کانسپتها خودروهایی هستند که به عنوان نمونه اولیه یا پیشنمایشی از ایدههای جدید و نوآورانه طراحی و تولید میشوند. این خودروها معمولا در نمایشگاههای بینالمللی به عموم معرفی میشوند و به عنوان ابزاری برای جلب توجه مشتریان، دریافت بازخورد و ارزیابی بازار عمل میکنند. خودروهای مفهومی همچنین میتوانند به عنوان پلتفرمی برای آزمایش و بهبود تکنولوژیهای جدید در زمینههای مختلف مانند ایمنی، کارایی، راحتی و زیبایی استفاده شوند. برخی از خودروهای کانسپت به سرعت به تولید انبوه میرسند، در حالی که برخی دیگر الهامبخش مسیر آینده باقی میمانند. فهرست بهترین خودروهای مفهومی تاریخ از سال ۱۹۳۹ و با اولین ماشین کانسپت تاریخ شروع میشود.
بیوک Y-Job – سال ۱۹۳۹
درباره اولین خودرو مفهومی تاریخ اختلاف نظرهایی وجود دارد. در حالیکه برخی نشریات ولوو ونوس بیلوی معرفیشده در سال ۱۹۳۳ را اولین اتومبیل کانسپت میدانند، شمار دیگری بیوک Y-Job را نخستین ماشین مفهومی تاریخ تلقی میکنند. در همان نگاه نخست به این کانسپت آمریکایی، طراحی فراتر از زمان آن جلب توجه میکند. این خودرو آنقدر طراحی مدرنی دارد که تا سالها پس از جنگ جهانی دوم الهامبخش طراحان بود. چراغهای جلو اصلی مخفیشونده، شیشههای برقی و سقف بازشونده برقی از جمله ویژگیهای پیشرفته Y-Job در سال ۱۹۳۹ بودند.
بیوک لسابر – سال ۱۹۵۱
بیوک لسابر (LeSabre) در سال ۱۹۵۱ معرفی شد. در آن دوران هواپیماهای جت بسیار مورد توجه بودند، به همین خاطر جنرال موتورز کانسپت LeSabre را با الهام از این نوع هواپیماها طراحی کرد. این کانسپت طراحی بسیار زیبایی داشت، طوری که هنوز با گذشت دههها کماکان جذاب به نظر میرسد و در فهرست بهترین خودروهای مفهومی تاریخ قرار دارد. نکته جالب اینکه نیروی این کانسپت زیبا توسط یک موتور V8 با توانایی تولید ۳۳۵ اسب بخار قدرت تامین میشد. همانند بیوک Y-Job، این ماشین مفهومی جذاب نیز به چراغ های مخفی و سقف برقی مجهز بود.
فورد XL500 – سال ۱۹۵۳
کانسپت فورد XL500 که جزو مهمترین و بهترین خودروهای مفهومی تاریخ است، طراحی منحصربهفردی داشت. سقف این خودرو تماما شیشهای بود و کابین آن غرق در نور میشد. این مفهومی خاص هفتاد سال پیش از گیربکس اتوماتیک با دکمههای مخصوص تعویض دنده سود میبرد. سیستم تهویه مطبوع، تلفن و جکهای یکپارچه با بدنه برای بلند کردن خودرو از زمین هنگام پنچرگیری برخی از امکانات مدرن مفهومی پیشرفته فورد بودند.
آلفارومئو BAT 5 – سال ۱۹۵۳
همزمان با فورد، شرکت ایتالیایی آلفارومئو هم از یک کانسپت پیشرفته با نام BAT 5 رونمایی کرد. این کانسپت توسط استودیوی برتونه و با تمرکز بر آیرودینامیک طراحی شده بود. با ضریب درگ ۰.۲۳، محصول مشترک آلفارومئو و برتونه آیرودینامیکی فراتر از زمان خود داشت. این کانسپت ۱۱۰۰ کیلوگرمی نیروی خود را از یک موتور ۱۰۰ اسب بخاری دریافت میکرد و میتوانست به حداکثر سرعت ۱۹۳ کیلومتر بر ساعت دست پیدا کند. یک سال بعد، آلفارومئو از خودرو مفهومی BAT 7 با ضریب درگ ۰.۱۹ رونمایی کرد.
لینکلن فیوچرا – سال ۱۹۵۵
لینکلن فیوچرا که در سال ۱۹۵۵ معرفی شد، طراحی بسیار متفاوت و عجیب و غریبی داشت. کابین این خودرو همانند کابین هواپیماها دارای دو محفظه و کاملا شیشهای بود. موتور V8 این کانسپت میتوانست ۳۰۰ اسب بخار قدرت تولید کند، گیربکس آن نیز با دکمه دندهها را تعویض میکرد. شرکت فورد برای طراحی و ساخت فیوچرا ۲۵۰ هزار دلار صرف کرده بود. این رقم اکنون معادل چیزی در حدود ۲.۵ میلیون دلار میشود که اوایل دهه ۵۰ برای ساخت یکی از بهترین خودروهای مفهومی تاریخ هزینه شده بود.
