زیباترین پیشرانه‌ های تاریخ خودروسازی

شرکت‌های خودروسازی سالانه میلیون‌ها دلار سرمایه صرف طراحی داخلی و خارجی خودروهای تولیدی خود می‌کنند تا در نهایت محصولی روانه بازار کنند که در نگاه مشتری جذاب و دوست داشتنی جلوه کند. این مهم در کنار توان فنی خودرو تولیدی و البته قیمت نهایی، تعیین کننده سهم بازار و حجم فروش آن محصول تولیدی است.

حال مجموع خودروهای تولیدی یک برند خودروساز، که ممکن است به بیش از پانزده محصول متفاوت برسد را در کنار هم قرار دهید تا بتوانید گستردگی هزینه‌هایی که صرف طراحی داخلی و خارجی آن‌ها می‌شود را بهتر درک کنید. امید خودروسازان بر آن است که هزینه صرف شده در بخش طراحی، در مرحله فروش به جیب شرکت برگردد، در غیر این صورت پروژه انجام شده با شکست مالی مواجه خواهد شد.

مساله تنها طراحی خارجی و داخلی نیست که اهمیت دارد و بدون شک توان مجموعه فنی و قیمت نهایی هم نقش پررنگی در این میان بازی می‌کنند اما پیشرانه‌های تولیدی، معمولا نمونه‌های مشترک به کار رفته در سایر مدل‌ها هستند و هر محصول جدید الزاما از پیشرانه‌ای جدید بهره نمی‌گیرد. در نتیجه موضوع طراحی و زیبایی‌های بصری است که قالب مشتریان بازار خودرو آن را به عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای خرید (احتمالا اولین فاکتور خرید) مد نظر قرار می‌دهند. از این رو بخش طراحی هر شرکت خودروساز متحمل فشار و هزینه‌های بسیاری می‌شود تا یک محصول همه پسند و پرفروش را روانه بازار کند. دقیقا به همین دلیل است که شرکت‌های متخصص در طراحی خودرو، نظیر (ایتالدیزاین، برتونه، پینینفارینا، فیشر و …) پا به میدان می‌گذارند تا موضوع بسیار دشوار طراحی خودرو را از دوش خودروسازان بردارند.

حتی پس از تولید و عرضه خودرویی محبوب و زیبا به بازار، شاهد آن هستیم که مجموعه فنی آن‌ها، مخصوصا در بخش پیشرانه، همانند پالایشگاه‌های صنعتی پیچیده و درهم هستند. این در حالی است که برای خودرو دوستان بخش پیشرانه یکی از مهم‌ترین قسمت‌های یک خودرو به حساب می‌آید و طراحی زیبا در این بخش برای آن‌ها بسیار حیاتی و مساله‌ساز است. اما طراحی و حفظ زیبایی بخش پیشرانه هزینه و زمان زیادی را نیز طلب می‌کند، در نتیجه معمولا از سوی خودروسازان تنها در محصولات خاص و منحصر به فرد رعایت می‌شود چرا که معمولا برای بسیاری از مشتریان اهمیت چندانی ندارد.

در ادامه این مقاله به معرفی 10 نسخه از زیباترین پیشرانه‌های ارائه شده از سوی خودروسازان می‌پردازیم که با صرف وسواس، هزینه و مدت زمان قابل توجه خلق شده‌اند. هر چند که این لیست تنها به این 10 نمونه محدود نمی‌شود.

 داج وایپر (SRT-10)

داج مدل وایپر را به عنوان خودرویی تیراژ محدود و کاملا دست‌ساز در سال 1992 به بازار جهانی معرفی کرد. این محصول قرار بود به نوعی یادآور و تکرار افسانه ابرخودرو ساخت شلبی، یعنی شلبی کبرا دهه 1960 میلادی باشد. در نتیجه در طراحی این مدل داج پیشرانه‌ ارتقا یافته تمام آلومینیومی V10 سری مگنوم کرایسلر با نام RT-10 و بعدها SRT-10 از نوع پوش راد (Push Rod یا OHV/16 سوپاپ) را ملاک طراحی قرار داد با این تفاوت که از همان ابتدا حفظ زیبایی بصری در اولویت‌های اول طراحان داج بود و در نتیجه این پیشرانه هیچ شباهتی به سایر پیشرانه‌های قدیمی V10 سری مگنوم نداشت.

