سال ۸۹، وقتی اولین فاز هدفمندی یارانه‌ها در کشور اجرا شد، کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد که این سیاست تعدیل اقتصادی، چنین بار سنگینی بر دوش خانوارها بگذارد.
بعد از گذشت ۱۱ سال از تصویب پرداخت یارانه نقدی که درآمد آن از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی تامین شد، ۲ سالی می‌شود که پرداخت یارانه بنزین نیز جای خود را در لیست دخل و خرج دولت باز کرده است.
خرید و فروش سهمیه بنزین طرح جدید
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پخس فرآورده‌های نفتی:
- هر کارت ملی ۱۵ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی دریافت می‌کند.
- اشخصا می‌توانند به صورت اعتباری از بخش ریالی سهمیه جدید استفاده کنند.
- سهمیه از این پس به جای کارت سوخت به حساب بانکی واریز خواهد شد.
- شهروندان بدون خودرو می‌توانند سهمیه خود را بفروشند.
- سهمیه بنزین موجود در کارت سوخت فعلی صاحبان خودرو و موتورسیکلت محفوظ خواهد ماند.
ابهام در طرح بنزینی دولت
همچنان در خصوص اجرای طرح یارانه بنزین ابهام وجود دارد:
- طبق اخبار، وعده‌های بنزینی تا پایان ۱۴۰۰ اجرایی نخواهد شد.
- روز یکم دی ماه، دولت ۵ لیتر از سهمیه بنزین هر نفر در طرح جدید کم کرد .
- پیش‌تر مسئولان در خصوص طرح بنزینی جدید دولت اعلام کردند که سهمیه هر کد ملی ۲۰ لیتر است.
- روز هفتم دی وزیر نفت بیان کرد سهمیه هر کد ملی برای دریافت یارانه بنزین ۱۵ لیتر است.
واریز یارانه بنزین تا آخر هفته (دی)
طبق پیگیری‌های خبرنگاران، یارانه معیشتی جدید و یارانه بنزین تا آخر هفته اول دی ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز خواهد شد.
یارانه جدید برای ۶۰ میلیون نفر اعمال خواهد شد. بر این اساس ۳۰ میلیون نفر یارانه ۹۰ هزار تومانی می‌گیرند و ۳۰ میلیون نفر دیگر ۱۲۶ هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند.
به احتمال زیاد، یارانه بنزین همراه با یارانه جدید پرداخت می‌شود. یارانه معیشتی بنزین برای یک خانواده ۴ نفری ۱۷۳ هزار تومان خواهد بود.
تکذیب گرانی بنزین
دی ۱۴۰۰: هادی بیگی نژاد، عضو کمیسیون انرژی تاکید کرد که مجلس و دولت برنامه‌ای برای گرانی سوخت و بنزین ندارد، بلکه قصدش این است یارانه سوخت به طور عادلانه بین همه تقسیم شود.
به گفته او برخی به دلیل نداشتن خودرو یارانه بنزین دریافت نمی‌کنند و این موضع بسیار ناعادلانه است.
طرح بنزین و کارت کیشوندی
دی ۱۴۰۰: طبق بیانیه سازمان منطقه آزاد کیش:
- در حال حاضر طرح «بنزین برای همه» در کیش و قشم اجرا می‌شود.
- دریافت این یارانه تنها از طریق کارت کیشوندی امکان‌پذیر است.
- افراد جهت تمدید یا دریافت کارت می‌توانند به سامانه kishvan.kish.ir مراجعه کنند.
- متقاضیان جهت تمدید یا دریافت کارت می‌توانند از طریق مراجعه حضوری به پایگاه‌های تالار شهر، سینما لبخند، شرکت سرمایه گذاری و توسعه کیش و البته ساختمان شماره سه سازمان – مرکز نوآوری مقابل بازار پارس خلیج اقدام کنند.
جزئیات طرح «بنزین برای همه»
سرپرست منطقه آزاد کیش اعلام کرده است که در طرح «بنزین برای همه» که در حال حاضر به صورت آزمایشی در جزایر کیش و قشم اجرا می‌شود، به هر کد ملی سهمیه بنزینی برابر ۲۰ لیتر تعلق می‌گیرد.
او گفت که در بودجه سال ۱۴۰۱ بحث افزایش قیمت سوخت و بنزین مطرح نیست و نرخ بنزین در یارانه طرح جدید همچنان ۱۵۰۰ تومان است.
