بازار خودرو فرانسه زده ایران در دوران برقراری توافق برجام می‌رفت که به آرامی رنگ و بویی تازه به خود بگیرد که این توافق نیز چندان پایدار و پابرجا نبود. برجام داشت آرام آرام فرانسویها را برای حضور دوباره و قدرتمند در بازار ایران آماده می‌کرد که به ناگه هر آنچه رشته شده بود؛ پنبه شد.
البته مشکل بازار قدیمی خودروهای ایران الزاما با برقراری برجام حل نمی‌شد. مشکل این بازار تحریم‌های جسته گریخته‌ای بود که با هربار اعمال، ایران را برای چند سال از بازار خودرو جهان عقب می‌انداخت. با این وجود مشکل بازار خودروها در ایران وجود یا عدم وجود پژو ۲۰۰۸ یا پژو ۳۰۱ نبوده و نیست. اگرچه حضور این خودروهای نوین و مدرن هم برای این بازار حیاتی است اما عموم مردم ایران در جست‌و‌جو خودرویی متناسب با وضعیت معیشتی و بودجه در دسترس خود هستند.
از آنجایی که ایران جمعیت ثروتمندی ندارد؛ این خودروهای اقتصادی و ارزان قیمت است که بازار عمده خرید و فروش خودرو کارکرده و صفر کیلومتر را با خود به همراه دارند. در میان گزینه‌های مناسب و در دسترس این بازار از میان فرانسویها، دو گزینه پژو ۲۰۶ و رنو ساندرو هر دو از محصولات خودرویی مونتاژ داخل هستند که از زمان حضور در بازار ایران به برترین و پرفروش‌ترین خودروهای تاریخ کشور بدل شده‌اند.
قیمت رقابتی، فراوانی خدمات پس از فروش، توان متناسب و هزینه‌های نگهداری نسبتا پایین؛ از مهم‌ترین برگ‌های برنده این دو گزینه فرانسوی در بازار ایران است.
ریشه شناسی ۲۰۶ و ساندرو
پژو ۲۰۶ یکی از منحصر به فرد‌ترین تولیدات تاریخ شرکت پژو فرانسه است. این خودرو بدون شک در تاریخ فرانسه نیز خودرویی تاثیرگذار به حساب می‌آید چرا که این هاچبک کوچک شهری با ورود در سال ۱۹۹۸ و پایان تولید در سال ۲۰۱۲ ، بازه تولیدی ۱۴ ساله را تجربه کرد اما این پایان ماجرا نبود. پژو 206 در اوایل دهه ۱۳۸۰ شمسی از سوی شرکت ایکو (ایران خودرو) در کشور مونتاژ و به بازار تزریق شد. این خودرو از آن زمان تاکنون نزدیک به دو دهه است که بر خط تولید قرار دارد و این مهم تنها مربوط به کشور ایران نمی‌شود.
سایر کشورهای دیگر آفریقایی، آمریکای جنوبی و آسیای شرقی دیگر نیز که رویه تولید ۲۰۶ را در برنامه خود داشتند؛ همچنان به تولید این خودرو اقتصادی فرانسوی ادامه می‌دهند. پژو ۲۰۶ در دسته تولیدی خود در بازار خودرو ایران تا حدودی به خودرویی چون پراید بدل شد. خودرویی با پتانسیل حرکتی مناسب، کیفیت ساخت راضی کننده و قیمتی رقابتی که حالا پس از گذر دو دهه مونتاژ در نسخه‌های مختلف، بازار به واقع هیچ جایگزین مناسبی برای آن با خود به همراه ندارد.
پژو ۲۰۶ با لنگر بزرگی که در دریای کم عمق تنوع خودروهای داخل ایران انداخت، جای پای خود را طوری محکم کرد که بعید است هیچ خودرویی به این زودی‌ها بتواند جایگزین آن شود؛ چه برسد به آنکه بتواند روایتی مشابه با این خودرو را در بازار کشور تکرار کند.
رنو ساندرو یکی از جدیدترین اقدامات در راستای تنوع بخشی به بازار خودرو ایران در سال‌های اخیر است. این خودرو را می‌توان نسخه هاچبک تندر ۹۰ دانست که در نیمه اول دهه ۱۳۹۰ شمسی با تاخیری بسیار طولانی به بازار ایران عرضه شد. این محصول در حقیقت بر پایه پلتفرم مشترک با داچیا لوگان یا همان تندر ۹۰ خودمان بنا شده و در حقیقت حاصل تلاش‌های طراحی شرکت رومانیایی داچیا، از زیر مجموعه‌های اقتصادی اروپای شرقی شرکت رنو فرانسه است که محصولات آن از همان بدو ورود به بازار تحت نام تجاری رنو روانه بازار داخلی شد که برای مردم ایران نیز به مراتب شناخته شده‌تر از داچیا بود.
