بوق ماشین؛ عملکرد و انواع آن

بسیاری از اوقات عابران یا خودروهای روبرو از وجود خودروی دیگری در مسیر آگاه نیستند یا اصلا حواسشان به این موضوع نیست. برای آگاه کردن آنها باید یک وسیله هشداردهنده وجود داشته باشد و به همین دلیل بوق ماشین اختراع شده است. در وسایل نقلیه موتوری، وجود بوق اجباری است. زیرا رانندگان می‌توانند با استفاده از بوق، عابران پیاده را از حرکت و جهت خود در حین عبور از خیابان و سایر رانندگان در همان مسیر و… مطلع کنند.

بوق ماشین چیست؟

بوق خودرو یک وسیله هشداردهنده صوتی برای آگاهی دادن به سایر رانندگان و عابران پیاده حاضر در مسیر خودرو است.

ایده اصلی کار بوق خودروهای امروزی، ارتعاش یک دیافراگم فلزی است. این بوق‌ها با برق کار می‌کنند و از یک سولنوئید (آهنربای الکتریکی) فنری و یک دیسک فلزی نازک ساخته می‌شوند.

البته بوق‌های اولیه خودرو به شکل شیپوری با کیسه‌های هوای لاستیکی بودند که راننده برای تولید صدا باید آن را فشار می‌داد. با این حال، بوق‌های خودرو بسیار تکامل یافته‌اند و اکنون انواع مختلفی از بوق‌ها بسته به اصول عملکردشان وجود دارد.

تاریخچه بوق ماشین

اختراع اتومبیل تغییری بنیادین در فناوری حمل‌ونقل به‌وجود آورد. با افزایش محبوبیت خودروها در اوایل قرن بیستم، به وسیله‌ای نیاز پیدا شد که راننده بتواند رانندگان دیگر و عابران پیاده را از حضور خودرو مطلع کند. این نیاز منجر به توسعه دستگاهی برای هشدار صوتی شد که اکنون به یکی از ویژگی‌های استاندارد ایمنی در همه خودروها تبدیل شده است.

نخستین بوق خودرو ابتدا به وسیله یک حباب لاستیکی دستی عمل می‌کرد که با فشردن آن صدایی بلند و هشداردهنده تولید می‌شد. این دستگاه ساده اما موثر به‌سرعت محبوبیت یافت و به راهی برای ارتباط بین رانندگان در جاده‌ها تبدیل شد. با فراگیر شدن استفاده از خودروها، بوق‌ها نیز تکامل یافتند و مدل‌های الکتریکی معرفی شدند که با فشار دکمه‌ای روی فرمان فعال می‌شدند.

کاربرد بوق ماشین

مهم‌ترین و اصلی‌ترین کاربرد بوق ماشین در راستای هشدار دادن به سایر خودروها یا عابران و… در مسیر است تا از برخورد سهوی و وقوع تصادف تا حد امکان جلوگیری شود. البته برخی استفاده‌های فرعی برای عادت های بد رانندگی نظیر به‌کارگیری در شادی‌ها یا مواردی نظیر سلام و خداحافظی نیز در کشور ما برای بوق دیده می‌شود.

انواع بوق ماشین

بوق خودرو دارای دو نوع کلی بادی و الکتریکی هستند و می‌توان آنها را به انواع جزیی مختلفی دسته‌بندی کرد. برخی از شاخص‌ترین انواع بوق‌های وسیله نقلیه عبارتند از:

بوق هوای فشرده

بوق‌های هوای فشرده با اعمال فشار هوا کار می‌کنند. این نوع بوق هنگامی که هوای فشرده داخل بوق، اجازه عبور هوا از یک نی را می‌دهد، صدا تولید می‌کند.

به طور معمول، وسایلی مانند کامیون‌ها که دارای مخازن هوا هستند از بوق‌های فشار هوا استفاده می‌کنند و سیستم ترمز خود را هم با فشار هوا را فعال می‌کنند. به علاوه، هنگامی که هوای اضافی برای فشرده‌سازی موجود است، بوق هوای خودرو موثرتر می‌شود.

با استفاده از این بوق ماشین، رانندگان می‌توانند با پمپاژ هوا از طریق لوله فلزی واگرا، صدای قابل توجهی ایجاد کنند تا عابران پیاده را آگاه سازند.

بوق حباب لاستیکی

بوق‌های حبابی از لاستیک‌هایی به شکل حباب برای تولید صدا استفاده می‌کنند و یک شیپور فلزی نیز به این بوق متصل است. با فشار دادن لاستیک حبابی، بوق فعال می‌شود و اندکی بعد این بوق با خروج امواج هوا از دهانه‌اش، صدا تولید می‌کند.

بوق‌های حبابی از مکانیزم انعکاس صدا استفاده می‌کنند و اغلب در دوچرخه‌ها به کار می‌روند. با این حال، امروزه اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه نیز به دلیل بهبودهای فنی از بوق‌های حبابی استفاده می‌کنند.

