خودروهای مناطق آزاد، از قوانین تا محدودیت ها

ورود به مناطق آزاد برای بسیاری از افراد نقاط دیگر کشور، به منزله کسب تجربه‌های جدید است. از اجناس خارجی گرفته تا رانندگی با ماشین‌های لوکس گران‌قیمت که معمولا در دیگر شهرها و مناطق کشور به سادگی در دسترس نیستند، در این مناطق پیدا می‌شوند. گرچه ممکن است گاهی تفاوت سبک زندگی در مناطق آزاد جالب باشد اما محدودیت‌هایی هم در این‌باره، خصوصا در زمینه خودرو وجود دارد.

ابلاغ ثبت سفارش واردات خودرو به مناطق آزاد

نحوه ثبت سفارش واردات خودرو به مناطق آزاد اعلام شد. بر اساس این ابلاغیه:

• اظهار و ترخیص تمام خودروهای مشمول تصویب این ابلاغیه اعم از خودروهای ثبت آماری شده قبلی یا جدید باید از طریق سامانه رفع تعهد ارزی مناطق آزاد سامانه امور گمرکی (EPL) صورت پذیرد.
• رعایت سایر مفاد تصویب این ابلاغیه در ممنوعیت ورود خودورهای سواری با حجم موتور بالاتر از ۲۵۰۰ سی‌سی، عدم امکان ثبت آماری خودروهای ترکیبی و برقی بالای ۴۰ هزار دلار، رعایت مبنای تعیین ارزش خودرو، اخذ تاییدیه استاندارد و رعایت ضوابط، آلایندگی ضرورت بررسی صلاحیت فنی و حرفه‌ای واردکنندگان، استعلام اصالت قراردادهای واردات خودرو با شرکت خارجی و خدمات پس از فروش از طریق وزارت صمت یا سازمان توسعه تجارت و رعایت حقوق مصرف‌کنندگان عدم ورود خودروی‌های کره‌ای و آمریکایی و سایر مفاد تصویب نامه، جهت مراحل بعدی اجرای کار ضروری است.
• ورود و ترخیص خودروهای موضوع تصویب‌نامه فوق‌الذکر بدون ثبت آماری معتبر و بدون تخصیص ارز به محدوده مناطق آزاد ممنوع است.

امکان واردات خودرو به سرزمین اصلی و مناطق آزاد

حجت‌الله عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، روز ۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ اعلام کرد:

• اکنون امکان واردات خودروهای پلاک مناطق آزاد به سرزمین اصلی با پرداخت عوارض قانونی فراهم شده است.
• این خودروها می‌توانند پلاک خود را به پلاک ملی تبدیل کنند.
• خودروهای برقی و هیبریدی تا سقف ۴۰ هزار دلار می‌توانند به مناطق آزاد وارد شوند.
• به ازای هر خودروی احتراقی که از منطقه آزاد به سرزمین اصلی وارد شود، اجازه‌ واردات یک خودرو به منطقه آزاد تا سقف ۲۰ هزار دلار وجود دارد.

آغاز پلاک گذاری ملی خودروهای مناطق آزاد

محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری، در ابلاغیه‌ای اعلام کرد:

• خودروهایی که تا پیش از ابلاغ این آیین‌نامه مجاز به تردد در مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی هستند، به شرط پرداخت همه عوارض و بدهی‌های مربوط و حقوق ورودی (شامل حقوق گمرکی و سود بازرگانی مصوب) و داشتن معاینه فنی متصل سامانه سیمفا، با رعایت قوانین می‌توانند پلاک‌ ملی دریافت کرده و وارد سرزمین اصلی شوند.
• خودروهای مستثنی شده از حکم بند (۱) تفاهم‌نامه مشترک شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی و گمرک جمهوری اسلامی ایران به شماره ۱۴۰۰۲/۱۰/۱۴۳۰ تاریخ ۱۰ خرداد ۱۴۰۰ مشمول حکم این ماده نیست.
• مبنای تعیین ارزش خودرو و حقوق ورودی بر اساس تبصره (۶) اصلاحی ماده واحده قانون چگونگی محاسبه و وصول حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات انواع خودرو و ماشین‌آلات راه‌سازی وارداتی و ساخت داخل و قطعات آن‌ها موضوع ماده (۱۲) قانون الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو مصوب ۱۴٠٢ است.
• پلاک‌گذاری ملی و واردات خودرو موضوع این تصویب‌نامه به سرزمین اصلی، توسط اشخاص حقیقی و حقوقی مشروط به اخذ تأییدیه آلایندگی ایمنی و خدمات پس از فروش از سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست و ملی استاندارد ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت و رعایت ماده (۱۰) قانون ساماندهی صنعت خودرو و با ثبت سفارش یا ثبت آماری مشکلی ندارد.

