راهنمای خرید خودرو از بورس کالا؛ داخلی و وارداتی

۲۵ بهمن ۱۴۰۳ راهنمای خرید خودرو از بورس کالا؛ داخلی و وارداتی

نزدیک به سه سال است که با سرمایه‌ای شدن خودرو، بحث‌هایی مثل وکالتی کردن حساب خود برای شرکت در قرعه کشی خودروها، سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی و خرید خودرو از بورس کالا شنیده می‌شود. خرید خودرو از بورس کالا، راهی است که دولت و شرکت‌های خودروسازی برای عرضه خودرو با قیمتی هرچه بیشتر نزدیک به بازار، ابداع کرده‌اند تا سفته‌بازی در قیمت خودرو ایجاد شود. در این روش که عرضه خودرو در بازار بورس انجام می‌شود، خودروهای مختلف سواری و تجاری حضور دارند و خریداران، خودرو را به صورت مزایده‌ای قیمت‌گذاری می‌کنند و می‌خرند.

مراحل خرید خودرو از بورس کالا

برای خرید خودرو در بورس کالا و ثبت نام در بورس خودرو، باید چندین مرحله را طی کرد که تمام این مراحل به صورت آنلاین انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری در هیچ‌کدام از این مراحل نیست.

قدم اول: ثبت نام در سامانه سجام

برای ثبت نام در بورس خودرو، باید در سامانه سجام ثبت نام کرد. نام این سامانه مخفف عبارت سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است و توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار به منظور امور مربوط به سهام افراد و ثبت اطلاعات آنها راه‌اندازی شده است. ثبت نام در سجام به صورت آنلاین انجام می‌شود و افراد بعد از ثبت نام در این سامانه می‌توانند از مقدار سهام و ارزش آنها و دارایی‌های بورسی خود اطلاع پیدا کنند.

قدم دوم: ثبت نام در کارگزاری

بعد از ثبت نام در سایت سجام، نوبت به ثبت نام در کارگزاری بورس می‌رسد. کارگزاری‌های متعددی برای فعالیت در بورس در کشورمان وجود دارند که با یک جستجوی ساده می‌توان به مناسب‌ترین آنها از نظر اعتماد، کیفیت عملکرد و همچنین محیط کاربری بهتر، رسید. با ثبت نام در کارگزاری، می‌توانید کد آنلاین بورسی دریافت کنید که برای فعالیت در بورس لازم است.

قدم سوم: وکالتی کردن حساب بانکی

می‌توانید یکی از حساب‌هایی را که قرار است با آن در بورس فعالیت کنید، با مراجعه حضوری و حتی به صورت غیرحضوری وکالتی کنید. حساب وکالتی برای این منظور است که با واریز مبلغ مورد نیاز برای شروع فرایند خرید کالا و خرید خودرو از بورس، به کارگزاری وکالت و اجازه می‌دهید که از این حساب برای شرکت خودروسازی، مبلغ معینی را واریز کند.

قدم چهارم: دریافت کد معاملاتی آنلاین بورس کالا

برای شرکت در فرایند خرید خودرو از بورس کالا باید کد معاملاتی بورس کالا را نیز دریافت کنید. این کد مختص بورس کالا است و با کد معاملاتی بازار سهام تفاوت دارد.

برای دریافت کد معاملاتی آنلاین بورس کالا باید ابتدا به سایت ebgo.ir مراجعه کرد. در این صفحه روی گزینه اخذ کد آنلاین در بورس کالا کلیک می‌کنید.

دریافت کد معاملاتی آنلاین بورس کالا

در صفحه جدید، اطلاعات مورد نیاز را می‌نویسید. در اینجا باید یک شماره به نام خودتان وارد می‌کنید و منتظر ارسال کد اعتبارسنجی از سوی سامانه می‌شوید.

دریافت کد معاملاتی آنلاین بورس کالا

با ارسال کد از سایت سجام و وارد کردن آن در محل مربوطه، اطلاعات متقاضی از سایت فراخوان شده و به نمایش در می‌آید. سپس اگر مورد تایید متقاضی باشد، آن را تایید کرده و با رفتن به صفحه بعد، دیگر اطلاعات مورد نیاز را باید وارد می‌کنید که شامل آدرس و اطلاعات شغلی است. همچنین در قسمت زمینه فعالیت، باید خرید خودرو را انتخاب کنید.

