بعد از اختراع موتور درون سوز، به وسیله‌ای نیاز شد تا بتوان پیشرانه را استارت زد. هرچند که در ذهن بسیاری از علاقه‌مندان به دنیای خودرو، از نمونه‌های اولیه استارت خودرو چیزی به نام هندل به ذهن می‌رسد؛ اما باید بدانیم که نمونه‌های مختلفی از استارت‌های بادی، هیدرولیکی، دستی، برقی و…. روی کار آمده‌اند تا امروز که به جایی رسیده‌ایم که حتی برای کاهش هدررفت انرژی تولیدی توسط موتور، استارت و دینام به صورت مجزا از هم دیگر طراحی نمی‌شود و در برخی از خودروهای کم‌مصرف و هیبریدی، این دو قطعه در یک قالب قرار گرفته‌اند.
استارت خودرو چیست؟
استارت خودرو یکی از قطعات اصلی و مهم به شمار می‌آید و خرابی آن خصوصا در این روزها که اکثر خودروها به سمت استفاده از گیربکس‌های اتوماتیک حرکت می‌کنند، می‌تواند دردسرهای زیادی به همراه داشته باشد.
پیشرانه‌های درون‌سوز برای شروع به کار خود باید استارت بخورند تا سیکل کاری آنها که همان چهار عمل اصلی مکش، تراکم، انفجار و تخلیه است، به ترتیب انجام و در نتیجه پیشرانه روشن شود. برای حرکت پیستون‌ها به‌منظور انجام این چهار عمل اصلی، راه‌های مختلفی وجود دارد؛ اما بهترین و سریع‌ترین و کم‌دردسرترین راه، همان استارت زدن پیشرانه است.
استارتر، یک موتور الکتریکی کوچک و البته قوی است که به بدنه موتور وصل می‌شود و فلایویل پیشرانه را می‌چرخاند. فلایویل که به انتهای میل‌لنگ اتصال دارد و پیستون‌ها که وظیفه مکش و تراکم هوا را در سیلندرها بر عهده دارند، توسط شاتون به میل‌لنگ متصل هستند. در نتیجه با استارت‌زدن، فلایویل، میل‌لنگ و در نهایت پیستون‌ها شروع به کار می‌کنند و موتور خودرو روشن می‌شود.
البته همان‌طور که گفته شد، استارت خودرو از ابتدا تا به امروز در انواع مختلفی ساخته شده است که نمونه الکتریکی، رایج‌ترین آنهاست. روزگاری، رایج‌ترین روش برای روشن‌کردن موتور خودروها استفاده از هندل‌های دستی بود.
تاریخچه استارت خودرو
تا قبل از ساخت استارترهای برقی برای پیشرانه‌های درون‌سوز، روش‌های مختلفی برای روشن کردن پیشرانه توسط خودروسازان استفاده می‌شد. استارترهای بادی و هیدرولیکی، هندل‌های دستی که یکی از رایج‌ترین نمونه‌ها بودند، فنرهای از پیش شارژشده، هندل‌های پایی که هنوز هم برای موتورسیکلت‌ها استفاده می‌شود، روشن کردن موتور با باروت و فشنگ و… از روش‌هایی بودند که به کار گرفته می‌شدند.
اولین استارتر الکتریکی در سال ۱۸۹۶ در انگلستان توسط یک مهندس انگلیسی به نام اچ. جی. داوسینگ و برای اتومبیلی به نام آرنولد که در واقع نسخه تغییریافته اولین خودرو ساخته‌شده توسط کارل بنز بود، اختراع شد. بعد از این اختراع، دیگر شرکت‌های خودروسازی نیز به سمت استفاده از استارت برقی برای موتور خودروها رفتند.
نحوه عملکرد استارت خودرو
استارت خودرو انواع گوناگونی دارد اما می‌توان گفت همه خودروها از استارت‌هایی با عملکرد مشابه استفاده می‌کنند. تا حدی که در خودروهای قدیمی‌تر می‌توان با کمی دست‌کاری، استارت یک پیشرانه را برای پیشرانه دیگر نیز آماده کرد. استارت یک موتور برقی است که به خاطر گشتاور بالایی که دارد، می‌تواند پیستون را در سیلندرها به حرکت درآورد و منجر به روشن‌شدن موتور شود.
