معامله خودرو طی یک دهه گذشته تغییرات زیادی داشته است. گرچه امروزه استفاده از پلتفرم‌های فروش خودرو بسیار رایج است اما معامله خودرو در نمایشگاه به عنوان یکی از سنتی‌ترین روش‌های معامله خودرو هنوز هم طرفداران خودش را دارد.
قوانین معامله خودرو در نمایشگاه
خرید و فروش خودرو در نمایشگاه در گذشته نه‌چندان دور یکی از رایج‌ترین و پرطرفدارترین روش‌ها برای معامله خودرو بود. در بازه زمانی دورتر، خرید و فروش خودرو به صورت شخصی انجام می‌شد یا نهایتا فروشنده در پارکینگ‌ها خودرو را به نمایش می‌گذاشت و خریدار هم بر حسب نیاز یکی را انتخاب می‌کرد.
این معامله‌ها همیشه بدون دردسر به پایان نمی‌رسید و احتمال زیان یکی از دو طرف معامله وجود داشت. با به وجود آمدن نمایشگاه‌ها یا بنگاه‌های خرید و فروش خودرو این زیان به میزان قابل توجهی کاهش یافت.
نمایشگاه‌داران گاهی نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را بازی می‌کردند، گاهی نیز خود در قامت خریدار یا فروشنده ظاهر می‌شدند. هنوز هم با وجود ایجاد روش‌های نوین برای معامله خودرو، نمایشگاه‌های اتومبیل طرفدران خودش را دارد. خرید و فروش خودرو در نمایشگاه‌ها مانند هر معامله دیگری از قوانین خاصی پیروی می‌کند.
- حضور در نمایشگاه‌های دارای مجوز رسمی
- دریافت رسید با درج تاریخ تحویل، جهت امانی بودن خودرو توسط فروشنده
- اطلاع از امانی بودن یا نبودن خودرو توسط خریدار
- انجام بازدید و انجام کارشناسی فنی و دقیق از خودرو
- تنظیم و امضای مبایعه‌نامه
- دقت به تمام مفاد ذکر شده در مبایعه‌نامه
- تنظیم مبایعه‌نامه در سه نسخه برای فروشنده، خریدار و نمایشگاه‌دار
- پرداخت نیم درصد از ثمن معامله توسط هر یک از دو طرف معامله به عنوان کمیسیون به نمایشگاه‌دار
- در صورت فسخ معامله (پس از امضای مبایعه‌نامه) باید کمیسیون نمایشگاه‌دار توسط شخصی که معامله را فسخ کرده، پرداخت شود.
- در صورت فسخ شدن معامله به دلیل ممنوع‌المعامله شدن یکی از طرفین معامله، در رهن بودن خودرو یا توقیف خودرو توسط مراجع قانونی هیچ یک از دو طرف معامله وظیفه‌ای نسبت به پرداخت کمیسیون نخواند داشت.
فروش خودرو صفر در نمایشگاه
گرچه کارخانه‌های خودروسازی داخلی هر از چند گاهی محصولات‌شان را به صورت مستقیم عرضه می‌کنند اما خرید و فروش خودرو صفر در نمایشگاه‌های خودرو نیز انجام می‌شود.
- ممکن است خودرو صفر در نمایشگاه فک پلاک نشده و فقط برگه کمپانی داشته باشند.
- ممکن است سند خودرو صفری که از نمایشگاه خریداری می‌شود دو برگی باشد.
معامله خودرو کارکرده در نمایشگاه
خرید و فروش خودروهای کارکرده بیشترین حجم معاملات خودرو در نمایشگاه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.
گاهی فروشنده‌ها خودروهای خود را به صورت امانی در نمایشگاه‌ها به فروش می‌رسانند. فروشنده باید توجه کند حتما رسید امانی بودن خودرو را که تاریخ در آن قید شده از نمایشگاه‌دار دریافت کند تا در صورت تخلف یا تصادف قابل اثبات باشد.