دریافت کد معاملاتی آنلاین بورس کالا

به همین صورت، اطلاعات مورد نیاز در صفحات بعدی را وارد می‌کنید. در مراحل بعدی باید مدارک مورد نیاز را بارگزاری کنید. یکی از این مدارک، نمونه امضا است که باید از قبل آن را روی یک کاغذ سفید داشته باشید تا عکس آن را بارگزاری کنید. از دیگر مدارک مورد نیاز، عکس از کارت ملی و شناسنامه است.

بعد از طی مراحل بارگزاری و تایید نهایی، پیامی مبنی بر اتمام کار ارسال می شود و در نهایت، در حدود یک تا دو روز کاری بعد، نام کاربری و رمز عبور برای متقاضی ارسال خواهد شد.

قدم پنجم: واردکردن حساب وکالتی

قدم پنجم برای ثبت نام در بورس خودرو، وارد کردن حساب وکالتی است. برای دریافت کد بورسی به صورت آنلاین، نیازی به واردکردن شماره حساب وکالتی نیست. اما برای خرید خودرو، باید یک حساب وکالتی داشته باشید. وکالتی کردن حساب هم به‌صورت حضوری و هم به‌صورت آنلاین و غیرحضوری انجام می‌شود. بعد از اینکه حساب وکالتی ایجاد شد، باید مبلغ پایه را به این حساب واریز کنید تا کارگزاری بتواند آن را در مراحل خرید خودرو، بلوکه کند. حساب وکالتی را باید با مراجعه به سامانه خرید آنلاین بورس، در قسمت اعلام شماره حساب وکالتی، وارد کنید.

قدم ششم: واریز قیمت پایه

بعد از اینکه نام کاربری و رمز عبور برای شما ارسال شد، یک مرحله به خرید خودرو از بورس کالا نزدیک شده‌اید. حالا باید مبلغ پایه را که از سوی خودروساز اعلام می‌شود و درصدی از قسمت پایه خودرو است، به حساب وکالتی خود واریز کنید تا اجازه شرکت در مرحله ثبت سفارش را داشته باشید.

قدم هفتم: ثبت سفارش خرید

ثبت سفارش خرید خودرو معمولا تا یک روز قبل یا حتی تا صبح روز عرضه ادامه دارد و زمان آغاز آن نیز از طریق خودروسازان و سایت‌های اطلاع‌رسانی دیگر مثل کارگزاری‌ها و سایت رسمی بورس، اعلام می‌شود. بعد از ثبت سفارش، پول موجود در حساب وکالتی، بلوکه می‌شود تا فرایند خرید و ثبت قیمت مدنظر، آغاز شود.

قدم هشتم: شرکت در فرایند خرید

در روز عرضه و با ورود به صفحه معاملات کارگزاری بورس کالا، قیمت پیشنهادی برای خودرو مدنظر خود را وارد می‌کنید. این مرحله شبیه به مزایده و خرید سهام‌ عرضه‌شده در بورس است و هر قیمتی که در آن لحظه بالاتر باشد، امکان برنده‌شدن دارد. در صورتی که قیمت شما امکان برنده‌شدن داشته باشد، خودرو به نام شما ثبت می‌شود.

قدم نهم: تکمیل وجه خودرو

بعد از اینکه قیمت مدنظر شما به عنوان قیمت برنده مشخص و خودرو به نام شما ثبت شد، نوبت به تکمیل وجه می‌رسد. زمان انجام تکمیل وجه معمولا از زمان بسته‌شدن معامله تا سه روز کاری است. در صورتی که زمان تکمیل وجه، کمی دیرتر آغاز شود، اطلاع‌رسانی خواهد شد. زمان تکمیل وجه، سه روز کاری بعد از آغازشدن این فرصت است و در صورت عدم تکمیل وجه، سه روز کاری دیگر به متقاضی فرصت داده می‌شود که البته با جریمه همراه است. در صورتی که پس از شش روز کاری، متقاضی اقدام به تکمیل وجه نکند، معامله فسخ شده و مبلغ بلوکه‌شده اولیه بعد از کسر جریمه‌ها و کارمزدها، آزاد می‌شود.