با چرخش سوییچ و ارسال جریان برق به استارت خودرو، سلنوئید قرارگرفته بر روی استارت عمل می‌کند. این کار باعث جلو فرستادن چرخ‌دنده استارتر همراه با به کار افتادن موتور برقی استارتر می‌شود. در برخی از استارت‌ها برای فشار کمتر به موتور الکتریکی، با کمک چند چرخ‌دنده، گشتاور ارسالی به سمت فلایویل از سوی دنده‌استارت چند برابر می‌شود که این نوع استارت‌ها در بین مردم به استارت گیربکسی شناخته می‌شوند. اما نحوه کلی کار یکسان است. دنده سر استارت از یک طرف دارای کمی زاویه است که ورود و خروج به فلایویل را راحت‌تر می‌کند. با ورود این دنده به داخل دنده‌های فلایویل و گردش آن، بعد از انجام مراحل چهارگانه احتراق درون سیلندرها، پیشرانه روشن می‌شود.
اجزای استارت خودرو
استارت خودرو یک موتور برقی است که از دو قسمت اصلی تشکیل می‌شود. یک بخش آن موتور الکتریکی است و بخش دیگری نیز اتوماتیک استارت نامیده می‌شود.
اتوماتیک استارت
اتوماتیک استارت وظیفه دارد دنده استارت را به جلو حرکت دهد. وقتی استارت عمل می‌کند، موتور برقی فقط دنده‌استارت را می‌چرخاند و این اتوماتیک استارت است که باید دنده را به سمت فلایویل حرکت دهد تا دنده و دنده‌های فلایویل باهم درگیر شود. بعد از رها کردن سوییچ نیز، اتوماتیک استارت، دنده را به سمت عقب حرکت می‌دهد.
اگر بخواهیم به صورت ساده بیان کنیم باید گفت وقتی سوییچ را می‌چرخانیم، اتوماتیک استارت به یک آهن‌ربای قوی تبدیل می‌شود. این آهنربا، پلانجر را به سمت داخل می‌کشد که با حرکت روبه‌عقب و به خاطر مکانیزم قرارگیری پلانجر، سر آن به سمت بیرون حرکت می‌کند. این حرکت روبه‌جلوی سر پلانجر، دنده استارت را به سمت بیرون هدایت خواهد کرد. حرکت پلانجر همچنین باعث اتصال‌دادن برق به موتور استارت نیز می‌شود. در نتیجه موتور برقی شروع به کار می‌کند، دنده‌استارت را می‌چرخاند و پلانجر نیز آن را در همین حالت، به بیرون فشار می‌دهد و به فلایویل متصل می‌کند.
اجزای اتوماتیک استارت
- پلانجر
- اهرم دو شاخه
- سیم‌پیچ کشنده
- فیش اتوماتیک
- سیم‌پیچ نگهدارنده
- پولکی
موتور استارت
موتور استارت یک موتور الکتریکی است که از دو بخش روتور و استاتور تشکیل می‌شود. بالشتک‌ها که معمولا ۴ عدد هستند، به بدنه استارت پیچ شده‌اند و آرمیچر یا همان روتور در وسط این بالشتک‌ها قرار دارد. بالشتک‌ها با دریافت جریان برق، یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کنند. زغال‌ها که یکی از بخش‌های استارت است، از یک سمت با بالشتک‌ها در ارتباط هستند و از طرف دیگر، روی کالکتور سر آرمیچر جای می‌گیرند. هر آرمیچر نیز از چهار بخش کالکتور، سیم‌پیچ، هسته و محور اصلی ساخته می‌شود و با دریافت جریان برق، این قطعه نیز خاصیت آهنربایی پیدا می‌کند. به خاطر نوع طراحی آرمیچر و بالشتک‌ها، میدان‌های مغناطیسی ایجادشده، برعکس هم است و در نتیجه آرمیچر شروع به دَوَران می‌کند. دوران آرمیچر باعث چرخش دنده‌استارت می‌شود که روی آن قرار دارد. داخل دنده استارت یک کلاچ کوچک نصب شده است که باعث می‌شود دنده به یک سمت چرخش داشته باشد و به سمت دیگر، قفل شود. خرابی این کلاچ یکی از نشانه‌های خرابی دنده‌استارت است.
