رنو تندر 90+ در برابر برلیانس H330، زشتِ محبوب یا زیبای چینی؟

سگمنت سدان‌های شهری کوچک سایز به جرات مهم‌ترین سگمنت و پرفروش‌ترین سگمنت خودروهای بازار داخلی به شمار می‌آیند. دلیل آن است که خودرو وسیله‌ای است گران‌قیمت که هرکسی توان تهیه آن را ندارد و در صورت توان خرید، خریداران ترجیح می‌دهند به سراغ گزینه‌ای بروند که در یک زمان بتواند چند نیاز متفاوت، نظیر سفر بین شهری و استفاده درون شهری روزمره را تامین کند. اینجا دقیقا همان جایی است که سدان‌های ارزان قیمت کوچک سایز شهری مونتاژ یا تولید داخل به میدان می‌آیند. اما گاهی اوقات در طی زمان شاهد اوج‌گیری و محبوبیت برخی خودروهای عجیب و غریب در بازار خودرو کشور هستیم که گاها تعجب خبرنگاران خودرویی را نیز برمی‌انگیزد.

به عنوان مثال داچیا لوگان که در ایران به اسم تندر 90 شناخته می‌شود به جرات یکی از زشت‌ترین، بدقواره‌ترین و عجیب‌ترین خودروهای تاریخ صنعت خودروسازی ایران است. چه کسی فکرش را می‌کرد که محصولی بسیار اقتصادی از رنو اروپا شرقی به ایران راه یابد و تا این اندازه موفق شود؟ البته نباید از حق بگذریم که سه فاکتور قیمت رقابتی، دوام قابل قبول و البته نبود رقیب در بازار نسبتا انحصاری خودرو ایران، باعث شد تندر 90 به خوبی در بین خریداران جا باز کند. اما اگر این خودرو رکورد فروش جهانی را نیز جابجا کند هرگز نمی‌توان با چهره نچسب آن کنار آمد. جالب‌ترین بخش ماجرای تندر 90، مونتاژ و عرضه کاملا موازی (همزمان) آن از سوی دو خودروساز وطنی سایپا (پارس خودرو) و ایکو بود.

گزینه‌ دیگر این سگمنت که در بازار ایران توانست به خوبی جلب توجه کند سری محصولات برلیانس چین یا به عبارت بهتر مدل H330 بود که نسخه صندوق‌دار برلیانس H320 هاچبک به حساب می‌آید. برند برلیانس که عرضه خود را در راستای همکاری با پارس خودرو در ایران تجربه کرد، به دلیل بهره‌وری از قراردادی مشترک با بیمر (BMW) آلمان توانست به یکی از خودروسازان مهم چین بدل شود که برخی از تاثیرات جزئی همکاری با بیمر را نیز در طراحی خود به همراه دارد. این محصول به لطف داشتن اندک آپشن‌های رفاهی بیشتر، ظاهری جذاب‌تر و البته قیمت قابل قبول توانست بازار منحصر به خود را در ایران تجربه کند.

طراحی: زشت و زیبا، اما اقتصادی

داستان طراحی تندر 90 به پروژه چهار ساله طراحی و تولید خودرویی اقتصادی و بادوام رنو (با کد شناسایی X90) بازمی‌گردد که پس از تملک برند داچیا رومانی از سوی رنو در سال 1998، یک سال بعد تحت نام “لوگان 1” از زیرمجموعه رومانیایی داچیا به بازار معرفی شد. این خودرو از سال 2004 بر خط تولید قرار گرفت درحالی که تولید آن در ایران از سال 2007 آغاز شد. در نتیجه داچیا لوگان 1 در سال 1386 با نام تندر 90 و تحت برند تجاری رنو به خط تولید دو شرکت ایکو و سایپا (پارس خودرو) راه یافت و عنوان خودرو جدید اقتصادی بازار ایران را به خود اختصاص داد.

