فهرست مطالب
در آستانه اجرای طرح بنزین سهنرخی از بامداد ۲۲ آذر ۱۴۰۴، یکی از مهمترین ابهامها درباره وضعیت سهمیه بنزین تاکسی های اینترنتی سرانجام با ابلاغ مصوبه دولت تا حدی روشن شد. بر اساس این مصوبه، برای خودروهای فعال در سکوهای اینترنتی، بین ۹۵ تا ۲۰۰ لیتر و برای موتورسیکلتها ۴۰ لیتر بنزین با نرخ دوم یعنی لیتری ۳ هزار تومان در نظر گرفته شده است؛ سهمیهای که بهصورت جداگانه و علاوه بر سهمیه شخصی خودرو و موتورسیکلتها خواهد بود.
طبق این مصوبه، سقف سهمیه سوخت تاکسیهای اینترنتی با خودروی بنزینی، ۲۰۰ لیتر در ماه با نرخ دوم است. این مقدار روی ۶۰ لیتر بنزین نرخ اول و ۱۰۰ لیتر نرخ دوم که به همه خودروهای سواری شخصی تعلق میگیرد، افزوده میشود. به این ترتیب، رانندهای که خودروی بنزینیاش را در یک پلتفرم حملونقل آنلاین فعال کرده، در صورت تکمیل پیمایش مورد تأیید، در مجموع میتواند از حمایت قیمتی برای حداکثر ۳۶۰ لیتر بنزین در ماه استفاده کند.
سهمیه بنزین تاکسی های اینترنتی دوگانهسوز و موتورسیکلتها چقدر است؟
برای خودروهای دوگانهسوز فعال به عنوان تاکسی اینترنتی، ۹۵ لیتر بنزین با نرخ دوم در نظر گرفته شده که این سهمیه، مازاد بر ۳۰ لیتر نرخ اول و ۱۰۰ لیتر نرخ دوم متعلق به خودروهای دوگانهسوز شخصی است. موتورسیکلتهای فعال در سکوها نیز ۴۰ لیتر بنزین با نرخ دوم دریافت میکنند؛ این میزان علاوه بر ۲۵ لیتر نرخ اول و ۳۵ لیتر نرخ دوم است که بهصورت ماهانه به همه موتورسیکلتهای دارای کارت سوخت اختصاص مییابد.
سهمیه اعتباری بهجای شارژ کارت سوخت
نکته مهم و کمتر آشنا برای بسیاری از رانندگان این است که سهمیه اعلامشده بهصورت «اعتباری ریالی» پرداخت میشود، نه به شکل افزایش سهمیه لیتری روی کارت سوخت. در عمل، راننده بنزین را با نرخ آزاد (۵ هزار تومان طبق رقم زمان ابلاغ مصوبه) از جایگاهها میخرد و پس از ثبت و تأیید سفرها و پیمایش در سامانه سکوها، مابهالتفاوت نرخ دوم (۳ هزار تومان) تا نرخ آزاد، توسط وزارت کشور و از طریق سازمان هدفمندسازی یارانهها به حساب بانکی او واریز میشود. نحوه تبدیل کیلومتر پیمایش به اعتبار ریالی، قرار است در دستورالعمل اجرایی جداگانهای اعلام شود؛ موضوعی که میتواند منشا اختلافنظر و نگرانی درباره شفافیت و زمان واریزها باشد.
وضعیت خودروهای وارداتی و نوشماره در سکوها
بر اساس مصوبه، خودروهای وارداتی و خودروهای نوشماره داخلی (با قیمت کارخانه بیش از یک میلیارد تومان) ثبتنامشده در سکوها که در طرح جدید، سهمیه یارانهای آنها حذف میشود، در صورت فعالیت بهعنوان تاکسی اینترنتی و بر مبنای پیمایش تأیید شده، مشمول همین سهمیه ۲۰۰ لیتری (بنزینی) و ۹۵ لیتری (دوگانهسوز) خواهند شد. به این ترتیب، دولت تلاش کرده بخشی از فشار حذف سهمیه را برای رانندگانی که خودروهای جدید یا وارداتی دارند، از طریق سازوکار پیمایش جبران کند؛ هرچند جزئیات اجرایی و تجربه عملی، تعیین میکند این جبران تا چه حد واقعی است.
سهمیه بنزین خودروهای نوشماره داخلی با قیمت کارخانه کمتر از یک میلیارد تومان که قرار است بهعنوان تاکسی اینترنتی فعالیت کنند، علاوهبر ۱۶۰ لیتر سهمیه عادی ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ هزار تومانی، شامل ۲۰۰ لیتر سهمیه بنزین تاکسی های اینترنتی میشود.
نگرانی از درآمد رانندگان و شفافیت اجرای طرح
سکوهای تاکسی اینترنتی اعلام کردهاند افزایش نرخ سوخت نباید بهطور مستقیم باعث افزایش «هزینه تمامشده سفر» شود، هرچند سازوکار قیمتگذاری پویا بر اساس عرضه و تقاضا همچنان برقرار میماند. با این حال، بسیاری از رانندگان نگراناند که در نهایت، فشار اصلی افزایش هزینه سوخت و سایر مخارج جاری، روی درآمد خالص آنها تخلیه شود. از سوی دیگر، وابسته کردن بخش مهمی از حمایت سوختی به سیستم محاسبه پیمایش، آن هم در شرایطی که دستورالعمل کامل هنوز منتشر نشده، پرسشهایی درباره شفافیت، احتمال تأخیر در واریزها و امکان اعتراض به محاسبات ایجاد کرده است.
در مجموع، تعیین سهمیه بنزین برای تاکسیهای اینترنتی را میتوان تلاشی برای جلوگیری از شوک قیمتی ناگهانی در بازار سفرهای درونشهری دانست؛ اما اینکه این سازوکار تا چه اندازه از کاهش قدرت خرید رانندگان و فشار بر مسافران جلوگیری میکند، تنها با اجرای عملی طرح و انتشار دادههای شفاف قابل قضاوت خواهد بود.
نویسنده: میلاد قزللو
