ترمز خودرو یکی از سیستم‌های حیاتی است و هر گونه اختلال در عملکرد آن می‌تواند به حوادث بسیار تلخ و ناگوار منجر شود. این سیستم در بیشتر اوقات وظیفه خود را به درستی انجام می‌دهد. اما مثل هر سیستم دیگر، این احتمال وجود دارد که عملکرد سیستم ترمز نیز بنا به دلایل مختلف مختل شود. حتی ممکن است این سیستم کارایی خود را به طور کامل از دست بدهد و در متوقف کردن ماشین ناتوان بماند. از این شرایط معمولا با اصطلاح ترمز بریدن ماشین یاد می شود. آیا می‌دانید در صورت بروز این اتفاق، چه کارهایی باید انجام دارد؟
ترمز بریدن خودرو چیست؟
وقتی که پدال ترمز را فشار می‌دهید، نیرو به لنت‌ها منتقل می‌شود و تماس و ایجاد اصطکاک آنها با دیسک‌ها، باعث کاهش سرعت و در نهایت توقف کامل خودرو می‌شود. هر گاه با فشردن این پدال، سرعت حرکت ماشین کاهش نیابد، می‌گویند که ترمز خودرو بریده است. به طور کلی عمل نکردن ترمز یا ترمز بریدن خودرو در دو حالت خالی و پر رخ می‌دهد.
ترمز خالی
ترمز خالی به این معناست که هنگام فشردن پدال ترمز تا ته هیچ تغییری در سرعت خودرو ایجاد نمی‌شود.
ترمز پر
ترمز پر حالتی است که در آن پدال ترمز پایین نمی‌رود. طبیعی است که در این شرایط سیستم ترمز کارایی خود را از دست می‌دهد.
دلایل ترمز بریدن ماشین
بریدن ترمز ماشین یا عمل نکردن سیستم ترمز در حالت خالی چند دلیل اصلی دارد که عبارتند از:
- فاسد شدن روغن ترمز
- پایین بودن سطح روغن ترمز به دلیل نشتی
- نقص در عملکرد سیلندرهای ترمز
- صاف شدن یا داغی بیش از حد لنت‌ها و دیسک‌ها
در بالا نیز اشاره کردیم که در حالت پر، پدال ترمز در برابر پایین رفتن مقاومت می‌کند. این مسئله در وهله اول می‌تواند به خاطر وجود یک شی بزرگ در زیر پدال ماشین یا ممانعت کفپوش از حرکت پدال باشد. اگر مطمئن شدید که مشکل این نیست، نوبت به بررسی عملکرد صحیح پمپ و دیگر اجزای ترمز می‌رسد. برای اطمینان بیشتر بهتر است با مراجعه به تعمیرگاه این کار را به یک مکانیک زبده بسپارید.
روش های جلوگیری از ترمز بریدن ماشین
برای اینکه سیستم‌های مختلف خودرو همواره عملکرد درستی داشته باشند، رانندگان باید انجام سرویس‌های دوره‌ای را کاملا جدی بگیرند؛ ضمن اینکه رانندگی اصولی و پرهیز از تحمیل فشارهای بی‌مورد به خودرو می‌تواند تاثیر بسزایی در افزایش عمر مفید قطعات و اجزای مختلف، از جمله اجزای سیستم ترمز داشته باشد. به منظور کاهش خطر ترمز بریدن، رعایت موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
- هر گونه علامت غیرعادی در سیستم ترمز، مثل صدای جیغ یا کوبش پدال را جدی بگیرید و در صورت بروز این اتفاقات، در اولین فرصت به تعمیرگاه مراجعه کنید.
- همانند دیگر قطعات مصرفی لنت‌ها و دیسک‌ها عمر محدودی دارند. پس از پایان عمر مفید، حتما از لنت‌ها و دیسک‌های استاندارد استفاده کنید. لنت‌های نامرغوب و غیراستاندارد قدرت ترمزگیری پایین‌تری دارند و با افزایش دما کارایی خود را تا حد زیادی از دست می‌دهند.
- به‌طور منظم سطح روغن ترمز موجود در داخل مخزن مربوطه را کنترل کنید. کاهش قدرت ترمزگیری می‌تواند به علت افت سطح روغن ترمز باشد.
- از عادت‌های بد رانندگی، مثل شتابگیری‌های سریع و ترمزهای پیاپی خودداری کنید. این سبک از رانندگی باعث تحمیل فشار مضاعف به سیستم ترمز می‌شود و استهلاک اجزای آن را بالا می‌برد.
