فهرست مطالب
روشن شدن پیشرانه‌های احتراق داخلی در هوای بسیار سرد می‌تواند کمی دشوارتر از شرایط آب و هوایی عادی باشد. بر اساس دمای هوا، این دشواری می‌تواند به اندازه‌ای مشهود باشد که حتی راننده تازه‌کار نیز متوجه حالت متفاوت روشن شدن پیشرانه بر اساس صدای استارت، صدای پیشرانه و لرزه‌های ابتدایی آن شود.
در نتیجه روشن شدن پیشرانه مخصوصا برای خودروهای قدیمی‌تر (به‌خصوص از نوع کاربراتوری) ممکن است بسیار متفاوت و دشوار باشد. اما استارت سرد (Cold Start) با حاشیه‌های فنی بسیار بیشتری همراه است که می‌تواند برای سلامت موتور خودرو خطرناک و آسیب‌رسان جلوه کند. بنابر این بهتر است برای کاهش صدمات حاصل از روشن شدن پیشرانه در هوای سرد و سهولت بیشتر در روشن شدن آن، موارد ایمنی را تا حد ممکن رعایت کنیم.
استارت سرد چیست؟
به صورت کلی، روشن شدن موتور خودرو پس از چند ساعت خاموش بودن را استارت سرد (Cold Start) می‌گویند. اما استارت سرد واقعی زمانی محقق می‌شود که دمای هوا نزدیک یا زیر صفر درجه سانتیگراد باشد.
این موضوع مربوط به فصول سرد سال و به‌خصوص مناطق آب و هوایی است که به صورت کلی در جغرافیای سردسیری قرار دارند و نه‌فقط فصل زمستان، بلکه فصل پاییز و بهار نیز در آن‌ها بسیار سرد به حساب می‌آید.
دلایل استارت نخوردن ماشین در هوای سرد
خواب چند روزه خودرو در هوای بسیار سرد با تاثیرات متنوع بر بخش‌های مختلف خودرو همراه است. این تاثیرات می‌تواند عملکرد کلی موتور خودرو در هنگام استارت زدن و روشن شدن را تحت تاثیر قرار دهد یا با مشکل مواجه کند. مهم‌ترین دلایل استارت نخوردن ماشین در هوای سرد یا به اصطلاح فنی استارت سرد را در ادامه می‌خوانید.
کریستال شدن کولانت
هوای بسیار سرد مخصوصا در مناطقی که منفی ۱۰ درجه را رد می‌کنند، می‌تواند موجب کریستال شدن (شبیه به یخ در بهشت) کولانت و ضد یخ داخل سیستم خنک کننده پیشرانه شود. در نتیجه در مناطق سردسیری رعایت ترکیب دقیق ضد یخ و آب یا استفاده از کولانت مناسب بسیار حیاتی است. اگر آب دچار یخ‌زدگی شود می‌تواند به بیرون زدن پولکی انبساط انجامیده یا موجب ترک خوردن بلوک شود. کریستال شدن آب در رادیاتور نیز موجب عدم گردش خنک کننده در مدار شده و دمای سرسیلندر و بلوک به شدت بالا می‌رود.
کریستال شدن سوخت
بنزین مقاومت بسیار بیشتری در برابر هوای بسیار سرد دارد، اما گازوئیل به دلیل داشتن رطوبت بسیار مستعد کریستال شدن است. به همین دلیل در خودروهای دیزلی از فیلتر آب‌گیر و سیستم گرم‌کن سوخت استفاده می‌شود. با این حال احتمال دارد که اندک رطوبت طبیعی جمع‌شده در باک، موجب کریستال شدن و عدم سوخت‌رسانی درست به پیشرانه شود.
سفت شدن روغن موتور
استفاده از روغن موتور با گرانروی کم (رقیق‌تر) به منظور حفظ ساختار مایع خود، موضوعی حیاتی در حفظ سلامت قطعات درونی موتور در استارت ابتدایی است. روغن غلیظ به کندی پمپ شده و قطعات دَوَرانی پیشرانه دچار تشنگی روغن (Oil Starvation) و آسیب شدید می‌شوند.
ضعیف شدن باتری
باتری ماشین یک مجموعه شیمیایی پلمپ شده است. سردی بیش از حد هوا موجب کاهش واکنش شیمیایی درون باتری و در نتیجه افت بازده الکتریکی باتری و ضعف سیستم استارت می‌شود.
