فهرست مطالب
از میان شاهکارهای صنعت خودروسازی دوران کلاسیک ایران، بدون تردید بیوک ایران یکی از شناخته‌شده‌ترین، درخشان‌ترین و محبوب‌ترین خودروهای کلاسیک موجود در بازار کشور است. این محصول با نام صحیح بیوئیک اسکایلارک (Buick Skylark) در نسخه نسل چهارم در ایران از سوی شرکت جنرال موتورز ایران (GM-Iran/پارس خودرو فعلی) به تولید رسید و هنوز هم به‌عنوان یکی از برترین محصولات بازار خودرو کلاسیک کشور شناخته می‌شود.
معرفی بیوک ایران
اسکایلارک که نام یک پرنده از تیره چکاوکان است، از سوی زیرمجموعه پریمیوم/لوکس جنرال موتورز یعنی برند بیوئیک، به‌عنوان تیپ خاص و تولید محدودی از خانواده بیوئیک رودمستر (Roadmaster) در ابتدای دهه ۱۹۵۰ انتخاب شد.
پس از گذر سالیان و تبدیل بیوک اسکایلارک به یک مدل مجزا، این خودرو در نسخه نسل چهارم تنها در نمونه سدان در ۵ تیپ مختلف از B1 تا B5، در طول نزدیک به یک دهه از میانه دهه ۱۳۵۰ تا میانه ۱۳۶۰ شمسی در ایران به تولید رسید و همچنین در تعداد محدودی از نسخه‌های سدان سفارشی و کوپه، به‌صورت وارداتی روانه بازار کشور شد.
توجه داشته باشید که تیپ‌بندی بیوئیک ایران از B1 تا B5 فقط منحصر به بازار داخل ایران است. همچنین تمایزها و شباهات‌های میان این تیپ‌ها به اندازه‌ای زیاد است که بیان تک‌تک آن‌ها از حوصله این مقاله خارج خواهد بود. در نتیجه در این مقاله به معرفی عمومی و بیان کلیات خانواده بیوک ایران می پردازیم.
طراحی ظاهری بیوک ایران (اسکایلارک)
اگر نگاهی به تمامی ۷ نسل خانواده اسکایلارک داشته باشید، خواهید دید که تمامی نسل‌های این خودرو با دیگری متفاوت و طراحی آن بر اساس سلیقه روز بازار و استانداردهای در حال تغییر صنعت خودروسازی آمریکای شمالی انجام گرفته است.
بیوک ایران یا همان بیوک اسکایلارک نسل چهارم، با وجود کاهش چشمگیر در ابعاد بدنه و ورود به سگمنت سایز کوچک (البته کوچک به تعبیر آمریکایی‌ها)، آخرین نسل از خانواده اسکایلارک بود که به اصول طراحی کلاسیک صنعت خودروسازی آمریکایی و دوران ماسل کار (Muscle Car/خودروهای عضلانی) وفادار ماند.
منحصر از تیپ‌های مختلف تولیدی در ایران یا آمریکا، بیوک ایران در جلو از دو چراغ دایره‌ای و در عقب از دو چراغ مستطیلی بزرگ بهره گرفت. باقی تزئینات بدنه نظیر قطعات کرومی تزئینی جلوپنجره و طراحی گرافیک چراغ‌های عقب، بر حسب تیپ و مدل از تفاوت‌های جزئی برخوردار بودند.
آنچه بیوئیک اسکایلارک را از برادران ناتنی خود از برندهای دیگر نظیر پونتیاک ونچورا و فینِکس، اولدزمبیل اومگا و شورولت نووا جدا کرد، ساختار تیز Vشکل دماغه خودرو در بخش سپر، جلوپنجره، پیشانی کاپوت و خط برجسته طولی روی کاپوت بود.