پیشرانه V10 وایپر نسل اول با 8.0 لیتر حجم به قدرت 400 اسب بخار و 630 نیوتون.متر پا به بازار گذاشت. در گذر زمان این پیشرانه به 8.3 و در نهایت 8.4 لیتر به قدرت 645 اسب بخار و گشتاور 815 نیوتون.متر ارتقا یافت و دستخوش تغییرات ظاهری بسیار شد. پیشرانه وایپر نسل پنجم (نسل آخر) قدرتمندترین پیشرانه V10 تنفس طبیعی جهان است.

 پاگانی زوندا R (MB GT 112 V12)

پاگانی زوندا از ابتدای معرفی در سال 1999 به کارگیری پیشرانه‌های V12 سری ارتقا یافته AMG شرکت مرسدس بنز را ملاک کار خود قرار داد. این خودرو با ساختار RMR (پیشرانه وسط و عقب/متحرک عقب) ترکیب زیبایی از چیدمان مهندسی سیستم تعلیق و اجزا پیشرانه را به همراه دارد که با وسواس و زیبایی بسیار زیاد در کنار رعایت تمام اصول مهندسی انجام شده است.

نسخه زوندا R از سال 2009 تا 2011 در تیراژ بسیار محدود 15 دستگاه به بازار جهانی روانه شد. این خودرو از پیشرانه 6.0 لیتری مرسدس بنز GT 112 مشترک با مرسدس بنز CLK-GTR (رقیب مستقیم مکلارن F1) بهره می‌گیرد که به گیربکس شش سرعت ترتیبی دستی XTrac 672 متصل شده است. این پیشرانه تنفس طبیعی دور بالا قادر به تولید 740 اسب بخار قدرت و 710 نیوتون.متر گشتاور است.

مکلارن F1 (BMW S70/2)

مکلارن F1 یکی از نام‌آورترین ابرخودروهای جهان بین سال‌های 1992 تا 1998 به طراحی گردون میوری در تیراژ محدود 106 دستگاه به تولید رسید. طراحی ظاهری این خودرو از سوی گردون میوری و پیتر استیونز و طراحی پیشرانه آن از سوی شرکت بی ام و انجام شد. پیشرانه 6.1 لیتری S70/2 ساخت بی ام و (با همکاری مستقیم شخص میوری) بر پلتفرم پیشرانه M70 از نو و تماما از جنس آلومینیوم با سیستم روان‌کاری کارتر خشک (Dry Sump) طراحی شد و در حقیقت پیشرانه‌ای کاملا متمایز به حساب می‌آید.

به دلیل حرارت بسیار زیاد تولید شده در اطراف این پیشرانه 48 سوپاپ و سیستم اگزوز آن، میوری به منظور حفظ سلامت و دوام قطعات و رنگ بدنه در آن از پوشش بسیار نازک طلا به عنوان بازتاب دهنده و عایق حرارتی استفاده کرد که هر خودرو شامل 16 گرم طلا است. این پیشرانه تنفس طبیعی توانمند قادر به تولید 618 اسب بخار قدرت و 650 نیوتون.متر گشتاور است که رکوردهای متعدد سرعت برای این خودرو افسانه‌ای به ارمغان آورد.

 کادیلاک سیکستین (GM IV Gen LS-V16)

نام سیکستین (Sixteen/به معنای شانزده) به وضوح به تعداد سیلندرهای پیشرانه V16 پوش راد (32 سوپاپ) این خودرو منحصر به فرد اشاره می‌کند. مدل شانزده در دهه 1930 میلادی به قلم استاد هارلی اِرل طراحی شد که قدرتمندترین و پیشروترین خودرو تولید شده در جهان بود. این خودرو از پیشرانه V16 با زاویه 45 درجه بین دو بانک سیلندر به حجم 7.4 لیتر سری 452 و 7.1 لیتری سری 431 کادیلاک استفاده می‌کرد که طراحی ظاهری آن برای آن دوران بسیار خیره کننده بود.

