نیسان جونیور، بنزینی یا دیزلی؟

نیسان زامیاد، زامیاد وانت، زامیاد ۲۴، نیسان آبی یا همان نیسان جونیور، Work Horse یا وانت باربر برند نیسان بود که نسل سوم آن با نام تیپ ۱۴۰، بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۲ میلادی روانه خط تولید شد. این خودرو از همان ابتدای تولید نسل سوم (سال ۱۳۴۹) و در پس منع واردات خودروهای آمریکایی به بازار کشور، به خط تولید سایپا پیوست تا جای خالی تراک‌های وارداتی و مونتاژی آمریکایی را برای قشر زحمت‌کش و کم‌توان جامعه پر کند.

این خودرو طی سالیان دراز تقریبا هیچ ارتقا فنی و تمایز برتری جز ارتقا توان باربری به ۲.۱ تن، به کارگیری ترمز ضد قفل و سیستم توزیع نیرو ترمز به خود ندید. اما یکی از ویژگی‌های بارزی که از سوی برند زامیاد (زیرشاخه تجاری‌ساز گروه خودروسازی سایپا) بر این خودرو عتیقه ارائه شد، استفاده از پیشرانه دوگانه‌سوز بنزینی/گازی (CNG) و پیشرانه دیزلی بود.

مزایا و معایب زامیاد بنزینی و دیزلی

+مصرف کمتر سوخت در نسخه دیزلی

+پایین‌تر بودن قیمت سوخت دیزل

+بیشتر بودن گشتاور نسخه دیزلی

+آلایندگی کمتر پیشرانه دیزلی

+۲۰ درصد کشش بهتر و ۲۵ درصد شتاب بهتر در نسخه دیزلی

+داشتن یک ضریب دنده بیشتر در گیربکس نسخه دیزلی

+هیدرولیک بودن عملکرد کلاچ در نسخه دیزلی

+قوی‌تر بودن برخی قطعات فنی در نسخه دیزلی (استارت، دینام و باتری)

+توان باربری قابل توجه

-تنفس طبیعی بودن پیشرانه دیزل

-در دسترس نبودن سوخت دیزل در جایگاه‌های درون شهری

-بی‌کیفیت بودن سوخت دیزل ایران

_استاندارد آلایندگی یورو ۴ در تمامی نسخه‌ها (یورو ۵ در نسخه دیزلی ۱۳۹۸ به بعد)

-ایمنی بسیار پایین و طراحی قدیمی خودرو

-ترمز کاسه‌ای در محور عقب تمامی مدل‌ها

-عدم ارتقا به سیستم فرمان هیدرولیک (سفارشی)

-عدم تجهیز به آپشن‌های رفاهی نظیر سیستم تهویه مطبوع (سفارشی)

مشخصات فنی جونیور بنزینی و دیزلی

جونیور یا همان وانت زامیاد در گذر زمان در نسخه دوگانه‌سوز بنزینی/گازی و دیزلی نیز به بازار ارائه شد که نسخه بنزینی با پیشرانه قدیمی Z24 نیسان (مشترک با نیسان پاترول چهار سیلندر) به تولید می‌رسد. این پیشرانه سال‌‌ها پیش از سوی شرکت مگاموتور ایران به طور کامل بومی‌سازی شد و از این رو نسخه بنزینی انژکتوری، با نام زامیاد ۲۴ (زامیاد Z24NI) به تولید می‌رسد. نسخه دیزلی به پیشرانه چهار سیلندر ۲.۸ لیتری مجهز است و از سوی زامیاد با نام زامیاد ND (زامیاد Z28ND) در بازار عرضه می‌شود.

نسخه دوگانه‌سوز تمایز فنی چندان زیادی با نسخه بنزینی ندارد و از این رو در این مقاله مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. اما نمونه دیزل یک واحد ۲.۸ لیتری تنفس طبیعی چهار سیلندر به قدرت و گشتاور ۱۰۰ اسب بخار و ۲۲۵ نیوتون.متر است که به دلیل تنفس طبیعی بودن به هیچ عنوان رقم قابل توجه و درخور احترامی به حساب نمی‌آید.

نکته بسیار جالب در کاتالوگ‌های مختلف ارائه شده از سوی شرکت زامیاد در خصوص نسخه‌های مختلف خانواده جونیور، خطای بسیار فاحش و غلط‌های متعدد در جداول فنی مربوط به نسخه‌های مختلف خودرو است که مخاطب را بسیار سردرگم می‌کند. حتی به درستی مشخص نیست که پیشرانه دیزلی به کار رفته در این خودرو از نوع توربو دیزل است یا تنفس طبیعی، چرا که زامیاد هیچ اشاره مستقیمی به استفاده از سیستم توربوشارژر در نسخه دیزلی نکرده است و هیچ عکس رسمی از وجود این سیستم در این خودرو از سوی زامیاد ارائه نشده است.