اجزای موتور استارت
- پوسته اصلی
- بالشتک‌ها (هسته‌های آهنی و سیم‌پیچ‌ها)
- پیچ‌های اتصال‌دهنده
- زغال‌ها
- فنر و پایه نگهدارنده زغال
- جازغالی پلاستیکی
- آرمیچر
- کلکتور آرمیچر
- سیم‌پیچ‌های آرمیچر
- هسته آرمیچر
- شافت آرمیچر
- دنده استارت
- کلاچ
زغال استارت
مصرفی‌ترین قطعه در استارت خودرو، زغال استارت است. زغال، عامل انتقال جریان به آرمیچر موتور برقی استارت و همچنین بالشتک‌هاست. زغال از جنس کربن و مس ساخته می‌شود و از یک طرف به بالشتک‌ها اتصال دارد و از طرف دیگر روی کالکتور آرمیچر قرار می‌گیرد. کالکتور، مجموعه‌ای از ورقه‌های مسی کنار هم قرار گرفته است که تشکیل یک دایره را می‌دهند تا در زمانی که آرمیچر در حال چرخش است، این دایره همیشه با زغال‌ها در ارتباط باشد. این ارتباط به‌مرور باعث ساییده شدن و کوتاه‌شدن زغال‌ها می‌شود تا زمانی که اتصال به قدری ضعیف شود که دیگر جریان برق به خوبی منتقل نشود و در نتیجه استارت کار نکند.
محل قرارگیری استارت
اگر انتهای همه موتورهای درون‌سوز را در نظر بگیریم، به وسیله‌ای به نام فلایویل می‌رسیم. در واقع جلوی موتورها، پولی سر میل‌لنگ است که تسمه تایم و تسمه‌های دیگر روی آن قرار می‌گیرد و انتهای موتور نیز فلایویل است. یکی از کارکردهای فلایویل یا همان چرخ طیار، قرارگرفتن دیسک و صفحه کلاچ در خودروهای با گیربکس دستی یا توربین در خودروهای با گیربکس اتوماتیک، روی آن و برقراری ارتباط برای انتقال قدرت است.
دورتادور فلایویل یک چرخ‌دنده بزرگ قرار گرفته است که به آن دنده استارت گفته می‌شود. این دندانه‌ها برای قرارگرفتن دنده سر استارت و چرخاندن آن و در نتیجه روشن‌کردن موتور کاربرد دارد. با روشن‌شدن موتور و رهاکردن سوییچ، جریان از روی استارت برداشته می‌شود و در نتیجه دنده‌استارت یک پله به عقب برمی‌گردد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت در خودروهایی که موتور در طول خودرو قرار دارد، استارت در انتهای موتور نصب می‌شود که ممکن است در یک سمت موتور قرار بگیرد، یا در بعضی از پیشرانه‌ها، در وسط موتور و بالای آن نصب می‌شود. در پیشرانه‌هایی که به‌صورت عرضی قرار گرفته‌اند، استارت معمولا در جلوی موتور قرار دارد و دسترسی به آن از بالای موتور به‌راحتی انجام امکان‌پذیر است.
جامپ استارتر
خوابیدن باتری خودرو که به معنای نداشتن توان کافی برای به چرخش درآوردن استارتر پیشرانه است، باعث می‌شود تا پیستون‌های موتور خودرو به خوبی نچرخند و در نتیجه موتور روشن نشود. در این وضعیت، راه‌های مختلفی برای روشن‌کردن پیشرانه وجود دارد که یکی از آنها، باتری به باتری کردن است. اما اگر امکان باتری به باتری کردن نیز وجود نداشته باشد، جامپ استارتر یکی از بهترین راه‌هاست. این قطعه در واقع یک پاوربانک بزرگ است که توانایی تولید جریان الکتریسیته با ولتاژ ۱۲ ولت و آمپر بالا را دارد. در حدی که می‌تواند چندین بار استارتر پیشرانه را با سرعت مناسب برای روشن‌شدن به کار بیندازد.