بوق الکتریکی خودرو

اتومبیل‌های مدرن معمولا از بوق الکتریکی استفاده می‌کنند. این بوق ماشین به طور کلی در دو نوع «باد صدا» و «بوق الکتریکی» موجود است. همچنین عملکرد آن بر اساس اصل الکترومغناطیسی هر دو سیستم صوتی و ترمز است.

با این حال، مکانیزم تولید صدا در هر دو نوع متفاوت است. برای مثال، در نوع باد صدا، صوت مستقیما از دیافراگم خارج شده و به یک لوله باد هدایت می‌شود. در حالی که در بوق الکتریکی، یک سولنوئید به منظور تولید صدا، مغناطیسی و غیرمغناطیسی می‌شود.

کلکسن

کلکسن یکی از انواع بوق‌های خاص است که برای تفکیک شاخه‌های الکترومکانیکی استفاده می‌شود. علاوه بر این، دستگاه کلکسن مشابه دستگاه‌هایی است که در قطارها، کشتی‌ها و اتومبیل‌ها یافت می‌شود. همچنین، کلکسن اغلب صداهای دیگری مانند «کالوگا» یا «آهوگا» ایجاد می‌کند. جالب است که این نام از کلمه یونانی Klaz گرفته شده که به معنای «من فریاد می‌زنم» است.

بوق ارتعاشی چیست؟

بوق‌های ارتعاشی دیافراگم‌های فلزی هستند که هنگام فشردن دکمه بوق خودرو به لرزش در می‌آیند. این دستگاه به صورت الکتریکی با استفاده از یک دیسک فلزی نازک و یک الکترومغناطیس یا سولنوئید صدا تولید می‌کند. زمانی که سولنوئید با فشار دکمه فعال یا تحریک می‌شود، نیرویی بر دیسک فلزی وارد می‌کند. نتیجه این فرایند صدای بلندی است که به عنوان بوق ماشین شناخته می‌شود.

بوق‌های الکتریکی در محدوده‌های مختلف دسی‌بل و زیر و بمی موجود هستند و بی‌شک به عنوان بوق‌های پرصدای ماشین شناخته می‌شوند. با این حال، این موارد به قطر دیسک مرتعش، سختی فنر و فاصله‌ای که دیسک طی می‌کند بستگی دارند. به عنوان مثال، موتورسیکلت‌ها و خودروهای کوچک دارای بوق‌های تک‌صدایی هستند که می‌توانند صدای زیر تولید کنند.

از سوی دیگر، بسیاری از خودروها دارای بوق‌های دو صدایی هستند. این دو جزء، همان‌طور که از نامشان پیداست، هر کدام یک صدای متمایز دارند و با هم ترکیبی از صدای پایین‌تر را با سطح صدای بالاتر تولید می‌کنند.

خودروهای مدرن به‌طور مداوم در حال بهبود هستند، بنابراین به‌روزرسانی بوق ماشین و سایر قطعات آن نیز مهم است. این مورد به این دلیل است که رانندگان و عابران پیاده برای دریافت سیگنال و راهنمایی به بوق وسیله نقلیه متکی هستند. بهتر است که هنگام سرویس دوره ای خودرو از سالم بودن بوق یا شل نبودن سوکت آن و عدم نفوذ رطوبت مطمئن شوید.

اجزای بوق ارتعاشی خودرو

بوق ارتعاشی خودرو از اجزای زیر تشکیل شده است:

• دیافراگم یا صفحه لرزان
• میله لرزاننده دیافراگم و پیچ و مهره تنظیم آرمیچر
• سیم‌پیچ ایجادکننده میدان مغناطیسی
• قطب‌های مثبت و منفی و خازن
• بدنه بلندگوی بوق

نحوه عملکرد بوق ارتعاشی خودرو

مراحل زیر نشان می‌دهد بوق خودرو چگونه کار می‌کند:

• مرحله اول: هنگامی که راننده بوق را فشار می‌دهد، یک نیروی مغناطیسی به سولنوئید اعمال می‌شود که باعث خم شدن دیسک به‌طور هم‌مرکز می‌شود.
• مرحله دوم: زمانی که دیافراگم خم می‌شود، سولنوئید از انرژی تهی شده و باعث می‌شود که اتصالات الکتریکی از هم جدا شوند.
• مرحله سوم: پس از بسته شدن مجدد اتصالات الکتریکی، دیسک به شکل اولیه خود بازمی‌گردد و اجازه می‌دهد برق وارد سولنوئید شود.
• مرحله چهارم: این چرخه به‌طور کامل تا زمانی که دکمه بوق فشرده است، تکرار می‌شود.
  در بوق خودرو، دیافراگم فولادی به سرعتی که چشم نمی‌تواند ببیند، خم و باز می‌شود و ارتعاشاتی را ایجاد می‌کند که به صدای شنیداری تبدیل می‌شود. اگر در هنگام کار بوق آن را لمس کنید، می‌توانید این ارتعاشات را نیز احساس کنید.