قدم دهم: تعیین نمایندگی خودروساز و تحویل خودرو

با اعلام شرکت خودروساز، متقاضی برنده در فرایند خرید خودرو، یک نمایندگی را برای تحویل خودرو انتخاب می‌کند. با رسیدن زمان تحویل، متقاضی باید با در دست داشتن مدارک لازم، به نمایندگی مراجعه کرده و خودرو خود را تحویل گیرد.

مزایای خرید خودرو از بورس کالا

خرید خودرو از بورس کالا هم دارای مزیت‌هایی برای خریدار است و هم مزایایی برای دولت و بازار به همراه دارد. از مهم‌ترین این مزیت‌های می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- در بورس کالا، خودرو از فروشنده و تولیدکننده به صورت مستقیم خریداری می‌شود و روش‌هایی مثل قرعه‌کشی و فروش اولویت و مسائلی از این قبیل از بین خواهد رفت.

۲- از جمله مشکلات عرضه خودرو در سامانه یکپارچه، ایجاد واسطه‌گری و فروش نوبت و اولویت‌ها بود. به این صورت که بسیاری از افرادی که در این سامانه شرکت کرده بودند، نوبت فروش خود را می‌فروختند و این باعث افزایش قیمت نهایی خودرو در بازار شده بود. اما در بورس کالا، هر شخصی می‌تواند به صورت مستقیم وارد فرایند خرید خودرو شود و به این ترتیب، واسطه‌گری حذف می‌شود. همچنین نیازی نیست که اقدام به خرید اولویت از دیگران کنید و بحث قرعه‌کشی و در نوبت قرارگرفتن و این دست مسائل نیز حذف می‌شود.

۳- قیمت نهایی خودرو در بورس کالا را خریداران تعیین می‌کنند. به این ترتیب، خریدار مجبور است برای به دست آوردن خودرو، نزدیک‌ترین قیمت به بازار و بالاترین قیمت را در بین دیگر متقاضیان اعلام کند که به این ترتیب، قیمت خودرو تا حد امکان شفاف می‌شود. می‌توان گفت این قیمت فقط برای مصرف‌کننده مناسب است.

۴- وقتی هر شخصی بتواند با شرکت در بورس خرید خودرو، خودرو مد نظر خود را با قیمتی نزدیک به بازار خریداری کند، واسطه‌گری نیز جمع می‌شود و این کار به مرور باعث کاهش قیمت خودرو در بازار خواهد شد.

۵- خودروسازان داخلی همیشه خودروها را با تاخیر تحویل می‌دهند. اما دولت برای تاخیر خودروسازان برای خودروهای تحویلی در بورس کالا، جریمه‌های سنگینی قرار داده است که باعث شده تا شرکت‌ها تاخیری برای تحویل این خودروها نداشته باشند. ضمن اینکه حجم کمتر خودروهای عرضه‌شده در بورس کالا نیز تاخیر آنها را از بین می‌برد.

۶- در روش سنتی و سامانه یکپارچه خودرو، خودرو با قیمتی ارزان‌تر از بازار از کارخانه خارج می‌شود. اما قیمت خودروها در بورس کالا، نزدیک‌ترین قیمت به بازار است و به این شکل به جای اینکه واسطه‌ها نفع ببرند، این سود نصیب شرکت‌های خودروسازی می‌شود که می‌تواند برای توسعه تولید آنها به کار رود.

۷- افرادی که در بورس کالا شرکت می‌کنند، خودرو را با قیمتی نزدیک به بازار خریداری می‌کنند و در صورت ثبت بالاترین قیمت، مبلغ به حساب آنها درج خواهد شد. به این ترتیب، افرادی که واقعا قصد خرید خودرو را دارند۷ در این فرایند شرکت می‌کنند و در نتیجه، تقاضای کاذب خرید خودرو از بین می‌رود.

۸- در قرعه‌کشی خودرو شانس دخیل است. اما با عرضه خودرو در بورس، همه شرکت‌کنندگان از یک شانس برخوردارند و بحث شانس و بعضی مسائل در قرعه‌کشی و اولویت‌بندی نیز از بین خواهد رفت.

