امروزه، بسیاری از افراد به جای سرمایه‌گذاری روی ملک یا زمین، پول خود را صرف خرید خودرو می‌کنند تا با گذشت زمان، ارزش سرمایه آن‌ها حفظ شود. از آنجا که خودرو در ایران یک کالای گران‌قیمت به حساب می‌آید، برخی بانک‌ها در برهه‌ای از زمان، تسهیلات و وام‌هایی را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند تا با استفاده از آن بتوانند خودرو خریداری کنند. البته ارائه این تسهیلات، به صدور مجوز از سوی بانک مرکزی و شرایط مالی هر بانک بستگی دارد.
خرید خودرو در شرایط کنونی یک تصمیم عاقلانه به حساب می‌آید، هرچند متولیان، بارها نسبت به پیامدهای خرید بی‌رویه خودرو اخطار داده‌اند. هر کالای پرمتقاضی در نهایت به یک کالای کمیاب تبدیل شده و قیمت آن بالا می‌رود، ولی تا زمانی که روش ساده‌تری برای سرمایه‌گذاری معرفی نشود، افراد نیز برای خرید خودرو صف می‌کشند. زمانی که این صف‌کشی به نفع بازار خودرو و اقتصاد کشور باشد، بانک‌ها شروع به اعطای وام خرید خودرو می‌کنند.
شرایط وام خرید خودرو
بانک‌های مختلف ممکن است شرایط متفاوتی را برای اعطای وام در نظر بگیرند، با این حال، سه شرط اصلی در بین تمام آن‌ها مشترک است. در ضمن، اعطای وام خرید خودرو تا به امروز تنها مختص به خودروهای تولید داخل بوده است. این شرایط عبارتند از:
- داشتن سن حداقل ۱۸ سال برای اشخاص حقیقی
- نداشتن بدهی معوقه در سیستم بانکی کشور و عدم وجود سابقه چک برگشتی
- اثبات توانایی مالی متقاضی برای بازپرداخت وام با توجه به فیش حقوقی یا ضامن
بانک‌ها سختگیری خاصی روی بحث ضمانت دارند. معمولا وام خودرو نیازمند حداقل ۲ ضامن معتبر است که یا باید کارمند رسمی یا مشتری تاییدشده توسط بانک موردنظر باشند. به علاوه در صورت تایید صلاحیت متقاضی برای اعطای وام، حواله مربوطه نه به نام متقاضی، بلکه به نام و در وجه گروه خودروساز صادر می‌شود. یعنی فردی که از بانک وام می‌گیرد، تنها قادر به خرید خودرو، آن‌هم از شرکت‌های خودروساز داخلی است. به بیان بهتر، هیچ‌گونه وجه نقدی به حساب متقاضی واریز نمی‌شود.
مدارک لازم برای وام خودرو
در هنگام ثبت‌نام برای دریافت وام خرید خودرو، متقاضی باید مدارک متعددی را به بانک تحویل دهد. البته هر بانکی ممکن است درخواست مدارک متفاوتی نسبت به بانک دیگری داشته باشد، ولی معمولا اسناد زیر جزو مدارک مشترک بین تمام بانک‌ها است که متقاضی باید آن‌ها را جهت دریافت وام خودرو ارائه دهد.
- اصل و کپی کارت ملی و تمام صفحات شناسنامه
- یک قطعه عکس ۳ در ۴ از متقاضی
- اصل و کپی کارت ملی و صفحه اول شناسنامه ضامن‌ها
- گواهی اشتغال به کار و فیش حقوقی با اعلام حقوق دریافتی
- اصل و کپی فیش حقوقی ضامن
- فاکتور اولیه خرید خودرو و اسناد مربوطه
نحوه پرداخت وام خودرو
پرداخت وام توسط بانک‌های مختلف بسته به سقف وام، میزان سود، حداکثر زمان پرداخت، تعداد ضامن‌ها و… متفاوت است. حداقل و حداکثر وام قابل پرداخت به مشتریان توسط بانک مرکزی مشخص می‌شود. در آخرین برهه‌ای که بانک‌ها اقدام به پرداخت وام خودرو کردند، سقف آن ۲۰۰ میلیون تومان اعلام شده بود. برخی از آن‌ها سود ۱۸ درصدی و برخی دیگر سود ۲۲ درصدی را برای وام پرداختی در نظر گرفته بودند. بعضی از بانک‌ها به سپرده‌گذاری کوتاه‌مدت حداقل ۶ ماهه و برخی دیگری به هیچ نوع سپرده‌گذاری احتیاج نداشتند. به عنوان مثال، دو بانک صادرات و سامان در گذشته به شیوه زیر، اقدام به اعطای وام خودرو به مشتریان خود کردند.
وام خرید خودرو در بانک صادرات تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان با ۱۸ درصد بهره بود و مشتری می‌توانست حداکثر در ۶۰ ماه، مبلغ وام را تسویه کند. یعنی مبلغ هر قسط، ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود. این بانک شرط مشخص بودن وضعیت نظام‌وظیفه را برای متقاضیان مرد زیر ۵۰ سال در نظر گرفته بود.
از طرف دیگر، مبلغ وام بانک سامان ۱۰۰ میلیون تومان بوده و متقاضی تا ۳۶ ماه فرصت تسویه داشت. سود این وام نیز ۱۸ درصد در نظر گرفته شده، هرچند به جای ضامن، متقاضی باید سند ملکی به بانک تحویل دهد. در ضمن، ۱۵ درصد از مبلغ وام نیز تا تسویه کامل نزد بانک سامان باقی می‌ماند.
