی نمی‌تواند خودروهای گران قیمت این کلاس را خریداری کند. از این رو این گروه از خودروسازان تولید محدود تصمیم به طراحی و تولید مدل‌هایی ارزان‌تر و اقتصادی‌تر گرفتند. فراری با نسخه‌های V6 و V8 و لامبورگینی با مدل‌های V10 به بازار راه یافتند. استون مارتین نیز مدل ونتج (Vantage) را در کنار نسخه گرن‌قیمت‌تر ونکوئیش به بازار معرفی کرد و حتی در دنیای امروز نیز مازراتی به استفاده از پیشرانه‌های V6 توربوچارجر نیز روی آورده است. این موضوع در میان خودروسازان لوکس جهانی نیز به همین ترتیب صادق بود از این رو پورشه نیز از این جمع مستثنی نشده و رویه‌ای مشابه را پیش گرفت تا با ارائه مدل‌هایی اقتصادی‌تر؛ بتواند سهم فروش بیشتری از بازار جهانی را به خود اختصاص دهد.
مشکل آن بود که محصولات اقتصادی پورشه در دهه‌های 1980 و 1990 میلادی خودروهایی بسیار معمولی، کم‌توان و غیر لوکس بودند. مدل‌هایی چون 928 و 968 با استقبال خوبی مواجه نشدند و نرخ فروش بسیار پایین آن‌ها پورشه را با مشکلات جدی مالی مواجه کرد. پینکی لای (Pinky Lai)، طراح سابق برندهای معتبر جهانی چون فورد، مزدا و بی ام و، طرحی از خودرویی اقتصادی به پورشه ارائه داد که بدون شک نجات‌بخش برند پورشه در آن دوران بود. این طرح جدید با بهره‌گیری از مستقیم از المان‌های همیشگی پورشه مخصوصا ازمدل 911، در قالبی بسیار کوچک‌تر و اقتصادی‌تر پیاده‌سازی شده بود.
با پذیرش این طرح از سوی پورشه در سال 1996 و بهره‌گیری از پیشرانه‌های قدرتمندتر شش سیلندر تخت بجای چهار سیلندرهای ضعیف پیشین، به معرفی نسخه کوچک‌تر، ضعیف‌تر و ارزان قیمت‌تر پورشه با نام باکستر (Boxster) انجامید. مدلی ارزان‌تر و البته ضعیف‌تر که با داشتن المان‌های اصلی پورشه مخصوصا در بخش طراحی، با قیمتی به مراتب کم‌تر از 911 به فروش رسید و حالا باعث شد دست عده گسترده‌تری از مردم به برند پورشه برسد.
باکستر شناسی
باکستر برای اولین بار در سال 1996 روانه بازار جهانی شد. نام باکستر در حقیقت ترکیب دو کلمه باکسر (Boxer) و رودستر (Roadster) است که کلمه اول به پیشرانه تخت شش سیلندر نوع باکسر آن و نام رودستر به طراحی بدون سقف و چیدمان دو نفره آن اشاه دارد که در نهایت نام Boxster با تلفظ باکستر را برای این خودرو به ارمغان آورد.
نسل اول باکستر بین سال‌های 1996 تا 2004 بر خط تولید قرار داشت و بر اساس رویه نام‌گذاری محصولات پورشه با کد شناسایی فنی 986 در جهان معرفی شد. این خودرو تنها در نسخه 2 نفره رودستر (معادل کلمه کانورتیبل به معنای سقف تاه‌شو) به تولید رسید. اما با ورود نسل دوم پورشه نسخه فست بک کوپه (نسخه هاردتاپ کوپه با سقف فلزی) باکستر را هم به خط تولید اضافه کرد. این تصمیم برای پورشه با تغییر نام مدل به کیمن (Cayman) همراه شد. نام Cayman املا متفاوتی از کلمه Caiman بود که به خانواده متفاوتی از تمساح سانان اشاره داشت که جثه کوچک‌تری دارند و این نام کاملا برازنده ابعاد کوچک‌تر کیمن در برابر پورشه 911 افسانه‌ای بود.
نسل شناسی باکستر و کیمن
تاکنون چهار نسل متمایز از خانواده باکستر و سه نسل متفاوت از خانواده کیمن روانه خط تولید پورشه شده است. به یاد داشته باشید که این دو خودرو جز در نوع طراحی سقف (سقف تاه شو در برابر سقف فلزی) با یکدیگر تفاوتی ندارند. واردات پورشه به بازار ایران از سوی نمایندگی رسمی واردات این برند در ایران یعنی شرکت معین موتور ممکن شد و از این رو نسل‌های وارداتی باکستر شامل نسل دوم، نسل سوم و نسل چهارم است. کیمن نیز در نسل اول، دوم و سوم در بازار ایران حضور یافت.