اما گاهی نمایشگاه‌دار خودرو را مستقیما از فروشنده خریداری می‌کند و به خریدار می‌فروشد. به مابه‌التفاوت قیمت خرید و فروش خودرو در اصطلاح «بالابود» می‌گویند.
معامله خودروهای کلاسیک
روند معامله خودروهای کلاسیک در نمایشگاه خودرو تفاوت چندانی با خودروهای کارکرده ندارد. اما برخی معتقدند قیمت‌گذاری‌های این نوع خودروها در نمایشگاه‌ها دور از واقعیت است.
مدارک مورد نیاز معامله خودرو در نمایشگاه
مدارک مورد نیاز برای خرید و فروش خودرو در نمایشگاه تفاوتی با روش‌های دیگر معامله خودرو ندارد.
- برگ سبز خودرو به عنوان سند مالکیت خودرو
- اصل مدارک شناسایی مالک یا وکیل شامل شناسنامه، کارت ملی و همچنین در صورت نیاز وکالت‌نامه
- کارت مشخصات خودرو
- مدارک مربوط به احراز آدرس مالک (مبایعه نامه ملک، سند یا دفترچه بیمه) و تطبیق آن با آدرس مندرج در سند خودرو
- بیمه شخص ثالث معتبر
- برگ معرفی‌نامه بابت عدم رهن از سازمان مربوطه
- دریافت و ارائه گواهی مفاصا حساب از اجراییات در صورت عدم پرداخت جرایم معوقه
- برگه معاینه فنی خودرو
روش‌های پرداخت ثمن معامله در نمایشگاه
شرط اول هر معامله احتیاط است اما مهم‌تر از آن، آگاهی به روش‌های انجام آن است. هرچه نسبت به حق و حقوق خودمان و نحوه انجام یک معامله آگاه‌تر باشیم، احتمال رضایت دو طرف بالاتر می‌رود. یکی از مواردی که در بسیاری مواقع باعث ایجاد برخی مشکلات حقوقی و نارضایتی طرفین می‌شود، نقل و انتقال مالی در معامله‌های خودرو است که در صورت انجام یک اشتباه، می‌تواند بار حقوقی برای طرفین معامله داشته باشد یا افراد را با سودجویی در معامله روبه‌رو می‌کند.
معامله نقدی
یکی از گزینه‌های پیش روی معامله‌گران خودرو، پرداخت نقدی ثمن معاملات (کل مبلغ قید شده در قرارداد) است. البته دیگر به شکل گذشته وجه نقد در میان نیست اما منظور واریز در لحظه است که می‌تواند فروشنده را زودتر به مبلغ مورد نظر خود برساند.
- داشتن رسید از کلیه مراحل پرداخت اهمیت بسیاری دارد. بهتر است پس از پرداخت در هر مرحله از طرف مقابل رسید دریافت شود.
- ممکن است حدود 5 تا 10 درصد ثمن معامله همان ابتدا و در زمان نگارش مبایعه‌نامه بین خریدار و فروشنده رد و بدل شود. بهتر است رسید مبلغ پرداخت شده توسط خریدار از فروشنده دریافت و مبلغ دقیق آن در مبایعه‌نامه ذکر شود.
- بخشی از مبلغ (که بیشترین وجه از ثمن معامله است) هنگام تعویض پلاک، پرداخت و حدود 10 درصد ثمن معامله در دفترخانه اسناد رسمی هم زمان با سند انتقال تسویه حساب می‌شود.
معامله با چک
گاهی ممکن است پرداخت آنی وجه نقد در همان ابتدای کار میسر نباشد. در این صورت از چک برای انجام مبادلات مالی استفاده می‌کنند.
- طرفین معامله باید دقت کنند چکی که دریافت می‌کنند یا تضمین‌شده و چک بین بانکی باشد و یا پشت آن توسط یک ضامن امضا شده باشد.
