هوا گرفتن باک بنزین چیست و نحوه هواگیری

شاید در زمان بنزین‌زدن، افرادی را دیده باشیم که با تکان‌دادن خودرو خود سعی دارند تا هوا را از باک بنزین خارج کنند. این کار تاثیر دارد؛ اما باید به دنبال عیب‌یابی و رفع عیب آن باشیم. هوا گرفتن باک خودرو اتفاقی است که برای بسیاری از خودروها پیش می‌آید و باعث بیرون ریختن بنزین از دهانه باک خودرو در زمان بنزین‌زدن می‌شود. هوا گرفتن باک بنزین دلایل مختلفی دارد که باید آنها را بررسی و رفع کرد تا باعث خرابی بخش‌های دیگر مجموعه سوخت‌رسانی نشود. آشنایی با نحوه هواگیری باک خودرو به شما کمک می‌کند تا ماشین سالم‌تری داشته باشید.

خودروهای امروزی و مشکلات هوا گرفتن باک بنزین

تا چند دهه پیش، کسی به مضرات بخارات بنزین و انتشار آن در جو زمین توجهی نمی‌کرد. بنابراین در کمتر خودرویی، کنیستر و سیستم EVAP که مسئول جمع‌آوری بخارهای بنزین از باک خودرو است، دیده می‌شد و بخارات بنزین از منافذ باک خودرو می‌توانست به بیرون درز کرده و از باک خارج شود. بنابراین مشکل هواگیری باک خودرو بسیار کم دیده می‌شود. ضمن اینکه در برخی از خودروها، در حالی که از سیستم کنیستر خبری نبود، لوله هوا نیز تعبیه شده بود تا در حین سوخت‌گیری، هوای داخل مخزن سوخت بتواند از لوله ثانویه، خارج شود. خروجی این لوله معمولا روی گلگیر خودرو یا در همان دهانه باک خودرو در کنار لوله اصلی سوخت‌گیری تعبیه می‌شد.

اما با روشن‌شدن مضرات بخار بنزین و همچنین استفاده از گازهای منتشرشده از آن در باک خودرو، کنیستر ماشین به دنیای خودروسازی وارد شد و کم‌کم بسیاری از خودروها به این قطعه مجهز شدند. لازمه این کار، عایق‌بندی بسیار دقیق باک خودرو است که همین کار باعث می‌شود تا در صورت بروز بعضی از ایرادات، باک خودرو هوا بگیرد و مشکلاتی پیش آورد.

نشانه‌های هوا گرفتن باک خودرو

هوا گرفتن باک بنزین خودرو نشانه‌های متعددی دارد که البته شایع‌ترین و قابل‌مشاهده‌ترین نشانه آن، بیرون ریختن بنزین در زمان سوخت‌گیری است. اما نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌دهد باک بنزین خودرو، هوا گرفته است. این نشانه‌ها و علائم می‌توانند در حین هواگیری باک خودرو، خود را نشان دهند، یا اثر کم و غیر ملموسی داشته باشند.

بیرون ریختن بنزین از درب باک سوخت

همان طور که گفتیم، بیرون ریختن بنزین از درب باک خودرو در زمان بنزین‌زدن، شایع‌ترین و در دیدترین نشانه از هواگیری باک خودرو است. این اتفاق معمولا همیشه در زمان بنزین‌زدن دیده می‌شود و ربطی به اینکه چه میزان بنزین در باک خودرو وجود دارد، نخواهد داشت. در این وضعیت، بنزین‌زدن ماشین بسیار سخت و اعصاب‌خردکن می‌شود و باید با فشاردادن‌های منقطع دسته نازل و اندک‌اندک بنزین‌زدن، سوخت‌گیری کرد که زمان لازم برای سوخت‌گیری را نیز افزایش می‌دهد.