۹- در روش خرید خودرو از بورس کالا، خریدار باید قیمت نهایی را تعیین کند. به همین دلیل بحث قیمت‌گذاری دستوری که باعث ضرر خودروسازان و سود واسطه‌ها می‌شود، از بین خواهد رفت.

۱۰- با عرضه خودروهای پرطرفدار در بورس کالا، می‌توان تا حدود زیادی، بازار این خودروها را شوک‌درمانی کرد و تقاضای بازار را با نزدیک‌ترین قیمت به دست مصرف‌کنندگان رساند.

حساب وکالتی برای معامله در بورس کالا

حساب وکالتی، حسابی است که برای خرید خودرو در بورس کالا نیاز است. این حساب بانکی، به حساب معاملاتی کارگزاری متصل است. می‌توان به راحتی، حساب بانکی را که پول در آن قرار دارد، وکالتی کرد. حساب وکالتی به کارگزاری اجازه می‌دهد تا از طرف شما اجازه برداشت و واریز وجه را در زمان خرید کالا از بورس کالا داشته باشد. این مبلغ در ابتدا توسط کارگزاری بلوکه می‌شود و سپس در صورت برنده‌شدن در معامله انجام‌شده، از طرف کارگزاری به حساب مقصد واریز خواهد شد.

برای شرکت در فرایند خرید خودرو از بورس کالا، باید یک حساب وکالتی داشت که این کار به صورت آنلاین توسط تمام بانک‌ها انجام می‌شود. برای وکالتی کردن حساب، نیازی به افتتاح حساب جدا نبوده و می‌توان همان حساب‌های قبلی را وکالتی کرد

نتیجه گیری

خودرو همیشه در کشورمان به عنوان یک کالای سرمایه‌ای محسوب می‌شده و همین قضیه باعث شده است تا دست مصرف‌کنندگان واقعی از آن کوتاه بماند. نبود واردات گسترده و آزاد خودرو به کشور نیز باعث شده است تا مشکلاتی مثل تنوع محدود محصولات، قدرت بالای خودروسازان در کشور و… نیز باعث سرمایه‌ای شدن هر روزه خودروها شود.

از چند سال پیش با ایجاد سامانه یکپارچه خودرو، فروش خودرو به صورت قرعه‌کشی انجام می‌شود که مشکلات خود را دارد. با به‌کارگیری روش اولویت‌بندی به جای قرعه‌کشی، باز بحث فروش اولویت‌ها مطرح شد که خود باعث افزایش قیمت خودرو در بازار می‌شود.

می‌توان گفت در حال حاضر، بهترین روش برای خرید خودرو، بورس کالا است که خودرو با نزدیک‌ترین قیمت به بازار به دست مصرف‌کننده واقعی خواهد رسید و سود اصلی نیز نصیب خودروساز می‌شود. در این میان هرچه بیشتر به تنوع و تیراژ خودروهای تولید داخل اضافه شود و البته واردات خودرو نیز با شدت بیشتری صورت بگیرد، می‌توان انتظار داشت که روزی در کشورمان نیز خودرو به قیمت واقعی خودش نزدیک خواهد شد.

سوال های متداول

آیا با داشتن کد بورس اوراق بهادار، می‌توانیم در بورس کالا خودرو بخریم؟

برای خرید کالا و خودرو از بورس کالا باید بعد از احراز هویت در سامانه سجام و گرفتن کد بورس اوراق بهادار، برای گرفتن کد بازار فیزیکی بورس کالا نیز اقدام کنید.

مراحل دریافت کد بورس کالا چیست و چقدر زمان می‌برد؟

گرفتن کد بورسی کالا نیز توسط کارگزاری‌ها و به‌صورت آنلاین انجام می‌شود و معمولا یک روز کاری زمان می‌برد تا این کد برای شخص متقاضی، صادر شود.

آیا افراد کمتر از ۱۸ سال هم می‌توانند برای خرید خودرو، کد بورس کالا بگیرند؟

خیر، برای خرید خودرو از بورس کالا متقاضی باید ۱۸ سال تمام را داشته باشد.