نسل اول: 986 از 1996 تا 2004
نسل اول با طراحی بسیار وابسته به مدل 356 اسپیدستر و 550 اسپایدر و الهام گیری از 911های آن دوران؛ به سرعت در دل مشتریان پورشه جا باز کرد. این مدل با بهره‌گیری از سه پیشرانه 2.5، 2.7 و 3.2 لیتری به همراه سه گیرکس 5 سرعت اتوماتیک، 5 و 6 سرعت دستی توان درخور توجهی به باکستر هدیه کرد که حالا با وجود اقتصادی بودن حداقل از دیدگاه توان فنی کمبودی به همراه نداشت و جایگزین بسیار مناسبی برای مدل 968 به حساب می‌آمد. این مدل با توانی در حدود 200 تا 260 اسب بخار و شتاب 0 تا 100 کیلومتر بر ساعت6.4 تا 7.4 ثانیه به سرعت به عنوان نسخه عملکرد محور اما اقتصادی پورشه در بازار جهانی پذیرفته شد و راه را برای نسل‌های بعدی این پروژه موقت باز کرد.
نسل دوم: 987 از 2005 تا 2012
نسل دوم با پختگی بیشتر طراحی و بهبودهایی که مستقیما از سوی پینگی لای به اجرا درآمد، از چراغ‌های بزرگ‌تر و ورودی‌های بزرگ‌تر هوا در طرفین خودرو به همراه ریم‌های اسپرت 19 اینچی بهره گرفت. نمای داخلی نیز به کلی تغییر کرد و المان‌های دایره‌ای پورشه را سرلوحه خود قرار داد. نسل دوم اولین باری بود که نسخه فست بک کوه با نام کیمن را نیز روانه خط تولید کرد. در نتیجه نسل اول کیمن با نسل دوم باکستر روانه بازار جهانی شد. پیشرانه‌های به کار رفته در این دو مدل شامل نمونه‌های شش سیلندر تخت (6 سیلندر باکسر) به حجم‌های 2.7، 2.9، 3.2 و 2.4 لیتر بود که نشان دهنده ارتقا فنی قابل توجه در مقایسه با نسل اول باکستر بود. گیربکس‌های به کار رفته در این نسل همان نمونه 5 سرعت اتوماتیک و 5 و 6 سرعت اتوماتیک بود اما برای اولین بار گیربکس 7 سرعت اتوماتیک دو کلاچ (7DCT) پورشه با نام تجاری 7PDK نیز برای باکستر و کیمن ارائه شد که در کنار پیشرانه‌های قدرتمندتر تاثیر شگرفی بر توان نهایی این دو مدل گذاشت. توان خروجی حالا با توجه به مدل و تریم تولیدی چیزی بین 240 تا 330 اسب بخار و شتاب 0 تا 100 کیلومتر بر ساعت بین 7.1 تا 5.0 ثانیه بود.
نسل سوم: 981 از 2013 تا 2016
تغییرات طراحی در نسل سوم باکستر/کیمن بسیار محسوس تر از نسل دوم بود. جسارت پورشه در طراحی این دو مدل منجر شد تا نسل سوم با ظاهری چالاک‌تر و جسورتر روانه بازار شود. تغییرات طراحی هرچند جزئی اما بسیار تاثیرگذار بود چراکه این طراحی از سوی تونی هَتِر (Tony Hatter) بریتانیایی، یکی از اعضای تیم طراحی پورشه و مسئول طراحی پورشه 993 (911 مدل 1994-1998)، پورشه 911 GT1 و پورشه 918 بود. در نتیجه جای تعجب نداد که 981 ظاهری بسیار متمایز از دو نسل پیش خود بروز دهد.
حق انتخاب پیشرانه در این نسل به سه مدل شش سیلندر تخت 2.7، 3.4 و 3.8 لیتر و حق انتخاب گیربکس به نمونه 6 سرعت دستی و 7 سرعت اتوماتیک PDK محدود شد. در این نسل با توجه به مدل و تریم تولیدی؛ توان خروجی در حدود 260 تا 380 اسب بخار و توان دستیابی به سرعت 100 کیلومتر از حالت سکون بین 5.8 تا 3.2 ثانیه بود که رشد و ارتقا فنی بسیار چشمگیری را نشان می‌دهد.
نسل چهارم: 982 از 2016 تاکنون
چهارمین نسل باکستر/کیمن که جدیدترین نسل تولیدی سری باکستر/کیمن هستند بار دیگر مورد تغییرات طراحی قرار گرفتند. خوشبختانه این تغییرات ظاهری نیز همچنان با بهبود و پیشرفت مواجه بود و با این که طراح دیگری به نام پیتر وارگا مسئول این طراحی بود، این خودروها همچنان پیرو و وفادار به طراحی ابتدایی باکستر/کیمن و اصول اصلی زبان طراحی پورشه هستند.