انتشار بوی بنزین در داخل اتاق خودرو

از دیگر نشانه‌های هوا گرفتن باک بنزین خودرو، انتشار بوی بنزین در داخل اتاق است. هواگرفتن باک خودرو و از طرف بخارشدن سوخت در باک خودرو باعث ایجاد بخارهای پرفشاری در داخل باک می‌شود. در بسیاری از مواقع وقتی باک خودرو هوا می‌گیرد، اگر درب باک را باز می‌کنیم، صدای خروج بخارات بنزین از داخل باک را می‌توان شنید. افزایش فشار در داخل باک باعث می‌شود تا این بخارات از هر منفذی خارج شود. در نتیجه باعث انتشار بوی بنزین در داخل اتاق خودرو خواهد شد.

روشن نشدن خودرو یا سخت روشن‌شدن موتور

وجود هوا در باک خودرو باعث می‌شود تا مقداری از این هوا نیز وارد مدار سوخت‌رسانی شود. در نتیجه روشن‌شدن خودرو به سختی انجام می‌شود، یا حتی ممکن است این بخار و هوا مثل قفل گازی عمل کرده و مانع از روشن شدن موتور ماشین شود.

ریپ زدن موتور خودرو

وجود هوای فشرده‌شده در باک خودرو، باعث می‌شود تا پمپ بنزین ماشین نیز گاهی مواقع نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد و این هوای فشرده وارد مدار سوخت‌رسانی نیز شود. وجود هوا در مسیر سوخت‌رسانی می‌تواند باعث به هم ریختن ریتم درست کارکرد موتور ماشین شود یا اصطلاحا موتور خودرو به ریپ زدن بیفتد.

خاموش شدن موتور در حین کار

همان‌طور که وجود هوای فشرده‌شده و محبوس در باک خودرو می‌تواند در کارکرد موتور اختلال ایجاد کرده، کارکرد آن را در دور آرام مختل کند و موتور را به ریپ زدن بیندازد، حتی در وضعیت‌های حاد می‌تواند باعث خاموشی موتور نیز شود.

بالا رفتن مصرف سوخت

اگر وجود هوای فشرده و بخارهای بنزین در باک خودرو به حدی برسد که در سیستم سوخت‌رسانی نفوذ کند و کارکرد پیشرانه را تحت‌تأثیر قرار دهد، در این وضعیت عملکردی شبیه به کم‌فشار شدن پمپ بنزین خواهد داشت. چرا که در این وضعیت نیز، سوخت به اندازه کافی در پشت انژکتورها تزریق نخواهد شد و همیشه مقداری هوا نیز وارد مدار سوخت‌رسانی می‌شود. در نتیجه گاهی مواقع موتور از نفس می‌افتد و این اتفاق می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت خودرو نیز شود.

شنیدن صدای خروج بخار بنزین از در باک

درِ باک بعضی از خودروها سوپاپ دارد تا اگر فشار داخل باک به حد بیشتر از استاندارد برسد، هوا و بخار بنزین از درب باک تخلیه شود. اما درب باک بسیاری از خودروها سوپاپ ندارد و در نتیجه اگر سیستم تخلیه بخارات داخل باک به درستی کار نکند، در هنگام باز کردن درب باک می‌توان صدای خارج‌شدن هوا را از داخل باک سوخت شنید.

روشن شدن چراغ چک ماشین

در بعضی از خودروها، مشکلاتی که در باک بنزین خودرو به وجود می‌آید نیز باعث روشن‌شدن چراغ چک می‌شود. مشکلاتی مثل پر شدن ظرفیت کنیستر خودرو و قطعات مربوط به این سیستم و حتی باز بودن درب باک نیز باعث روشن‌شدن چراغ چک می‌شود. اما همان‌طور که گفته شد، ایراد در سیستم EVAP سیستم سوخت‌رسانی که کار کنترل بخارهای بنزین را برعهده دارد باعث روشن‌شدن چراغ چک نیز خواهد شد. چرا که هوا گرفتن باک خودرو نیز منجر به بروز اختلال در سیستم EVAP می‌شود و در نتیجه با روشن‌شدن چراغ چک، راننده از وجود یک مشکل مطلع می‌شود.