بر روی گلگیرهای کشیده جانبی، همان تریم تزئیناتی آلومینیومی با سه شکاف فرورفته را شاهد هستیم که امضای انحصاری بیوک در بیشتر مدل‌های وینتج و کلاسیک تولیدی در طول فعالیت این برند پرآوازه است که حتی در محصولات روز این خودروساز نیز دیده می‌شود.
تجهیز خودرو به روکش واینِل (چرم مصنوعی) رنگی، در خانواده بیوک ایران کاملا رایج است. تنها تیپ این خودرو که فاقد این روکش چرمی است، تیپ B1، یعنی ساده‌ترین تیپ است.
طراحی داخلی بیوک ایران
از دیدکاه تمایز کلی میان تیپ‌ها، نمای داخلی اسکایلارک به دو نوع مختلف مدل پایین و مدل بالا، تقسیم‌بندی می‌شود. نمونه‌های قدیمی‌تر (تا حدود سال ۱۳۵۷)، از داشبرد با نشانگرهای مستطیلی و غربیلک فرمان دوشاخه صاف بهره می‌گرفتند. اما نمونه‌های مدل بالا به نشانگرهای چهارقلو دایره‌ای و فرمان دوشاخه بومرنگی (همانند عدد ۸ ایرانی) مجهز شدند.
رنگی بودن تریم داخلی بیوئیک اسکایلارک از مهم‌ترین المان‌های طراحی داخلی کابین بود که از سنت دیرینه آمریکایی‌ها در صنعت خودروسازی نشات می‌گرفت. فراوان‌ترین رنگ در تریم داخلی بیوک ایران نمونه کرم، آبی، سرمه‌ای، قرمز و سبز است که باید دو رنگ قرمز و مخصوصا سبز را از نادرترین رنگ‌های موجود و رنگ کرم را فراوان‌ترین آن دانست.
استفاده از تریم تزئیناتی طرح چوب بر رودری‌ها، داشبرد و کنسول میانی نیز یکی دیگر از المان‌های داخل کابین این خودرو است، اما نکته جالب آنجا است که بر خلاف آنچه از آمریکایی‌های کلاسیک می‌شناسیم، فضای داخلی محصولات نیمه دوم جنرال موتورز تقریبا فاقد تزئینات کرومی است. این مهم در کابین اسکایلارک نیز به چشم می‌آید.
بر حسب تیپ، صندلی جلو از نوع دوتکه با شیفتر دنده کنسولی یا صندلی یک‌تکه با شیفتر دنده فرمانی است. فضای نشیمن در ردیف جلو بسیار جادار اما در ردیف عقب نسبتا تنگ و آزاردهنده و صندوق عقب آن نیز با جای دادن تایر زاپاس، در قالب مقایسه با سایر خودروهای آمریکایی نظیر نظیر شورولت کاپریس، بسیار کوچک است. این مهم از کاهش اجباری ابعاد خودرو در مقایسه با نسخه نسل سوم نشات می‌گیرد.
مشخصات فنی بیوک ایران (اسکایلارک)
اسکایلارک نسل چهارم سوار بر پلتفرم X جنرال موتورز و مشترک با برادر کوچک‌تر خود یعنی شورولت نووا (شورولت ایران) به تولید رسید. این پلتفرم مونوکوک اگرچه از دیدگاه طراحی فنی شباهت بسیار زیادی به پلتفرم F پونتیاک/کامارو و پلتفرم K کادیلاک سویل دارد، اما ذاتا با هر دو آن‌ها متفاوت است.
بیش از ۹۵ درصد اسکایلارک‌های موجود در بازار ایران، به پیشرانه ۵.۷ لیتری بلوک کوچک شورولت، ملقب به SBC 350 V8 مجهز هستند. این پیشرانه با تراکم بسیار پایین ۸.۵:۱ و سیستم سوخت‌‌‌رسانی کاربراتوری ۴دهانه راچستر QJ (Quadra-Jet)، توان و گشتاور قابل قبولی برای دوران ارائه داد که باعث شد به‌عنوان دومین خودرو قدرتمند مونتاژی بازار ایران (پس از کادیلاک سویل) شناخته شود.
