فهرست مطالب
تا مدتها، قرعه کشی خودرو یکی از پرطرفدارترین روشهای خرید خودرو در ایران بود. تقاضای بالا، اختلاف زیاد بین قیمت کارخانه و بازار آزاد، و احتمال کسب سود چشمگیر، هزاران نفر را برای ثبتنام در طرحهای فروش فوقالعاده خودروسازان بزرگ مانند ایرانخودرو و سایپا جذب میکرد. اما اکنون شرایط تغییر کرده است. بهطوری که تعداد شرکتکنندگان در قرعه کشی ایران خودرو از ۱.۸ میلیون نفر در سال گذشته به ۶۲۱ هزار نفر در تیر ۱۴۰۴ رسیده است. افزایش قیمت کارخانه، کاهش فاصله با بازار و کاهش قدرت خرید جامعه باعث شده تا بسیاری از افراد این سوال را مطرح کنند:
آیا هنوز هم شرکت در قرعهکشی صرفه دارد یا خرید مستقیم از بازار، انتخاب بهتری است؟
قرعه کشی خودرو؛ از هیجان تا تردید
قرعهکشی روشی است که در آن شرکتهای خودروساز خودروهایی را با قیمت مصوب کارخانه به متقاضیان عرضه میکنند. این متقاضیان پس از ثبتنام وارد فرآیند قرعهکشی میشوند و در صورت برنده شدن، میتوانند در زمان اعلامشده خودرو را تحویل بگیرند.
مزایای قرعه کشی
- قیمت پایینتر نسبت به بازار: همچنان برای برخی خودروها مانند دنا، تارا یا شاهین، اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار قابل توجه است.
- سود احتمالی: در صورت فروش خودرو در بازار، ممکن است چند ده میلیون تومان سود حاصل شود.
- خرید مستقیم از خودروساز: بدون نگرانی از تقلب، سند مشکلدار یا کیلومتر دستکاریشده.
معایب قرعهکشی
- عدم قطعیت در برنده شدن: ممکن است فرد بارها ثبتنام کند و هیچگاه انتخاب نشود.
- طولانی شدن زمان تحویل: بعضی خودروها تا ۹ ماه بعد از برنده شدن تحویل داده میشوند.
- شرایط سختگیرانه: شامل نداشتن پلاک فعال، محدودیت سنی، عدم شرکت همزمان در چند طرح و… .
- ریسک افزایش قیمت: در بعضی موارد، قیمت خودرو در زمان صدور دعوتنامه نسبت به هنگام ثبتنام تغییر میکند.
خرید مستقیم از بازار؛ راحت ولی گرانتر
در روش خرید از بازار، خریدار مستقیما خودرو را از فروشنده یا نمایشگاه تهیه میکند. برخلاف قرعهکشی، در این روش نیازی به انتظار یا شرکت در قرعهکشی نیست و تحویل خودرو فوری انجام میشود.
مزایای خرید از بازار
- تحویل فوری: بدون نیاز به منتظر ماندن چندماهه برای دریافت خودرو.
- انتخاب آزادانه: میتوان مدل، رنگ، تیپ و شرایط فنی موردنظر را انتخاب کرد.
- عدم نیاز به رعایت شرایط خاص: ثبتنامها در بازار محدودیت سن، مالکیت یا پلاک فعال ندارند.
معایب خرید از بازار
- قیمت بالاتر از کارخانه: در بیشتر موارد، قیمت خودرو در بازار بیشتر است.
- احتمال خرید از فروشنده غیرمعتبر: اگر از نمایشگاه یا فروشنده ناشناخته خرید کنید، ریسکهایی مثل سند مخدوش، کیلومتر واقعی نبودن یا ایرادات فنی وجود دارد.
- هزینههای جانبی بیشتر: مانند هزینه تعویض پلاک، مالیات نقلوانتقال، هزینه کارشناسی و غیره.
مقایسه عددی: کدام بهصرفهتر است؟
فرض کنید خودرویی در کارخانه ۶۰۰ میلیون تومان قیمت دارد و در بازار با قیمت ۷۵۰ میلیون تومان به فروش میرسد. اختلاف ۱۵۰ میلیونی اگرچه جذاب به نظر میرسد، اما این عدد زمانی سودآور خواهد بود که:
- شما در قرعه کشی برنده شوید.
- خودرو در موعد مقرر و با قیمت ثابت تحویل شود.
- قصد فروش خودرو را داشته باشید.
در غیر این صورت، زمان انتظار (خواب پول)، پرداخت چند مرحلهای، تغییر قیمت و محدودیتهای ثبتنام ممکن است باعث شود این تفاوت قیمتی عملا سود خاصی برایتان نداشته باشد.
رفتار جدید خریداران؛ واقعگرایانه یا محتاطانه؟
در گزارشهای اخیر، کاهش شدید ثبتنام در طرحهای فروش ایرانخودرو و سایپا مشاهده شده است. مثلا در مرحله ششم فروش فوقالعاده ایرانخودرو در تیر ۱۴۰۴، فقط ۶۲۱ هزار نفر ثبتنام کردند، درحالیکه در مراحل قبل، تا ۱.۸ میلیون متقاضی شرکت کرده بودند. این افت ۶۵ درصدی نشانهای از کاهش جذابیت قرعهکشی نزد مردم است.
افزایش قیمت کارخانه و کمشدن فاصله آن با بازار آزاد موجب شده تا خریداران با محاسبه خواب پول و بدقولیهای شرکتهای خودروسازی ترجیح بدهند تا خودرو را با کمی قیمت بالاتر از بازار بخرند تا اینکه چشم به شانس و بخت و اقبال داشته باشند.
البته مهمترین نکتهای که موجب کاهش میزان متقاضیان شده، کاهش شدید قدرت خرید مردم است، بهطوری که خرید خودرو برای قشر متوسط به پایین دیگر یک رویای دستنیافتی شده است.
خریداران بهتدریج متوجه شدهاند که نمیتوان برای خرید خودرو فقط به «شانس» تکیه کرد، بهویژه زمانیکه فاصله قیمت کارخانه با بازار کم شده است.
جمعبندی: انتخاب مناسب کدام است؟
انتخاب میان قرعه کشی و بازار، بستگی به شرایط شما دارد:
اگر نیاز فوری به خودرو ندارید، حاضر به پذیرش ریسک قرعهکشی هستید و سرمایهتان محدود است، قرعهکشی هنوز هم میتواند گزینهای منطقی باشد.
اما اگر بهدنبال خودرو برای استفاده شخصی هستید و زمان برایتان ارزش دارد، خرید مستقیم از بازار، با وجود قیمت بالاتر، انتخابی سریع، مطمئن و بدون دغدغه خواهد بود.
در نهایت، واقعگرایی و شناخت دقیق از شرایط شخصی، بهترین راه برای تصمیمگیری در بازار پیچیده و متغیر خودرو است.
نویسنده: میلاد قزللو