قفل کردن استارت
در هوای خیلی سرد، بسیار رایج است که با عبور از چاله‌ها و گودال‌های پر از آب، مقداری رطوبت به دنده استارت، فلایویل و قطعات درونی استارت خودرو نفوذ کند و سپس بر اثر سرما یخ بزند. این مهم می‌تواند موجب قفل شدن روتور استارت و مقاومت در چرخش آن شود.
قفل کردن چرخ
درست همانند استارت، ورود رطوبت به مکانیزم ترمز (مخصوصا در ترمز‌های کاسه‌ای) می‌تواند به یخ زدن و قفل کردن چرخ بینجامد و مانع از حرکت خودرو شود.
رسوب اتصالات
در سرمای زیاد که باتری ضعیف شده و استارت قفل می‌کند، مهم است که از تمام جریان الکتریکی تولیدی باتری برای روشن کردن موتور خودرو به خوبی استفاده شود. پس تمیز و محکم بودن اتصالات برقی سیستم استارت بسیار مهم است.
روشن نشدن پیشرانه
این موضوع در خودروهای مجهز به سیستم پاشش سوخت انژکتوری و مخصوصا نوع تزریق مستقیم (GDI) بسیار نادر اما برای نمونه‌های کاربراتوری بسیار رایج است. پیشرانه با ترکیب صحیح سوخت و هوا روشن می‌شود. زمانی که هوا بسیار سرد است، بنزین بر اثر سرمای بسیار شدید قطعات پیشرانه نظیر اینتیک، سوپاپ‌ها و محفظه احتراق، تمایلی به تبخیر و ترکیب صحیح با مولکول‌های هوا ندارد و ازاین‌رو احتراق مناسب شکل نمی‌گیرد. در نتیجه پیشرانه به سختی روشن می‌شود یا استارت سرد اتفاق می‌افتد.
روش های روشن کردن خودرو در هوای سرد
با شناخت مشکلات مربوط به استارت پیشرانه تحت تاثیر هوای سرد یا به اصطلاح استارت سرد (Cold Start / کلد استارت)، حالا می‌توانیم به راهکارهای پیشگیری یا درمان این مشکلات بپردازیم.
استفاده از روغن موتور مناسب
اگر به صورت پیوسته در مناطق با آب و هوای سردسیر زندگی می‌کنید، از روغن مناسب با پیشرانه و در تناسب کامل با شرایط آب و هوایی منطقه استفاده کنید. برای این کار از دفترچه راهنمای خودرو یا نمایندگی معتبر کمک بگیرید. در صورتی که آب و هوای منطقه محل زندگی شما بین فصل گرم و سرد متغیر است، می‌توانید پیش از ورود به فصل سرد سال از روغن زمستانی (روغن دارای گرانروی کم‌تر در دمای پایین) استفاده کنید. به عنوان مثال به جای استفاده از روغن استاندارد 10W40 از نمونه 5W40 یا 0W40 استفاده کنید که گرانروی کمتری در دمای پایین دارند، اما گرانروی دمای بالای آن تفاوتی با روغن استاندارد ندارد.
ترکیب صحیح کولانت
استفاده از ترکیب صحیح ضد یخ و آب یا کولانت مناسب برای پیشرانه در هوای بسیار سرد یک واجب مطلق است. ترکیب ضد یخ با آب نسبت مشخصی دارد. افزایش یا کاهش اندازه‌گیری‌نشده ضد یخ می‌تواند به انجماد و کریستال شدن سریع‌تر آن منجر شود. در نتیجه برای حل مشکل استارت سرد از کولانت مناسب و ترکیب صحیح ضد یخ و آب در پیشرانه استفاده کنید.
پر نگه داشتن باک
هرچه باک بنزین خودرو پرتر باشد، یعنی هوای کمتری در آن حضور دارد و در نتیجه از تجمع رطوبت طبیعی هوا در فضای داخل باک نیز کاسته می‌شود. پر نگه داشتن باک خودرو در هوای بسیار سرد تا حد زیادی از کریستال شدن سوخت و انسداد مسیر سوخت‌رسانی و در نتیجه استارت سرد جلوگیری می‌کند.
