خودروهایی که معمولا به عنوان اولین خودرو برای جوانان انتخاب می‌شوند غالبا ویژگی‌های بارزی به همراه دارند. ویژگی‌هایی چون قیمت اقتصادی، هزینه‌های نگهداری پایین و قطعا انتخابی از میان گزینه‌های موجود در بازار نمونه‌های کارکرده و دست دوم. مواردی که در 206 تیپ 2 و تیبا2 به خوبی می‌توان پیدا کرد.
شاید در بازار خودرو برهم ریخته فعلی کشور نتوان در خصوص بازه قیمت نهایی حبابی این دست خودروها نظر عادلانه‌ای داد اما بدون شک ویژگی‌های اقتصادی، کم هزینه و کم استهلاک بودن همچنان به قوت خود باقی است. خودروهای هاچبک از برترین گزینه‌هایی هستند که در این کلاس از خودروها می‌توان برای جوانانی که به تازگی گواهینامه رانندگی خود را دریافت کرده‌اند؛ نام برد. هاچبکهای تولید داخل به عنوان گزینه‌هایی قابل قبول از دیدگاه قیمت نهایی، فراوانی قطعات و خدمات و هزینه‌های نسبتا پایین نگهداری هستند. اما تنها در بخش ایمنی از خودروهای وارداتی و برندهای معتبر بازار کم می‌آورند که آن هم در بازار ایران قابل چشم پوشی است.
دو هاچبک محبوب پژو 206 تیپ 2 و سایپا تیبا 2 از پرفروش‌ترین هاچبکهای بازار ایران هستند که معمولا در نسخه دست دوم نیز بازار داغی به همراه دارند. اما ویژگی‌های فنی و تاریخی این دو خودرو با یکدیگر تفاوت‌های بسیار زیادی دارند.
ریشه شناسی، پختگی 206 و خامی تیبا 2
پژو 206 بی‌نیاز به توصیف یکی از برترین محصولات اقتصادی تاریخ صنعت خودروسازی جهان است. محصولی از برند اقتصادی‌ساز فرانسوی پژو که تاریخ تولدش به سال‌های پایانی قرن بیستم باز می‌گردد؛ طراحی محافظه کار اما تکامل یافته و بسیار ساده به قلم جرارد والتر، سرطراح ارشد وقت شرکت پژو. خودرویی که از سال 1998 تا سال 2012 پس از اعمال فیس لیفت‌های متعدد همچنان بر خط تولید پژو قرار داشت و اما امروز هنوز در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران راضی به ترک خط تولید نیست.
با ارائه مجموعه مناسبی از ویژگی‌هایی چون قیمت رقابتی، توان فنی مناسب و هزینه‌های نگهداری نسبتا کم؛ توانست تیراژ فروش چشمگیر 8.3 میلیون دستگاه تنها در سال 2012 را به ثبت برساند و به پرفروش‌ترین و موفق‌ترین محصول تاریخ پژو بدل شود. خودرویی که در ایران نیز به واسطه همین ویژگی‌های رقابتی به یکی از پرفروش‌ترین و پرتیراژترین خودروهای تولیدی بازار بدل شد که از سال 1380 در شش تیپ مختلف بر خط تولید شرکت ایران خودرو (ایکو) قرار دارد و تا امروز هنوز جانشین مناسبی برای آن پیدا نشده است.
شرکت سایپا به عنوان دومین خودروساز دولتی ایرانی از دیدگاه تیراژ تولید، در طی دو دهه گذشته تلاش‌های بسیاری برای رقابت با این محصول خوش فروش و پرتیراژ ایکو کرد اما به جرات می‌توان گفت هرگز موفق نشد با 206 سرشاخ شود. تیبا 2 نسخه هاچبک خودرو تیبا است که ازسال 1392 یعنی 12 سال پس از 206 روانه بازار خودرو کشور شد. تیبا 2 را می‌توان به نوعی جانشین یا به عبارت بهتر؛ مدل سرتر از هاچبک سایپا 111 دانست. خودرویی که بر پلتفرم مشابه خانواده پراید بنا شده اما در مقایسه با خانواده پراید از پیشرانه قدرتمندتر و ترمز‌های قوی‌تری بهره می‌گیرد و از دیدگاه ایمنی با داشتن ضخامت بیشتر در متریال بدنه و شاسی؛ اندکی سرتر است.