سال 2003 جنرال موتورز خودرویی مفهومی با همان نام به بازار جهانی معرفی کرد که نه تنها در نام با نسخه دهه 1930 میلادی مشترک بود بلکه از ساختار پیشرانه 32 سوپاپ V16 بهره می‌گرفت. این پیشرانه مفهومی از اتصال مستقیم دو پیشرانه V8 نسل چهارم بلوک کوچک LSX جنرال موتوز به یکدیگر تشکیل شده بود که با داشتن 13.7 لیتر حجم و ساختاری تنفس طبیعی قادر به تولید 1000 اسب بخار قدرت و 1400 نیوتون.متر گشتاور بود که مستقیما با پیشرانه W16 (Dual VR8) چهار توربوچارجر بوگاتی ویرون از ساخته‌های فولکس واگن در آن دوران رقابت می‌کرد. نه تنها طراحی خارجی و داخلی این خودرو مفهومی، بلکه طراحی بصری پیشرانه این سدان سوپر لوکس فول سایز به سادگی عنوان یکی از زیباترین پیشرانه‌های تاریخ صنعت خودرو را به خود اختصاص می‌دهد. این خودرو هرگز به مرحله تولید انبوه نرسیده است.

فراری 250 تستاروسا (Colombo V12)

250 TR خودرو مسابقه‌ای فراری بود که در سال 1957 روانه مسابقات شد. نام تستاروسا (Testa Rossa/TR) به معنای سر قرمز، از پوشش‌های قرمز رنگ سوپاپ‌های پیشرانه V12 آن نشات می‌گرفت که از سوی جیوکینو کولومبو طراحی شده بود. در نتیجه این پیشرانه سری کولومبو V12 نام‌گذاری شد. پیشرانه تیپ 128 سری کولومبو به کار رفته در تستاروسا برابر با 3.0 لیتر حجم داشت و از نوع تنفس طبیعی دور بالا بود که می‌توانست قدرتی برابر با 300 اسب بخار تولید کند.

زیبایی این پیشرانه نه تنها در قرمز بودن قالپاق سوپاپ‌ها بلکه به دلیل استفاده از سیستم سوخت‌ رسانی متعدد کاربراتوری (شش کاربراتور دو دهانه) نهفته بود. این نوع ستاپ کاربراتور در دوران وینتج و کلاسیک میان خودروسازان تیراژ محدود اروپایی (مخصوصا ایتالیایی) بسیار رایج بود. نام و سبک طراحی و رنگ آمیزی 250 TR در دوران مدرن-کلاسیک و با مدل تستاروسا در سال 1984 ،مجدد به خط تولید فراری بازگشت و از قضا همچنان از رنگ قرمز برای قالپاق سوپاپ‌ها اما از پیشرانه 12 سیلندر تخت 180 درجه (باکسر/Boxer) بهره می‌برد.

لامبورگینی میورا (P400 V12)

اولین خودرو جدی از ساخته‌های لامبورگینی، میورا (Miura) نام داشت که با عرضه در سال 1966 لرزه بر اندام فراری انداخت. خودرویی به طراحی مارسلو گاندینی از موسسه طراحی برتونه، جمع و جور، خیره کننده و مجهز به پیشرانه‌ای V12.

طراح نمای خارجی میورا به اندازه کافی نفس‌گیر و جذاب بود، حال تصور کنید که این خودرو با سنت شکنی بسیار سنگین، با پیشرانه V12 با قرارگیری عرضی روی محور عقب در اتصال ساندویچی با گیربکس دستی (معروف به ساختار ترنس اکسل/Transaxle)، به یک سفینه فضایی تبدیل شده بود. پیشرانه به کار رفته در میورا یک واحد 4.0 لیتری V12 از نوع 24 سوپاپ بود که باعث شد کد شناسایی P400 را به خود نسبت دهد.

این پیشرانه نیز همانند خودروهای اروپایی رایج دوران، از سیستم سوخت‌ رسانی کاربراتوری متعدد بهره می‌گرفت. در نتیجه برای انجام وظیفه، چهار کاربراتور سه دهانه مجزا برای پیشرانه میورا در نظر گرفته شد که در کنار قرارگیری عرضی آن در بخش عقب خودرو، جلوه‌ای جادویی به ارمغان می‌آورد. این پیشرانه بارها دستخوش تغییرات فنی شد و از 345 اسب بخار قدرت و 355 نیوتون.متر گشتاور به 380 اسب بخار و 400 نیوتون.متر ارتقا یافت. طراحی پیشرانه میورا P400 تا سالیان دراز به سبک طراحی فنی پیشرانه‌های تولیدی این کمپانی بدل شد. حتی با ورود به عصر مدرن-کلاسیک و استفاده از سیستم انژکتور، همچنان المان‌های طراحی ابتدایی پیشرانه‌های لامبورگینی پابرجا ماند.