خودروهای نو وارداتی به مناطق آزاد می آیند

دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، روز ۱۴ آذرماه ۱۴۰۲ گفت:

• ما خواستار واردات خودروهای نو به مناطق آزاد بودیم که وزارت صمت هم با آن موافقت کرده است.

تغییر پلاک خودروهای اروندی

سرپرست مدیریت توسعه تجارت سازمان منطقه آزاد اروند اعلام کرد:

• مالکان خودروهای پلاک اروند فعلی، باید تا پایان شهریور ۱۴۰۲، خودرو خود را طبق دستورالعمل جدید، دوباره شماره‌گذاری کنند.
• بعد از این تاریخ، هیچ خدماتی به خودروهای با پلاک قدیم ارائه نمی‌شود.
• این افراد برای تبدیل پلاک می‌توانند به سامانه خودرویی مدیریت توسعه تجارت اروند مراجعه کنند.

آزادسازی ورود خودروهای کارکرده از مناطق آزاد

سامانه جامع تجارت اطلاعیه‌ای درباره ورود خودروهای کارکرده از مناطق آزاد صادر کرد. بر همین اساس:

• همه کالاهایی که قبل از سال ۹۷ وارد مناطق آزاد شده‌اند، می‌توانند به شیوه بدون انتقال ارز، به سرزمین اصلی وارد شوند.
• ثبت سفارش از این محل تامین ارز برای بررسی صحت زمان ورود کالا به منطقه نیازمند دریافت مجوز از «دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی» است.
• محدودیتی در این اطلاعیه وجود ندارد، بنابراین خودروهای کارکرده هم واجد شرایط هم مشمول این اطلاعیه هستند.

پلاک ملی برای خودروهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی

مجلس شورای اسلامی تصویب کرد:

وزارت صمت، می‌تواند در سال ۱۴۰۲، پلاک خودروهای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را به صورت پلاک ملی ثبت کند.

ابلاغ مصوبه شماره گذاری خودروهای مناطق آزاد

پس از مطرح کردن پیشنهاد پلاک کردن خودروهای مناطق آزاد در راستای کمک به افزایش عرضه در بازار توسط وزارت صمت، مصوبه آن ابلاغ شد.

صاحبان این خودروها در صورت رعایت مقررات، پرداخت تمامی عوارض و بدهی‌های مربوط، و  حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی)، مجاز به اقدام برای شماره گذاری این خودروها خواهند بود.

پلاک ملی برای خودروهای مناطق آزاد

بهمن ۱۴۰۱:

وزیر صمت اعلام کرد:

• طرح صدور مجوز پلاک ملی برای خودروهای مناطق آزاد نهایی شده است.
• این خودروها در آینده مجوز شماره‌گذاری خواهند داشت و می‌توانند در سراسر کشور تردد کند.
• این محصولات می‌توانند کمکی برای افرایش عرضه در بازار باشند.

تعریف منطقه آزاد

مناطق آزاد، مناطقی مشخص هستند که توسط دولت تعیین شده‌اند. به این مناطق، امتیازهای ویژه اقتصادی و تجاری مثل برخی معافیت‌های مالیاتی، معافیت از عوارض گمرک و… تعلق می‌گیرد. اما یکی از جذابیت‌های مناطق آزاد، امکان واردات خودروهای خارجی تقریبا آخرین مدل، بدون پرداخت حق ورودی است. اما راندن با ماشین‌های مناطق آزاد شرایط و محدودیت‌های مخصوص به خود را دارد.

مناطق آزاد ایران

• منطقه آزاد کیش
• منطقه آزاد قشم
• منطقه آزاد چابهار
• منطقه آزاد ارس
• منطقه آزاد اروند
• منقطه آزاد انزلی
• منطقه آزاد ماکو

پلاک خودرو در این مناطق

واردات خودرو به مناطق آزاد معمولا با سختگیری کمتری همراه است اما از آنجا که این خودروها اجازه تردد در سایر نقاط کشور را ندارند، تنها برای رانندگی در این شهرها پلاک می‌شوند.

در صورتی که خودروهای دارای پلاک مناطق آزاد در مناطق دیگر تردد کنند، جرائم سنگینی برای مالکان و رانندگان آن‌ها در نظر گرفته می‌شود و علاوه بر آن، خودرو توقیف و پرونده قاچاق برای راننده آن تشکیل خواهد شد.