تیبا تنها با ارائه طراحی نوین‌تر و مجموعه فنی برتر و البته قیمت مناسب به هنگام عرضه؛ چه در نسخه سدان و چه در نمونه هاچبک توانست در بازار راکد و بی‌تنوع خودروهای تولید داخلی ایران به سرعت جا باز کند.
با توجه به ویژگی‌های فنی هر دو رقیب در بازار کشور؛ رویارویی پژو 206 تیپ 2 با تیبا 2 مقایسه منطقی‌تری خواهد بود. در غیر این صورت نیاز به توضیح نیست که تیپ 6 پژو 206 از هر نظر بر تیبا 2 برتری دارد.
طراحی، ماندگاری 206 در برابر سادگی تیبا 2
پژو 206 بدون شک بر اساس المان‌های طراحی وقت پژو در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000 بنا شد. طرحی که قلم پرتوان جرارد والتر، سرطراح ارشد پژو در آن دوران نقش زد؛ ظاهری تخم مرغی فاقد هرگونه زوایای تیز و به دور از هرگونه اغراق بود که تنها یک کلمه را فریاد می‌زد: محافظه‌کاری. پیش‌تر در “خودرو45” بارها بیان کردیم که طراحی‌های محافظه‌کار و میانه‌رو یک ویژگی برتر با خود به همراه دارند که همانا فاقد تاریخ انقضا بودن یا تازگی در تمامی فصول است. پژو 206 نیز از این قاعده مستثنی نیست. خودرویی که از تاریخ تولید ابتدایی آن بیش از دو دهه می‌گذرد اما هنوز طراحی قابل قبولی با خود به همراه دارد.
پژو 206 شاید امروز تکراری و خسته کننده شده باشد اما طراحی آن هرگز از دیدگاه تناسبات هندسی خارج نشده است. چراغ‌های کشیده چشم گربه‌ای در جلو، ظاهری تخم مرغی در نمای جانبی و ابعاد مناسب تایرها در مقایسه با ابعاد کلی خودرو باعث می‌شود این خودرو ظاهری همواره قابل قبول با خود به همراه داشته باشد.
آنچه ایرانیان در دو دهه گذشته از 206 دیده‌اند ظاهری است که امروز دیگر تکراری و خسته کننده شده است اما حقیقت آن است که این خودرو قدیمی در نسخه CC (کوپه کابریولت/کوپه سقف تاشو) و نسخه RC (هاچبک 3 در) ظاهری به مراتب زیباتر دارد. 206 در تاریخ تولید خود با فیس لیفت‌های متعددی مواجه شد که نسخه 206 پلاس یکی از مهم‌ترین آن‌ها است اما چون این نسخه در ایران به عنوان مدلی متفاوت با نام پژو 207 به بازار عرضه شد، از دیدگاه ایرانیان 206 هرگز از دیدگاه ظاهری مورد ارتقا و فیس لیفت قرار نگرفت. با این اوصاف ایرانیان حق دارند که 206 را به واقع خودرویی تکراری و خسته کننده پندارند.
تیبا 2 طراحی ابتدایی خود را از تیبا (نسخه سدان) الهام گرفته است که در مقایسه با نسخه سدان گویی تنها صندوق خود را از دست داده است. تیبا به تنهایی نه طراحی چشمگیر دارد و نه زیبا است اما خوشبختانه این خودرو در نسخه هاچبک (تیبا 2) با طراحی قابل قبول در بخش انتهایی؛ اندکی از بعد عجیب و عقب‌مانده نمای جلویی خود می‌کاهد.
صادقانه بنگریم تیبا 2 حداقل از نمای عقب زیبا است اما نسخه سدان آن را از هیچ زاویه‌ای نمی‌توان تحمل کرد. زیبایی تیبا 2 از نمای عقب نیز در مقایسه با 206 قدیمی تنها موفق به دریافت نمره قبولی می‌شود و با وجود نوین‌تر بودن طراحی آن بدون تردید نمی‌توان آن را زیباتر از 206 تصور کرد. شاید بتوان با قدرت تاکید کرد که تیبا 2 اگر در نمای جلو از جلوپنجره و گرافیکی متفاوت در چراغ‌ها بهره می‌برد می‌توانست از دیدگاه زیبایی به رقیب قدرتمند و مهمی برای 206 بدل شود.