نکات مهم در هنگام خرید بوق ماشین

هنگام خرید بوق برای خودرو باید به برخی از نکات توجه کنید که در این مطلب از مجله خودرو به مهم‌ترین آنها اشاره کردیم.

مناسب بودن مدل بوق با نوع اتومبیل

بوق ماشین باید با نوع خودرو مطابقت داشته باشد. به عنوان مثال شما نمی‌توانید یک بوق شیپوری و بادی پر سر و صدا را روی خودرو سواری خود که معمولا در خیابان‌های شهری تردد می‌کند، نصب کنید. بنابراین بهتر است ابتدا از یک متخصص و فروشنده ماهر، نوع بوق استاندارد ماشین خود را پیدا کنید و سپس از میان مارک‌ها و برندهای معتبر که آن نوع بوق را تولید می‌کنند، گزینه مورد نظر خود را خریداری کنید.

ولتاژ مصرفی بوق ماشین

ولتاژ مصرفی بوق نیز باید با حداکثر ولتاژ تولیدشده توسط سیستم برق خودرو سازگار باشد تا فشار اضافی روی سیستم برق وارد نشود. به عنوان مثال اکثر خودروهای سواری با بوق‌های دارای ولتاژ مصرفی ۱۲ ولت سازگاری کامل دارند.

میزان صدای تولیدی

یک خودروی سواری معمولا در داخل شهر و خیابان‌های مسکونی تردد می‌کند؛ بنابراین استفاده از بوقی که صدای بسیار زیاد به وجود می‌آورد، برای اینگونه وسایل نقلیه مناسب نیست. بنابراین از بوقی استفاده کنید که در شهر صدای متعادل و در جاده شدت صوت کافی را برای هشدار به دیگران ایجاد کند.

قیمت بوق ماشین

قیمت بوق ماشین بسته به برند سازنده، اصالت برند، شدت صدا، برخورداری از رله تقویت صدا و مواردی از این دست می‌تواند متفاوت باشد. بهتر است از فروشگاه‌های معتبر و مجاز برای استعلام قیمت بوق و خرید آن اقدام کنید.

خرید بوق ماشین

فروشگاه‌های توزیع‌کننده لوازم یدکی خودرو و همچنین لوازم تیونینگ معمولا دارای بوق‌های انواع خودروها هستند که می‌توانید با مراجعه به آنها بوق مورد نظر خود را تهیه کنید.

روش های زیاد کردن و تقویت صدای بوق

برای تقویت و زیاد کردن صدای بوق ماشین می‌توان از چندین بوق یکسان روی خودرو استفاده کرد تا صدای بیشتری ایجاد کند. همچنین می‌توان از رله تقویت بوق و یا پیچ تنظیم شدت و نوع صدا که روی اکثر بوق‌ها موجود است، برای تنظیم میزان صدا استفاده کرد. در خودروهای جدید برخی مراحل تقویت یا تعویض بوق با تعویض ایربگ خودرو مشترک است که باید حتما توسط متخصص این کار انجام شود.

نتیجه گیری

بوق خودرو یک وسیله هشداردهنده ایمنی است که امروزه در اکثر خودروها به صورت اجباری نصب می‌شود و تمام ماشین‌ها در خیابان‌ها باید از این وسیله هشداردهنده استفاده کنند تا به عابران و سایر خودروهای موجود در مسیر که احتمال تصادف با آنها وجود دارد هشدار بدهند و از برخوردها جلوگیری کنند. در صورت خرابی بوق ماشین حتما به یک برقکار ماهر خودرو مراجعه کرده و این مشکل را در اسرع وقت حل کنید، چرا که احتمال دارد در اثر خرابی بوق دچار تصادف و برخوردهای ناخواسته شوید. بوق زدن‌های ممتد هم یکی از عادت های بد رانندگی است که باید حتما از آن خودداری کرد تا آسایش جامعه دچار خدشه نشده و جریمه ماشین هم از سوی پلیس برای شما اعمال نشود.

سوال های متداول

بوق خودرو چیست؟

بوق خودروهای امروزی عمدتا از نوع الکتریکی است که با بازوبسته شدن یک دیافراگم فلزی صدا ایجاد می‌کند تا به عابران و رانندگان دیگر خودروها هشدار دهد تا مانع تصادف شود.

دلایل خرابی بوق ماشین چیست؟

از جمله دلایل خراب شدن بوق خودرو می‌توان به سوختن فیوز یا رله مربوطه، خرابی سیم‌کشی، بیرون آمدن سوکت برق بوق یا شل شدن آن، خرابی خود بوق ناشی از آب خوردگی یا فرسودگی و…. .

نویسنده: حسین باباپور