بوگاتی EB110 (Q-TC V12)

شرکت خودروساز تیراژ محدود بوگاتی، در دوران اوج رقابت سرعت در دوران مدرن-کلاسیک، خودرویی روانه بازار کرد که هدفش رقابت با غول‌هایی چون مکلارن F1 و جگوار XJ220 بود. به مناسبت 110 امین سالگرد زادروز خالق برند بوگاتی (اتوره بوگاتی/طراح خودرو ایتالیایی-فرانسوی)، نام این خودرو را EB110 گذاشت که ترکیبی از حروف ابتدایی نام و عدد سالگرد زادروز بوگاتی بود.

طراحی خودرو را هنرمند دیوانه‌ای به نام نیکولا ماتراتزی عهده‌دار شد که طراحی افسانه‌های دیگری چون فراری 288 GTO و F40 را نیز در کارنامه درخشان خود داشت. EB110 به تنهایی عجیب، زیبا و خیره کننده بود اما آنچه در این مقاله مد نظر است طراحی بسیار زیبای پیشرانه آن بود. بسیاری از افراد در مطالعه این مقاله در انتظار شنیدن نام بوگاتی ویرون یا شیرون هستند اما این خودروها به دلیل داشتن پوشش پیشرانه، عملا چیزی از زیبایی پیشرانه خود نشان نمی‌دهند.

در عوض پیشرانه این خودرو یک نمونه 3.5 لیتری 60 سوپاپ (5 سوپاپ به ازای هر سیلندر) V12 بود که از چهار توربوچارجر کوچک برای تغذیه این نیروگاه کوچک اما توانمند بهره می‌گرفت. این پیشرانه انژکتوری با تجهیز به 12 دریچه گاز کاملا مجزا، می‌توانست در نسخه استاندارد قدرتی برابر با 553 اسب بخار و 610 نیوتون.متر گشتاور تولید کند. نسخه ارتقا یافته سوپر اسپرت (EB110 SS) می‌توانست قدرتی برابر با 603 اسب بخار و 650 نیوتون.متر گشتاور در اختیار راننده قرار دهد. استفاده از چهار توربوشارژر از آن پس به سیستم استاندارد طراحی فنی محصولات بوگاتی بدل شد که در ویرون و شیرون نیز به کار گرفته شد.

پیشرانه‌های V8 آمریکایی (V8 Muscle)

شاید اسم بردن از پیشرانه‌های رایج آمریکایی در لیست زیباترین پیشرانه‌های جهان کمی عجیب باشد اما رعایت زیبایی طراحی در عین سادگی در پیشرانه‌های V8 آمریکایی آن‌ها را به یکی از محبوب‌ترین و زیباترین پیشرانه‌های جهان بدل می‌کند. به عبارت بهتر پیشرانه‌های V8 آمریکایی در عین سادگی به اندازه‌ای زیبا طراحی شده‌اند که در جهان اتومبیل به عنوان نماد همیشگی معرفی انواع پیشرانه‌های V8 به حساب می‌آیند.

از آن گذشته در بازار افترمارکت (بازار لوازم جانبی) آمریکا تعداد بسیار زیادی قطعات اضافه به تولید می‌رسد که وظیفه آن‌ها تنها افزایش حجم زیبایی و پیچیدگی‌های جزئی در پیشرانه‌های آمریکایی V8 است. این قطعات معمولا به صورت کیت به فروش می‌رسند که تحت عنوان کیت پوشش موتور (Engine Dress Up Kit) شناخته می‌شوند.

چه از نوع بلوک بزرگ و چه بلوک کوچک، چه ساخت فورد، کرایسلر یا جنرال موتورز، معمولا از پیشرانه‌ V8 تولید آمریکا، پیشرانه زیبای دیگری در جهان یافت نمی‌شود. این پیشرانه‌ها به دلیل داشتن ابعاد بسیار بزرگ که معمولا از کاپوت خودرو نیز بیرون می‌زنند، جلوه‌ای بسیار قلدر، گیرا و عضلانی دارند و به همین دلیل آن‌ها را با نام V8 Muscle (عضلات V8) نیز خطاب می‌کنند. از زیباترین پیشرانه‌های V8 آمریکایی باید به پیشرانه‌هایی چون 429 HEMI کرایسلر، 429 CJ فورد و 427 BB جنرال موتورز اشاره کرد.