- حتما شماره چک و تاریخ آن باید در مبایعه‌نامه قید شود.
- طرفین معامله مساله حتما باید رسید ارائه چک به طرف مقابل را دریافت کنند.
- خریدار علاوه بر رسید، باید یک نسخه کپی از چک که به امضای طرف معامله رسیده را دریافت کند.
- هر بار که بخش دیگری از ثمن معامله پرداخت می‌شود، باید دوباره رسید دریافت شود.
*از مرداد ۱۴۰۰ سامانه‌های استعلام‌سنجی چک فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. بنابراین دریافت‌کننده چک می‌تواند در لحظه از سابقه مالی دارنده چک مطلع شوند.
معاوضه خودرو
گاهی دو طرف ترجیح می‌دهند در معاملات خود به جای پرداخت تمام ثمن معامله، معاوضه با خودرو یا خودرو در ازای ملک را هم در نظر بگیرند.
- در این مورد قوانین خاصی وجود ندارد و روند معامله تعاملی پیش می‌رود.
- در این روش ابتدا ارزش‌گذاری صورت می‌گیرد و سپس بقیه مراحل پرداخت یا دریافت وجه انجام می‌شود.
- بهتر است معاوضه خودرو با هر کالای دیگر در محیط امن مثل نمایشگاه‌های مجوزدار صورت گیرد.
مزایا و معایب معامله خودرو در نمایشگاه
معامله خودرو در نمایشگاه مانند معامله با هر روش دیگری مزایا و معایبی دارد.
مزایا
- اطمینان از معامله در محیط امن
- در دسترس بودن فروشنده و خریدار در صورت مشکلات احتمالی
- تنظیم مبایعه‌نامه توسط افراد خبره
معایب
- عدم کارشناسی تخصصی خودرو و تحویل خودرو تصادفی یا مشکل دار
- ایجاد مشکل فنی برای خودرو جهت کاهش قیمت و مشکلات احتمالی
- قیمت گذاری غیر کارشناسی و بازاری
نتیجه گیری
معامله خودرو یک قرارداد حقوقی است که اگر طرفین از بندها و کلیات آن آگاه باشند، به یک تجربه معامله امن تبدیل می‌شود. اما اگر فردی بدون آگاهی و احتیاط وارد آن شود، دیگر تفاوتی نمی‌کند که پرداخت وجه به صورت نقدی بوده یا چکی و تنها آسیب و زیان متوجه فروشنده یا خریدار شود.
نویسنده: فاطمه امین الرعایا
درود فراوان بر شمـا
سپاس بابت اطلاعات خوبی که در اختیار هموطنان قرار میدید.
اطلاعات خوبی بود. فقط اگه امکانش هست یک قرارداد محکم و قاطع که موقع خرید و فروش ازنمایشگاه ها، برای خرید یا فروش ماشین صفر یا کارکرده، و. موارد قانونی که باید در اونها بنویسم، چه مواردی رو رعایت کنیم و… رو بنویسید که مطابقت بدیم. من خودم میخوام ماشین بخرم، بعد یه عدخ نمایشگاه هستن یه عده نمایندگی، چه تفاوتی دارن؟ کدوم بهتره و… چون قیمت خیلی هاشون مناسبه، از شخصی ها قیمت مناسبتری میدن، اما یکم باید اطلاعات داشته باشیم که این جا چند مورد خوب رو بیان کردید امیدوارم که یک قرارداد رسمی و محکم برای نمونه بذارید و مندرجات واجبی که باید باشه و چه چیزهایی رو نباید اجازه بدیم داخل مبایعه نامه وارد کنند. متشکرم
این روش خرید و فروش خودرو باید تغییرکند . باید محلی باشد که در یک لحظه خریدار و فروشتده با دردست داشتن پلاکهای ماشین حظور پیدا کنند و در ان مرجع قانونی پلاک جدیددر همان لحظه به خریدار بدهد. این روش در کانادا در حال انجام است بدون هیچ درد سری.