مبلغ پیش‌پرداخت خرید خودرو در بورس کالا چقدر است؟ و در صورت انجام نشدن خرید، پیش‌پرداخت کی آزاد می‌شود؟

مبلغ پیش‌پرداخت برای خرید خودروها با هم متفاوت است و قبل از انجام معامله، از راه‌های مختلفی اعلام می‌شود. مبلغ پیش‌پرداخت هم در صورت انجام نشدن خرید، معمولا بعد صبح روز کاری بعد آزاد می‌شود.

برای ثبت سفارش خودرو تا چه زمانی فرصت داریم؟

زمان ثبت سفارش خودروها معمولا یک روز کاری قبل از عرضه است و سامانه تا ساعت ۱۶ آن روز، امکان ثبت سفارش را به متقاضی می دهد. البته بهتر است برای اطلاع از زمان و چگونگی ثبت سفارش، اخبار مربوطه را از سایت‌های اطلاع‌رسانی مثل خودروسازان، کارگزاری‌ها و سامانه بورس، پیگیری کنید.

برای خرید خودرو باید چند درصد مالیات پرداخت کنیم؟

مالیات خودروهای مختلف، متفاوت است. ضمن اینکه مالیات اعمال‌شده بر خودرو، به قیمت نهایی بستگی دارد.

شرایط تسویه خرید خودرو چیست؟ و در صورت پرداخت‌نشدن آن در موعد مقرر چه اتفاقی می‌افتد؟

مبلغ نهایی باید بعد از معامله و بسته‌شدن خرید، حداکثر طی سه روز کاری از طرف خریدار پرداخت شود. در صورتی که این پرداخت انجام نشود، مقداری جریمه برای هر روز به این مبلغ اضافه خواهد شد که معادل ۰.۰۰۲۵ درصد قیمت نهایی است. سپس سه روز کاری دیگر به خریدار مهلت داده می‌شود تا مبلغ نهایی را واریز کند و در صورتی که با طی‌شدن این سه روز هم مبلغ واریز نشود، قرارداد خرید باطل و فسخ خواهد شد.

سفارش خود را با چه قیمتی باید ثبت کنیم؟

قبل از انجام هر معامله، قیمت پایه هر خودرو توسط عرضه‌کننده و خودروساز اعلام می‌شود. حالا اگر تقاضا از عرضه کمتر باشد، قیمت خریداری همان مبلغ قیمت پایه خواهد بود. اما اگر تقاضا بیشتر از عرضه باشد، بازار خرید به صورت رقابتی شده و هر خریدار ممکن است به قیمتی که بالاترین قیمت در آن لحظه باشد، خودرو را خریداری کند.

شرایط تحویل خودرو چیست؟

بعد از تسویه‌حساب مبلغ خریداری خودرو، باید نمایندگی تحویل خودرو را در سایت خودروساز مربوطه انتخاب کنید. سپس در زمان تحویل خودرو باید با مدارک مورد نیاز را که در دعوت‌نامه و آگهی‌های خودروساز اعلام می‌شود، به نمایندگی انتخاب‌شده مراجعه کرد و خودرو را تحویل بگیرید. اطلاعات مربوط به تحویل خودرو از طریق سایت خودروساز و همچنین اطلاعیه‌های سازمان بورس نیز منتشر می‌شود.

آیا امکان انصراف از خرید خودرو در بورس کالا وجود دارد؟

امکان انصراف از خرید خودرو از بورس کالا وجود دارد که در این حالت باید مبلغ ۵ درصد به عنوان حق فسخ و همچنین ۰.۵۴ درصد کارمزد معامله را به عنوان جریمه پرداخت.

گواهی تسویه خرید را از کجا می‌توانیم مشاهده کنیم؟

خریدار برای مشاهده گواهی تسویه خرید باید به کارتابل خود مراجعه کند.

آیا امکان ویرایش سفارش نیز وجود دارد؟

امکان ویرایش سفارش بعد از ثبت نهایی ممکن نیست. چرا که به خاطر بحث رقابتی بودن جریان خرید، نمی‌توان سفارش را ویرایش کرد. اما می‌توان سفارش را حذف کرد.

آیا خرید خودرو در بورس کالا محدودیت دارد؟

هر کد ملی می‌تواند یکبار در سال از بورس کالا، خودرو خریداری کند. خریداری خودرو از بورس کالا برای اشخاص حقوقی ممنوع است.

فروش فوری خودرو

نویسنده: علیرضا داودی