اختلال در دور آرام موتور ماشین

دور آرام موتور با فاکتورهای مختلفی تنظیم می‌شود تا پیشرانه بتواند بدون افت دور موتور و دقیقا در دور موتور تنظیم شده، اصطلاحا درجا کار کند. تنظیم بودن نسبت سوخت و هوا نیز از مهم‌ترین فاکتورهای این بین است. وجود هوا در باک خودرو که می‌تواند در سیستم سوخت‌رسانی نیز اختلال ایجاد کند، در کارکرد دور آرام و درجای موتور خودرو اثر منفی خواهد داشت و باعث نوسان دور موتور می‌شود.

از کار افتادن پمپ بنزین خودرو

فشار هوای بیش از حد در داخل باک در خودروهای انژکتوری قدیمی که فاقد سیستم کنیستر هستند و پمپ بنزین آنها از نوع بیرون باکی است، می‌تواند باعث ازکارافتادن پمپ بنزین خودرو شود. فشار هوای محبوس شده در داخل باک خودرو باعث فشار آمدن به سوپاپ داخلی این پمپ‌بنزین‌ها شده و در نتیجه کارکرد آنها را مختل می‌کند.

دلایل هوا گرفتن باک سوخت خودرو

باک خودرو می‌تواند به علل مختلفی هوا بگیرد. از ترک‌خوردن باک تا مشکلاتی که در سیستم سوخت‌رسانی ایجاد می‌شود و در نهایت منجر به هوا گرفتن باک خواهد شد.

ایراد در سیستم حباب گیر باک خودرو

حباب‌گیر باک خودرو، قسمتی از سیستم تنفسی باک محسوب می‌شود و کار آن، خارج‌کردن هوای فشرده شده و محبوس داخل باک به همراه بخار بنزین از باک خودرو است. حباب‌گیر در واقع حکم سوپاپ تخلیه باک را بازی می‌کند و اگر این قطعه دچار عیب شود، تنفس باک به مشکل برمی‌خورد. در نتیجه هوای داخل باک به همراه بخاری که دائما از بنزین بلند می‌شود، امکان خروج از باک را ندارند که این وضعیت منجر به بروز مشکلاتی برای دیگر بخش‌های سیستم سوخت‌رسانی خواهد شد. خرابی حباب‌گیر باک خودرو باعث انتشار بوی سوخت در داخل اتاق می‌شود.

نشتی در شلنگ های باک بنزین ماشین

نشتی در شلنگ‌ها و لوله‌های سوخت‌گیری باعث می‌شود تا گاهی مواقع در حین نشتی، مولکول‌های هوا وارد سیستم سوخت‌رسانی و باک سوخت شده و در نتیجه در حین سوخت‌گیری، هوا نیز وارد باک خودرو شود.

گرفتگی و کثیف بودن مسیر انتقال سوخت

گرفتگی در مسیر انتقال سوخت، باعث ایجاد خلا در لحظه کارکردن پمپ بنزین می‌شود. این خلا می‌تواند باعث کاهش فشار در باک ماشین شده و در نتیجه هوا به باک نفوذ کند. شایع‌ترین علت گرفتگی مسیر سوخت‌رسانی، کثیفی فیلتر بنزین است.

ترک خوردن باک خودرو

باک خودروهای امروزی از جنس غیرفلزی هستند و این باک‌های پلیمری در برابر ضربه تا حد زیادی مقاومت دارند. اما گاهی مواقع دیده می‌شود که این باک‌ها نیز دارای ترک‌های بسیار ریزی می‌شوند که هوا از آن ناحیه وارد باک سوخت خواهد شد. در نتیجه این هوا می‌تواند مانع از ورود بنزین در زمان بنزین‌زدن شود تا وقتی که دوباره بتواند از ترک‌های قبلی، حباب‌گیر باک و یا دهانه باک، خارج شود. این ترک‌ها که معمولا در قسمت‌های پایین باک سوخت ایجاد می‌شوند، در زمان بنزین‌زدن با بنزین جدید پوشیده می‌شوند و در نتیجه محل خروج هوا را مسدود می‌کنند. بنابراین هوا نیز امکان خروج از باک را پیدا نمی‌کند و مانع از ورود بنزین می‌شود.