کادیلاک سایکلون – سال ۱۹۵۹
در لیست مهم ترین خودروهای مفهومی تاریخ نوبت به کادیلاک میرسد. این شرکت سالها نظارهگر معرفی کانسپتهای مختلف از سوی رقبا بود. اما در سال ۱۹۵۹ این برند لوکس با رونمایی از کانسپت سایکلون وارد میدان شد. این مدل مفهومی بیشتر شبیه یک سفینه روی چهار چرخ بود و رادارهایی در دماغه خود داشت که وجود موانع موجود در مسیر مقابل را به راننده اطلاع میدادند. این سیستم تا حدودی عملکردی مشابه با کروز کنترل تطبیقپذیر داشت. سقف کادیلاک سایکلون یک تکه و از جنس پلاستیک شفاف با پوشش نقره بود. این پوشش از سرنشینان در برابر اشعه خورشید محافظت میکرد.
لامبورگینی مارزال – سال ۱۹۶۷
لامبورگینی مارزال در سال ۱۹۶۷ و با طراحی استودیوی معروف برتونه معرفی شد. شاخصترین ویژگی ظاهری این خودرو سقف و درهای یک تکه شیشهای آن بودند. این درها ابعاد بزرگی داشتند و رو به بالا باز میشدند. برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد کابین، لامبورگینی این خودرو مفهومی جذاب را به سیستم تهویه تجهیز کرده بود. موتور ۶ سیلندر مارزال که روی محور عقب قرار داشت، میتوانست ۱۷۵ اسب بخار قدرت تولید کند. این خودرو مفهومی پایهگذار مدل اسپادا شد.
مرسدس بنز C-111 – سال ۱۹۶۹
مرسدس بنز از C-111 با نام خودرو تحقیقاتی یاد میکند. این خودرو ابتدا به موتور وانکل با توانایی تولید ۲۸۰ اسب بخار قدرت مجهز بود. اما با گذشت زمان، ماشین مفهومی آیرودینامیک تکامل یافت و در سال ۱۹۷۸ نسخه دیزلی آن معرفی شد. این نسخه توانست با دستیابی به سرعت ۳۲۲ کیلومتر بر ساعت در همان سال، عنوان سریعترین خودروی دیزلی را از آن خود کند. یک سال بعد، مرسدس بنز نسخه دیگری از این کانسپت پیشرفته را به موتور ۴.۸ لیتری دیزلی V8 تجهیز کرد. این نسخه هم توانست رکورد باورنکردنی ۴۰۳ کیلومتر بر ساعت را ثبت کند. در مجموع ۱۶ دستگاه از C-111 توسط مرسدس بنز توسعه پیدا کرد. بدین ترتیب این خودرو توانست نامش را در فهرست بهترین خودروهای مفهومی جهان ثبت کند.
لانچیا استراتوس Zero – سال ۱۹۷۰
لانچیا استراتوس Zero دیگر مدل ایتالیایی حاضر در لیست مهم ترین خودروهای مفهومی تاریخ است. این خودرو بدنهای مشابه با یک گُوِه دارد و یادآور خودروهای حاضر در فیلمهای علمی تخیلی است. استراتوس Zero با تنها ۸۳ سانتیمتر ارتفاع، جزو کمارتفاعترین خودروها به شمار میرود. موتور ۴ سیلندر ۱.۶ لیتری این مفهومی ایتالیایی ساختاری خورجینی داشت و میتوانست ۱۱۵ اسب بخار قدرت تولید کند.
بی ام و E1 – سال ۱۹۹۱
بی ام و در سال ۱۹۹۱ با معرفی کانسپت متفاوت E1 توجه رسانهها را به خود جلب کرد. این کانسپت در ابتدا به پیشرانه تمام الکتریکی مجهز بود، اما دو سال بعد نسخههای بنزینی و هیبریدی آن نیز معرفی شدند. کانسپت E1 سازهای از آلومینیوم سبکوزن داشت و برداشت بی ام و از یک خودرو کوچک پیشرفته را به نمایش میگذاشت. جالب اینکه بی ام و زمانی این کانسپت را توسعه داد که رقبای آن همگی سرگرم تولید خودروهای سدان بودند. هر چند بی ام و E1 راهی خطوط تولید نشد، ولی بسترهای لازم برای عرضه بی ام و سری ۱ به عنوان کوچکترین مدل ساخت کمپانی را فراهم کرد.