اما بارزترین و حساس‌ترین تغییرات در بخش قوای فنی و شیوه نام‌گذاری اتفاق افتاد. 982 اولین سری از باکستر و کیمن‌ها بود که به پیشرانه 4 سیلندر باکستر مجهز به توربوچارجر تجیز می‌شد. در نتیجه پیشرانه‌های قابل ارائه در این نسل شامل دو نسخه چهار سیلندر تخت 2.0 و 2.5 لیتر و یک نمونه شش سیلندر تخت تنفس طبیعی 4.0 لیتری بود. گیربکس‌های ارائه شده همچنان نسخه 6 سرعت دستی و 7 سرعت اتوماتیک PDK بود.
این تغییرات باعث شد پورشه سری باکستر/کیمن سری 982 را به صورت کلی و با الهام از مدل افسانه‌ای 718 به عنوان برنده مسابقات تارگا فلوریو سال‌های 1959 و 1960، با نام کلی “پورشه 718” خطاب کند. با قرارگیری در اوج دوران تولید سری باکستر/کیمن، سری 718 حالا می‌توانست با در نظر داشتن مدل و سال تولید بین 250 تا 415 اسب بخار قدرت تولید کند و در حدود 5.6 تا 4.1 ثانیه به تندی 100 کیلومتر بر ساعت دست یابد تا در نسخه GTS به قدرتمندترین مدل باکستر/کیمن تاکنون بدل شود.
باکستر/ کیمن در ایران
به لطف واردات پورشه از سوی معین موتور و البته تجهیز نسل چهارم (سری 718) به پیشرانه چهار سیلندر 2.0 و 2.5 لیتری و قرارگیری آن در بازه استانداردها و قوانین واردات خودرو کشور (در مدل‌های پس از 2013)، سری باکستر در نسل دوم، سوم و چهارم و سری کیمن در نسل اول، دوم و سوم به بازار ایران راه یافتند. اگرچه این واردات بسیار پراکنده بود و تمامی تریم‌های تولیدی این دو محصول را در بر نمی‌گرفت اما حداقل این خودرو به عنوان یکی از محبوب‌ترین نسخه‌های تولیدی این سری دوست داشتنی توانست به بازار ایران راه یابد. رقیب این خودرو را در نزدیک‌ترین حالت ممکن می‌توان سری SLK مرسدس بنز و سری Z4 بی ام و خطاب کرد که البته از دیدگاه طراحی و عملکرد فنی؛ هر دو رقیب، یک سر و گردن پاین‌تر از سری باکستر/کیمن می‌ایستند.
25 سال با باکستر
پورشه به مناسبت 25 امین سالگرد حضور مدل باکستر در بازار جهانی خبر از تولید نسخه تولید محدودی از نسل چهارم این خودرو (از سری 718) داده است. بر اساس گفته‌های پورشه این نسخه تولید محدود با نام تقریبا عجیب “پورشه باکستر 25 سال” تنها در تیراژ 1250 دستگاه برای بازار جهانی به تولید خواهد رسید و اولین سری آن در بهار سال میلادی جاری (2021) و با پایه قیمت 72 هزار دلار تحویل خواهد شد.
این نسخه تیراژ محدود به پیشرانه مشترک با 718 GTS از نوع شش سیلندر تخت 4.0 لیتری تنفس طبیعی به قدرت 395 اسب بخار و گشتاور 400 نیوتون.متر بهره می‌گیرد که به صورت سفارشی با هر دو گیربکس 6 سرعت دستی یا 7 سرعت اتوماتیک PDK در دسترس خواهد بود. این خودرو دوست داشتنی با این ستاپ بخصوص شتاب 0 تا 100 برابر با 4.0 ثانیه خواهد داشت تا حتی از قدرتمندترین و بهترین‌های نسخه 718 استاندارد نیز سریع‌تر باشد.
اما این پایان داستان نیست. نسخه تیراژ محدود “25 سال” در ظاهر از ویژگی‌هایی چون در باک آلومینیومی، تنها سه حق انتخاب رنگ همانند نسل اول باکستر، سقف تاه‌شو قرمز رنگ، حکاکی‌های ویژه 25 امین سالگرد و البته استفاده از رنگ مخصوصی که پورشه در نماشگاه خودرو دیترویت در سال 1993 میلادی رونمایی کرد؛ در این خودو بهره خواهد گرفت. این رنگ باز طراحی شده به رنگ نئودایم (Neodyme) شناخته شده و شباهت بسیاری به رنگ مسی روشن دارد و قرار است بر ریم‌های اسپرت 20 اینچی، ورودی‌های هوا و اسپویلر جلو خودرو استفاده شود.
تغییرات بارز فنی نیز شامل به کارگیری دیفرانسیل لغزش محدود (LSD) مکانیکی، سیستم تقسیم کننده دقیق گشتاور، سیستم لانچ کنترل (LC) با ستاپ متفاوت و سیستم تنظیم ارتفاع هوشمند با قابلیت کاهش 10 میلی‌متر در ارتفاع استاندارد خودرو خواهد بود.
نویسنده: شهاب انیسی