در صورت درخواست مجوز مرخصی (خروج ماشین‌های مناطق آزاد از محدوده مشخص شده)، پلاک این خودروها با پلاک گذر موقت تعویض خواهد شد.

محدودیت تردد پلاک این خودروها

قوانین خاصی برای تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد وجود دارد:

• خودروهای مناطق آزاد بدون مجوز، اجازه خروج از محدوده تردد خود را ندارند.
• رصد میزان پیمایش این خودروها توسط GPS نصب‌شده روی خودرو تعیین می‌شود.
• در صورتی که خودروهای پلاک آزاد در سایر شهرها مشاهده شوند، طبق قانون قاچاق کالا و بند الف ماده ۱۱۳ قانون گمرگ خودرو توقیف و با راننده آن برخورد خواهد شد.
• اجازه تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد در خارج از منطقه مجاز، تنها یکبار در سال و فقط برای یک ماه صادر خواهد شد.
• همچنین برای دریافت جواز عبور، باید از کانون جهانگردی کارنه دوپاساژ، تربیتیک یا دیپیتیک اخذ شود.
• راننده متخلف غیر جریمه نقدی، امکان واردات خودرو در آینده را نخواهد داشت.

محدوده تردد خودرو با پلاک منطقه آزاد

محدوده تردد خودروهای مناطق آزاد، بر اساس تبصره ماده ۱۶ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی مشخص شده است:

• منطقه آزاد اروند تا مرکز استان (حدود ۱۲۰ کیلومتر)
• خودروهای پلاک منطقه آزاد و قشم در محدوده جزیره
• خودروهای پلاک منطقه آزاد چابهار تا شعاع ۳۰ کیلومتر
• منطقه آزاد انزلی تا شعاع ۵۰ کیلومتر
• منطقه آزاد ماکو تا شعاع ۳۰ کیلومتر
• منطقه آزاد ارس تا مرکز استان (حدود ۱۳۰ کیلومتر)

قوانین واردات خودرو به مناطق آزاد

شاید تصور کنید که تنها با اقامت در یکی از مناطق آزاد، به راحتی می‌توانید یکی از این خودروهای خارجی را آن هم با قیمتی بسیار معقول و پایین‌تر از نقاط دیگر کشور خریداری کنید و از رانندگی با آن لذت ببرید. اما این تصور کاملا اشتباه است. قوانین خاصی برای خریداران خودروهای وارداتی در مناطق آزاد وجود دارد.

• باید حداقل ۳ سال از اقامت متقاضی خرید این خودروهای وارداتی در مناطق آزاد گذشته باشد.
• اعتبار واردات خودرو حداکثر ۶ ماه بعد از صدور آن است.
• هر فرد طی یک سال، تنها اجازه وارد کردن یک دستگاه خودرو به این مناطق را دارد.
• برای واردات هر خودرو جدید، باید خودرو وارداتی قبلی از این منطقه خارج شود.
• واردات خودروهای خارجی با قیمت کمتر از ۸ هزار دلار به این مناطق ممنوع است.
• خودروهای تصادفی، بدون ترمز ABS، خودروهایی با عمر بالای ۱۰ سال به مناطق آزاد وارد نمی‌شوند.
• واردکننده باید قبل از ورود خودروهای خارجی به کشور، حداقل ۳ ماه در خارج از کشور اقامت داشته باشد.

البته در شهریورماه سال ۱۴۰۱، قوانین تازه‌ای برای واردات خودرو به کشور تدوین و منتشر شد. بر اساس بند پنجم آیین‌نامه واردات خودرو، از این به بعد تنها خودروهای هیبریدی و برقی امکان واردات به مناطق آزاد را دارند. فراهم کردن زیرساخت‌های لازم نیز بر عهده واردکننده خواهد بود.

امکان تبدیل پلاک منطقه آزاد به پلاک ملی

سیدرضا فاطمی امین وزیر صمت دولت سیزدهم، روز ۱۲ بهمن سال ۱۴۰۱، از طرحی تازه خبر داد که بر اساس آن، امکان تبدیل پلاک خودروهای منطقه آزاد به پلاک ملی فراهم خواهد شد. بر اساس این طرح، خودروهایی که در مناطق آزاد تردد می‌کنند، می‌توانند در منطقه اصلی شماره‌گذاری شوند تا بنابر شرایطی، اجازه تردد و استفاده از آن‌ها در تمام کشور فراهم شود. البته هنوز جزئیات طرح مذکور اعلام نشده است.

نویسنده: فاطمه امین الرعایا