اما داستان طراحی بسیار زشت و نچسب تندر 90 از آنجایی آب می‌خورد که لوئیس شوئیتزر، مدیر عامل وقت رنو، طراحی و تولید خودرویی مدرن، ارزان قیمت و بادوام را سر لوحه تولیدات رده پایین رنو در کشورهای جهان سوم چون اروپای شرقی و البته ایران قرار داد. در نتیجه مصداق بارز ضرب المثل “هرچقدر پول دهی، همانقدر آش می‌خوری” در سرتا پای تندر 90 موج می‌زند. طراحی جعبه‌ای و کاملا خالی از هرگونه هیجان این خودرو در راستای به کارگیری از روش‌های ساده تولید و سبک طراحی ارزان قیمت نشات گرفت تا رنو بتواند قیمت این خودرو را در اروپا تنها بین 6 هزار تا 11 هزار یورو نگه‌ دارد که بسیار پایین بود.

با این وجود طراحی ظاهری و البته داخل لوگان 1 به اندازه‌ای زننده بود که رنو تنها چهار سال بعد در سال 2008 فیس لیفت جدیدی از این خودرو را روانه بازار کرد که تنها از برخی بهبود‌های اندک ظاهری بهره می‌برد. هرچند اندک، اما برای خودرویی به این زشتی همان هم غنیمت بود. نسخه فیس لیفت اما تا سال 1396، به بازار ایران راه نیافت و این درحالی بود که نسخه فیس لیفت در سال 1390 شمسی از سوی شرکت رنو روانه بازار جهانی شده بود. با این وجود این شاهکار همیشگی خودروسازان ایرانی بود که نسخه فیس لیفت را با تغییر نام به موازات نسخه قدیمی به عنوان محصولی متفاوت و البته گران‌تر بر خط تولید نگه‌ دارند. از این رو نسخه فیس لیفت تندر 90، نسخه “پلاس” نام گرفت تا بر وخامت اوضاع صنعت خودروسازی ایران بی‌افزاید. در هر صورت تندر 90 به دلیل داشتن حداقل‌های مورد نیاز، دوام قابل قبول و حفظ قیمت رقابتی خود تا پیش از برهم ریختگی‌های اقتصادی، توانست به عنوان یکی از محبوب‌ترین خودروهای سدان تولید داخل بازار (از دیدگاه فروش) در دل مشتریان ایرانی تشنه محصولات جدید جا باز کند.

از سوی دیگر، با گذر هفت سال از عرضه موفق تندر 90 در بازار ایران، پارس خودرو از زیرمجموعه‌های سایپا، برند برلیانس چین را به چهار مدل متنوع، دو سدان و دو هاچبک (و بعدا نسخه هاچ‌بک کراس و کراس اوور شهری)، به بازار ایران معرفی کرد. تندر 90 زاده شرایط و تصورات رنو اروپای شرقی است و از این جهت با رنو بازار جهانی (رنو گلوبال) تفاوت‌های بسیاری دارد. چندان دور از انتظار نیست که یک خودرو چینی با تندر 90 رودر رو شود اما در مورد محصولات برلیانس موضوع کمی متفاوت است.

اول آنکه برند برلیانس به تنهایی برند نسبتا نوظهوری است که تاریخ تاسیس آن به سال 1992 (28 سال پیش) بازمی‌گردد. دومین و مهم‌ترین نکته جوینت ونچر و قرارداد مستحکمی است که میان برلیانس و بی ام و (BMW) آلمان بسته شده و بر اساس این قرار داد برلیانس مالک 50 درصد این جوینت ونچر و متصدی مونتاژ محصولات ب‌ام‌و آلمان در چین است. این همکاری دوجانبه مستقیما بر رویه کاری، طراحی و تولیدات برلیانس تاثیر گذاشته است و اگرچه از نظر باطنی تفاوت چندانی با رنو اروپا ندارد، اما تاثیراتی که آلمانی‌ها بر برلیانس گذاشته‌اند باعث شد که این خودروساز چینی بتواند چند سر و گردن خودر را سرتر از خودروسازان اروپایی ویژه بازار اروپای شرقی نشان دهند. در نتیجه از طراحی جلوپنجره تا طراحی ریم‌های آلومینیومی اسپرت تا طراحی نشانگرها با نورپردازی قرمز می‌توان تاثیر پذیری‌های متعددی از بیمر را در جای جای محصولات برلیانس دید. پس دور از انتظار نیست که برلیانس H330 از همان ابتدا به ساکن، بسیار زیباتر از تندر 90 پلاس جلوه کند. هر دو خودرو تقریبا از یک کلاس به حساب می‌آیند اما برلیانس با رویه مهندسی و تولید چینی توانسته است ضمن پایین نگه داشتن قیمت فروش، بیشتر ضعف‌های طراحی و متریالی خود را نیز به خوبی بپوشاند.