انتخاب استارت مناسب
سیستم استارت خودرو چون روی پوسته موتور یا گیربکس بسته می‌شود، دارای طراحی خاص و منحصربه‌فردی برای انواع پیشرانه‌هاست. هرچند می‌توان با تعویض کله استارت در برخی موارد، یک استارتر ماشین را برای پیشرانه دیگری آماده کرد. هرچند می‌توان نوع استارت یک پیشرانه را تعویض کرد؛ اما معمولا یک نوع استارتر خودرو را نمی‌توان به‌جای نوع دیگری نصب کرد، چرا که محل قرارگیری استارت خصوصا در پیشرانه‌های امروزی کاملا خاص و منحصربه‌فرد است. ضمن اینکه تعداد دنده‌های دنده‌استارت نیز مهم است و کم یا زیاد بودن تعداد آنها نسبت به حالت استاندارد حتی به اندازه یک دنده، مانع از درگیری کامل دنده‌استارت با فلایویل می‌شود و استارت‌زدن را با مشکلاتی همراه می‌کند.
سیستم استارت استاپ
یکی از دستگاه‌هایی که امروزه در خودروهای هیبریدی و حتی خودروهای بنزینی و دیزلی دیده می‌شود، سیستم استارت استاپ است. این سیستم وظیفه دارد تا در توقف‌هایی که بیشتر از چند ثانیه طول می‌کشد، موتور خودرو را خاموش کند. برای مثال در ترافیک، پشت چراغ قرمز، توقف‌های کوتاه در مسیر و… موتور خودرو خاموش می‌شود و به‌محض اشاره راننده به پدال گاز، پیشرانه استارت می‌خورد و روشن می‌شود. سیستم استارت استاپ هرچند که استهلاک استارت و دینام خودرو را بالاتر می‌برد؛ اما در مقابل باعث کاهش در مصرف سوخت و آلاینده‌ها می‌شود که اهمیت بیشتری دارد. معمولا به خودروهایی که دارای سیستم استارت استاپ هستند، حتی اگر فاقد باتری اضافی و موتور برقی برای کمک به موتور بنزینی و دیزلی نباشند، میکروهیبرید گفته می‌شود.
انواع استارت خودرو
سیستم استارت خودرو از ابتدای پیدایش ماشین تا امروز، در انواع مختلفی ساخته شده است. هرچند که امروزه، استارت‌های برقی به‌طور کامل در صنعت خودروسازی استفاده می‌شود؛ اما در گذشته، مدل‌های مختلفی از استارت‌ها برای راه‌اندازی پیشرانه‌ها استفاده شده است.
استارت برقی
رایج‌ترین نوع استارت ماشین است که از دهه ۳۰ میلادی به بعد به شکل گسترده در خودروهای بنزینی و دیزلی استفاده می‌شود. جریان برق به استارت که در واقع یک موتور برقی است، منتقل می‌شود و این موتور برقی می‌تواند با مکانیزمی خاص خود، دنده فلایویل را به گردش در آورد. این موتور برقی در حدود ۱۰۰۰ دور در دقیقه گردش می‌کند که می‌تواند موتور را به ۱۰۰ دور در دقیقه برساند و باعث روشن‌شدن پیشرانه شود.
استارت پنوماتیکی
استارت‌های پنوماتیکی قبل از روی کار آمدن استارت‌های برقی به‌شکل نسبتا گسترده‌ای در خودروهای سنگین استفاده می‌شد و در خودروهای سواری نیز تا حدودی رواج داشت. در خودروهای سنگین به خاطر داشتن تانک‌های باد برای سیستم ترمزگیری، از این فشار باد برای چرخش فلایویل نیز استفاده می‌شود. فشار بالای باد می‌تواند به محض آزادشدن، فلایویل را دوران دهد و منجر به روشن‌شدن موتور شود.