این پیشرانه اگرچه در قیاس با استانداردهای امروزی چندان قدرتمند به حساب نمی‌آید، اما از دو زاویه، یعنی از نظر دوام فنی خیره‌کننده تا مرز بیش از یک میلیون کیلومتر بدون تعمیر اساسی و همچنین از دیدگاه سهولت ارتقای فنی تا قدرت فراتر از ۳۰۰ اسب بخار، در جهان زبانزد است. به همین دلیل است که پیشرانه SBC 350 V8 با تیراژ تولید بیش از ۵ میلیون دستگاه، رکورددار پرتیراژترین پیشرانه V8 در تاریخ صنعت خودروسازی به شمار می‌آید. جالب‌تر آن که نسخه‌های تولید جدید این پیشرانه با همان ساختار فنی قدیمی مربوط به دهه ۶۰ میلادی، هنوز در بازار افترمارکت روی خط تولید و قابل سفارش است.
حق انتخاب گیربکس محدود به نمونه ۳ و ۴ سرعت دستی و ۳ سرعت اتوماتیک بود که بیشتر نسخه‌های موجود در بازار ایران، از نسخه اتوماتیک معروف به توربو ۳۵۰ (GM TH350) بهره می‌برند. اعتبار این گیربکس در قابلیت تحمل فشار و شکنجه‌های بسیار و دوام فنی خیره‌کننده آن است.
با وجود وزن تقریبی ۱.۷ تنی، بیوک ایران از دیدگاه شتابگیری خودرو تند و تیزی به حساب نمی‌آید، اما گشتاور پیشرانه به هنگام شتابگیری ثانویه، حجم ظرفیت کامل سرنشینان و به هنگام عبور از سربالایی یا روشن بودن کولر، به خوبی خودنمایی می‌کند. همچنین قابلیت دود کردن تایرها در لانچ ناگهانی، یکی از مهم‌ترین جذابیت‌های این خودرو است، البته به شرطی که با مصرف سوخت نسبتا زیاد آن مشکلی نداشته باشید.
سیستم تعلیق خودرو در محور جلو از نوع جناغی دوبل مستقل (IFS) و در عقب از نوع یکپارچه با فنر لول، دقیقا مشابه کادیلاک سویل، شورولت نووا و خانواده کامارو/پونتیاک هم‌کلاس است. این سیستم تعلیق به‌عنوان یکی از بادوام‌ترین انواع تعلیق در جهان شناخته شده و در ترکیب با توان فنی خودرو، موجب شد که اسکایلارک در ایران با لقب «ماشین فرار» شناخته شود.
مشخصات کلی
| نوع موتور خودرو | بنزینی |
| حجم موتور | ۵.۷ لیتر |
| سیلندر / سوپاپ | ۸ / ۱۶ |
| تنفس موتور | طبیعی |
| قدرت | ۱۸۰ اسب بخار |
| گشتاور | ۳۵۰ نیوتن.متر |
| گیربکس | ۳ سرعت اتوماتیک |
| محور محرک | عقب |
| شتاب | ۱۱ ثانیه |
| سرعت | ۱۲۰ تا ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت (بر حسب ضریب دیفرانسیل) |
| مصرف سوخت | ۱۵ تا ۱۷ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر |
| استاندارد آلایندگی | – |
| فرمان | هیدرولیک |
| بدنه | سدان سایز کوچک |
| نوع رینگ | فولادی |
ابعاد و ظرفیت ها
| طول | ۵۰۸۵ میلیمتر |
| عرض | ۱۸۴۷ میلیمتر |
| ارتفاع | ۱۳۴۹ میلیمتر |
| فاصله محورها | ۲۸۱۹ میلیمتر |
| وزن خالص | حدود ۱۷۰۰ کیلوگرم |
| تعداد سرنشین | ۵ نفر |
| ظرفیت صندوق عقب | – |
| حجم مخزن سوخت | ۷۸ لیتر |
| قطر رینگ | ۱۴ و ۱۵ اینچ |
آپشن های بیوک ایران
لقب پرآپشن‌ترین خودرو مونتاژی دوران بدون تردید در اختیار کادیلاک سویل است، اما بیوک ایران نیز دست خالی به میدان نیامده بود. امکاناتی چون فرمان هیدرولیک، ترمز بوستردار، بالابر برقی ۴ شیشه، قفل مرکزی، فن بخارگیر شیشه عقب، سیستم رادیوپخش، آینه جانبی دارای ریموت مکانیکی قابل تنظیم (سمت راننده)، سیستم تهویه مطبوع، گیربکس اتوماتیک، صندلی‌های اسپرت مجزا (ملقب به Bucket Seat)، تریم چرمی سقف و تریم رنگی فضای داخلی کابین، از مجموعه امکانات ارائه‌شده در تیپ‌های مختلف بیوک ایران است.