با توجه به یکسان بودن کلاس هر دو خودرو از دسته هاچبکهای کوچک شهری، جای تعجب نخواهد داشت که از نظر ابعاد خارجی نیز به یکدیگر بسیار نزدیک باشند. پژو 206 از دیدگاه طول معادل 90 میلی‌متر کوتاه‌تر، در عرض 10 میلی‌متر پهن‌تر و در ارتفاع 58 میلی‌متر کوتاه‌تر از تیبا 2 است در حالی که از نظر فاصله محورها، 206 به اندازه 35 میلی‌متر کشیده‌تر از تیبا 2 است.
با وجود نزدیکی بسیار زیاد ابعاد خارجی دو خودرو به یکدیگر جای تردید نیست که 206 از تناسبات هندسی و ظاهر ایستای بسیار بهتری برخوردار است و طول بیشتر تیبا تنها از شیوه طراحی نمای خارجی آن نشات می‌گیرد و الزاما در نمای داخلی جادارتر نیست.
نمای داخلی، 206 قدیمی اما همچنان بهتر
جای تردید نیست که پژو 206 هم اکنون خودرویی مدرن/کلاسیک از دار و دسته خودروهای اقتصادی فرانسوی به حساب می‌آید؛ پس از دیدگاه طراحی داخلی نباید از آن انتظار چندانی داشت اما زمانی که آن را با محصول نوین‌تری همچون تیبا 2 (و نه سایپا 111) مقایسه می‌کنیم؛ عمق فاجعه و ناتوانی سایپا در ارائه محصولی با کیفیتِ مونتاژ و ساخت بالاتر بر ما آشکار می‌شود.
سرتاسر نمای داخلی پژو 206 از پلاستیک فشرده پوشیده شده است. هیچ تریم تزئیناتی با متریال یا رنگ متفاوت در آن به کار نرفته است و جز روکش پارچه‌ای که صندلی‌ها و رودری‌ها و بخشی از داشبرد را در برگرفته است هیچ المان هیجان انگیز و متمایز کننده دیگری در آن رویت نمی‌شود. مرکز داشبرد دربر گیرنده تمامی ادوات و کلیدهای کنترلی سیستم صوتی و سیستم تهویه مطبوع با شیبی ملایم به کنسول میانی متصل شده است که هیچ المان خاصی با خود به همراه ندارد.
غربیلک فرمان از نوع 3 شاخه (که در مقایسه با نسخه‌های قدیمی‌تر 2 شاخه از زیبایی به مراتب بیشتری برخوردار است) نیز با روکش پلاستیکی نرم پوشیده شده است که در برابر لمس انگشتان به اندازه‌ای حساس است که تنها پس از چند سال تملک در صورت نداشتن روکش فرمان به سرعت پوسته پوسته خواهد شد. نشانگرهای پشت فرمان در مجموع چهار نشانگر آنالوگ با نورپردازی قرمز رنگ را در اختیار راننده قرار می‌دهد.
طراحی نمای داخلی 206 مربوط به بیش از 2 دهه قبل است و در راستای ابراز برتری خود هیچ ادعایی به همراه ندارد. اما تیبا 2 در مقایسه با این رقیب فرانسوی خودرویی نوین و نوظهور به حساب می‌آید. هرچند که بر قیمت پایین‌تر خود اصرار ورزد؛ باز هم نمی‌تواند ظاهر بیش از حد ساده و بی‌کیفیت خود را توجیه کند.
داشبردی سرتاسر پوشیده از پلاستیک فشرده توسی رنگ که حداقل در برابر لمس انگشتان از متریال به کار رفته در 206 نیز بی‌کیفیت‌تر احساس می‌شود؛ به هیچ عنوان از سوی سایپا توجیه‌پذیر نیست. استفاده از روکش پارچه‌ای بر صندلی‌ها و رودری‌ها در تشابه بسیار زیاد به 206، چند قلم تریم پلاستیکی تزئینی به رنگ مشکی بر دریچه‌های سیستم تهویه مطبوع، مرکز داشبرد و قاب نشانگرهای پشت فرمان شاید نهایت تلاش سایپا در ایجاد تمایز در تیبا 2 باشد.
داشبرد طراحی تقریبا قرینه دارد و همانند 206 تمامی ادوات کنترلی را در بخش میانی خود به شیوه‌ای بسیار ابتدایی و عقب افتاده‌ای داده است. غربیلک فرمان از نوع سه شاخه است اما به هیچ عنوان قابل قیاس با طراحی اسپرت‌تر فرمان 206 نیست. نشانگرهای آنالوگ سه قلو پشت فرمان نیز گویی تنها در راستای انجام وظیفه و فاقد هرنوع حس درونی طراحی شده‌اند.