نظافت اتصالات
پیش از ورود به فصل سرد سال، اتصالات سرباتری و سیم‌های متصل به استارت خودرو را بررسی و تمیز کنید و از استحکام آن‌ها مطمئن شوید تا با ورود به فصل سرد سال دچار مشکل نشوید. سلامت و تمیزی تسمه دینام را به خوبی وارسی کنید و از کشش مناسب تسمه مطمئن شوید. چرا که در صورت لیز خوردن پولی دینام بر روی تسمه، باتری به اندازه کافی شارژ نخواهد شد. اگر احساس می‌کنید که باتری خودرو شما ضعیف است و در فصل گرم سال با مشکل سنگین استارت زدن رو به رو است، شک نکنید که با ورود به فصل سرد سال، این مشکل تا چند برابر تقویت شده و ناگهان شما را زمین‌گیر می‌کند. پس باتری قدیمی را پیش از ورود به فصل سرد سال تعویض کنید.
استارت لحظه ای
وقتی استارت خودرو صدای تق میدهد، اما نمی‌چرخد، یا باتری خودرو بر اثر سرمای شدید از شارژ تخلیه شده یا استارت قفل کرده است. صدای تقی که از استارت شنیده می‌شود، بر اثر درگیر شدن اتومات استارت (بوبین متصل‌کننده دنده استارت به فلایویل) است. پس این قسمت دچار یخ‌زدگی نیست. برای کمک به رفع یخ‌زدگی روتور استارت، می‌توانید با یک میله آهنی به بدنه استارت ضربه بزنید و سپس از استارت‌های لحظه‌ای برای رفع قفل شدن و یخ‌زدگی روتور کمک بگیرید. اما اگر به هنگام استارت زدن ضدای تق اتومات شنیده نشود یا پس از شنیده شدن صدا، برق داخل کابین (نور چراغ مطالعه یا پشت آمپر) به‌شدت ضعیف یا کاملا خاموش شود، مشکل از تخلیه شارژر باتری است. در این حالت می‌توانید از جامپ استارتر (پاوربانک قدرتمند مخصوص استارت پیشرانه) یا باتری یک خودرو دیگر برای کمک به سیستم برق خودرو در فرایند باتری به باتری استفاده کنید.
اسپری استارت
در صورتی که خودرو شما استارت می‌خورد، اما روشن نمی‌شود، ابتدا فشار مناسب سیستم سوخت رسانی و وجود سوخت در سیستم را بررسی کنید. در هوای سردسیر که ترکیب سوخت و هوا به درستی انجام نمی‌شود، می‌توانید از اسپری‌های مخصوص استارت بهره بگیرید یا به صورت دستی مقداری بنزین را در مسیر ورودی اینتیک اسپری کرده و سپس (ترجیحا همزمان با اسپری کردن) استارت بزنید.
گرفتن کلاچ هنگام استارت
برای روشن شدن پیشرانه، خلاص بودن گیربکس در نمونه دنده دستی کافی است. اما در هوای بسیار سرد که استارت خوردن پیشرانه دشوار است، بهتر است به هنگام استارت زدن پای خود را بر روی پدال کلاچ قرار دهید تا گشتاور موتور استارت صرف چرخاندن صفحه کلاچ و دنده‌های گیربکس نشود. به این ترتیب تمامی گشتاور موتور استارت تنها برای چرخاندن میلنگ صرف خواهد شد. همچنین در صورت بروز یخ‌زدگی در مجموعه کلاچ، گرفتن پدال کلاچ می‌تواند به رفع یخ‌زدگی کمک کند.
نگهداری از خودرو در هوای سرد
برای جلوگیری از استارت نخوردن ماشین در هوای سرد و پیشگری از استارت سرد، باید در نگهداری از خودرو دقت کنید.
پوشاندن خودرو
بهترین روش دور نگه داشتن خودرو از المان‌های محیطی نظیر باران، برف و باد، پوشاندن خودرو است. برای این کار می‌توانید از چادر ضد آب استفاده کنید یا ترجیحا خودرو را در پارکینگ سرپوشیده نگهداری کنید. دمای پارکینگ سرپوشیده به دلیل دوری از المان‌های محیطی نه‌تنها بالاتر از دمای هوای آزاد است، بلکه با دور بودن از رطوبت احتمال یخ زدن ماشین را نیز کاهش میدهد.