استارت هیدرولیکی
استارت‌های هیدرولیکی در قدیم نیز وجود داشته‌اند؛ اما نسل جدید آنها به‌تازگی در حال رایج شدن برای پیشرانه‌های دیزلی، خصوصا با تعداد سیلندر بالا است. استارت‌های هیدرولیکی، قدرت بیشتری از استارت‌های برقی و بادی دارند و چون جریان برق در آنها وجود ندارد، مشکلاتی مثل اتصالات برقی و ضعف در استارت‌زدن در هوای سرد را ندارند. این استارت‌ها در واقع یک هیدروموتور هستند که با جریان پرفشار هیدرولیک کار می‌کنند. این جریان می‌تواند با یک موتور برقی کوچک یا با یک اهرم دستی و پایی نیز تامین شود. ضمن اینکه سیستم این استارت‌ها به‌نوعی طراحی شده است که پیشرانه، فشار بالا را برای استارت‌های بعدی شارژ می‌کند تا نیازی به تلاش راننده برای دفعات بعدی نباشد.
استارت اینرسی
استارت‌های اینرسی برای موتورهای کوچک و کم‌حجم مناسب هستند. امتیاز این استارت‌ها در این است که سیستم کاری آنها به‌طور غیرمستقیم با فلایویل ارتباط دارد. به این معنی که ابتدا موتور برقی، دنده استارت را دوران می‌دهد. این دوران وقتی به حد مطلوب برسد، به سمت جلو حرکت می‌کند و با فلایویل درگیر می‌شود و آن را روشن می‌کند. امتیاز دیگر این سیستم، قطع‌شدن عملیات استارت‌زدن به‌محض روشن‌شدن موتور است
استارت از پیش درگیرشده
این نوع استارت‌ها در خودروهای جدید امروزی در حال استفاده‌اند. یکی از مشکلات استارت‌های برقی رایج، خرابی دنده‌های استارت و دنده‌های فلایویل به مرور زمان و به دلیل نوع ارتباط آنهاست. چرا که دنده‌استارت با دور بالایی به سمت دنده فلایویل که ثابت است، حرکت می‌کند و بعد از درگیری با آن، از دنده‌های فلایویل بیرون کشیده می‌شود. این نوع درگیری باعث سایش دنده استارت و دنده فلایویل به تدریج می‌شود. اما در استارت‌های از پیش درگیرشده بین دنده‌استارت و دنده فلایویل، قبل از شروع به چرخش دنده استارت ارتباط به وجود می‌آید و سپس موتور برقی راه می‌افتد. این مکانیزم باعث می‌شود که عمر دنده استارت و دنده فلایویل بیشتر شود.
استارت کاهش دنده
در این استارت‌ها از یک دنده میانی بین محور آرمیچر و دنده استارت استفاده می‌شود که نقش یک گیربکس را بازی می‌کند. این استارت‌ها یک خروجی با نسبت سرعت ۴ به ۱ دارند. یعنی موتور چهار برابر سریع‌تر از دنده‌استارت می‌چرخد و به همین خاطر که زیر بار نیست، جریان کمتری مصرف می‌کند و در نتیجه شارژ باتری را کمتر خالی می‌کند. وجود همین دنده کاهش‌دهنده باعث می‌شود تا گشتاور بیشتری نیز تولید شود که موتور را راحت‌تر راه‌اندازی خواهد کرد.
استارت خودروهای سنگین
خودروهای سنگین دارای استارت‌های مختلفی از نظر بادی، هیدرولیکی و برقی هستند که امروزه دیگر فقط از استارت‌های برقی و هیدرولیکی استفاده می‌شود. اما نکته‌ای که باید در خصوص استارت خودروهای سنگین و تجاری بدانیم این است که بعضی از خودروهای سنگین قدیمی دارای استارت‌های ۱۲ ولت هستند؛ اما از چندین دهه گذشته، اکثر خودروهای سنگین از استارت‌های ۲۴ ولت استفاده می‌کنند.
استارت گیربکسی
استارت‌های گیربکسی، عملکردی شبیه به دیگر استارت‌های برقی دارند. با این تفاوت که برای افزایش گشتاور تولیدی موتور برقی، یک گیربکس کاهنده دور که منجر به افزایش گشتاور می‌شود، در این استارت‌ها قرار گرفته است. از استارت‌های گیربکس معمولا برای موتورهای حجم بالا و با تعداد سیلندر بیشتر از ۴ عدد استفاده می‌شود؛ اما در بسیاری از موتورهای کوچک نیز از این استارت استفاده می‌شود که دلیل آن هم فشار کمتر به برق و باتری و موتور برقی استارت، به دلیل وجود یک گیربکس افزایش‌دهنده گشتاور است.