کادیلاک Sixteen – سال ۲۰۰۳
جنرال موتورز در سال ۲۰۰۳ کانسپتی رونمایی کرد که بسیار متمایز بود. این کانسپت Sixteen نام داشت و در زیر کاپوت کشیده آن یک موتور ۱۶ سیلندر خورجینی نصب شده بود. این موتور ۱۳.۶ لیتری میتوانست چیزی در حدود ۱۰۰۰ اسب بخار تولید کند. این ارقام پس از گذشت دو دهه کماکان شگفتانگیز هستند. در کنار مشخصات فنی فوقالعاده، کانسپت کادلایک سیکستین از چهره بسیار مدرنی برخوردار بود و پایهگذار سبک طراحی جدید برند کادیلاک شد. این زبان طراحی تا همین چند سال قبل توسط برند لوکس آمریکایی مورد استفاده قرار گرفت، برای اثبات این ادعا کافی است المانهای ظاهری کانسپت Sixteen را با کادیلاک اسکالید مدل ۲۰۱۹ مقایسه کنید.
مرسدس ویژن CLS – سال ۲۰۰۳
برخی از خودروهای کانسپت میآیند تا پیشنمایشی از یک مدل تولیدی در آینده نزدیک ارائه کنند. کانسپت مرسدس ویژن CLS با چنین فلسفهای در سال ۲۰۰۳ معرفی شد. پس از رونمایی، تمامی نشریات خودرویی به تمجید این ماشین مفهومی پرداختند، چرا که طراحی آن فوقالعاده زیبا، هماهنگ و گیرا بود. با دریافت بازخوردهای بسیار مثبت، مرسدس بنز متقاعد شد نسخه تولید انبوه CLS را هر چه سریعتر به عنوان مدل ۲۰۰۴ وارد بازار کند. این اتومبیل خوشاستیل پایهگذار کلاس سدانهای کوپه لوکس شد. پس از موفقیت چشمگیر مرسدس بنز CLS، دو خودروساز آلمانی دیگر هم با تولید آئودی A7 و بی ام و سری 8 گرن کوپه وارد این کلاس شدند.
هولدن Efijy – سال ۲۰۰۵
خودروهای کانسپت معمولا تصویری از مدلهای آینده ارائه میکنند. اما هولدن که شاخه جنرال موتورز در استرالیا بود، با معرفی کانسپت Efijy نگاهی به گذشته داشت. این ماشین مفهومی جذاب برای ادای احترام به مدل افسانهای FJ در دهه ۵۰ میلادی، طراحی شده بود. با وجود چهره قدیمی، این کانسپت از پلتفرم مدرنی بهره میبرد و در زیر پوسته اشتراکات زیادی با شورولت کوروت C6 داشت. یکی از این اشتراکات، موتور ۶ لیتری V8 بود.
بی ام و ویژن EfficientDynamics – سال ۲۰۰۹
کانسپت بی ام و ویژن EfficientDynamics دیگر نماینده ژرمنها در لیست بهترین خودروهای مفهومی تاریخ است. این کانسپت برداشت بی ام و از یک خودرو اسپرت مدرن و پیشرفته را به نمایش میگذاشت. بدنه این خودرو از مواد بسیار سبکوزن ساخته شده بود و نیروی لازم برای حرکت را یک پیشرانه هیبریدی تامین میکرد. این کانسپت در نهایت به تولید مدل معروف و پرطرفدار بی ام و i8 منجر شد. در آن دوران ب ام و اعتقاد زیادی به برقیسازی داشت، ولی با گذشت زمان از شدت این اعتقاد کاسته شد.
مرسدس بنز ویژن AVTR – سال ۲۰۲۰
کانسپت مرسدس بنز ویژن AVTR ستاره نمایشگاه CES 2020 بود. این کانسپت آیندهنگرانه با الهام از فیلم آواتار طراحی شده و در آن مرسدس بنز بر ارتباط بین ماشین و انسان تمرکز کرده است. علاوهبر این، در ویژن AVTR حفظ محیط زیست نیز به عنوان یک اصل مورد تاکید قرار گرفته؛ به همین خاطر پیشرانه آن تمام الکتریکی است. ضمن اینکه در این خودرو از تکنولوژی باتری ارگانیک استفاده شده؛ این نوع باتری در ساختار خود مواد مضر برای محیط زیست ندارد. از شاخصترین ویژگیهای ویژن AVTR باید به فلاپهای فعال موجود در پشت آن اشاره کرد. این فلاپها به راننده کمک میکنند به شکلی بهتر با خودرو و محیط اطراف ارتباط برقرار کند.
نتیجه گیری
خودروهای کانسپت نقش چراغ راه آینده را دارند و مسیری را که قرار است خودروسازان در آینده طی کنند، به ما نشان میدهند. در طول تاریخ کانسپتهای تاثیرگذار زیادی معرفی شدهاند و مدلهایی که در مطلب بهترین خودروهای مفهومی تاریخ برشمردیم، تنها برخی از این موارد هستند. بدون تردید کانسپتهای دیگری وجود دارند که جای آنها در این لیست خالی است. از دید شما کدام کانسپتهای مهم را میتوان به این لیست اضافه کرد؟
نویسنده: سعید علیپور