بازدید روتین
در آب و هوای بسیار سرد لازم است تا پیش از هر بار استارت سرد، تمامی قسمت‌های فنی خودرو از جمله سیستم رادیاتور، روغن موتور، روغن گیربکس، روغن ترمز، فشار بنزین و آب شیشه‌شور را چک کنید تا در صورت بروز یخ‌زدگی، پیش از اقدام به استارت خودرو در راستای رفع مشکل اقدام کنید.
استفاده از گرم کن
در مناطق و کشورهای بسیار سرد نظیر منطقه سیبری، پیش از استارت خودرو از یک ظرف آتش کوچک و کنترل‌شده برای افزایش دمای مجموعه زیر کاپوت خودرو استفاده می‌شود. این روش اگرچه در میان رانندگان قدیمی خودروهای سنگین بسیار رایج است، اما انجام آن در خودروهای بنزینی (به دلیل اشتعال بسیار سریع بنزین) به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. در صورت دسترسی به برق، بهتر است چند ساعت پیش از استارت اولیه، از هیترهای تابشی (بخاری‌های المنتی) یا سشوار برای گرم کردن باتری، رادیاتور و بلوک موتور استفاده کنید. بهترین روش تجهیز خودرو به هیتر بلوک (المنت حرارتی مخصوص گرم کردن بلوک موتور) است که با اتصال به برق شهری، بلوک پیشرانه با کولانت و روغن درون آن را گرم می‌کند.
زمان بندی استارت
اگر قصد استفاده پیوسته از خودرو در فصل سرد سال را ندارید یا به دلیل بارش سنگین برف و بسته شدن جاده‌ها نمی‌توانید از آن استفاده کنید، حداقل دو بار در هفته و هر بار به مدت ۱۰ دقیقه پیشرانه خودرو را روشن کنید. این کار ضمن به حرکت در آوردن تمامی قطعات مربوط به موتور خودرو و حصول اطمینان از عملکرد صحیح، موجب حفظ شارژ باتری خودرو برای استارت‌های بعدی و در نتیجه استارت سریع‌تر خودرو در دفعات بعدی می‌شود.
شارژر باتری
اگر خودرو قرار است بیش از یک هفته در خواب زمستانی باشد، توصیه می‌شود که از یک دستگاه شارژر باتری خانگی برای شارژ نگه داشتن باتری خودرو استفاده کنید. این دستگاه قیمت معقولی دارد و با اتصال به برق خانگی به صورت هوشمند شارژ باتری را در وضعیت مناسب نگه می‌دارد تا ضمن جلوگیری از خراب شدن باتری، آن را برای استارت‌های بعدی شارژ نگه دارد.
گرم کردن پیشرانه
در خودروهای نوین امروزی، معمولا نیازی به گرم کردن موتور ماشین پیش از آغاز حرکت نیست، اما در هوای بسیار سرد، پس از روشن شدن پیشرانه و پیش از آغاز حرکت، بهتر است به آن ۵ دقیقه فرصت دهید تا فشار روغن به حد نرمال برسد و دمای تمام قطعات داخلی همزمان افزایش یابد. پیش از آن که استفاده از خودرو را آغاز کنید، ابتدا با سرعت بسیار کم مجموعه گیربکس، دنده‌ها، حرکت استاندارد خودرو رو به عقب و جلو و مخصوصا عملکرد سیستم ترمز را چند بار چک کنید تا از صحت عملکرد تمامی سیستم‌ها مطمئن شوید. تا زمانی که پیشرانه در حالت ساسات قرار دارد، حرکت نکنید. تا زمان گرم شدن پیشرانه و رسیدن به دمای ایدئال، از دادن گاز هرز و حرکت در دور موتور بالا اکیدا خودداری کنید.
نویسنده: شهاب انیسی
ممنون من فکر کنم از روغن موتور هست چون ماشینم گرم میشه راحت حرکت می‌کنه ولی تو سرما تو دنده های بالاتر ریپ میزنه با اینکه فن ماشین تایم خودش کار می‌کنه حتی تو حرکت پام رو از گاز برداشتم خاموش کرد رسیدم خونه یک جا دو دقیقه در جا بودم خاموش نکرد موتور عین ساعت مجددا کار کرد
عالی بود