استارت دنده مارپیچی کشویی
در این نوع استارت، یک دنده مارپیچی در یک محفظه قرار دارد و به‌محض اینکه استارت زده می‌شود، این دنده مارپیچی به چرخش درمی‌آید و به جلو حرکت می‌کند. با حرکت روبه‌جلو، دنده‌استارت که در ادامه این مارپیچ قرار دارد، به فلایویل می‌چسبد و آن را می‌چرخاند و موتور خودرو روشن می‌شود.
استارت مدل دنده مارپیچی
در این نوع از استارت خودرو، اتوماتیک از موتور الکتریکی جداست و در واقع، اتوماتیک نقش رله برای ارسال برق قوی با آمپر بالا به موتور الکتریکی را برعهده دارد. از مشکلات این مدل استارت‌ها می‌توان به گیرکردن دنده‌استارت در موقع استارت‌زدن یا گیرکردن اتوماتیک و استارت یک‌سره خوردن اشاره کرد.
استارت باروتی و فشنگی
در این مدل استارت ماشین که در گذشته از آن استفاده می‌شد، از یک فشنگ برای به گردش در آوردن میل‌لنگ استفاده می‌شود. البته این فشنگ عملکردی شبیه فشنگ گازی و مشقی دارد و فاقد مرمی است و گاز درون فشنگ، منجر به گردش فلایویل و میل‌لنگ می‌شود. فشنگ بیرون موتور و در جای مخصوص، قرار می‌گیرد و با زدن چاشنی و انفجار باروت، گاز حاصله که قدرت زیادی دارد، فلایویل پیشرانه را به گردش در می‌آورد. مصرف بالای فشنگ برای هر بار روشن‌کردن پیشرانه و صدای زیاد ایجادشده از انفجار فشنگ، از مشکلات این روش استارت‌زدن است.
استارت هندلی
خودروهای قدیمی دارای یک هندل (اهرم) بودند که از جلوی موتور به سر میل‌لنگ متصل می‌شد و راننده با دوران دادن هندل، موتور را روشن می‌کرد. استارت‌های هندلی بعد از روی کار آمدن استارت‌های برقی و بادی، در اوایل قرن بیستم، کم‌کم محو شدند؛ اما همچنان تا دهه ۶۰ و حتی ۷۰ میلادی شرکت‌های اندکی برای مواقع اضطراری، محل قراردادن هندل را جلوی موتور خودروهایشان طراحی می‌کردند.
استارت پایی و طنابی
استارت پایی همان هندل زدن با پا است که در موتورسیکلت‌ها دیده می‌شود. همچنین نوع دیگری از این استارت را می‌توان در موتورهای بنزینی و دیزل کوچکی دید که فاقد دینام، استارت و باتری برای استارت‌زدن هستند و برای ادواتی مثل چمن‌زن، ژنراتور برق، علف‌تراش، اره موتوری و… کاربرد دارند که به‌جای هندل زدن با پا، از کشیدن یک طناب استفاده می‌شود که هدف همان به چرخش درآوردن میل‌لنگ موتور است.
نحوه تعویض و نصب استارت
تعویض و نصب استارت کاری نسبتا حرفه‌ای و تخصصی است. این قطعه خصوصا در پیشرانه‌هایی که به شکل طولی نصب شده‌اند، نیازمند داشتن چاله سرویس است و در پیشرانه‌هایی که به شکل عرضی در خودرو نصب هستند، به خاطر شلوغی اطراف پیشرانه، نیازمند تبحر و مهارت است. فقط باید در نظر داشته باشیم که قبل از باز کردن هر قطعه برقی در خودرو حتما اتصالات باتری را از روی آن باز کنیم.
طول عمر استارت (زمان تعویض)
از حساس‌ترین بخش‌های استارت که دارای طول عمر کوتاه‌تری است، زغال‌های این قطعه است که به‌مرور ساییده و کوتاه می‌شوند و در نتیجه نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. در واقع اگر دنده‌های فلایویل سالم باشند و روی استارت آب یا روغن از سمت پیشرانه ریخته نشود، دیگر بخش‌های این قطعه عمری دراز و طولانی دارند.