ساندرو مونتاژی شرکت پارس خودرو در ایران در حقیقت نسخه نسل اول داچیا ساندرو به حساب می‌آید که در سال ۲۰۰۷ روانه بازار جهانی شد. مونتاژ این خودرو در بازار کشور به دلیل دشواری‌های تحریمی با تاخیر بسیار طولانی رو به رو شد تا جایی که به هنگام عرضه این خودرو در بازار ایران؛ شرکت داچیا در حقیقت نسخه نسل دوم آن را از سال ۲۰۱۲ روانه بازار کرده بود. اما از آنجایی که قرارداد مونتاژ ساندرو در ایران با شرکت رنو مربوط به دوران پیش از تحریم بود، پس از رفع تحریم‌ها دیگر جایی برای ارتقا به نسل دوم ساندرو وجود نداشت و به همین دلیل ساندرو تولیدی بازار ایران نسخه بسیار قدمی‌تر این خودرو است.
با این حال ساندرو همانند ۲۰۶ به سرعت به عنوان خودرویی محبوب از کلاس هاچبک‌های کوچک شهری جا افتاد که بخش مهمی از این محبوبیت و موفقیت را مدیون سابقه حضور تندر ۹۰ در بازار ایران است که با داشتن ویژگی‌های فنی بسیار زیاد جا را برای حضور ساندرو به خوی باز کرده بود.
طراحی ظاهری
سابقه حضور پژو ۲۰۶ در بازار جهانی به دو سال پایانی قرن بیستم باز می‌گردد. از این رو چه انتظاری می‌توان از پختگی و زیبایی طراحی در این خودرو داشت؟ با این وجود طراحی این خودرو که حاصل ذوق طراح فرانسوی، جرارد والتر، مدیر بخش طراحی شرکت پژو بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۷ بود؛ به واقع ماندگار شد.
این خودرو در نمای جلو از چراغ‌های کشیده چشم گربه‌ای بهره می‌برد که در حقیقت از مهم‌ترین المان‌های طراحی میان محصولات تولیدی شرکت پژو در آن دوران بود. حتی در نمای عقب ۲۰۶ تیپ ۵ نیز می‌تون همان طراحی تخم‌مرغی چراغ‌ها را با گرافیک مات به رنگ یکپارچه قرمز دید که در مدل‌های مختلف پژو تنها با اندکی کشیدگی بیشتر ایفای نقش می‌کند.
پژو ۲۰۶ با تکیه بر ظاهری کاملا نرم و فاقد هرگونه زاویه؛ نمایی بسیار مشابه به تخم‌مرغ دارد. جای تعجب ندارد که بسیاری از خبرنگاران تخصصی حوزه خودرو نیز از این واژه برای توصیف ۲۰۶ استفاده می‌کنند چراکه که شباهت آن به تخم‌مرغ غیر قابل انکار است. این سبک طراحی نرم و بدون گوشه بدون شک مهم‌ترین المان طراحی محصولات پژو برای قرن بیست و یکم بود که جایگزین زبان طراحی قالب قرن بیستم پژو با خطوط شکسته و طراحی‌های قوطی کبریتی شد.
به منظور درک بهتر قدم بزرگی که پژو در بخش طراحی در آغاز قرن بیست و یکم برداشت؛ می‌توانید طراحی پژو ۲۰۵ را با ۲۰۶ به عنوان جانشینی نوین مقایسه کنید تا متوجه شوید که استفاده از طراحی تخم‌مرغی در ۲۰۶ تنها یک تغییر ساده نبود. ورود پژو از قرن بیستم به بیست و یکم خوشبختانه با تغییرات طراحی همراه بود که اگرچه دیگر امروزه حنایش رنگی ندارد اما برای آن دوران و مخصوصا زمان مونتاژ ۲۰۶ در بازار ایران بسیار انقلابی بود.
