انواع ایربگ (کیسه هوا) خودرو

ایربگ‌‌ها یا کیسه‌‌های هوا نوعی وسیله ایمنی به شکل بالشتک‌های مملو از گاز هستند که در صورت بروز تصادف می‌توانند مانع وارد آمدن صدمات جدی به بدن سرنشینان خودرو شوند. در ادامه به انواع ایربگ‌ و نحوه عملکرد این سیستم حفاظتی نسبتا مدرن اشاره شده است.

ایربگ یا کیسه هوا

پیش از آنکه بخواهیم به شرح انواع ایربگ بپردازیم، لازم است در مورد ماهیت این آپشن ایمنی توضیحاتی ارائه دهیم. ایربگ یا کیسه هوا یک وسیله حفاظتی نسبتا مدرن است که در لحظه تصادف خودرو سریعا مملو از گاز شده و به صورت یک بالون حجیم مقابل سر، صورت، زانو و سایر اعضای بدن سرنشین پدیدار می‌شود تا از برخورد قسمت‌های حساس بدن افراد حاضر در کابین خودرو به قطعات سخت اتومبیل نظیر داشبورد، غربیلک فرمان، ستون‌ها و سایر بخش‌های بدنه پیش‌گیری کند.

ایربگ چگونه کار می‌کند؟

کیسه هوای خودرو اولین بار در سال ۱۹۵۱ میلادی ابداع شد اما به کارگیری عملی آن در اتومبیل‌ تا سال ۱۹۷۰ به تعویق افتاد. نحوه عملکرد ایربگ‌ها به این صورت است که در ابتدای کار سنسورهای ضربه پس از تشخیص برخورد اتومبیل با مانع سخت، سیگنال‌هایی را از طریق الگوریتم‌های از پیش تعیین شده و برخی سیستم‌های الکترونیکی به سوی کامپیوتر مرکزی ارسال می‌کنند؛ کامپیوتر مرکزی (ای سی یو / ECU) نیز پس از ارزیابی شدت ضربه وارده، در صورت نیاز دستور به باز شدن کیسه‌های هوا می‌دهد. عمل باز شدن کیسه‌های هوا در اثر انجام یکسری واکنش‌های شیمیایی گرماده که منجر به تولید گاز (معمولا نیتروژن) می‌شوند، به وقوع می‌پیوندد؛ این واکنش شیمیایی در کسری از ثانیه کیسه‌های هوا را منبسط کرده و از جای خود بیرون می‌آورد تا از اصابت اجسام سخت به بدن و صدمه دیدن کاربران جلوگیری به عمل آورد.

یادتان باشد تا حد ممکن خودتان اقدام به تعویض ایربگ نکنید چرا که ممکن است با رعایت نکردن چند ریزه کاری و اصول نصب کیسه هوا خودرو، هنگام تصادف حوادث ناگواری برای سرنشینان رقم زده شود.

انواع ایربگ

 ایربگ سرنشینان جلو

کیسه‌های هوای جلو در قسمت داشبورد و غربیلک فرمان نصب می‌شوند تا در صورت بروز تصادف‌های نسبتا شدید، نیم‌تنه بالایی سرنشینان ردیف اول را از برخورد با بخش‌های سخت داشبورد، غربیلک فرمان، شیشه جلو و… محافظت کنند. این نوع از کیسه‌های هوا در ابتدا بیشتر برای افراد بزرگسال که بدون بستن کمربند ایمنی در خودرو می‌نشستند، طراحی شده بودند اما بعدها و در سال ۱۹۹۸ مورد بازطراحی قرار گرفتند. در گونه‌های جدید از سنسورهای مختلفی جهت تشخیص وزن افراد، شدت تصادف، موقعیت صندلی و سایر موارد مرتبط بهره گرفته شده تا حداقل آسیب به سرنشینان خودرو، به ویژه بانوان و افراد کوچکتر وارد شود.

 ایربگ زانویی

این نوع از کیسه‌های هوا در قسمت زیرین غربیلک فرمان نصب شده تا مانع آسیب رسیدن به زانوهای راننده شوند. این نوع ایربگ اولین بار در کیا اسپورتیج به عنوان یک آپشن سفارشی به کار رفت اما بعدها به خودروهای بیشتری راه پیدا کرد. امروزه بسیاری از خودروسازان بزرگ همچون کیا، هیوندای، تویوتا و… از این نوع ایربگ در محصولات خود استفاده می‌کنند.