جگوار E-Type (XK I6/V12)

همانند سایر اروپایی‌های دوران وینتج، جای تعجب ندارد که نام خودروساز مطرح انگلیسی چون جگوار نیز در لیست سازندگان زیباترین پیشرانه‌های دنیا دیده شود. E-Type یا تیپ E محصولی بود که به طراحی مالکولم سِیِر، مهندس هواپیما و طراح و کارشناس علم ارودینامیک خودرو طراحی و در سال 1961 روانه بازار جهانی شد. در وصف طراحی نمای خارجی این خودرو در همین حد اشاره کنیم که انزو فراری (بنیانگذار برند فراری) آن را زیباترین خودرو تا آن زمان نامید.

اما E-Type برگ برنده دیگری در زیر کاپوت کشیده و باریک خود داشت و آن هم پیشرانه شش سیلندر خطی سری XK بود. این پیشرانه به دلیل استفاده از سوپاپ‌های بزرگ و بلند از سرسیلندر با طراحی خاصی بهره می‌برد که ظاهری V مانند داشت. همچنین سری ابتدایی تولیدی این خودرو به قالپاق سوپاپ‌های آلومینیومی پولیش خورده و کاملا براق مجهز بودند که در نور آفتاب همچون الماس می‌‌درخشیدند. از آن گذشته استفاده جگوار از سه کاربراتور دو دهانه مجزا برای سیستم سوخت رسانی، زیبایی پیشرانه این خودرو را به حد اعلا رساند. نسخه V12 این خودرو با اتصال دو پیشرانه سری XK نیز خلق شد که هرچند زیبایی سری شش سیلندر XK را به همراه نداشت اما همچنان منحصر به فرد جلوه می‌کرد.

با وجود اعمال تغییرات بسیار زیاد، سبک طراحی ظاهری پیشرانه‌های I6 و V12 جگوار حتی تا دهه 2000 نیز همچنان حفظ شد تا زیبایی این سبک پیشرانه‌ها از یاد جهانیان نرود.

جنرال موتورز EcoJet (Lycoming LTS101)

خودرو مفهومی اکوجِت (EcoJet) از ساخته‌های مشترک جنرال موتورز و جِی لِنو (یکی از بزرگ‌ترین کلکسیونرهای خودرو حال حاضر جهان)، یکی از ایده‌های دیوانه‌وار دوران مدرنیته است که در سال 2006 به دنیای خودرو جهان معرفی شد. این خودرو که حاصل همکاری چندین و چند شرکت طراحی و تکنولوژی بود، به جای پیشرانه‌های رایج پیستونی، از پیشرانه توربینی (جت) رایج در هلکوپترهای نیمه سبک لیکامینگ LTS101 (با نام امروزی هانی‌وِل LTS101) بهره می‌برد که در این خودرو منحصر به فرد قادر به تولید قدرت 650 اسب بخار (تا حداکثر 850 اسب بخار روی شفت خروجی) و گشتاور 800 نیوتون.متر بهره‌مند است که به گیربکس اتوماتیک چهار سرعت شورولت کوروت C5 متصل شده است.

با وجود این‌ که در ساختار این پیشرانه جت چیز زیادی برای دیدن وجود نداشت اما طراحان خودرو شیشه‌ای T مانند در بخش عقبی خودرو در نظر گرفتند تا مطمئن شوند علاقه‌مندان صنعت خودرو از دیدن پیشرانه عجیب اکوجِت غافل نمی‌مانند. این پیشرانه با پایه سوخت جت (کِروسین) و بایو فیول (Bio Fuel)، روغن سویا یا همان روغن سرخ‌کردنی کار می‌کند که گازهای خروجی اگزوز آن دمایی برابر با 540 تا نزدیک به 1000 درجه سانتی گراد (به هنگام حرکت در وضعیت تخته گاز) و بویی کاملا شبیه بوی سیب زمینی سرخ شده دارد.

این خودرو که با الهام از خودروهای توربینی دهه 1950 و 1960 میلادی در عصر مدرنیته ساخته شد، نمادی از تکنولوژی خودروهای مجهز به پیشرانه‌های درون سوز پاک است که ممکن است در کنار انواع خودروهای الکتریکی و هیبریدی در آینده‌ای نه چندان دور جایگزین خودروهای مجهز به پیشرانه‌های پیستونی شود.

نویسنده: شهاب انیسی