پیش‌تر نیز اعلام شده بود که شایعات پیرامون گرانی بنزین کذب و نتیجه سو برداشت از نامه معاون اقتصادی دولت است.
تغییر شیوه سهمیه بندی سوخت
به زودی تغییرات اساسی و جدیدی در روش سهمیه بندی بنزین صورت می‌گیرد.
بر این اساس از این پس سهمیه بنزین به جای خودرو به اشخاص و کارت ملی تعلق می‌گیرد. افراد می‌توانند به خواست خود از این سهمیه استفاده کرده یا آن را ذخیره کنند.
این طرح در ابتدا به صورت آزمایشی در جزیره قشم و جریزه کیش و پس از مدتی به صورت سراسری اعمال می‌شود.
جرقه پرداخت یارانه بنزین از آبان ۹۸
از آبان ماه سال ۹۸ که قیمت بنزین به یکباره ۲۰۰ درصد افزایش پیدا کرد و به ۳ هزار تومان رسید، دولت تصمیم گرفت تا ما به‌التفاوت قیمت بنزین را در قالب یارانه معیشتی به دهک‌های درآمدی ضعیف و متوسط جامعه، پرداخت کند.
بر اساس این گزارش، طی ۲ سال گذشته تاکنون، یک هزار و ۲۰۰ لیتر بنزین یارانه‌ای میان صاحبان خودرو توزیع شده است.
آمارها می‌گوید در این سال، بیش از یک هزارو ۲۰۰ لیتر بنزین یارانه‌ای به خودروهای بنزینی( بنزین سوز) و ۵۷۰ لیتر بنزین، به خودروهای دوگانه سوز توزیع شده است.
سنگینی بار یارانه بر دوش بودجه
اما به گواه اظهار نظرهای کارشناسی، نه دولت توانی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی دارد؛ نه مردم تاب و تحمل این گرانی را. در این میان رصد وضعیت توزیع بنزین یارانه‌ای حاکی از آن است که پرداخت یارانه بنزینی از مسیر اصلی خود خارج شده و بیشتر نصیب اقشار مره جامعه شده است.
آنطور که خانه ملت پیش‌بینی کرده بود، قرار بر این شد دولت به هر نفر که مالک هیچ خودرویی نیست، ماهانه ۱۵ لیتر بنزین اختصاص دهد. در واقع قرار بود با این تصمیم، به انتقادهای کارشناسی در خصوص غیر کارشناسی بودن طرح بنزین یارانه‌ای بنزین، پاسخ دهد، اما به نظر می‌رسد در روی همان پاشنه می‌چرخد.
۲۰ مرحله از پرداخت یارانه بنزین می‌گذرد و حالا بیش از ۶۰ میلیون نفر مشمول دریافت مابه‌التفاوت قیمت بنزین شده‌اند. این تصمیم بار ۳۱ هزار میلیارد تومانی بر دوش دولت گذاشته است، اما با این وجود، مسئولان اقتصادی به تدادم پرداخت این نوع از یارانه، اصرار دارند.
با استناد به گزارش‌های سازمان هدفمندی یارانه‌ها، دولت که امسال با کسری بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی در بودجه مواجه است، در نظر دارد پرداخت یارانه بنزینی به خانواده‌های بالای۴ نفر را در الویت برنامه‌های خود قرار دهد.
با این حساب به۲ میلیون نفر به جمعیت یارانه بگیر کشور اضافه خواهند شد .
جمع‌بندی
از زمانی که دولت تصمیم گرفت قیمت بنزین را یک شبه گران کند، بیش از ۱۸ میلیون نفر از دارندگان خودرو، یارانه بنزین دریافت می‌کنند. تعداد خودروهای موجود در کشور بیش از ۲۳ میلیون دستگاه است و با احتساب جمعیت ۸۰میلیون نفری در کشور، ۴۶ میلیون نفر از جمعیت کشور فاقد خودرو هستند.
حتی آمار سرانه خودرو نشان می‌دهد میزان برخورداری جمعیت شهری از خودرو، نسبت به سال ۹۶، در حدود ۶ درصد کاهش پیدا کرده است. کارشناسان می‌گویند اگر دولت تصمیم داشته باشد در خصوص پرداخت یارانه معیشتی با همین دست فرمان حرکت کند، تا ۲سال آینده، بیش از ۶۰ درصد از بودجه باید به پرداخت یارانه بنزین اختصاص پیدا کند.
نویسنده: فرشته بهروزی نیک
