هر چند وقت یکبار موضوع حریم خصوصی بودن یا نبودن فضای داخل خودرو محل بحث و مناقشه قرار می‌گیرد.
حریم خصوصی در همه کشورها تعریف یکسانی ندارد و به محدوده یکسانی اطلاق نمی‌شود. اما همه می‌دانند که این موضوع یک خط قرمز پررنگ است که کسی اجازه ورود به آن را ندارد.
حریم خصوصی چیست؟
این مفهوم در فرهنگ ایرانی و قوانین کشور هیچ گاه تعریفی دقیق پیدا نکرد و به همین دلیل بارها و بارها به دلایل مختلف درباره آن گفت‌وگو شده است. اما با دنبال کردن رد برخی قوانین شاید بتوان شمایلی از آن را برای افراد جامعه خصوصا از منظر قانونی متصور شد.
منع تعرض به حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص که در اصل ۲۲ قانون اساسی به آن اشاره شده است، منع تفتیش عقاید (اصل ۲۳ قانون اساسی)، منع شنود و تجسس (اصل ۲۵ قانون اساسی)، منع ورود (ماده ۵۸۰ قانون مجازات اسلامی) احترام به آزادی شخصی افراد (اصل ۳۲ قانون اساسی و ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی) منع افشای اسرار (مواد ۹۱ و ۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری) و… از مواردی است که می‌توان بر اساس آن کمی به تعریف قانونی حریم خصوصی نزدیک شد.
موافقان و مخالفان چه می گویند؟
اما موضوع حریم خصوصی بودن فضای داخلی خودرو همچنان موافقان و مخالفانی دارد. آن دسته از کسانی که مخالف این گفته هستند، به تبصره ماده ۵ قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر مصوب ۲۳/۱۰/۱۳۹۴ است که صراحتا بیان کرده «اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند، مانند قسمت‌های مشترک ساختمان‌ها، بیمارستان‌ها، و وسایل نقلیه مشمول حریم خصوصی نیست»، استناد می‌کنند.
موافقان اما معتقدند چون وارد شدن به خانه و خودروی شخصی تنها با اجازه مالک (یا مستاجر) ممکن است، پس دیده نشدن فضای داخلی خودرو دلیل محکمی برای حریم خصوصی نبودن داخل خودرو نیست. این دسته از افراد به رای وحدت رویه شماره ۱۷۷ هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورخ ۲۵/۰۵/۱۳۸۰ استناد می‌کنند که بازرسی و تفتیش خودرو در جرایم غیر مشهود را تنها با اجازه مقام قضایی ممکن می‌داند.
مجازات روزه خواری
«تظاهر به روزه‌خواری» و برخورد قانونی با آن موضوعی است که این روزها بار دیگر حریم خصوصی بودن یا نبودن فضای داخلی خودرو را در افکار عمومی مورد پرسش قرار داده است.
بنابر به ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی «هر کس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی کند، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌گردد و درصورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی‌باشد، ولی عفت عمومی را جریحه دار نماید فقط به حبس از ده روز تا دوماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد».
برخورد با روزه خواری در خودرو
گرچه به گفته برخی کارشناسان در نهایت به تعریفی دقیق از حریم خصوصی در قانون نمی‌رسیم اما حجت‌الاسلام منتظری، دادستان کل کشور، فضای داخل خودرو را حریم خصوصی نمی‌داند و از خواستار برخورد با روزه‌خواری در خودرو کرده است. در نامه‌ای که او به سردار اشتری فرمانده نیروی انتظامی نوشته، آمده است: «با توجه به وظایف مصرحه در اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی و تکالیف مقرر در آئین دادرسی کیفری و لزوم اهتمام بیشتر به فریضه امر به معروف و نهی از منکر و حفظ شعائر دینی، موارد ذیل جهت اطلاع و ابلاغ به مبادی ذی‌ربط و عنداللزوم اقدام لازم اعلام می‌شود:
از طریق رسانه‌های عمومی حرمت روزه‌خواری در ملأ‌عام و انظار عمومی مورد تاکید قرار گیرد و کسانی که به هر دلیل روزه نیستند باید از تظاهر به روزه‌خواری خودداری کنند. در صورت ارتکاب تحت عنوان اقدام به جرم مشهود با آنان برخورد قانونی لازم صورت گیرد و از آنجا که اتومبیل حریم خصوص تلقی نمی‌شود تظاهر به روزه خواری در خودرو نیز مشمول برخورد قانونی خواهد بود.
موکدا دستور بدهید پلیس نظارت بر اماکن عمومی ضمن نظارت بر مراکز فروش مواد غذایی در سطح شهر‌ها به‌ویژه در پایانه‌های حمل و نقل، رویکرد اصلی خود را آموزش، تذکر و ارشاد قانونی قرار داده و در صورت عدم تاثیر اقدامات پیشگیرانه، برخورد مناسب قانونی با حفظ کرامت انسانی به‌عمل آورد.
بدیهی است دادستان‌های محترم سراسر کشور موظف به همکاری و حمایت از ضابطان و آمران به معروف خواهند بود».
جریمه کشف حجاب در خودرو
کشف حجاب در مکان‌های عمومی بنابر قوانین کشور ممنوع است. از آنجا که بنابر برخی نظرات، داخل خودرو جزو اماکن عمومی به حساب می‌آید، پلیس راهنمایی و رانندگی نیز، کشف حجاب در خودرو را تخلف محسوب می‌کند و برای آن جریمه در نظر گرفته است.
در سال ۱۴۰۲ اعلام شد در صورت کشف حجاب در خودرو برای نخستین بار، پیامکی در قالب تذکر به مالک خودرو ارسال می‌شود. اما در صورت تکرار کشف حجاب، مالک خودرو ۱۰ روز فرصت دارد برای رسیدگی تخلف به پلیس امنیت اخلاقی مراجعه کند. در این مرحله از مالک تعهد گرفته می‌شود تا این تخلف تکرار نشود.
در صورت کشف حجاب برای سومین بار، خودروی متخلف توقیف و به پارکینگ منتقل می‌شود.
جریمه کشف حجاب در خودرو در سال ۱۴۰۳
فرمانده کل انتظامی کشور گفت: در حوزه خودرو در صورت کشف حجاب بار اول تذکر داده می‌شود، اما بار دوم خودرو به ۳ نحو توقیف می‌شود، که بار اول توقیف الکترونیکی، بار دوم توقیف در محل و بار سوم توقیف در پارکینگ است که در این رابطه توصیه می‌کنیم که رانندگان دقت لازم را داشته باشند.
نویسنده: فاطمه امین الرعایا