به همین ترتیب، بانک‌های مختلف علیرغم وجوه اشتراکی همچون مهلت بازپرداخت و سود وام، نحوه عرضه متفاوتی داشته‌اند. در حال حاضر هیچ بانکی وام خودرو نمی‌دهد. با این حال در صورت ارائه چنین تسهیلاتی، هر بانک در وهله اول از طریق پیامک مشتریان خود را در جریان می‌گذارد.
روش های دیگر دریافت وام
هر زمان که بانک‌ها امکان پرداخت وام خرید خودرو را نداشته باشند، وب‌سایت‌ها و موسسات خصوصی وارد عمل شده و تسهیلات مالی متنوعی را برای متقاضیان ارائه می‌دهند. همان طور که اشاره شد، بعضی موسسات به طور دوره‌ای سرویس‌ها و خدمات متعددی را برای خرید قسطی خودرو در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند که هر یک دارای شرایط و مدراک خاصی هستند.
به عنوان مثال، یک شرکت خصوصی در جدیدترین آگاهی خود، مبلغی معادل ۶۰ درصد ارزش خودروی سواری را با ضمانت طلا و جواهر و همین طور چک صیادی تا ۱۲ ماه به عنوان وام به متقاضی پرداخت می کند. سود این وام ۴ درصد و بازپرداخت آن ۲۴ ماهه است.
تاریخچه وام خرید خودرو
شاید جالب باشید بدانید که نخستین بار در دهه ۵۰، بانک داریوش اقدام به اعطای وام به مشتریان خود جهت خرید خودرو کرد. این بانک با مشارکت سهام‌داران ایرانی و همین‌طور بانک‌های خارجی و چندین سهامدار بزرگ آمریکایی و ژاپنی در سال ۱۳۵۲ به تصویب شورای پول و اعتبار رسید. در حقیقت بانک داریوش در تهران، اولین بانک ایرانی بود که وام خرید خودرو را در اختیار مشتریان خود قرار دارد. در آن زمان خودروهایی نظیر مرسدس بنز W123، مرسدس بنز W116، بی‌ام‌و ۵۱۸، کادیلاک سویل، بیوک اسکایلارک، تویوتا کارینا، پژو ۵۰۴، رنو ۵ و… در خیابان‌های ایران جولان می‌دادند.
با این حال پس از انقلاب ۵۷ و آغاز جنگ هشت‌ساله با عراق، صنعت خودروسازی همانند بسیاری از صنایع از پیشرفت ایستاد و البته بانک‌ها نیز پولی برای اعطای وام جهت خرید خودرو نداشتند.
پس از پایان جنگ با عراق، زمان زیادی طول کشید تا خودروسازی کشور روی غلتک بیفتد و اندوخته‌ای در بانک‌ها جمع‌آوری شود. از اواسط دهه ۹۰ به بعد، مجددا بانک‌ها شروع به اعطای وام خرید خودرو کردند. با این وجود، در آن زمان نه خبری از تحریم‌های بین‌المللی بود، نه قحطی خودرو و نه تورم ۵۰ درصدی. به همین خاطر تنها متقاضیان واقعی از طریق بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، می‌توانستند وام گرفته و برای خرید خودرو اقدام کنند.
در سال ۱۳۹۴، فراخوانی از سوی بانک مرکزی برای اعطای وام خودرو تا سقف ۲۵ میلیون تومان با نرخ سود ۱۶ درصد و بازپرداخت ۷ ساله برای ۲۱ مدل خودرو منتشر شد. در آن زمان، پژو ۲۰۶ تیپ ۲ در بازار آزاد حدود ۳۲ میلیون تومان و پراید ۱۱۱ حدود ۲۰ میلیون تومان بود.
در طی سال‌های اخیر نیز برخی بانک‌ها اقدام به اعطای تسهیلات برای خرید خودرو کرده‌اند. همچنین برخی شرکت‌های خصوصی و وب‌سایت‌های آنلاین نیز با اعطای تسهیلات مالی به واسطه چک و سفته، به یاری خریداران خودرو آماده‌اند.
با این وجود، بانک‌ها علیرغم دردسرهای متعدد، همیشه ایمن‌ترین گزینه برای دریافت وام هستند، هرچند که فعلا هیچ‌یک از بانک‌های معتبر دولتی و خصوصی خدمتی به عنوان وام خرید خودرو ارائه نمی‌دهند. با این حال با بهبود شرایط اقتصادی ممکن است دوباره بانک‌ها گزینه وام خرید خودرو را پیش روی مشتریان بگذارند. به همین خاطر بد نیست از شرایط و مدارک و همین‌طور نحوه پرداخت وام خودرو در دوره‌های قبلی آشنا شوید.
نتیجه گیری
خودرو یک کالای گران‌قیمت است و جای تعجبی ندارد که متقاضی برای خرید آن، دست به دامان وام‌ها و تسهیلات بانکی شود. در صورت صدور مجوز از سوی بانک مرکزی، بانک‌های متعددی امکان دریافت وام خرید خودرو را برای مشتریان خود فراهم می‌آورند. در کنار بانک‌ها، موسسات خصوصی نیز حاضر به پرداخت وام برای خرید خودرو به کاربران و مشتریان خود هستند.
نویسنده: تیم تولید محتوا خودرو۴۵