البته فراموش نکنیم که تیپ B5 به‌عنوان نسخه اسپرت، دارای آینه‌های فایبرگلس اسپرت هم‌رنگ بدنه، غربیلک فرمان سه‌شاخه شکاف‌دار اسپرت، گیربکس دستی و دیفرانسیل عقب نوع لغزش محدود (LSD) بود که در سایر تیپ‌ها یافت نمی‌شد.
مزایای بیوئیک اسکایلارک
+ توان فنی قابل توجه
+ قیمت نهایی معقول
+ دوام خیره‌کننده مجموعه فنی
+ ابعاد بیرونی مناسب در مقایسه با استاندارد آمریکایی‌ها
+ طراحی پویا و جذاب
+ بازار دست دوم داغ
معایب بیوک ایران
– فضای محدود ردیف دوم و صندوق عقب
– مصرف سوخت نسبتا بالا
– احتمال نیاز به بازسازی و رسیدگی
– دشوار بودن نگهداری
قیمت بیوک ایران (اسکایلارک) در بازار
بیوک ایران در بازار کشور همواره در گروه از خودروهایی قرار داشت که قیمت معقول و در دسترس خود را حفظ کرد. اگرچه این مهم موجب افزایش موج دست‌به‌دست‌شدن این خودرو در میان علاقه‌مندان به خودروهای کلاسیک شد، اما باید تاکید کرد که نگهداری بیوک ایران کار ساده‌ای نیست.
امروزه قیمت نسخه‌های رایج و سر حال این خودرو در بازه ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شوند و جز در موارد بسیار نادر و در وضعیت کلکسیونی، ارتقایافته یا بازسازی‌شده، قیمت آن‌ها به مرز یک میلیارد تومان نمی‌رسد.
بسیار هستند کسانی که به دلیل قیمت پایین، این خودرو را خریداری کردند، اما در کم‌تر از ۶ ماه مجبور به فروش آن شدند. مشکلاتی چون کمبود قطعات، کمبود مکانیک خبره و منصف، نیاز به تنظیم دقیق کاربراتور و سرویس دوره‌ای موتور در فصول گرم و سرد سال، تنظیمات دقیق مربوط به عملکرد صحیح گیربکس و مصرف سوخت بالا، امکان حفظ و نگهداری این خودرو را برای بیشتر افراد دشوار ساخته است.
با این حال، در میان خودروهای سواری مونتاژی آمریکایی بازار ایران یعنی شورولت ایران (نووا)، بیوک ایران (اسکایلارک) و کادیلاک ایران (سویل)، اسکایلارک محبوب‌ترین، چالاک‌ترین و خوش‌قیمت‌ترین گزینه ممکن و از ماندگارترین شاهکارهای تاریخ صنعت خودروسازی کشور است.
نویسنده: شهاب انیسی / عکاس: شهاب انیسی