از دیدگاه ابعاد خارجی، برلیانس با داشتن 220 میلی‌متر طول بیشتر، به شکل قابل توجهی از تندر 90 کشیده‌تر است. این خودرو همچنین در عرض به اندازه 18 میلی‌متر پهن‌تر اما در عوض از دیدگاه ارتفاع به اندازه قابل توجه 65 میلی‌متر کوتاه‌تر است که باعث می‌شود ظاهر H330 نیز از هر نظر و معیار از ابعاد عقب مانده تندر 90 زیباتر جلوه کند.

نمای داخلی: اختلاف میان روز و شب

نمای داخلی تند 90 قبل از فیس لیفت به واقع یکی از بدترین طراحی و افتضاح‌ترین متریال به کار رفته در صنعت خودرو جهانی را به همراه داشت. اما این حرف به این معنا نیست که تندر 90 پلاس بهبود چشمگیری به خود دیده است. نسخه پلاس تندر 90 از داشبرد و نمای داخلی مشابه با ساندرو بهره می‌برد اما مشکل داستان آنجایی است که این سبک طراحی نیز متعلق به نسل اول داچیا ساندرو (ساندرو 1) است.

با این حال به دلیل طراحی ساندرو نسل اول در سال 2007، نمای داخلی تندر 90 پلاس به مراتب زیباتر از نسخه قبل فیس لیفت است. نمای کلی داشبرد تنها با اندکی پیچیدگی طراحی همراه است که می‌توان آن‌ها را در برجستگی سیلندر مانند دریچه‌های سیستم تهویه مطبوع، خطوط افقی سرتاسری، رودری و دستگیره‌های متفاوت و البته پلاستیک رنگ متمایز قرار گرفته بر رودری و کنسول میانی مشاهده کرد. بقیه داستان همان موضوع صندلی‌های تخت و نیمکتی و پلاستیک بی‌کیفیت و تک رنگ طوسی است که جلوه واقعا خسته کننده‌ای به همراه دارد.

داستان کیفی نمای داخلی برلیانس H330 الزاما چندان متفاوت نیست. اما اگرچه با کیفیت متریال مشابه با تندر 90 مواجه هستیم اما حداقل نمای داخلی H330 از دو جنبه بر تندر 90 پلاس برتری دارد. اول آن‌که تریم داخلی بیشتر برلیاس‌های تولیدی پارس خودرو دو رنگ (مشکی-بژ) هستند که باعث می‌شود جلوه بصری نمای داخلی خودرو به مراتب بهتر و بیشتر از خودرو تک رنگ و خسته‌کننده ای چون تندر 90 باشد. دوم آنکه نمای داخلی این خودرو با رعایت انصاف، حتی در نسخه‌های تک رنگ مشکی، از طراحی بسیار زیباتر و دلبازتری بهره می‌برد. استفاده برلیانس از پارچه طرح‌دار بر روی رودری‌ و صندلی‌ها، ساختار زیباتر و توجه بسیار بیشتر به جزئیات داشبرد مخصوصا در بخش ادوات کنترلی و سیستم تهویه مطبوع، نظیر استفاده از قطعات کرومی و نقره‌ای،باعث می‌شود که H330 در مقایسه با همتای ایکویی خود خودرویی ساخت کره و متعلق به سال‌های 2000 تا 2010 به نظر برسد و نه یک خودرو چینی. این مهم یعنی پیروزی بلامنازع H330 بر تندر 90 پلاس و جای هیچ تعجب ندارد که این خودرو چینی دلربایی یبشتری برای مشتریان ایرانی خود می‌کند.

البته لازم به تاکید است که با وجود فاصله محورهای 50 میلی‌متری بیشتر تندر 90، فضای بار صندوق آن معادل 510 لیتر و از H330 با فضای صندوق 460 لیتر جاداردتر است که این فضای نسبتا بزرگ‌تر را به لطف طراحی جعبه‌ای و ارتفاع بلند صندوق خود به دست آورده است.