 ایربگ جانبی

این نوع از کیسه‌های هوا در سراسر طول پنجره‌ها نصب شده و هنگام تصادف از بغل و یا واژگون شدن خودرو، از سر و گردن سرنشینان محافظت می‌کنند. همچنین ایربگ جانبی از پرتاب تکه‌های ریز شیشه به سمت سرنشینان داخل خودرو در هنگام بروز تصادف ممانعت به عمل می‌آورد. این نوع از کیسه‌های هوا در صورت باز شدن تا چند ثانیه حالت خود را حفظ می‌کنند و این در حالی است که سایر انواع ایربگ‌ در زمان بسیار کوتاه‌تری حالت خود را از دست می‌دهند.

ایربگ میانی

در برخی تصادفات این امکان وجود دارد که سر سرنشین جلو به کتف راننده برخورد کرده و موجب بروز صدمه برای هر دو نفر شود. ایربگ میانی این خطر را از بین برده و آسیب‌های ناشی از آن را به حداقل می‌رساند. شرکت جنرال موتورز در سال ۲۰۱۱ از این گونه ایربگ‌ها در بعضی محصولات خود استفاده کرد.

ایربگ عابر پیاده

این نوع ایربگ بر خلاف سایر کیسه‌های هوا وظیفه محافظت از سرنشینان درون خودرو را بر عهده ندارد، بلکه در صورت تصادف اتومبیل با یک عابر پیاده از وی در برابر ضربات ناشی از بدنه مستحکم خودرو تا حد امکان محافظت می‌کند. ایربگ عابر پیاده که اطراف شیشه جلو و در ستون‌های کناری آن نصب می‌شود، اولین بار توسط شرکت ولوو طراحی و به کار گرفته شد.

 ایربگ کمربند ایمنی

در برخی تصادفات شدید این امکان وجود دارد که کمربندهای ایمنی صدماتی را به بدن سرنشینان وارد آورند؛ بدین منظور و به جهت کاستن از آسیب‌های ناشی از فشار کمربند ایمنی بر بدن کاربر، درون بعضی از کمربندها نوعی کیسه هوا جاسازی شده که در هنگام تصادف باز می‌شود و از صدمه رسیدن به بدن سرنشین جلوگیری به عمل می‌آورد. شرکت هایی نظیر مرسدس بنز و لکسوس در بعضی خودروهای خود از این نوع ایربگ استفاده می‌کنند.

تفاوت ایربگ SRS و SRP

حروف SRS مخفف شده عبارت Supplemental Restraint System به معنای سیستم محدودکننده مکمل است و معمولا طبق شاخصه‌های مقرر شده برای آن، کیسه‌های هوا بر اساس فشار وارده بر کمربند ایمنی سرنشینان عمل می‌کنند و قابلیت تنظیم میزان بازشدگی ایربگ در آنها وجود ندارد. در واقع اگر فشار تصادف بر کمربندهای ایمنی سرنشینان بیش از حد تعیین شده باشد، ایربگ SRS باز شده تا حفاظت از سرنشینان خودرو تکمیل شود. البته در صورت بسته نبودن کمربند ایمنی نیز جای نگرانی نیست، چرا که سنسور فشار ایربگ SRS خودروهای امروزی در جلو خودرو قرار داشته و پس از تشخیص تصادف شدید به سرعت وارد عمل می‌شود؛ بنابراین مستقل از فاکتور بستن یا نبستن کمربند عمل می‌کند.

اما فناوری SRP که به عبارت Supplemental Restraint And Protection اشاره دارد، جدیدتر بوده و در آن میزان انبساط کیسه‌های هوا قابل تنظیم است. این سیستم برای اولین‌بار در سال ۱۹۹۸ توسط شرکت رنو وارد صنعت خودروسازی شد و امروزه در بسیاری از تولیدات این شرکت نظیر تندر۹۰ وجود دارد. ایربگ‎های SRP به نسبت میزان فشار وارده بر خودرو منبسط می‌شوند؛ بنابراین فرم آنها قابل تطبیق با شدت ضربه وارده است. همچنین محتویات ایربگ SRP پس از برخورد سر یا بدن سرنشین خالی می‌شود تا خطر کمتری را برای فرد به دنبال داشته باشد. به طور کل و بر اساس صحبت‌های برخی کارشناسان، سیستم‌های ایربگ SRP معمولا ایمنی بالاتری نسبت به کیسه هوای SRS برای کاربران فراهم می‌آورند.

نویسنده: حسین باباپور