فهرست مطالب
دولت اعلام کرده است که با وجود اصلاح قیمت بنزین و اضافهشدن نرخ سوم ۵۰۰۰ تومانی، کرایه تاکسیهای اینترنتی و ناوگان حملونقل عمومی نباید افزایش پیدا کند. سخنگوی هیئت دولت تاکید کرده که برای تاکسیهای اینترنتی، وانتبارها و موتورسیکلتهای ارائهدهنده خدمات حملونقل «یا قیمت بنزین افزایش نمییابد، یا معادل رشد قیمت، پرداخت جبرانی انجام میشود» و از پلتفرمها خواسته شده هیچ افزایش نرخی را روی کرایهها اعمال نکنند.
وعده دولت: حمایت جبرانی بهجای افزایش کرایه
به گفته سخنگوی دولت، مذاکرات با پلتفرمهایی مانند اسنپ و تپسی و نیز با اتحادیههای تاکسیرانی انجام شده تا در عمل، افزایش قیمتی در کرایهها رخ ندهد. او میگوید درآمد حاصل از اصلاح قیمت سوخت «زیاد نیست» و همین میزان نیز به صورت کامل و شفاف برای معیشت مردم هزینه خواهد شد. با این حال، تجربه تصمیمهای مشابه در سالهای گذشته باعث شده بخشی از جامعه نسبت به تحقق این وعدهها تردید داشته باشد.
بنزین سهنرخی و اضافهشدن نرخ ۵ هزار تومانی
پیشتر تنها دو نرخ برای بنزین وجود داشت: تا سقف ۳۰ لیتر با قیمت هزار و پانصد تومان و از ۳۰ لیتر به بالا با قیمت سه هزار تومان. حالا با مصوبه جدید، نرخ سومی هم تعریف شده است؛ هر مصرفی بیش از ۱۰۰ لیتر در ماه باید با بنزین لیتری ۵ هزار تومان و فقط از طریق کارت جایگاه تأمین شود. دولت میگوید این نرخ معادل حداقل ۱۰ درصد قیمت خرید از پالایشگاه است و هر فصل ممکن است دوباره تعدیل شود؛ بنابراین نرخ ۵ هزار تومان نیز تثبیتشده و دائمی نیست.
سهم تاکسیهای اینترنتی از اصلاح قیمت بنزین
در ظاهر، برای تاکسیهای اینترنتی نرخ اول و دوم تغییری نمیکند؛ اما مسئله در حجم مصرف است. یک راننده اسنپ با خودروی پراید که در بیشترین حالت روزانه حدود ۳۰ لیتر بنزین مصرف میکند، در یک ماه به حدود ۷۸۰ لیتر مصرف میرسد؛ یعنی بخش بزرگی از مصرف او در محدوده بنزین ۵ هزار تومانی قرار میگیرد. بر اساس مصوبه دولت، تاکسیهای اینترنتی پس از شناسایی، به ازای هر لیتر مصرف مشمول نرخ سوم، ۲ هزار تومان اعتبار دریافت میکنند؛ رقمی که از تفاضل نرخ ۵ هزار تومانی و ۳ هزار تومانی بهدست میآید. دولت عملا میگوید هزینه افزایش نرخ را برای این گروه جبران میکند تا قیمت سفرهای اسنپ و تپسی بالا نرود.
سامانهای که هنوز آماده نیست
اجرای این سازوکار به راهاندازی سامانهای وابسته است که در آن اطلاعات رانندگان از سوی پلتفرمها به وزارت نفت و سایر دستگاهها منتقل و سپس راستیآزمایی شود. همزمان رانندهها نیز باید در این سامانه ثبتنام کنند تا پس از پالایش نهایی، اعتبار سوخت به حساب آنها اختصاص یابد. در حالی که دستگاهها سه ماه فرصت برای طراحی این سامانه دارند، اسنپ و تپسی میگویند تماسها و جلسات مرتبط تازه در حال آغاز است و تا پیش از این ارتباط مشخصی برای اجرای طرح جدید سهمیه بنزین با آنها شکل نگرفته بود.
ابهام اصلی این است که اگر سامانه تا اسفندماه یا حتی دیرتر آماده شود، رانندههای تاکسی آنلاین باید از زمان آغاز اجرای مصوبه تا راهاندازی سامانه، بنزین را با نرخ ۵ هزار تومان تهیه کنند، بدون اینکه زمان و نحوه بازگشت مابهالتفاوت بهطور شفاف مشخص شده باشد. وزارت نفت میگوید جزئیات کامل بهزودی اعلام میشود و سامانه در نهایت «مشکل رانندگان را حل خواهد کرد»، اما فعلاً پاسخ دقیق به این فاصله زمانی داده نشده است.
محدودیتهای جدید کارت سوخت و خودروهای دوگانهسوز
مصوبه تازه فقط به تاکسیهای اینترنتی مربوط نیست. اگر مالک خودرو کارت سوخت نداشته باشد، ناچار است از کارت اضطراری جایگاه استفاده کند که نرخ آن همان ۵ هزار تومان است؛ یعنی دسترسی به بنزین یارانهای عملا به دارندگان کارت سوخت محدود میشود. در عین حال، دولت اعلام کرده به چهار گروه – از جمله خودروهای صفر کیلومتر داخلی – کارت سوخت جدید نخواهد داد.
نکته مهم دیگر مربوط به مالکان دو خودروی بنزینی است؛ از نیمه آذر فقط یکی از خودروهای آنها میتواند بنزین سهمیهای دریافت کند و مالک باید در سامانه مشخص کند سهمیه به کدام خودرو اختصاص یابد. همچنین سهمیه بنزین ۱۰۰ لیتری سههزار تومانی خودروهای دوگانهسوز از ابتدای بهمن نصف میشود و در مقابل وعده داده شده که دوگانهسوز کردن خودروها بهصورت رایگان انجام گیرد.
نتیجه گیری
در مجموع، هرچند دولت تأکید میکند «قیمت بنزین اسنپ و تپسی تغییر نمیکند»، اما تا زمانی که سامانههای شناسایی رانندگان، نحوه تخصیص اعتبار و زمان بازگشت مابهالتفاوت به شکل شفاف و عملیاتی اجرا نشود، نگرانی رانندگان از فشار هزینهای و تردید مسافران نسبت به ثبات کرایهها همچنان پابرجا خواهد بود.
نویسنده: میلاد قزللو