مشخصات فنی: اختلاف جزئی اما مهم

دو خودرو مورد بررسی این مقایسه از سگمنت مشابهی هستند و به همین دلیل از پیشرانه‌های مشابه 4 سیلندر 16 سوپاپ (DOHC) انژکتوری تنفس طبیعی (فاقد سیستم پرخوران) بهره می‌گیرند. با این تفاوت که این پیشرانه در تندر 90 معادل 1.6 لیتر و در نمونه‌های قدیمی‌تر H330 برابر با 1.5 لیتر حجم داشت. اما پارس خودرو در اواخر سال 1396 پیشرانه و گیربکس جدیدی را برای این خودرو در نظر گرفت که با افزایش حجم به 1.65 لیتر، قدرت و تون فنی بالاتری نیز به همراه داشت.

پیشرانه تندر 90 می‌تواند معادل 105 اسب بخار در دور 5750 و 140 نیوتون.متر در دور 3750 به تولید برساند. در مقابل پیشرانه 1.5 لیتری H330 اختلافی بسیار جزئی با پیشرانه تندر 90 داشت اما نسخه به روز شده 1.65 لیتری ‌می‌تواند 114 اسب بخار در دور 6000 و 154 نیوتون.متر در دور 4000 را در اختیار راننده قرار دهد.

هر دو خودرو مورد بررسی با گیربکس‌های 5 سرعته دستی یا 4 سرعته اتوماتیک به بازار عرضه می‌شوند که اولویت بسیاری از خریداران امروزی با گیربکس اتوماتیک است تا ضمن فراهم آوری آسایش رانندگی در ترافیک روزمره، لذت سواری در سفرهای بین شهری را نیز تامین کند. نسخه 1650 سی‌سی H330 با ارتقا در توان تولیدی و ستاپ جدید گیربکس اتوماتیک خود رفتار بسیار منطقی‌تر و حساب شده‌ای از خود به نمایش می‌گذارد که در برابر نسخه قدیمی 1.5 لیتری بهبود قابل توجهی را نشان می‌دهد. اما این خودرو با وزن 1250 کیلوگرم در برابر تندر 1115 کیلوگرمی، اضافه وزنی 135 کیلوگرمی به همراه دارد. از این رو توان دستیابی به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت از حالت سکون برای H330 اتوماتیک کمی بیش از 13 ثانیه و برای تندر 90 پلاس اتوماتیک کمی کمتر از 12 ثانیه عنوان شده است که اختلافی کمتر از 2 ثانیه را به نمایش می‌‌گذارد. به عبارت ساده‌تر باید تاکید کرد که هیچ یک از این دو خودرو تند و تیز به حساب‌ نمی‌آیند.

مصرف سوخت متوسط تندر 90 پلاس اتوماتیک برابر با 8.3 لیتر در هر صد کیلومتر و برای H330 اتوماتیک (1.65 لیتری) برابر با 7.6 لیتر اعلام شده است. نکته جالب توجه مصرف سوخت کمتر برلیانس است که استفاده از سیستم کمی فرمان الکتریکی در دستیابی به این مصرف سوخت کمتر تاثیر شایانی داشته است.

سخن نهایی

دو خودرو مورد مقایسه هر دو در بازار ایران به خوبی شناخته شده‌اند و از این رو نیاز چندانی به توضیحات مفصل ندارند. از دیدگاه فنی و حرکتی، هر دو خودرو اختلاف قابل چشم‌پوشی با یکدیگر دارند اما آنچه که واقعا نمی‌توان از آن چشم پوشید طراحی ظاهری و داخلی تندر 90 است که حتی در نسخه پلاس نیز به شکل فاحشی ضعیف‌تر و زننده‌تر از H330 است. این نکته‌ای است که به عقیده شخص نگارنده هرگز برای مالک تکراری نخواهد شد. از آن گذشته فضای نشیمن و سواری H330 با توجه به طراحی بهتر اتاق و ابعاد نهایی آن به مراتب سرتر از تندر 90 پلاس است. هرچند در نهایت برخی از افراد ریشه فرانسوی تندر را دلیل خوبی برای توجیه فرار از خودرو چینی چون برلیانس می‌دانند اما حقیقت آن‌ است که H330 در مجموع خودرو بهتری به حساب می‌آید.

نویسنده: شهاب انیسی