رنو ساندرو به عنوان محصولی بسیار جدیدتر (نزدیک به ۱۰ سال جدیدتر از ۲۰۶) سطح توقعات ما را نسبت به خود بسیار بالا می‌برد و در نتیجه با داشتن ظاهری بسیار ساده و معمولی برای خودرویی که در سال ۲۰۰۷ از یک برند اروپایی روانه بازار جهانی شده است؛ ذوق ما را کور می‌کند. اما صبر کنید، ساندرو در حقیقت محصولی بسیار اقتصادی برای کشورهای در حال توسعه به طراحی مرکز طراحی رنو در بارسلونا است. محصولات داچیا از همان ابتدا قرار است ارزان باشند و کار راه‌‌انداز، در نتیجه زیبایی در محصولات داچیا جایی ندارد و این برند در عرضه مدل لوگان (رنو تندر ۹۰) این موضوع را با نهایت قدرت به جهان ثابت کرد. در نتیجه در ظاهر ساندرو نباید به دنبال المان‌های زیبایی بود. اما همچنان جای شکر دارد که با وجود تمام وجه‌های اشتراک با تندر ۹۰، ساندرو هنوز به مراتب قابل تحمل‌تر است.
مقایسه رو در رو دو خودرو ۲۰۶ و ساندرو از دیدگاه ابعاد خارجی نشان می‌دهد که ساندرو برابر با ۱۸۵ میلی‌متر در طول کشده‌تر، ۹۴ میلی‌متر در عرض پهن‌تر و ۱۰۸ میلی‌متر در ارتفاع از پژو ۲۰۶ بلندتر است. این در حالی است که فاصله محورهای ساندرو به اندازه ۱۴۳ میلی‌متر از ۲۰۶ بلندتر است تا این خودرو از هر نظر جثه بزرگ‌تری را در برابر برادر فرانسوی خود به نمایش بگذارد.
طراحی داخلی
نمای داخلی ۲۰۶ درست همانند نمای خارجی آن در طی حضور دو دهه‌ای در بازار خودرو کشور هیچ تنوع و تمایزی به خود ندید. در حقیقت این خودرو دقیقا همان چیزی است که دو دهه پیش به تولید رسید اما جز کاهش چشمگیر کیفیت متریال به کار رفته در کابین و افت شدید کیفیت مونتاژ، هیچ تغییری در طراحی بیرونی و درونی ۲۰۶ ایجاد نشد. البته هدف ایکو آن بود که این خودرو را در نسخه‌های مختلف و متمایزی چون پژو ۲۰۷، ۲۰۷ پلاس و رانا به صورت موازی و همزمان روانه بازار کند پس هیچ دلیلی نداشت که ظاهر استاندارد و اصلی ۲۰۶ را تغییر دهد.
نمای داخل ۲۰۶ ترکیبی از پلاستیک بی‌کیفیت فشرده با روکش پارچه‌ای به عنوان تریم تزئیناتی رودری‌ها و صندلی ها است. داشبرد قرینه این خودرو همانند روز اول فاقد هرگونه تریم تزئیناتی است اما ۲۰۶ به واقع پتانسیل و لیاقت آن را داشت که حداقل از سوی ایکو با یک فیس لیفت داخلی مواجه شود اما چنین نشد. در نتیجه هر آنچه در راستای ارتقا و بهبود نمای داخلی ۲۰۶ در بازار امروز کشور موجود است (از تریم‌‌‌های رنگی مختلف و روکش چرم صندلی گرفته تا نورپردازی محیطی مخفی) از ساخته‌های افترمارکت به حساب می‌آید.
نمای داخلی ساندرو با اندکی تمایز؛ همچنان داستانی مشابه با ۲۰۶ روایت می‌کند. متریال به کار رفته در داشبرد و رودری‌های ساندرو با ۲۰۶ متفاوت است اما همچنان حس پلاستیکی آن در ذوق می‌زند. داشبرد قرینه آن در بخش میانی با پلاستیک نقره‌ای رنگ تزئین شده است که این متریال بر دستگیره‌های در از داخل اتاق نیز رویت می‌شود تا ساندرو از دیدگاه تزئینات و تریم داخلی اندکی برتری بیشتر نسبت به ۲۰۶ را به نمایش بگذارد.
از دیدگاه طراحی، نمای داخلی ساندرو خواسته یا ناخواسته نوین‌تر بودن خود در مقایسه با ۲۰۶ را نشان می‌دهد. نمایی که در نسخه پلاس تندر ۹۰ نیز به عنوان فیس لیفت داخلی به کار گرفته شد. اما از این دو برادر اقتصادی فرانسوی نباید انتظار چندانی داشت.
