کاتالیست خودرو، قطعه تاثیرگذاری در کاهش میزان آلودگی هوا به‌خصوص در فصل زمستان است که با هدف فیلتر آلایندگی‌ها، روی اگزوز قرار می‌گیرد. وظیفه خارج کردن گازهای سمی تولیدی در سیلندر موتور بر عهده اگزور است که خود از سه بخش تشکیل شده؛ هدف اگزوز به تفکیک کاهش سه مورد مهم دما، آلایندگی‌های صوتی و آلودگی هوا است.
در واقع نصب کاتالیست خودرو روی اگزوز با هدف کنترل انتشار آلایندگی‌ها، کمک بزرگی به کاهش انتشار گازهای آلوده در هوا دارد؛ اما برخی به اشتباه، این قطعه مهم را از ماشین جدا می‌کنند.
نکته مهم: در صورت استفاده از کاتالیزور معیوب یا عدم استفاده از آن، آلودگی منتشر شده توسط خودرو تا پنج برابر، افزایش پیدا می‌کند.
کاتالیست خودرو چیست؟
کاتالیزور قطعه‌ای متشکل از فلزات گران و بدنه اسفنجی شکل در داخل خود است. این قطعه، گازهای سمی ناشی از احتراق سوخت همچون مونوکسید کربن، اکسید نیتروژن، هیدروکربن و اکسید ازت را در یک فرآیند شیمیایی، فیلتر می‌کند تا گاز نهایی خروجی از اگزوز، پاک و بی‌خطر شود.
البته نمی‌توان گفت که کاتالیست خودرو، صد درصد آلایندگی‌ها را به خود جذب می‌کند؛ اما بخش زیادی از آن را در حدود ۹۰ درصد، فیلتر می‌کند. به عبارتی وجود این قطعه کوچک، تاثیر بسیار زیادی در کاهش آلودگی هوا دارد که این روزها، شهرهای بزرگ و شلوغ ایران را به خود درگیر کرده است.
اجزای کاتالیست
- ماده کاتالیزگر: اصلی‌ترین ماده کاتالیست از فلزهای گران قیمتی همچون پالادیوم، رادیوم، پلاتین، طلا، کادمیوم یا ترکیبی از آن‌ها تشکیل شده است. در نظر داشته باشید که استفاده از همین فلزات ارزشمند، قیمت کاتالیزور اگزوز را افزایش داده؛ بنابراین در حفظ و نگهداری آن، بسیار دقت کنید تا عمر مفیدی داشته باشد.
- هسته کاتالیزور: این هسته، بستری از جنس سرامیک مونولیت است که در بیشتر مواقع با حالت و ساختار لانه زنبوری در مرکز کاتالیست قرار دارد.
- لایه اکسیدی: جنس این لایه از اکسید آلومینیوم، سیلیکا، آلومینا یا دی اکسید تیتانیوم است که وظیفه آن محافظت و نگهداری از ماده کاتالیزگر است.
محل نصب کاتالیست خودرو
کاتالیزور اگزوز برای تکمیل فرآیند شیمیایی خود، نیاز به گرمای بسیار زیادی در حدود ۸۰۰- ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد دارد؛ به همین دلیل، این قطعه باید روی بخشی از اگزوز قرار گیرد که بیشترین حد گرما را تولید می‌کند. از طرفی هم، یکی دیگر از ویژگی‌های مهم کاتالیزور، کمک به جذب گرما و در نتیجه کاهش دمای موتور خودرو است.
برای رسیدن به اهداف ذکر شده، محل نصب کاتالیست در قسمت انتهایی اگزوز سمت ماشین است که از طرفی هم، کنار خروجی منیفولد دود قرار گرفته تا با توجه به شرایط ذکر شده و نیاز به دمای بسیار بالا، بهترین عملکرد را از خود داشته باشد.
طول عمر کاتالیزور اگزوز
قطعه اسفنجی داخل مبدل کاتالیزگر، بخشی است که به مرور زمان، خاصیت خود را از دست می‌دهد و فرآیند تبدیل گاز سمی به گاز غیر سمی توسط کاتالیست را دچار اختلال می‌کند. البته سایر قطعات هم در کاهش عمر مفید این قطعه، دخیل هستند؛ اما گزینه اول در بیشتر مواقع، همین قطعه اسفنجی شکل است.
طول عمر مفید کاتالیست، متناسب با نوع سوخت ماشین متفاوت است؛ زیرا حجم و انواع آلایندگی‌های سوخت‌های مختلف با هم متفاوت است. طول عمر کاتالیزور در خودروهای بنزین‌سوز، حدود ۸۰ هزار کیلومتر است که در حالت عادی تا چهار سال طول می‌کشد.
نکته: کاتالیست قطعه‌ای است که باید سلامت آن با هدف آماده سازی خودرو برای فصل زمستان، کنترل شود و در صورت خرابی، حتما تعویض شود.
نشانه های خرابی کاتالیست خودرو
- کاهش شتاب موتور
- افزایش یک‌باره مصرف سوخت
- روشن نشدن ماشین
- لرزش خودرو
- بوی بد و افزایش میزان آن به مرور
- کاهش دمای کاتالیست
- سخت استارت خوردن ماشین
- بیش از حد بودن میزان HC و CO در تست آلایندگی
- روشن شدن چراغ چک
تهیه و تنظیم: تیم تولید محتوا خودرو45
خوب بود.ممنوت
کاتالیز فلزی هم مگه داریم ؟
من رفتم پمپ فرمون ماشینمو عوض کنم
میکانیکه منبه کاتالیزو باز کرده بود!
وقتی اومدم ماشین روشن کنم
میگه چراغ چک روشن شده؟
گفتم ن چطور مگه !!
گفت هیچی همینجوری پرسیدم
بعدش میگه هواست باشه به کاتالیزت
ی دفعه برش ندارن بد بگی که ما برش داشتیم
بیا نکاه کن
رفتم نگاه کردم سیم توری داخلش بود
آخه سرعت ماشینم خیلی اومده پایین هم چراغ چکم روشن خاموش میشه هم آمپره میره بالا
خواهش میکنم ی راهنمای کنید
ممنون میشم???
ای کاش مردم هر چه سریع تر خودشون بخوان وبرای این کار اقدام کنن
نتیجش پاکیزگی هوا،سلامتی بیشتره
حتما دیدید درختای بغر خیابون چه قدر دود
گرفتن به خدا دل ادم میگیرع
اگه داری اینو میخونی برای دنیایی بهتر
جزو اولین ها برای این کار باش عاشقتونم?
پراید ما که ۱۵۰ هزارتا کار کرده عوض نکردیم
نه که مسئولیت زیست محیطی نداریم نه
چون ۱.۵ تومن پولشه
خب شما میتونین با تحویل کاتالیز فرسوده و پرداخت مبلغ خیلی کم یع کاتالیزور نو بگیرین
سوال یا راهنمایی بود در خدمتم
سلام داداش ب کی تحویل بدیم کهنه رو ک یه نوع بگیریم قیمت پایین تر تیبا دارم
خراب شدن سنسور اکسیژن تاثیر در خرابی کاتالیزور دارد.
در صورتی که خودرو شما دو سنسور اکسیژن داشته باشه و سنسور اول که قبل از کاتالیزور هست خراب شده باشه باعث میشه عمر کاتالیز کم بشه
سلام کاتالیزورماشین شاهین موجوده