علائم خرابی استارت خودرو
سه ضلع یک استارت‌زدن خوب و عالی، دینام خودرو، باتری و استارت قوی است که بروز ایراد در هر کدام از آنها می‌تواند مانع استارت خوردن درست و در نتیجه روشن‌نشدن موتور شود. یکی از مشکلاتی که برای بسیاری از ما پیش آمده است، استارت نخوردن موتور است. این عیب دلایل مختلفی دارد که می‌تواند ناشی از خوابیدن و تمام‌شدن باتری یا ایراد از سوی استارت خودرو باشد. بسته به اینکه چه عیب و ایرادی در استارت به وجود آمده است، این قطعه می‌تواند تعمیر شود. برای مثال تعویض قطعاتی مثل روتور و بالشتک، بلبرینگ‌ها و دنده‌استارت، پوسته و کله استارت و… و تعویض دو یا چند قطعه به‌طور هم زمان، ممکن است هزینه‌ای نزدیک به خرید یک استارت نو داشته باشد. در صورتی که نتوان استارت معیوب را تعمیر و سرویس کرد، باید یک استارت نو به کار برد.
شایع‌ترین ایراداتی که در استارت ماشین دیده می‌شود و باعث استارت نخوردن موتور می‌شود، تمام‌شدن زغال‌ها و خرابی دنده‌استارت است. این دو قطعه معمولا بیشترین خرابی و استهلاک را در بین قطعات استارت دارند که البته قطعات تعویضی به حساب می‌آیند.
اما گاهی مواقع خودرو مشکل استارت نخوردن ندارد و استارت زده می‌شود؛ ولی قادر به روشن‌کردن پیشرانه نیست. یکی از دلایل بروز این حالت، خرابی دنده استارت است. با خرابی دنده‌استارت، استارت روی دنده‌های فلایویل می‌لغزد و به خوبی درگیر نمی‌شود که صدای خاص آن، بیانگر پیش‌آمدن این حالت است. همچنین دنده‌استارت دارای یک کلاچ داخلی است که خرابی آن نیز باعث کارکرد نادرست دنده‌استارت می‌شود. با تمام‌شدن زغال، استارت عمل نمی‌کند که این حالت شبیه به خرابی اتومات استارت است.
اتومات استارت قسمتی از این قطعه است که با دریافت فرمان از سوییچ، استارت را به کار می‌اندازد. با خرابی این قطعه، استارت عمل نمی‌کند و فقط صدایی شبیه به حالت تق‌تق از آن شنیده می‌شود.
همچنین خرابی اتصالات و یا ضعف باتری نیز از دیگر مواردی است که استارت را به اشکال می‌اندازد. در این حالت نیز شبیه به زمان خرابی اتومات استارت فقط صدای تق‌تق از استارت شنیده می‌شود، با این تفاوت که می‌توان ضعف جریان برق را نیز مشاهده کرد.
سوختن بالشتک‌ها، تمام‌شدن کالکتور سر آرمیچر، گشادی بوش سر و ته استارت و… از دیگر معایبی است که در استارت‌ها دیده می‌شود.
روش های جایگزین استارت زدن
از معایب خودروهای اتوماتیک می‌توان گفت که در صورت استارت نخوردن اگر ایراد از سمت استارت باشد، هیچ راهی به جز تعمیر و تعویض استارت نیست. در حالی که در خودروهای با گیربکس دستی، راه‌های مختلفی برای روشن‌کردن پیشرانه وجود دارد.
یکی از رایج‌ترین این راه‌ها، هل‌دادن خودرو است که بسیاری از افراد تا امروز امتحان کرده‌اند یا به چشم دیده‌اند. همچنین از دیگر روش‌های جایگزین به جای هل‌دادن، کشیدن خودرو با یک خودرو دیگر است که البته این کار باید به‌صورت ایمن و حساب‌شده باشد. همچنین بستن طناب به یک لاستیک از محور محرک خودرو و کشیدن آن تا تایر به دور خوبی برای روشن‌کردن پیشرانه برسد و… نیز از دیگر روش‌های جایگزین برای زمان استارت نخوردن موتور است. البته باید در نظر داشت که هل‌دادن خودرو خصوصا برای خودروهایی که دارای پیشرانه‌های تسمه تایمی هستند، می‌تواند خطراتی مثل آسیب‌دیدن تسمه تایم نیز داشته باشد.