نحوه هواگیری باک خودرو

اگر در سیستم سوخت‌رسانی و قطعات آن، ایرادی وجود داشته باشد که باعث هوا گرفتن باک خودرو می‌شود، باید آن را برطرف کرد. چرا که در غیر این صورت، مشکل هوا گرفتن باک سوخت همچنان باقی خواهد ماند. اما برای برطرف‌کردن این مشکل و هواگیری باک بنزین ماشین می‌توان از راه‌های مختلفی استفاده کرد.

ابتدایی‌ترین راه که اکثر افرادی که این مشکل را دارند آن را انجام می‌دهند، سوخت‌گیری آرام‌آرام و مقطعی تا پرشدن کامل باک بنزین است. با این کار، هوای داخل باک خودرو نیز فرصت خارج‌شدن پیدا می‌کند و کم‌کم هوا از باک خودرو تخلیه خواهد شد. با انجام این کار تا جای ممکن، باک خودرو را از بنزین پر می‌کنیم و با تکرار این کار، تا حد بسیار زیادی از هوای موجود در باک خارج می‌شود.

راه‌های جلوگیری از هواگیری باک سوخت خودرو

همان طور که گفته شد، مشکلات فیزیکی در باک خودرو باعث هواگرفتن آن می‌شود؛ بنابراین باید این مشکلات را رفع کرد تا شاهد این وضعیت برای باک خودرو نشویم.

• تعویض به موقع فیلتر بنزین اثر مثبتی هم در سلامت پمپ بنزین و البته در کارکرد موتور خودرو دارد و هم می‌تواند مانع از بروز هواگرفتن باک شود.
• اگر سیستم حباب‌گیر باک خراب شده است، آن را تعویض کنیم. انتشار بوی بنزین در داخل اتاق از نشانه‌های خرابی حباب‌گیر است.
• اگر بوی بنزین از اطراف باک استشمام می‌شود، نشانه‌ای از ترک‌خوردن مخزن سوخت خودرو است. بهتر است تا در صورت مشاهده این نشانه‌ها، سلامت باک سوخت را بررسی کنیم.
• بعد از بنزین‌زدن، سلامت شلنگ‌های باک را بررسی کنیم. نشتی این شلنگ‌ها نیز باعث ورود هوا به همراه بنزین در زمان بنزین‌زدن و در نتیجه، هوا گرفتن باک خودرو می‌شود.
• در برخی از لوله‌ها، لوله خروج هوا از باک به‌مرور زمان مسدود می‌شود. این اتفاق نیز باعث هواگرفتن باک خودرو خواهد شد.

نتیجه گیری

هوا گرفتن باک سوخت خودرو در خودروهای امروزی که دارای قطعاتی مثل حباب‌گیر و کنیستر هستند، زیاد دیده می‌شود. این وضعیت به خاطر خرابی در قطعات مربوط به سیستم سوخت‌گیری خودرو است که شایع‌ترین آنها نیز، خرابی حباب‌گیر باک بوده که با انتشار بوی بنزین در داخل کابین همراه می‌شود. هوا گرفتن باک خودرو، علت‌های فیزیکی و خرابی در یک قسمت از مجموعه باک و سوخت‌گیری دارد و بنابراین باید به دنبال پیداکردن مشکل و هواگیری باک خودرو باشیم.

نویسنده: علیرضا داودی

سوالات متداول

• شایع‌ترین علت هواگیری باک خودرو چیست؟

اصلی‌ترین و شایع‌ترین علت هواگیری باک خودرو، خرابی و ایراد در سیستم حباب‌گیر باک است. این عیب خود را با انتشار بوی بنزین در داخل کابین نشان می‌دهد.

• آیا هوا گرفتن باک خودرو خطرناک است؟

هواگرفتن باک خودرو می‌تواند باعث ریپ‌زدن ماشین خصوصا در زمان شتاب‌گیری باشد و از این نظر، می‌تواند حادثه‌ساز شود.

• هواگرفتن باک خودرو چه اثری در کارکرد موتور خودرو می‌تواند داشته باشد؟

هواگرفتن باک خودرو می‌تواند باعث اختلال در روند سوخت‌رسانی شود و موتور خودرو در گاهی مواقع خصوصاً در زمان رانندگی با دور موتور بالا، به ریپ‌زدن بیفتد.