- قبل از سفر و رانندگی در جاده حتما قسمت‌های مختلف خودرو از جمله عملکرد سیستم ترمز را تست و ارزیابی کنید.
- تماس دیسک یا لنت ترمز با آب و گل و لای، عملکرد سیستم ترمز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این رو تا حد امکان از رانندگی در آب‌های عمیق یا مسیرهای گل‌آلود دوری کنید.
اقدامات لازم در هنگام ترمز بریدن خودرو
امیدواریم که هرگز با مشکل ترمز بریدن خودرو روبرو نشوید. اما اگر این اتفاق برای شما افتاد، اقدامات زیر را انجام دهید:
- چنانچه هنگام رانندگی متوجه ترمز بریدن ترمز خودرو شدید، باید خونسردی خود را حفظ کنید تا بتوانید تصمیمات درستی بگیرید. دستپاچگی و از دست دادن تمرکز در چنین شرایطی، اوضاع را بدتر می‌کند.
- برای اینکه به سایر رانندگان اطلاع دهید خودروی شما با مشکل مواجه است، حتما فلاشر (چهار راهنما) را روشن کنید. بوق زدن و چراغ دادن به سایر رانندگان هم می‌تواند مفید باشد.
- اگر در اتوبان هستید، با احتیاط و توجه به لاین‌های اطراف، خودرو را به سمت راست و حاشیه جاده هدایت کنید.
- چنانچه پدال ترمز بیش از حد نرم شده باشد، چند بار پشت سر هم آن را فشار دهید. این کار به افزایش فشار روغن و درگیری بیشتر لنت‌ها با دیسک‌ها کمک می‌کند و از سرعت حرکت می‌کاهد.
- استفاده از دنده معکوس راهکار دیگری است که باعث کاهش سرعت حرکت خودرو می‌شود. اگر خودرو اتوماتیک و دارای حالت کنترل دستی (تیپ ترونیک) است، آن را در این حالت قرار دهید و معکوس بکشید.
- اگر سرعت حرکت خودرو خیلی بالا نیست، انجام حرکات زیگزاگی نیز با ایجاد اصطکاک بیشتر به کاهش سرعت خودرو کمک می‌کند. طبیعتا انجام این حرکت در شرایطی منطقی است که مسیر حرکت خلوت باشد.
- درگیر کردن ترمز دستی، روش دیگری است که موقع ترمز بریدن ماشین می‌توان به آن متوسل شد. البته نباید به یکباره و به‌طور کامل ترمز دستی را بالا کشید، مخصوصا اگر سرعت حرکت بالا باشد، زیرا این کار سبب قفل شدن چرخ‌های عقب و بر هم خوردن تعادل خودرو می‌شود.
- چنانچه هیچ یک از راهکارهای فوق موثر نبود، باید با کمک موانع طبیعی یا مصنوعی خودرو را متوقف کرد. اگر جاده‌ای که در آن رانندگی می‌کنید، دارای حاشیه یا محوطه صاف و همواری است، هدایت کنترل‌شده خودرو به آن سمت، می‌تواند از وقوع تصادف‌های سنگین جلوگیری کند.
- در صورتی که امکان خروج از جاده و توقف خودرو در حاشیه مسطح وجود ندارد، باید از موانع طبیعی یا مصنوعی، مثل دیواره‌ها و گاردریل، برای ایجاد اصطکاک با بدنه خودرو و کاهش سرعت کمک گرفت. بدیهی است که این کار نیز خطرات خود را دارد، اما چنانچه آخرین راهکار موجود بود، چاره‌ای جز انجام آن نیست.
نتیجه گیری
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، مخصوصا وقتی پای سیستم ترمز در میان باشد. برای اینکه احتمال بریدن ترمز خودرو به حداقل برسد، باید به شکلی صحیح از ماشین خود استفاده کنید و از عادت‌های بد رانندگی بپرهیزید. همچنین با انجام سرویس‌های دوره‌ای و بازبینی اجزای سیستم ترمز در فواصل معین، ایرادات موجود در همان ابتدا کشف می‌شود. در صورت بروز هر گونه ایراد در سیستم ترمز، به هیچ وجه برطرف کردن آن را به تعویق نیندازید و برای حفظ سلامتی خود، خانواده و دیگر رانندگان، در اولین فرصت به تعمیرگاه مراجعه کنید.
نویسنده: سعید علیپور