استارت سرد
در بسیاری از مطالب فنی به اصطلاح استارت سرد برخورد کرده‌ایم. این اصطلاح به معنی استارت‌زدن و روشن‌کردن پیشرانه در زمانی است که موتور خودرو چندین ساعت خاموش و دمای آن با دمای محیط یکسان است. مشکلاتی که در قسمت‌هایی مثل شمع و وایر و سیستم جرقه‌زنی، سیستم سوخت‌رسانی، اگزوز و… باشد، در زمان استارت سرد بیشتر خود را نشان می‌دهند و به همین خاطر، استارت سرد محک مناسبی برای بررسی وضعیت سلامت بخش‌های مختلف پیشرانه است.
عملکرد سیستم کیلس استارتر
در خودروهای کیلس استارتر، فقط سوییچ خودرو برای استارت‌زدن حذف شده است و دیگر بخش‌های فنی در جای خود ثابت و حاضر هستند. به این معنی که در خودروهایی که دارای کیلس هستند، به جای قرار دادن سوییچ و کلید خودرو در جای خود و استارت‌زدن، با یک شاسی دکمه‌ای استارت می‌زنیم و بقیه بخش‌ها و قطعات مثل استارت، همان کارکرد رایج و روال عادی خود را دارند. سیستم کیلس این مزیت را دارد که استارت فقط برای مدت کوتاهی زده می‌شود و امکان استارت زدن خودرو در زمانی که موتور روشن است، صفر خواهد بود.
نتیجه گیری
استارت خودرو اولین قطعه‌ای است که برای روشن کردن ماشین به کار می‌رود. در نتیجه خرابی آن، به‌خصوص در خودروهای با گیربکس اتوماتیک باعث می‌شود تا نتوان از خودرو استفاده کرد. استارتر ماشین از همان اولین خودرو جهان، یعنی بنز پتنت واگن وجود داشته است و تا امروز انواع مختلفی از آن روی خودروهای گوناگون نصب شده است.
سوالات متداول
وظیفه بالشتک استارت چیست؟
بالشتک استارت در واقع سیم‌پیچ‌هایی هستند که به بدنه استارت پیچ شده‌اند و با دریافت جریان برق، یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کنند. آرمیچر هم که در وسط بالشتک‌ها قرار دارد، با دریافت جریان و آهنربایی شدن، در میدان مغناطیسی بالشتک‌ها شروع به دروان می‌کند.
کار زغال استارت چیست؟
جریان برق باید به نحوی به آرمیچر و سیم‌پیچ‌های آن منتقل شود. در سر آرمیچر یک مجموعه ورقه فلزی دایره‌ای‌شکل وجود دارد که به آن کالکتور گفته می‌شود. زغال‌ها هم به بالشتک دور آرمیچر ارتباط دارند و هم برق را به کالکتور آرمیچر می‌رسانند.
اجزای اصلی استارت خودرو کدامند؟
استارت را می‌توان به دو بخش اصلی اتوماتیک استارت و موتور برقی تقسیم کرد. موتور برقی نیز به سه بخش اصلی آرمیچر یا همان روتور، بدنه و بالشتک‌ها یا استاتور و دنده‌استارت تقسیم‌بندی کرد.
وظیفه استارت خودرو چیست؟
استارت خودرو وظیفه روشن‌کردن پیشرانه را دارد. با استارت‌زدن، پیشرانه به دور مطلوبی برای روشن‌شدن که در حدود ۱۰۰ دور در دقیقه است، می‌رسد و در نتیجه موتور روشن می‌شود. در بعضی از خودروهای هیبریدی، دینام یا همان آلترناتور و استارتر یکپارچه شده‌اند تا زمانی که نیاز به روشن‌شدن خودرو باشد، استارتر در نقش یک موتور برقی، پیشرانه را روشن کند و در بقیه موارد، این موتور برقی به‌صورت آلترناتور عمل کند و جریان برق موردنیاز خودرو را تولید کند.
نویسنده: علیرضا داودی
سلام.عالی بود