سایپا برای رقابت با 206 فرصت و بودجه کافی برای ارائه طراحی بهتر (حداقل در طراحی نمای داخلی) تیبا را داشت اما عدم به خرج دادن تلاش بیشتر این شرکت در دستیابی به این مهم بدون شک به بسته و فاقد رقابت بودن صنعت خودروسازی داخل باز می‌گردد.
حتی برتری طراحی فضای داخلی 206 از زاویه دید فضای صندوق آن با حجم 245 لیتر در برابر فضای 224 لیتری تیبا 2 مشهود است. اگرچه ردیف دوم نشیمن تیبا 2 اندکی راحت‌تر از 206 احساس می‌شود اما خنثی و بی‌روح بودن طراحی نمای داخلی تیبا 2 را نمی‌توان از یاد برد.
مشخصات فنی، چشم در برابر چشم
هردو خودرو 206 تیپ 2 و تیبا 2 از پیشرانه‌های 4 سیلندر خطی انژکتوری 8 سوپاپ تنفس طبیعی بهره می‌گیرند. با این تفاوت که پیشرانه M15 تیبا 2 حجمی برابر با 1.5 لیتر دارد اما پیشرانه TU3 تیپ 2 از 1.4 لیتر حجم برخوردار است.
پیشرانه تیبا قادر به تولید 87 اسب بخار قدرت در دور 5300 و گشتاور 128 نیوتون.متر در دور 4000 است. پیشرانه تیپ 2 پژو 206 با داشتن حدود 100 سی‌سی حجم کمتر قادر است توانی برابر با75 اسب بخار در دور 5300 و گشتاوری برابر با 118 نیوتون.متر به تولید برساند. این اختلاف هرچند بسیار اندک اما از دیدگاه فیزیکی و ریاضی به نفع تیبا 2 است.
هر دو خودرو به گیربکس 5 سرعت دستی و سیستم انتقال نیرو دیفرانسیل جلو مجهز هستند. از سوی دیگر از دیدگاه وزنی هم بسیار به یکدیگر نزدیک هستند و اختلاف وزنی میان آن‌ها تنها محدود به 15 کیلوگرم به نفع 206 (1040 کیلوگم تیبا 2 در برابر 1025 کیلوگرم تیپ 2) است. ایکو، هراسی از اعلام شتاب 0 تا 100 کیلومتر بر ساعت محصولات تولیدی خود ندارد که این موضوع خود به تنهایی لایق تشویق و تمجید است اما سایپا این اطلاعات حساس را در خصوص محصولات تولیدی خود به صورت رسمی ارائه نمی‌کند.
به این ترتیب 206 تیپ 2 به صورت رسمی می‌تواند در حدود 14.1 ثانیه به تندی100 کیلومتر بر ساعت دست یابد. با وجود این که بسیاری از رسانه‌ها این رقم را برای تیبا 2 حدود 13 ثانیه اعلام کرده‌اند؛ باید تاکید کرد که اختلاف فنی میان دو خودرو به اندازه‌ای نیست که اختلافی فرار از 0.5 ثانیه ایجاد کند. خوشبختانه اطلاعات میزان مصرف سوخت هر دو خودرو از سوی شرکت سازنده اعلام شده و برای هر دو رقیب این رقم برابر با 6.5 لیتر در هر صد کیلومتر است.
سخن نهایی
اختلاف فنی میان 206 تیپ 2 و تیبا 2 به واقع بسیار جزئی و قابل چشم‌پوشی است اما تمایز واقعی در قیمت نهایی، کیفیت قطعات و مونتاژ است. 206 جایگاهی دارد که به این سادگی‌ها از سوی خودرو دیگری تصاحب نخواهد شد. اگرچه 206های امروزی کیفیت مونتاژ و متریال گذشته را ندارند اما همچنان از دیدگاه کیفی و اعتباری در دیدگان مشتریان ایرانی هنوز هم محصولی از برندی اروپایی است که اعتبار نام آن می‌تواند مشکلاتی همچون قیمت نهایی بیشتر و هزینه‌های نسبتا بالاتر نگهداری (در مقایسه با تیبا 2) را از دیدگان مشتریان بازار دست دوم نیز مخفی نگه دارد.
نویسنده: شهاب انیسی