اما بر اساس برخی تصاویر و اطلاعاتی که پیرامون جونیور دیزلی در فضای مجازی وجود دارد، گویی این خودرو به سیستم توربوشارژر فاقد سیستم خنک کننده (اینترکولر یا افترکولر) مجهز است. عدم استفاده از سیستم خنک کننده توربوشارژر، توان تولیدی بسیار کم پیشرانه (به دلیل عدم بازده کافی) را به خوبی توجیه می‌کند.

یکی از بزرگ‌ترین مزایای خانواده وانت‌های زامیاد، مهندسی سنگین (Over Design) شاسی خودرو است که توان باربری را تا ۲.۱ تن افزایش داد، اما متاسفانه سیستم‌‌های مرتبط با این حجم از توان بارگیری، نظیر سیستم فرمان و ترمز، مورد بازنگری و ارتقا قرار نگرفته است.

مشخصات کلی

ابعاد و ظرفیت‌ها

طراحی جونیور بنزینی و دیزلی

زمانی که بحث طراحی به میان می‌آید، نکته قابل توجه عدم اعمال هرگونه بهبود طراحی بر خانواده جونیور از سال ۱۳۴۹ تا به امروز است. این خودرو از ابتدا با همان طراحی ابتدایی نیسان بر خط تولید قرار داشت و تا به امروز تقریبا هیچ گونه تغییرات و بهبود‌های طراحی ظاهری به خود ندید.

البته زامیاد از برخی تمایز‌های اعمال شده در نمای داخلی نظیر تغییر ظاهر غربیلک فرمان (شبه به خانواده پراید) و نوسازی نشانگرهای پشت فرمان به عنوان ارتقا طراحی یاد می‌‌کند. در نمای خارجی اما جز تغییر در ظاهر قالپاق‌های پلاستیکی و لوگو‌های تزئیناتی روی بدنه از Z24 به 28ND و البته ارائه چند رنگ متمایز نظیر سبز و سفید که از قضا مشتری چندانی نیز ندارد، هیچ تغییر و تمایز بارز طراحی در نمای خارجی نسخه بنزینی و دیزلی جونیور رویت نمی‌شود.

همچنان عدم ارائه سیستم تهویه مطبوع (به صورت استاندارد) و سیستم ترمز ارتقا یافته بر این خودرو کاری، برای مالک بسیار آزار دهنده خواهد بود اما گروه خودروسازی سایپا از هر روشی استفاده کرده است تا از افزایش بیش از حد قیمت نهایی این خودرو باربر جلوگیری کند. البته استفاده از سیستم ترمز ضد قفل (ABS) مجهز به سیستم توضیع نیرو ترمز (EBD) جای شکر دارد، هرچند که زامیاد به ناچار و بر اساس استانداردهای ۸۵ گانه صنعت خودرو ملزم به ارائه آن‌ها شده بود.

آپشن‌ها و امکانات

وقتی از خودرو باربر ارزان قیمت جونیور در بازار ایران صحبت به میان می‌آید، باید سطح توقع خود را در زمینه آپشن‌های رفاهی بسیار پایین بیاورید. این خودرو جز سیستم‌هایی که بر اساس نیاز و اجبار استانداردهای ۸۵ گانه به آن اضافه شد، فاقد هرگونه ویژگی رفاهی و ایمنی است.

زامیاد بر جونیور سیستم تهویه مطبوع و کمکی هیدرولیک فرمان را تنها به صورت سفارشی ارائه می‌دهد و سیستم تاخوگراف نیز از این حالت خارج نیست. حتی سیستم بالابر برقی شیشه‌ها تاکنون بر این خودرو حتی به صورت سفارشی نیز ارائه نشده است. سیستم صوتی جدید‌تر با دو بلندگو و سیستم عملکرد کلاچ هیدرولیکی تنها آپشن‌هایی است که به نسخه دیزل افزوده شده است.

نتیجه گیری

تمایز میان نسخه دیزلی و بنزینی جونیور بیشتر در توان فنی بهتر و مصرف سوخت کمتر (به دلیل ذات سوخت دیزل) در نمونه دیزلی است. این خودرو از ابتدا قرار بود به عنوان یک خودرو باربری ارازن قیمت روانه بازار شود، اما با ناپایدار شدن شرایط اقتصادی کشور، این خودرو به ظاهر ارزان قیمت، حالا با رقم فروش قابل توجهی در بازار عرضه می‌شود که از توان خرید بسیاری از نیازمندان چنین خودرویی خارج است.

با این وجود ارائه این خودرو در دو نسخه دیگر دوگانه‌سوز و دیزلی قدم مثبتی بود که گروه خودروسازی سایپا پس از سالیان دراز برای کسترش سبد محصول جونیور برداشت.

نویسنده: شهاب انیسی