قرارگیری ساندرو بر پلتفرم مشترک با تندر ۹۰ مزیت حیاتی فضای بزرگ‌تر داخلی را برای این خودرو به ارمغان می‌آورد که بدون شک برگ برنده این خودرو مخصوصا در ردیف دوم نشیمن سرنشینان به شمار می‌آید. ابعاد بزرگ‌تر نمای خارجی و داشتن فاصله محورهای بلندتر همچنین باعث شده است که فضای صندوق ساندرو برابر با ۳۲۰ لیتر باشد که در مقایسه با فضای صندوق ۲۰۶ برابر با ۲۴۵ لیتر تمایز قابل توجهی است. به جرات می‌توان گفت ساندرو از دیدگاه فضای داخلی خودرویی جادارتر و دلبازتر است هرچند که ارگنومی صندلی‌های ۲۰۶ لذت سواری بیشتری به همراه دارند.
مشخصات فنی
پژو ۲۰۶ در بازار ایران در شش تیپ مختلف از ۱ تا ۶ به تولید رسید اما امروزه تنها دو تیپ ۲ و ۵ بر روی خط تولید قرار دارند. تمایز تیپ ۲ با تیپ ۵ در برخی آپشن‌ها و البته پیشرانه به کار رفته و تفاوت‌های میان تیپ ۵ و ۶ تنها در گیربکس اتوماتیکی است که در تیپ ۶ به کار گرفته شده است. این در حالی است که ساندرو تنها با یک پیشرانه و دو گیربکس اتوماتیک یا دستی در بازار ایران عرضه شد.
پیشرانه هر دو خودرو یک نمونه ۱.۶ لیتری چهار سیلندر ۱۶ سوپاپ تنفس طبیعی است با این تفاوت که پیشرانه ۲۰۶ با کد TU5 یکی از مشاهیر در میان پیشرانه‌های تولیدی کشور فرانسه به شمار می‌آید. این پیشرانه قادر است قدرتی برابر با ۱۱۰ اسب بخار در دور ۵۸۰۰ و گشتاور ۱۴۲ نیوتون.متر در دور ۴۰۰۰ به تولید برساند. خروجی این توان در تیپ ۵ به گیربکس دستی ۵ سرعته متصل شده است که ۲۰۶ با وزن ۱۰۵۵ کیلوگرمی را در حدود ۱۱ ثانیه به تندی ۱۰۰ کیومتر بر ساعت می‌رساند.
در مقابل پیشرانه ساندرو تنها ۱۰۵ اسب بخار قدرت در دور ۵۷۵۰ و ۱۴۰ نیوتون.متر گشتاور در دور ۳۷۵۰ به تولید می‌رساند که اختلافی بسیار جزئی در مقایسه با ۲۰۶ را نشان می‌دهد. این خودرو از گیربکس ۵سرعت دستی JH3 بهره می‌برد که در نمونه‌های جدیدتر با نمونه JHQ جایگزین شده است. ساندرو همچنین در حدود ۵۰ کیلوگرم از ۲۰۶ سنگین‌تر است اما می‌تواند در حدود ۱۰.۵ ثانیه به تندی ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت دست یابد. بهبود شتابگیری در ساندرو با وجود وزن بیشتر و توان کمتر از ضرایب بهتر دنده‌های آن نشات می‌گیرد که سرعت نهایی کمتر در برابر ۲۰۶ (۱۷۵ در برابر ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت) اما شتابگیری بهتر را به همراه دارد.
مصرف سوخت متوسط این دو خودرو بسیار نزدیک به هم و در حدود ۶.۶ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر عنوان شده است که در نسخه اتوماتیک هر دو خودرو حدود دو لیتر دیگر به این میزان افزوده می‌شود.
کلام آخر
هر دو خودرو ساندرو و ۲۰۶ بدون شک از برترین انتخاب‌های جمع و جور شهری و ارزان قیمت در بازار خودروهای کارکرده ایران هستند. هرچند که دیگر نمی‌توان آن‌ها را از دیدگاه مقوله قیمت ارزان خطاب کرد. هر دو خودرو در بازار دست دوم از خدمات پس از فروش و فراوانی قطعات عالی برخوردارند اما مهم‌ترین تمایز میان آن‌ها اسپرت‌تر بودن ۲۰۶ و جادارتر بودن ساندرو است که شاید بتواند برای مالک نهایی به عنوان فاکتوری اساسی ایفای نقش کند.
نویسنده: شهاب انیسی
